2019 a Girerken Dünya Ekonomisi, Türkiye ve Piyasalar. Tufan Cömert Garanti Yatırım Araştırma Koordinatörü

Transkript

1 2019 a Girerken Dünya Ekonomisi, Türkiye ve Piyasalar Tufan Cömert Garanti Yatırım Araştırma Koordinatörü Keşan Ticaret Odası 3 Aralık

2 YATIRIM DANIŞMANLIĞI 10 yıl önce 2

3 krizinden çıkmamızı merkez bankalarına borçluyuz ABD, Avrupa ve Japon Merkez Bankaları bilanço büyüklükleri (USD) Fed BoJ ECB Kaynak: Bloomberg 3

4 Bu politikalar bir garabeti beraberinde getirdi: Eksi faizler! Eksi faizle işlem gören tahvil toplamı (mlr USD) Kaynak: Bloomberg 4

5 Eksi faizle yaşam: Danimarkalı olmak vardı! Hans Peter Christensen 10 yıllık konut kredisi kullanır sonunda banka Christensen e bir yazı gönderir: Artık borç ödemesine gerek yoktur, tersine banka her ay kendisine $38 ödeme yapacaktır. Christensen bu belgeyi çerçeveletir: "Çocuklarım bunu uydurduğumu düşünmesinler ". Kaynak: WSJ 5

6 ABD ekonomisi artık ek bir desteğe ihtiyaç duymuyor Issizlik orani: %2,2 Enflasyon: %2,2 Buyume: %4,2 Kaynak: Bloomberg 6

7 Gelişmiş ülkelerle birlikte dünya ekonomisi de artık normal Küresel enflasyon yükseliyor (%) GÜ işsizlik oranı ve ücret artışları (%) İşsizlik oranı (ters) manşet çekirdek Yıllık ücret artışı Güven endeksleri kriz sonrası yüksek seviyelerden döndü GÜ Merkez Bankaları faiz beklentisi Tüketici Güv. End. (ortalamadan sapma) İş Dünyası Güv. End. Kaynak: JP Morgan 7

8 Ancak normale dönüş özellikle gelişen ülkeler için sancılı olacak Fed faiz oranı (sol eksen) ABD 10 yıllık tahvil faizi (sağ 2. eksen) GOÜ tahvil faizi (sağ 1. eksen) Kaynak: Bloomberg 8

9 İki tehlikeli gelişme Dolar endeksi 3 aylık LIBOR faizi Kaynak: Bloomberg 9

10 Bazı ülkeler bu duruma hazırlıksız yakalandılar JP Morgan GOÜ Risk Endeksi Yüksek Orta Nötr Düşük Kaynak: JP Morgan 10

11 Bu gelişmeler ve ülke bazında yaşanan sorunlarla gelişen ülkelere fon girişleri azaldı Çin hisse piyasasına girişler Çin hariç hisse piy. Girişler Gelişen ülkelere olan yabancı yatırımcı girişleri Tahvil piy. girişler Toplam giriş (3 aylık ort.) Kaynak: IIF 11

12 Önümüzdeki günlerde dünyada bizi neler bekliyor? Trump ın ticaret politikası Türkiye ve GOÜ ABD nin Rusya ya yeni yaptırımları Ticaret savaşları ve para politikası Kaynak: GY 12

13 Ticaret savaşları: Trump haklı mı? ABD nin bir sonraki hedefi AB olacak! Kaynak: American Journal of Transportation 13

14 Ticaret savaşları v2.0? Kaynak: Bloomberg 14

15 Tüm bunlar doların tahtını sarsacak mı? Dünya Merkez Bankalarının Döviz Rezervleri CAD 2% AUD 2% CNY 1% Diğer 3% JPY 4% GBP 4% EUR 20% USD 64% Kaynak: BIS 15

16 Türkiye Ekonomisi 16

17 Türkiye nin talihsiz ekonomik döngüsü! TL değer yitirir Risk primi ve enflasyon beklentisi artar! 2006! 2001 Dış borçlanma zorlaşır Faizler yükselir Yatırımlar ve tüketim yavaşlar Kaynak: Garanti Yatırım 17

18 Türkiye büyüyor, fakat bu sorunsuz bir büyüme değil GSYH Büyüme Oranları (yıllık, %) Büyüme Hedefleri (YEP, yıllık) GSYH Büyümesine Harcama Yönünden Katkılar (%) Garanti Tahminleri: 2018: % : %1.0 Kişi başına düşen GSYH (ABD Doları) Kaynak: Hazine 18

19 Büyüme işaretleri hız kaybını işaret ediyor Tüketici ve reel sektör güveni zayıflıyor Kredilerin yıllık büyüme hızları (% değişim, 13 haftalık) Reel sektör güven endeksi Tüketici güven endeksi PMI ve sanayi üretimi güç kaybını teyit ediyor Konut fiyatları gerilemeye devam ediyor Sanayi üretimi (yıllık, %, sol eksen) İmalat PMI (sağ eksen) Kaynak: TÜİK, TCMB, Garanti Yatırım, TDM 19

20 İhracat ve turizm 2019 da ekonomiyi desteklemeye devam edecek 30% 20% İhracat ve ithalatın yıllık değişimi 60% 50% 40% 30% Turizm sektörü Brüt turizm gelirleri Turist sayısı Gross Tourism Revenues Tourist Number 10% 0% 9.2% 20% 10% 0% 17.6% 1.4% -10% -20% -30% İhracat İthalat Exports Imports % Yabancı turist sayısındaki yıllık değişim (Ocak-Ekim 2018) % -20% -30% -40% -50% Gelirler 22,5 mlr USD 24,9 mlr USD Turist sayısı 32,4 mln 38 mln Kaynak: TÜİK, TCMB, Garanti Yatırım 20

21 Enflasyon -dünyanın aksine- en büyük sorunumuz TÜFE (%) Tüfe ve çekirdek enflasyon (%) Enflasyon beklentileri (%) Gerçekleşme Tahminleri (YEP, %) Kaynak: TCMB, GY, YEP 21

22 TCMB enflasyon tahminlerinin karnesi TCMB nin her 3 ayda bir yayınladığı enflasyon raporlarında o yıl sonuna dair yaptığı TÜFE tahmini ve gerçekleşme I II III IV Gerçekleşme Hedef Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım 22

23 TCMB faiz politikası artık yeterince sıkı Geç Likidite Penceresi: %20,75 27,00 Gecelik Borç Verme Oranı: %19,25 25,50 Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti: %19,25 24,00 Haftalık Repo Oranı: %17,75 24,00 Gecelik Borç Alma Oranı: %16,25 22,50 Kaynak: Bloomberg 23

24 TCMB döviz rezervinin durumu faizi kullanmayı zorunlu kılıyor TCMB nin yaklaşık $18 mlr altın rezervi var 2018 başından bu yana brüt döviz rezervindeki düşüş $13 mlr Aynı dönemde net rezervlerdeki düşüş $3 mlr Döviz rezervi/12 aylık dış finansman ihtiyacı oranı bir ülkenin acil durumda kendisini dış finansman olmadan idare edip edemeyeceğini gösterir. Bu oran tüm GOÜ içinde en düşük Türkiye de Kaynak: TCMB, Garanti Yatırım, MS 24

25 TL nin değer kaybetmesinin hiç mi faydası yok? Yıllık ihracat (mlr USD) Yıllık ithalat (mlr USD) İhracat ve ithalat büyüme oranları (%) İthalat (%GSYH) Kaynak: Bloomberg, Hazine, TÜİK, Garanti Yatırım 25

26 Cari açıkta toparlanma başladı Cari açık Cari açığın finansmanı (12 ay, mlr USD) Uzun vadeli dış borç çevirme oranları (12 aylık) Cari açık/gsyh Kaynak: Bloomberg, Hazine, TÜİK, Garanti Yatırım 26

27 "Dış borç sorunu" gerçekten çok büyük bir sorun mu? Brüt dış borç stoku (% GSYH) Türkiye brüt dış borç stoku (mlr USD) Kaynak: Hazine 27

28 YATIRIM DANIŞMANLIĞI Enflasyonun %20 üzerinde seyretmesi kredi/mevduat faizlerini de yüksek tutacak 45,00 40,00 35,00 30,00 İhtiyaç Kredileri Konut Kredileri 1 Aylık Mevduat Taşıt Kredileri Ticari Krediler 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 Kaynak: TCMB 28

29 Kredi not görünümümüz: Mantık ötesi Kaynak: Bloomberg, Hazine 29

30 Piyasa Beklentilerimiz 30

31 Türk mali piyasalarının 2018 performansı çok zayıf -%18 +% bps Kaynak: Reuters 31

32 TL nereden bakarsanız bakın hala çok ucuz! TCMB reel kur endeksi Peki, TL nin ederi nedir? Big Mac Endeksi Kaynak: TCMB,IIF, Bloomberg IIF çalışmasına göre, cari hesabın dengeye ulaşması için reel kur %15 artmalı! 32

33 Özel sektör dış borç ödemeleri dönem dönem kur üzerinde baskı yaratacak Özel sektör borç ödemeleri dağılımı (mlr USD) Kaynak: BNE 33

34 Neden dövizden vazgeçemiyoruz? Kaynak: Bloomberg 34

35 Bu yüzden de yerli yatırımcıların döviz talebi sürecek Yıllar USD/TL YP Mevduatı/Toplam Mevduat (%) ,51 57, ,50 48, ,43 44, ,35 36, ,44 39, ,30 35, ,50 35, ,55 33, ,55 29, ,91 33, ,79 32, ,90 37, ,19 37, ,74 42, ,02 41, ,65 44, ,79 48,7 Kaynak: mahfiegilmez.com 35

36 Tahvil piyasası düşük hacim ve enflasyon kaygıları ile boğuşuyor 2 yıllık tahvil faizi Günlük işlem hacmi Kaynak: Matriks 36

37 Borsa bu süreçte reel sektör sayesinde görece sağlam durdu Bankacılık ve sınai endeksin bir yıllık seyri ( =100) Bankacılık endeksi Sınai endeks Kaynak: Bloomberg 37

38 Yabancı yatırımcıların Türkiye ye ilgisi 2019 da görece artabilir Hisse Tahvil Equity Bond YTD Hisse piyasası Tahvil piyasası Türk varlıklarındaki yabancı payı (%) Equity Market 66% 65% 64% 63% 63% Bond Market 20% 19% 19% 17% 14% Kaynak: TCMB, GY, BIST 38

39 Makroekonomik tahminlerimiz T 2019T GSYH GSYH (mlr TL) 2,609 3,105 3,772 4,661 GSYH (mlr USD) GSYH (reel, %) 3.2% 7.4% 3.0% 1.0% Enflasyon TÜFE (yıllık ort., %) 7.8% 11.1% 16.7% 22.5% TÜFE (yıl sonu) 8.5% 11.9% 23.5% 17.0% Cari Denge Cari Açık (mlr USD) Cari Açık (% GSYH) 3.8% 5.5% 5.1% 2.7% Kamu Maliyesi Merkezi Bütçe Dengesi (% GSYH) -1.1% -1.5% -2.1% -2.2% Faiz Dışı Denge (% GSYH) 0.8% 0.3% 0.0% 0.3% AB Tanımlı Kamu Borcu (% GSYH) 28.3% 28.3% 32.4% 33.3% Borç Stoğu Dış Borç Stoğu (brüt, mlr USD) * Kamu İç Borç Stoğu (brüt, mlr TL) * Faiz Oranı Politika Faizi (yıl sonu) 8.31%** 12.75%** 25.00% 21.50% Döviz Kuru USD/TL (dönem sonu) USD/TL (ortalama) EUR/TL (dönem sonu) EUR/TL (ortalama) EUR/USD (dönem sonu) İşsizlik Oranı 10.9% 10.9% 11.3% 13.5% 2018 Kasım ayında güncellenmiş verilerdir. 39

40 Teşekkürler!