BAYINDIRLIK LER BRM FYAT ANALZLERNDEK GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES. M.Emin ÖCAL, Ali TAT ve Ercan ERD Ç.Ü., naat Mühendislii Bölümü, Adana / Türkiye

Transkript

1 ISSN Ç.Ü.MÜH.MM.FAK.DERGS CLT.19 SAYI.2 Aral,k December 2004 Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH. VOL.19 NO.2 BAYINDIRLIK LER BRM FYAT ANALZLERNDEK GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES M.Emin ÖCAL, Ali TAT ve Ercan ERD Ç.Ü., naat Mühendislii Bölümü, Adana / Türkiye ÖZET : Bayndrlk ve skan Bakanl Birim Fiyatlarndan halen özel sektör ve kamu sektöründe yaygn olarak yararlanlmaktadr. Bu fiyatlara esas tekil eden analizlerin sk güncellenmemesi nedeniyle, söz konusu birim fiyatlarn piyasada teekkül eden fiyatlar yanstmad yönündeki kukular skça dile getirilmektedir. Belirtilen nedenle bu çalmada, Bayndrlk ve skan Bakanl Birim Fiyat Analizinde yer alan igücü sürelerinin, uygulamadaki süreler ile karlatrlarak sapma düzeylerinin belirlenmesi hedeflenmitir. EXAMINATION OF LABOR FORCE PRODUCTIVITY IN UNIT PRICE ANALYSIS OF PUBLIC WORKS ABSTRACT : Unit prices of the Ministry of Public Works and Settlements (UPMPWS)are presently used in public and private sector. It was usually argued that the unit prices (UPMPWS) do not reflected the market prices as they are not updated frequently. Thus, the aim of this study was to compare the labor output rates in the Ministry of Public Works and Settlements with the output rates in practice durations, and to determine the level of deviation between these durations 207

2 ÖCAL, TAT ve ERD8 1. GR Ülkemizde Bayndrlk ve skan Bakanlnca her yl hazrlanp yaynlanmakta olan birim fiyatlar, ilgili kamu kurulu"larnca ön ke"if ve bütçe hazrlama çal"malarnda youn olarak kullanlmaktadr. Bu birim fiyatlar, ayn bakanla ait fiyat analizlerinde yer alan i"çilik, makine gücü ve malzeme miktarlar baz alnarak belirlenmektedir. Belirli periyotlarda güncellenmeyen Bakanlk analizlerinin pek çou, yllar öncesinin deerlendirmelerini yanstmaktadr. Bu nedenle, analizlerde yer alan birim fiyat girdi miktarlar ve bunlar baz alnarak belirlenen birim fiyatlarn, gerçek piyasa deerlerini yanstmad yönünde yaygn bir kanaat vardr. Bu durum, çou kez, birim fiyatlara dayanlarak hazrlanan bütçelerin gerçekle"me düzeyinin dü"ük olmas veya kamu ihalelerindeki tenzilat oranlarnn yüksek olmasna bahane ya da dayanak olarak gösterilmektedir. Ayrca, in"aat sektöründe salkl bir kaynak ve süre planlamas yapabilmek için üretim sürecinde kullanlacak kaynaklarn miktar ve niteliinin bilinmesi önem arz etmektedir. Kaynak miktarlar belirlenirken bu konuda referans kabul edilen önemli dokümanlardan birisi de birim fiyat analizleridir. Dolaysyla, analiz verilerinin gerçekçi olup olmamas, bunlarn referans alnd her türlü çal"mann güvenirlik düzeyini de etkileyecektir. Bu çal"mada, bayndrlk birim fiyat analizlerinde yer alan kaynak miktarlarnn mevcut piyasa deerlerini ne ölçüde yanstt ve "ayet bir sapma varsa bunun düzeyinin ne olduu konusunda deerlendirmeye olanak salayacak veri olu"turulmas hedeflenmi"tir. Bu balamda, bayndrlk analizlerinde yer alan 18 adet i" kaleminin, gerçek uygulama ko"ullarn yanstan "antiyelerde i" ölçümleri yaplm" ve bulunan sonuçlar bayndrlk analizleri ile kyaslanarak yorumlanm"tr. 2. BAYINDIRLIK VE SKAN BAKANLI2I BRM FYAT SSTEM Bayndrlk ve skan Bakanlnca olu"turulmu" bulunan birim fiyatlar, birbiriyle ilintili çe"itli dokümanlarda yer alan bilgilere dayanmaktadr. Dolaysyla, birim fiyatlar ile ilgili deerlendirme yapabilmek için, konunun dayanaklaryla birlikte ve bir sistem bütünlüü içinde ele alnmas gerekmektedir (1). Birim fiyat sistemi içinde yer alan en önemli dokümanlar ve bunlarn içerikleri a"adaki gibi özetlenebilir: Teknik artname: Yap üretiminde yer alabilecek her türlü imalatn, teknik salk ve estetik gereklilikler göz önünde bulundurularak niteliklerinin tanmlanm" bulunduu dokümandr (2). Birim Fiyat Analizi: Kalite standartlar teknik "artnamede belirlenmi" bulunan imalatlarn bir biriminin üretilmesi için gerekli olan kaynaklarn (malzeme, i"çilik ve makine olmak üzere), cins, miktar ve niteliklerinin ayrntl olarak belirlenmi" olduu (analiz edildii) dokümandr. Analizde yer alan kaynak miktarlar ve/veya kullanm süreleri belirlenirken, bunlarn "antiyede hazr bulundurulduklar ve i"lerin normal ko"ullarda gerçekle"tirilecei kabul edilmi"tir. Fiyat analizleri periyodik olarak güncellenmemekte, yap üretimine yeni giren imalatlar olduunda bunlarn analizleri yaplarak söz konusu dokümana ilave edilmektedir (3). Rayiç Listesi: Birim fiyat analizinde tanmlanm" bulunan i"çilik, makine ve malzemelerin birim fiyatlarnn yer ald dokümandr. Rayiç fiyatlar ülke genelinden 208

3 BAYINDIRLIK 8LER BRM FYAT ANALZLERNDEK 8GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES toplanan verilere göre belirlenmekte ve bir takvim yl süresice ülke genelinde geçerli olmaktadr (4). Birim Fiyat Listesi: Birim fiyat analizinde belirlenen kaynak miktarlar ile, rayiç listesindeki ayn kaynaklara ait fiyatlar kullanlarak yap üretiminde yer alan imalatlarn birim fiyatlar olu"turulmaktadr. Bu fiyatlar ülke genelinde ve bir takvim yl süresince geçerli olmaktadr (5). Birim Fiyat Tarifleri: Yaplacak imalatn birimi için ödenecek fiyatn hakedilebilmesi için, i"in hangi kapsamda yaplmas gerektiinin tarif edildii dokümandr. Bu doküman periyodik olarak güncellenmemekte, yap üretimine yeni giren imalatlara yönelik birim fiyatlar olu"turulduunda, bunlarn tarifleri de hazrlanmaktadr (6). Anla"laca gibi, bayndrlk fiyatlarn etkileyen dört ayr dei"ken bulunmaktadr. Teknik "artname ve birim fiyat tariflerinde yer alan tanm ve ko"ullarn her durumda salanmas gerektii, dier bir ifadeyle bunlarn birer sabit girdi olarak kabul edilecei varsayldnda, birim fiyatn olu"masnda çarpan etkisine sahip iki dei"kenden birisi rayiç fiyatlar, dieri ise, analizlerde yar alan kaynak miktarlar olmaktadr. Rayiç fiyatlarn, ülke genelindeki ortalama bir deerleri yanstmalar nedeniyle, yöreye ve yerel ko"ullara bal olarak belirli ölçülerde dei"kenlik göstermeleri kaçnlmazdr. Bu durumda, birim fiyatlarn düzeyini dorudan etkileyen ve standardize edilebilecek dei"kenler, birim fiyat analizinde yer alan kaynak miktarlar olmaktadr. 3. MATERYAL VE METOT 3.1. : Ölçümü Yap,lacak : Kalemlerinin Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulan Kriterler Bayndrlk ve skan Bakanlnn bina yaplarna yönelik 1200 adetten fazla analizi bulunmaktadr (3). Ancak bunlardan bazlar (duvar, sva, dorama yapm gibi) bina elemanlarnn dorudan üretimi ile ilgili i"lere ait, bir bölümü ise, (iskele yapm, harç hazrlanmas gibi) yardmc i"lere ait analizlerdir. Dorudan üretimle ilgili analizlerin says 70 düzeyindedir. Birim fiyat analizlerinde kaynaklar i"gücü, makine gücü ve malzeme olmak üzere üç grup altnda toplanm"tr. Malzeme miktarlar, fiziki boyutlar bilinen yap elemanlar esas alnarak ve somut ölçüm yöntemleriyle belirlenmi" bulunduundan bunlarla ilgili metrajlarda hata olasl oldukça dü"üktür. Özellikle ülkemizde in"aat sektöründe emek youn bir üretim yaplmakta olduundan bünyesinde makine kullanlan i" kalemi says oldukça snrldr. Belirtilen nedenler ve "antiye ortamnda i" ölçümü yapmann zorluklar göz önünde bulunmaktadr, bayndrlk analizleri ile kyaslanmak üzere i" ölçümü yaplacak i" kalemleri seçilirken, i" gücü ile gerçekle"tirilen, dorudan yap üretimine giren, fazla karma"k olmayan ve izlenmesi kolay i"lere öncelik verilmi"tir. Bu kapsamda, Tablo- 1 de görülen 18 kalem i"in i" ölçümünün yaplmas öngörülmü"tür (3). 209

4 ÖCAL, TAT ve ERD8 Tablo 1. " Ölçümü Yaplacak " Kalemleri Ve Tanmlar : Kalemi Poz No lgili OlduCu malat doz demirsiz beton /1 Demirli BS 14 (B160) betonu Ocak ta" ile blokaj /1 Yatay delikli 19*19*8.5 tula duvar yaplmas /2 Yatay delikli 19*19*13.5 tula duvar yaplmas /6 Yatay delikli 19*29*13.5 tula duvar yaplmas Düz yüzeyli betonarme kalb Ah"ap kalp iskelesi nce betonarme demiri kat yal boya yaplmas kat kireç badana yaplmas /1 3 kat plastik badana yaplmas Beyaz karo fayansla dö"eme kaplamas yaplmas /1 Seramik dö"eme kaplamas yaplmas Karo dö"eme kaplamas yaplmas D" sva yaplmas ç sva yaplmas Tavan svas yaplmas 3.2. : Ölçümü le lgili Kabul ve K,s,tlar " ölçümünde çe"itli yöntemler kullanlmakta olup, bunlarn bir bölümü dorudan ölçüme, bir bölümü de teorik kabullere dayanmaktadr (7). Bu çal"ma kapsamnda yaplan i" ölçümlerinde dorudan ölçüm yöntemi benimsenmi"tir. Dorudan i" ölçümünde, ölçümü yaplacak i"lerin, gerçek uygulanma ko"ullarnda izlenerek i"lem sürelerinin kronometrik olarak ölçülmesi ve ölçüm sonucu bulunan deerlerin standart zamanlara dönü"türülmesi öngörülmektedir. " sürelerinin kronometrik olarak "antiye ortamnda ölçülmesi, imalat sanayinde olduu gibi kolay ve pratik olamayaca ku"kusuzdur Ayrca, in"aat i"leri, nitelikleri gerei bir ekip çal"mas ile gerçekle"tirildikleri için, ortaya çkan her i", ekip performansn yanstmaktadr. Dolaysyla, ekip üyelerinin her birinin aktif olarak i"e katlm sürelerinin ölçülmesinin pratik bir yarar bulunmamaktadr. Ekiple gerçekle"tirilen i"lerde önemli olan husus, ekibi olu"turan elemanlarn nitelik ve saylarnn, ekip verimini maksimum düzeye çkaracak "ekilde belirlenmesidir. Burada yaplan ölçümün amac, uygulama ko"ullarndaki performansn saptanmas olduundan, "antiyelerde yüklenici ve ta"eronlarn deneyim ve sezgilerine dayanarak olu"turduklar ekiplerin nitelik ve nicelik olarak kompozisyonun uygun yapda olduu kabul edilmi"tir. 210

5 BAYINDIRLIK 8LER BRM FYAT ANALZLERNDEK 8GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES 3.3. Ölçüm Say,lar,n,n Saptanmas, Yaplacak i" ölçüm sonuçlar Bayndrlk ve skan Bakanl analiz sonuçlar ile kyaslanaca için, i" ölçümlerinin, Bayndrlk Birim Fiyat Tariflerinde öngörülen kapsamda yapld "antiye ve ortamlarda gerçekle"tirilmesi hedeflenmi"tir. " ölçümü yaplacak 18 i" kaleminden her birinin yapm süreci, belirtilen nitelikteki 30 ayr "antiyede izlenerek elde edilen bulgular kaydedilmi"tir. Ayrca farkl i"yeri ko"ullarnn ekip verimliliklerine yansmalarn daha etkin biçimde dikkate alarak ölçüm sonuçlarnn güvenirlik ve temsil gücünü artrmak amacyla, deneyimlerine güvenilen 18 ta"eronun (uzman ekibin) söz konusu i" kalemlerine yönelik ekip kompozisyonu ve performans konusundaki öngörüleri alnm"tr. Böylece, her bir i"in biriminin gerçekle"tirilmesi için gerekli olan i" gücü miktar ile ilgili 48 adet veri elde edilmi"tir : Ölçümünün Gerçekle:tirilmesi Standart Zaman,n Hesaplanmas, " ölçümü sonucu ula"lmak istenen ve genellenebilir nitelikteki kaynak kulanm süresi Standart Zaman (ST) olarak adlandrlmakta ve a"adaki e"itlikte yer alan dei"kenlere bal olarak belirlenmektedir (7) NZ = ÖZ x R (1) ST = NZ ( 1+ ) (2) Burada, ST = Standart Zaman, ÖZ = Ölçülen Zaman, R = Tempoyu, = Toleranslar ifade etmektedir. Iantiyelerde gözlem sonucu belirlenen ve deneyime dayal olarak ta"eronlardan alnan bilgilere göre i" süreleri, Ölçülen Zaman (ÖZ) olarak tanmlanm"tr. " ölçümlerinde, izlenen i"in gerçekle"tirilme hznn, olmas gerekene ne düzeye yakla"tnn bilinmesi önem ta"maktadr. Ancak, çal"ma ko"ullarna, çal"anlarn gücüne, gayretine ve i"i örenme düzeylerine bal olarak i" veriminde önemli dei"iklikler olabilmektedir. Ölçümü yaplan i"in gözlemlenen gerçekle"tirilme süresinin, normal gerçekle"me süresine oranna Tempo denilmektedir. n"aat i"lerinin özellii gerei, i"lerin normal gerçekle"tirilme sürelerinin tespitinin çe"itli güçlükleri bulunmas nedeniyle ve ta"eronlarn benzer i"leri defalarca yapmalar sonucu örenme sürecini tamamlam" olacaklar dü"ünülerek, bu çal"mada, Ölçülen Zaman,n (ÖZ) Normal Zamana (NZ) e:it olduu kabul edilmi", dier bir ifadeyle tempo 1 olarak alnm"tr. Ölçümü yaplan i"lerin gerçekle"tirilme ko"ullarndaki küçük dei"iklikler ve çal"anlarn yorulmasna bal tempo dü"melerini dikkate alabilmek için, Normal zaman (NZ) deerlerinin, Tolerans olarak ifade edilen baz düzeltme katsaylaryla çarplmas gerekmektedir. Toleranslar genelde, Ki"isel htiyaç Toleranslar, Yorulma 211

6 ÖCAL, TAT ve ERD8 Toleranslar ve Gecikme Toleranslar olarak gruplandrlmaktadrlar. Literatürde, ki"isel ihtiyaç toleranslar % 2 ile %5 arasnda dei"tii; yorulma toleranslar, i"in nitelii ve gerçekle"tirilme ko"ullar dikkate alnarak Tablo-2 de görülen snr deerleri arasnda olabilecei; gecikme toleranslar ise, i"in yapm sürecinde beklenen ya da beklenmeyen nedenlere dayal olarak bir gecikme toleransnn öngörülebilecei ifade edilmektedir (7). Bu çal"mada, yaplan i"lerin nitelikleri ve çal"ma ko"ullar dikkate alnarak, Tablo-3 de görülen toleranslar uygulanm"tr. Yorulma Toleranslar, Grubu 1. Grup 2. Grup 3. Grup 4. Grup 5.Grp. 6. Grup Bedensel Çaba Yorgunluu ve Beceri Dü"ünsel Çaba Yorgunluu Çal"ma Esnasndaki Duru" Tablo 2. Yorulma Toleranslar Tan,m, DeCeri (%) Çok hafif 2 Hafif ve ustalk isteyen 4 Orta arlkta ve ustalk isteyen 8 Ar 16 Çok ar 24 %30-40 younluk için 1 %41-50 younluk için 2 %51-75 younluk için 4 %76 dan fazla 8 Oturma 1 Ayakta 2 Eilme veya uzanma 3 Pozisyonu Yürüme 10 Normal sesle konu"mak mümkünse tolerans verilmez - Gürültü Göz Yorgunluu Çevre Iartlar Konu"mak için ses yükseltmek gerekiyorsa 1 Ancak bararak konu"ulabiliyorsa 2 Gürültü konu"may engelliyorsa 4 Düzensiz sürekli normal gürültü varsa 1 Çplak gözle yaplan i"ler için tolerans verilmez - Gözlük vb. aletler kullanlyorsa 4 Mikroskop vb. aletler kullanlyorsa 6 Büro vb yerler için tolerans verilmez - Duman, ya kokusu vb. ye maruz yerlerde 3 A"r rahatszlk veren unsurlar varsa 6 A"r scak ve soua maruz yerler 6 Zararl kimyasal maddelerin bulunduu yerler 6 212

7 BAYINDIRLIK 8LER BRM FYAT ANALZLERNDEK 8GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES Tablo 3. " Gücü Sürelerinde Kullanlan Toleranslar Tolerans Grubu Öngörülen Tolerans (%) Usta :çi-yrd. Ki"isel htiyaçlar Tolerans Grup 8 8 Yorulma Toleranslar 2. Grup Grup Grup Grup Grup 6 6 Gecikme Tolerans - - Toplam Verilerin Toplanmas, ve :lenmesi " ölçümüne esas olacak verilerin toplanmas amacyla iki form geli"tirtmi"tir (Tablo-4 ve Tablo-5). Bunlardan birsine, Tablo-1 de görülen i"lerin her birinin, 30 ayr "antiyede i" süreçleri izlenerek yaplan ölçüm sonuçlar; dierine ise, gene ayn i"lere ait 18 ta"erondan alnan performans bilgileri i"lenmi"tir Formlar olu"turulurken, i" ekiplerinin nitelii ve kompozisyonu ile her ekibinin 8 saatlik günlük çal"ma süresinde yapt i" miktarnn belirlenmesi hedeflenmi"tir. Önce her i" kaleminin, gözlem ve ta"eron deneyimine dayal i" verimi sonuçlar dikkate alnarak ortalama Ölçülen Zaman (ÖZ) bulunmu", sonra, (1) ve (2) formüller uygulanmak suretiyle Standart Zaman (ST) saptanm"tr (Tablo-6 ve Tablo-7). Daha sonra da, her bir i"in gözlem ve ta"eron verilerine dayal standart zamanlarnn ortalamas alnarak, bu i"lere ait i"gücü kullanmna esas Standart Zamanlar (SZ), Tablo-8 de görüldüü "ekilde bulunmu"tur (8). Tablo 4. Gözleme Dayal " Gücü Süre Ölçüm Formu S,ra No Ölçümün Al,nd,C, n:aat Gerçekle:tirilen malat Miktar, Birimi Ekip Eleman, Say,s, Usta Yrd. :çi Süre (Gün) 213

8 ÖCAL, TAT ve ERD8 Tablo 5. Ta"eron Performansna " Gücü Süre Ölçüm Formu S,ra No Poz No Tan,m Bir Günde Gerçekle:tirilen malat Miktar, Birimi Günlük Üretimde stihdam Edilen Elemanlar,n Say,s, ve NiteliCi Tablo 6. Gözleme Dayal Ölçüm Sonuçlar Deerlendirme Formu malat,n Tan,m,:... S,ra No Ölçümün Yap,ld,C, n:aat DeCerlendirme Ekip Elemanlar, ve Say,s, Usta Yrd. :çi Süre (Gün) malat Miktar, TOPLAM SÜRE (SAAT) Birim malatta Kullan,lan : Gücü Gün*8 saat*:çilik Usta Yrd. :çi (Adet) (Adet) (Adet) ORTALAMA NORMAL ZAMAN=TOPLAM SÜRE/ÖLÇÜM ADED STANDART ZAMAN=NORMAL ZAMAN*(1+TOLERANS DE2ER) Birim malat,n Gerçekle:tirilme Süresi Usta Yrd. :çi Tablo 7. Ta"eron Performanslarna Dayal Sonuçlarn Deerlendirme Formu malat,n Tan,m,:... S,ra No Performans,n Ait OlduCu ta:eron DeCerlendirme Ekip Elemanlar, ve Say,s, Usta Yrd. :çi Süre (Gün) malat Miktar, TOPLAM SÜRE (SAAT) Birim malatta Kullan,lan : Gücü Gün*8 saat*:çilik Usta Yrd. :çi (Adet) (Adet) (Adet) ORTALAMA NORMAL ZAMAN=TOPLAM SÜRE/ÖLÇÜM ADED STANDART ZAMAN=NORMAL ZAMAN*(1+TOLERANS DE2ER) Birim malat,n Gerçekle:tirilme Süresi Usta Yrd. :çi 214

9 BAYINDIRLIK 8LER BRM FYAT ANALZLERNDEK 8GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES Tablo 8. ncelenen Pozlara Ait Ölçüm Sonuçlar cmali ncelenen Pozlara Ait Ölçüm Sonuçlar, No Poz No malat,n Tan,m, Usta Yrd. :çi (Saat) (Saat) (Saat) doz demirsiz beton dökülmesi /1 Demirli BS 14 (B160) betonu dökülmesi Ocak ta" ile blokaj yaplmas /1 Yatay delikli 19*19*8.5 tula duvar yaplmas /2 Yatay delikli 19*19*13.5 tula duvar yaplmas /6 Yatay delikli 19*29*13.5 tula duvar yaplmas Düz yüzeyli betonarme kalb yaplmas Ah"ap kalp iskelesi yaplmas : nce betonarme demirlerinin i"lenmesi kat yal boya yaplmas kat kireç badana yaplmas /1 3 kat plastik badana yaplmas Beyaz karo fayansla dö"eme kaplamas yaplmas /1 Seramik dö"eme kaplamas yaplmas Karo dö"eme kaplamas yaplmas D" sva yaplmas ç sva yaplmas Tavan svas yaplmas BULGULAR Belirtilen kabuller dorultusunda yaplan i" ölçümü ile bulunan 18 i" kalemine ait kaynak kullanm süreleri ile Bayndrlk ve skan Bakanl Birim Fiyat Analizindeki ayn i"lere ait kaynak kullanm süreleri, kyaslanmalarna olanak verecek "ekilde Tablo- 9 da verilmi"tir. 18 i" kaleminden, usta mesaisi gerektiren 3 i", çrak mesaisi gerektiren 1 i" d"nda kalan ve düz i"çi mesaisi gerektiren i"lerin tümünde Bayndrlk ve skan Bakanl Analizlerinde öngörülen kaynak kullanm sürelerinin, gerçek uygulama ko"ullarnda harcanan kaynak kullanm sürelerinden daha fazla olduu anla"lmaktadr. Özellikle 9,13,14 sra nolu i"lerin usta mesaisinde, 9 1, 2, sra nolu i"in çrak mesaisinde, 1,2,3 ve 9 sra nolu i"lerin düz i"çi mesaisindeki farklar oldukça büyük boyutlardadr. 9 sra nolu i"in d"ndaki i"lerde, usta, çrak ve düz i"çi kullanm sürelerindeki dei"im rastgele dalm" durumda; ancak, 9 nolu nce Betonarme Demirlerinin "lenmesi i"ine ait usta, çrak ve düz i"çi-saat sürelerinin hepsinde ve oldukça büyük boyutlarda sapma olduu görülmektedir. 215

10 ÖCAL, TAT ve ERD8 Tablo 9. Bayndrlk Fiyat Analizler le " Ölçümü Sonuçlarnn Kyaslanmas Analiz Verileri ve Ölçüm Sonucu Bulunan : Gücü kullan,m Süreleri ve Aralar,ndaki Fark Usta-Saat Yard,mc, (Ç,rak)-Saat Düz :çi-saat No Poz No B.F.A. 1) (a) Ölçüm 2) (b) Fark (a-b) B.F.A 1) (a) Ölçüm 2) (b) Fark (a-b) B.F.A 1) (a) Ölçüm 2) (b) Fark (a-b) / / / / : / / ) Bayndrlk ve skan Bakanl Genel Fiyat Analiz Verileri 2) Uygulama Ko"ullarnda Yaplan Ölçüm sonucu Bulunan Deerler 5. SONUÇ VE ÖNERLER Genelde in"aat sektörü i" gücü-youn bir sektördür. Sektörün bu özellii ülkemizde çok daha belirgindir. " gücü kaynann gerçekçi saptanmad analizlere dayal olarak olu"turulan fiyatlarn baz alnd bütçe, ke"if ve i" programlarnda uygulama a"amasnda önemli sapmalarn meydana gelmesi kaçnlmazdr. Bu durum, gerçekçi bir kaynak planlamas ve yönetimi için önemli bir engeldir. Bu çal"ma kapsamnda yaplan i" ölçümleri sonunda bulunan i"gücü kullanm süreleri ile Bayndrlk ve skan Bakanl Analizlerinde öngörülen süreler arasnda önemli farkllklar olduu saptanm"tr. Bu farklarn imalatlarn bir birimi için söz konusu olduu, sradan bir in"aatta bile örneklenen imalatlarn büyük miktarlarda üretildii dü"ünülürse, bu analiz farkllklarndan kaynaklanacak maliyet sapmalarnn büyük miktarlara ula"aca malumdur. Zamanla, i"gücünün eitim düzeyindeki geli"meler, yüklenicilerin eitim düzeyi ve yönetim formasyonlarnda meydana gelen iyile"meler ve i"lerin uygulanmasnda kazanlan pratiklik, in"aat i"lerinde i"gücü kayna kullanm sürelerinde ksalmaya 216

11 BAYINDIRLIK 8LER BRM FYAT ANALZLERNDEK 8GÜCÜ VERMLLKLERNN RDELENMES neden olmas doaldr. Dolaysyla, uzun süreden beri güncellenmemi" olan bayndrlk analizlerinin, gözden geçirilerek gerçekçi bir zemine oturtulmas ve belirli aralklarla güncellenmeleri gerekmektedir. Aksi halde, kamu sektörü yannda özel sektör tarafndan da çe"itli amaçlarla kullanlmakta olan bayndrlk birim fiyatlarn dayanaklarnn gerçekçi olmamas, bunlarn baz alnd deerlendirmelerin hata pay gittikçe artacaktr. 6. KAYNAKLAR 1. Pancarc,A., Öcal,M.E., Yap letmesi ve Malolu Hesaplar, Birsen Yaynevi, stanbul, Bayndrlk ve skân Bakanl, Genel Teknik 8artname, Bayndrlk ve skân Bakanl, Genel Fiyat Analizleri, Bayndrlk ve skân Bakanl, naat Birim Fiyatlarna Esas Rayiç Listesi Bayndrlk ve skân Bakanl, naat Birim Fiyatlar, Bayndrlk ve skân Bakanl, naat Birim Fiyatlar Eki Birim Fiyat Tarifleri, Kabu,B., Üretim Yönetimi, Avcol Basm-yayn, stanbul, Tat,A., Bayndrlk leri Birim Fiyat Analizlerindeki gücü ve Makine Gücü Verimliliklerinin rdelenmesi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 152 s., Adana,