T rizm Sektörünün Dünya ve Türkiye de Önemi ve Geliş Türkiye de Önemi ve Geli me

Transkript

1 Turizm Sektörünün Dünya ve Türkiye de Önemi ve Gelişme Potansiyeli Hakan ATEŞ DenizBank Finansal Hizmetler Grubu Başkanı 1

2 Dünyada Turizm, Ekonomi İçinde Çok Önemli bir Yere Sahip (veriler: WTCC-World World Travel and Tourism Council, UNWTO- UN World Tourism Organization ve IMF) Yan Sektörlerle Birlikte Turizm Ekonomisi: 7.0 trilyon $ Global Ekonominin %9.5 i Türkiye Ekonomisinin 8.5 katı büyüklüğünde bir sektör Toplam İstihdam: 266 milyon Global İstihdamın %8.9 u Türkiye Nüfusunun 35k 3.5 katı kadar istihdam 2

3 Dünya Turizm Sektörü Hızlı Büyümeye Devam Ediyor Dünya Turizm Sektörü 2003 den Beri Yılda %6 Ortalama Hızla Büyüyor Sektörün Büyüme Hızı, Dünya Ekonomisinin Üzerinde ($ Tril.) World Tourism Sector ($) Growth Rate (%) Tourism Sector Global GDP 8% 7.0% 7.1% 7.1% 7.3% 7% 6.5% 6% 5% 4.3% % 4.0% 3.9% % 3.9% 3.9% 3.9% 36% 3.6% % 1% 0% 2014F 2015F 2016F 2017F 2018F 2005F Kaynak: WTTC (Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi), IMF 3

4 Sektör 2023 e Kadar 2 Kat Daha Büyüyecek (Tahmin WTTC - Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi) y) Önümüzdeki ü ki10 yıl içinde iid sektörün hacmi iki katına çıkacak World Tourism Sector ($) ($ Tril.) Otomotiv sektörünün 6 katı, kimya endüstrisinin 5 katı, madencilik sektörünün 4 katı istihdam sağlayacak ( 000 People) Employment in Tourism Kaynak: WTTC (Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi) 4

5 Çin ve Rusya Turizm Harcamalarını En Çok Arttıran Ülkeler 1.China Tourism Spending ($ bn) Çin turizm harcamalarını 9.3 kat artırarak 2013 te birinciliğe yükseldi. 2US 2.US 3.Germany Russia Rusya nın turizm harcaması 2013 yılında 2001 in 5.7 katına çıktı. 5.UK Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu) 5

6 Türkiye ye Gelen Turist Sayısı da Hızla Artıyor 2000 Yılında Türkiye Dünyanın En çok Turist Gelen 16. Ülkesiydi (Million person) 1.France 2US 2.US 3.Spain 4.Italy 5.China 6.UK 7.Mexico 8.Canada 9.Russia 10.Germany 16.Turkey Yılda Turist Sayısı 27 milyon Arttı ve 10 Basamak Yükseldi # of tourists (2000) # of tourists (2012) (Million person) 1.France 2.US 3.China 4.Spain 5.Italy 6.Turkey 7.Germany 8.UK 9.Russia 10.Malaysia Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), TUİK 6

7 Buna Paralel Turizm Geliri de Yükseldi 2000 Yılında Türkiye Dünya da 12 Yılda Turizm Gelirleri 22 milyar $ Turizm gelirleri açısından 14. yükseldi ve Türkiye gelir açısından sıradaydı 12. sıraya çıktı Tourism Revenues (2000) Tourism Revenues (2012) (Bn $) (Bn $) 1 US US France Spain Spain France Italy China 50 5 UK Macau Germany Italy China Germany Canada UK Austria Hong Kong Australia Australia Turkey Turkey Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), TUİK 7

8 Ama Turizm Geliri Turist Sayısı Kadar Artamıyor Turkey s Share in World Tourism 40% 4.0% 3.5% 3.0% 30% 3.0% 30% 3.0% 2.7% 3.4% 3.6% 3.5% 3.6% 3.5% 3.6% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 2.5% 13% 1.3% 1.4% 1.0% 1.3% 2.4% 2.2% 2.2% 2.3% 2.2% 2.3% 2.1% 2.0% Turist % of number Sayısından of turists Alınan Pay Turizm % of tourism Gelirinden revenue Alınan Pay Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), Dünya Bankası 8

9 Çünkü Kişi Başı Turizm Geliri Rakiplere Kıyasla Düşük ve Yatay Tourism revenues per tourist * ($) Turkey tourism revenues per tourist ($) , , ,885 1,350 1,2531, Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), TUİK (Revize Edilmiş Rakamlar) *Not: Türkiye verisi 2013, diğer ülkeler için ise son veri olan 2012 yılı baz alınmıştır. 9

10 Turizm Türkiye için Çok Önemli Çünkü Bugün (2014 Nisan) %7.4 olan Cari açık / GSYH oranı Turist başına gelir 1500 $ olsaydı %4.1 e ya da İspanya kadar (58 mn) turist çekilebilseydi %5.5 e düşmüş olacaktı Kaynak: UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), Dünya Bankası 10

11 Niş Turizm Alanlarındaki Yatırımlar Hem Turizm Gelirlerini Arttıracak; Hem de Tüm Yıla Yayacak Türkiye ye gelen turistlerin %62 si Antalya ve İstanbul a geliyor. 11

12 Bunun için özellikle şu alanların öne çıkarılması gerekiyor 1- GOLF # of Golf Courses Antalya # of Golf Games Belek Golf Turizmi dünya turizminden 3 kat hızlı büyüyor ve golf turistinin yaptığı harcama ortalama turistin yaptığı harcamanın 3 katı. Türkiye de golf turizminin toplam turizm gelirleri içindeki payı %1.5 2 seviyesinde. Aynı oran benzer iklim koşullarına sahip İspanya ve Portekiz de % te 22 toplam golf saha sayısının 2023 te 100 olması hedefleniyor (İspanya da 424 golf sahası var) Yapılan yatırımlarla Türkiye nin bu alandaki popülaritesi artıyor. (KPMG anketine göre Türkiye 2011 de en popüler 5.; 2013 te ise 4. golf ülkesi) Kaynak: Batı Akdeniz Kalkınma Derneği, Türk Turizm Yatırımcıları derneği 12

13 2- Sağlık Turizmi Sağlık ğ Turizmi (Tıbbi+Termal Turizm) her yıl 2 milyon turisti Türkiye ye y çekiyor. # of visitors coming to Turkey for medical treatment (Thousand person) Thermal Tourism in Turkey Türkiye de 46 şehirde 250 lisanslı termal tesis bulunuyor. Türkiye termal tesis Tıbbi tedavi amacıyla her yıl 270 bin turist ülkemize geliyor. sayısı olarak Avrupa da birinci, dünyada yedinci sırada. Kaynak: Batı Akdeniz Kalkınma Derneği Termal tedavi amacıyla gelen turist sayısı ise 1.7 milyon kişi. 13

14 3- Kongre Turizmi #of Events (2013) #of Events (2013, > 300 participants) 1.Paris İstanbul 80 2.Madrid Paris 73 3.Vienna Singapur 70 4.Barcelona 5.Berlin 6.Singapur 7.London 8.İstanbul 9.Lisbon 10.Seul Barcelona 5.Vienna 6.Berlin 7L 7.London 8.Seul 9.Prague 10.Madrid İstanbul kongre organizasyonu İstanbul geniş ş kapsamlı kongre sayısında dünyada ilk 10 da. organizasyonunda altyapı itibarı ile sırada yer alıyor. Kaynak: ICCA Global Congress Centers List,

15 Ama İddialı 2023 Hedefleri İçin Yapılması Gereken Çok BedCapacity (Thousand) 1, ($) Spending per Tourist 1, (Million Person ) # of Tourists Tourism Revenues (Bn $) 100 Kaynak: Turizm ve Kültür Bakanlığı, UNWTO (Birleşmiş Milletler Turizm Organizasyonu), TUİK

16 Bankalar, sektörü bu süreçte artan oranda destekliyor Bank Loans to Tourism Sector (Bn TL) March Kaynak: TCMB, TBB Risk Merkezi 16

17 Sektör Banka Finansmanı Ağırlıklı Çalışıyor Bankalar sektörü sıfırdan yatırım, birleşme, geliştirme ve refinansman alanlarında destekliyor (toplam finansmanın %95 i bankalardan) %70-90 kredi; %20-30 özkaynak ile finansmanı %70-90 Loan to Vl Value 3-12 yıl vade İnşaatın süresine bağlı ara finansman ve sezon ödemeli seçeneği (faiz yükünü azaltmak için) Borç servis karşılama oranının minimum 1.2 olması beklenir. Banka dışı ş finansman kanalları (toplam finansmanın %5 i): Leasing: otel yatırım/renovasyou için Halka arz: Türkiye de yok denecek kadar az. Örnek: Utopia World Deluxe (Garanti müşterisi) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları: Türkiye de yok denecek kadar az. Örnek: Türkiye örneği ğ veremiyoruz. Tahvil İhracı: Kısa borçlanma vadesi nedeniyle çok tercih edilmemekte. Örnek: Martı Otelleri (Kredili müşterimiz) Özel Sermaye Şirketleri: Türkiye de yok denecek kadar az. Örnek: Türkiye de birçok private equity girişimi mevcut ancak birebir bir otel yatırımı ile ilgili bir örneği yok. 17

18 Turizm Sektörüne Sağlanan Kredilerin Çoğu Uzun Vadeli Maturity Profile of Loans to Tourism Sector Short term 15% Sector DenizBank Short term 8% Medium and long term 85% Medium and long term 92% 18

19 Turizm Sektörü de bu desteği boşa çıkarmıyor Non performing Loans in Tourism Sector 6% Tourism Sector NPL Ratio (%) Total NPL Ratio (%) 5.4% 5% 4.7% 4% 3% 2% 4.1% 3.8% 3.5% 31% 3.1% 27% 2.7% 2.4% 2.4% 3.1% 2.5% 3.7% 27% 2.7% 2.9% 2.70% 2.80% 3.0% 2.8% 1.8% 1% Mart 1.5% Kaynak: TCMB, BDDK 19

20 Sermaye Piyasaları Yeterince Kullanmıyor Halka açıklık k düşükük Borsada işlem gören 346 şirketten sadece 12 si turizm ve havayolu şirketi. Bu şirketlerin halka açıklık oranı da düşük. Akfen GYO: %24.4; Net Turizm: %18.4; Altınyunus: %1.1 Turizm ve havayolu şirketlerinin piyasa değeri ğ BIST in sadece %2.5 i (Havayolları hariç %0.2). Tahvil halka arzları da yetersiz. Son 5 yılda 1251 özel sektör tahvil ihracının sadece 12 si turizm şirketlerinden. Bu ihraçlarla sağlanan 153 milyar TL lik kaynağın sadece 1 milyar TL si (%0.7 si) turizm şirketlerine yılından beri: Akfen Holding: 750mn TL; Net Holding 200mn TL ; Martı GYO: 40mn TL tahvil ihracı gerçekleştirdi. DenizBank hisse ve tahvil arzlarında talep toplamada piyasa lideri yılları arasında 20 milyon $ üzeri halka arzlarda başvuruların %17 si DenizBank tarafından toplandı, her 6 kişiden 1 i DenizBank ı tercih etti. DenizBank ın tahvil halka arzlarında tahsisli satışlarda pazar payı:%9 20

21 DenizBank Sektörde Turizme En Çok Destek Veren Banka 12% 10% 8% 5.5% 6% Share of Tourism Loans incorporate Loans (%) 6.6% 6.4% 6.7% DenizBank 6.3% 5.9% 6.9% 7.8% Sector 85% 8.5% 9.6% 10.5% 3.2% 3.3% 3.6% 3.7% 3.5% 3.6% 3.7% 3.6% 3.5% 3.6% 4% 3.1% 2% 0% Turizm sektöründe Nisan ayı sonu itibarıyla 5.7 mia TL kredi hacmine ulaştık. (Sektör toplamı (Mart 2014): 33.2 mia TL, DenizBank ınsektör payı %17) DenizBank ın sağladığı avantajlar: Yeni yatırımlarda 12 yıla kadar vade seçeneği Renovasyon amaçlı uzun vadeli finansman (renovasyonun kapsamına göre vade değişebiliyor) Diğer banka refinansmanı yoluyla, nispeten kısa vadeli banka borçlarını 12 yıl vadeye yayarak nakit akışının rahatlatılması htltl Faaliyet döngüsü içinde gerekli işletme sermayesi amaçlı kısa vadeli finansman Sezon öncesi hazırlıkların tamamlanması amaçlı sezona hazırlık kredileri Kaynak: DenizBank 21

22 Sektörü Her Türlü Finansal Ürünle Destekliyoruz Kurumsal & Ticari Bankacılık Proje Finansman Kredisi; Yatırım, Refinansman, Kısa Vadeli TL Nakdi kredi TL Teminat Mektubu Sigorta TL/YP Çek karnesi Döviz alım / satım POS Toplu ödeme sistemi Kurum/Fatura ödemeleri Kobi Bankacılığı Taşeron firmalar ve tedarikçilere hizmet, Otel içindeki küçük işletmelere DenizBank POS ve İşletme Kart Sigorta İnşaat all risk & Otel Sigortası Nakit Yönetimi Restoran malzemelerinin DenizBank çekleri ile ödenmesi Bayilere DenizBank DBS aracılığı ile ödeme Taşeron firma / müteahhit ve alt taşeronlara DenizBank toplu ödeme sistemi ile ödeme Bireysel Bankacılık Otel personelinin maaşlarının DenizBank maaş ödeme sistemi ile ödenmesi Otel personeline KMH, İhtiyaç kredisi, konut kredisi, taşıt kredisi, kredi kartı ürünleri Özel Bankacılık Firma sahiplerine DenizBank Özel Bankacılık üzerinden ayrıcalıklı ve uzman yatırım hizmeti DenizFactoring Taşeron firma alacaklarının finansmanı, Vadeli acenta alacakları (çekleri ) finansmanı DenizLeasing Otel ekipmanlarının UV finansmanı. 22

23 Sberbank la Birlikte Desteğimiz Daha da Artacak Avrupa nın piyasa değeri açısından en büyük 6 bankasından biri. DenizBank haricinde toplam 17 ülkede faaliyet. Nüfusu 143 milyon olan Rusya da >110 milyon bireysel; 1 milyon dan fazla kurumsal müşteri. ş Günde ortalama 4 milyon dan fazla müşteriye hizmet. Rusya da güçlü pazar payı Bireysel mevduat: %46; Bireysel kredi: %34; Kurumsal Kredi: %34 >18,000 şube, b > 89,000 ATM ve kiosk, k >310,000 çalışan(tüm grup) Rus firmaları arasında en yüksek güven reytingi 23

24 İki Ülke Arasında Önemli İşbirliği Rusya Türkiye nin ithalatta en büyük 1. (25 mia $); ihracatta ise en büyük 4. pazarı (6.9 mia $) mia $ dış ticaret hacmi ile 2. en büyük ticaret partnerimiz (2023 hedef: 100 mia $) Rusya da 600 Türk firması...türkiye de 1525 Rus firması. Rus Firmalarının 7.3 milyar $ lık yatırımı: Lukoil: 700 benzin istasyonu JV MMK Atakaş Hayat: 2 milyar $ lık çelik üretim yatırımı Atomstroyexport: Mersin Akkuyu ya nükleer enerji tesisi Türk firmalarının 6 milyar $ lık yatırımı: Türk Müteaahitler: Sembol, Enka, Renaissance, Ant Yapı, Yamata, Kontek, EMT ve Summa Efes Pilsen: %20 pazar payı, sektörde ikinci Şişecam: %50 pazar payı (üretim) Turizm: Rusya nın En önemli tur operatörleri: Pegas, Odeon, Teztur ve Anex Rusya dan gelen turistlerin %90 ı bu 4 tur operatörü aracılığı ile geliyor. DenizBank bu 4 acenta ile de yoğun şekilde çalışıyor. 24

25 Türkiye ye Gelen Her 6 Turistten biri Sberbank ın Faaliyette Olduğu Ülkelerden, Her 4 Rus Turistten 3 ü Sberbank Müşterisi 1 Russia + CEE* Nationality of Tourists visiting Turkey (2013) % Son 10 yılın değişim oranı Sberbank ın faaliyette olduğu ülkeler 2 Germany % (Thousand Person) 2013 Change in the last decade (%) 3 Russia % Russia % Ukraine % 4 United % Kazakhistan % 5 Georgia % Czech Republic % 6 Bulgaria % Serbia 170 N/A Belarus % 7 Netherhands % Slovakia % 8 Suriye % Hungary % Bosnia Herzegovina % 9 Iran % Croatia % 10 France % Slovenia % Kaynak: TUİK, *CEE ülkelerinde Sberbank ınaktif olduğu ülkeler seçilmiştir. 25

26 DenizBank tan Sektöre Yönelik Yeni Projeler Yabancılara Ruble ve diğer dövizlerle konut kredisi, Sberbank (Rusya) Banka Kartlarıyla DenizBank ATM lerinden Masrafsız Her Türlü Döviz Çekme/Yatırma, Sberbank (Rusya) ve DenizBank arasında Colibri para transferi sisteminin kurulması Turizm Bölgelerine Yönelik Şubeleşme Stratejisi (2013: DenizBank 4 turizm ilinde* 112 şubesiyle %7.2 şube pazar payına sahip 2018 e kadar bu şube sayıları %40 artarak 157 e ulaşacak) Sberbank kart sahiplerine Kemer, Antalya, Side ve Alanya bölgelerinde 150 ye yakın işyerinde özel indirim imkanları sunulmaktadır Dövizli POS(Multicurrency) ürünümüz sayesinde yurtdışı kart sahiplerinin yaptığı alışverişlerde, üye işyerlerine TL nin yanı sıra USD, EUR, GBP, JPY ve RUB ile ödeme yapma seçeneği sunulmasını sağlamaktadır. 26

27 Turizm Sektörünün Dünya ve Türkiye de Önemi ve Gelişme Potansiyeli Hakan ATEŞ DenizBank Finansal Hizmetler Grubu Başkanı 27