Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları. Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015

Transkript

1 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015

2

3 İçindekiler Önsöz Yönetici Özeti Giriş Dijitalleşme Nedir? Accenture Dijitalleşme Endeksi Nedir? Accenture Dijitalleşme Endeksi Sonuçlar ve Tartışma Dijitalleşmeyle Gelen Fırsatlar, Zorluklar ve Riskler Sonuç ve Öneriler

4

5 Önsöz Dünyanın başta gelen strateji, yönetim danışmanlığı, dijital, teknoloji ve operasyon alanlarında geniş hizmet ve çözümler sunan uluslararası profesyonel danışmanlık şirketlerinden Accenture olarak, birçok ülkede, önde gelen sektörlerin ve bu sektörlerdeki şirketlerin dijital dönüşüm yolculuklarında nerede olduklarını gösteren ve dijital yetkinliklerini karşılaştıran bir endeks çalışmasına başladık. Projeyi, Accenture Dijitalleşme Endeksi ismiyle Boğaziçi Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye Bilişim Vakfı ve Türkiye de dijital dönüşümün lideri olma vizyonuyla birçok öncü projeyi hayata geçiren Vodafone un desteği ile Türkiye de de bu sene ilk defa hayata geçirdik. Değişen pazar dinamikleri ve rekabetçi piyasa koşullarında dijitalleşmenin şirketlerin başarılarında önemli bir etken olduğu dikkate alınarak hazırlanan çalışma, Türkiye nin önde gelen sektörlerinin ve şirketlerinin dijitalleşme alanındaki durumunu değerlendiriyor. Özel sektörü ve akademik dünyayı bir araya getiren çalışma ile bu alanda ciddi bir farkındalık yaratılması, Türkiye nin başlıca sektörlerinin dijital dönüşümdeki mevcut durumunun tespit edilerek gelişim alanlarının ortaya koyulması ve Türkiye nin dijital dönüşümüne katkı sağlanarak ülkenin büyümesine ve kalkınmasına da destek olunması hedefleniyor. Kurumsal stratejilerinde en iyi rekabet avantajını sağlayacak şekilde dijitalleşmeye yer veren ve dijitalleşmeyi şirketin ana hedeflerine başarılı bir şekilde entegre eden; müşterileriyle olan iletişiminde dijital ürün ve hizmetleri müşteri memnuniyetini en fazla sağlayacak şekilde kullanan; organizasyon içerisindeki iletişim, iç süreç ve operasyonları dijital teknolojiler aracılığıyla en verimli şekilde yürüten ve gelirleri/varlıkları itibarıyla Türkiye nin en büyük şirketleri arasında yer alan şirketler Dijitalleşme Öncüleri olarak tanımlanıyor. Bu anlamda Türkiye nin oyun kurucu sektör liderlerinin, başarılı bir dijitalleşme süreci ile yeni iş modelleri kurgulamaları, rekabet avantajı kazanmaları, yeni büyüme alanları keşfetmeleri, müşteri memnuniyetini artırmaları, servis kalitesini güçlendirmeleri ve yeni pazarlara bir adım önde girme fırsatı yakalamaları mümkün olabilir. Dijitalleşmenin sunduğu fırsat da Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayarak ülkenin küresel pazardaki duruşunu güçlendirebilir. Bu motivasyonla yürütülen çalışmada; Accenture Dijitalleşme Endeksi metodolojisi bilimsel yöntemlerle Boğaziçi Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye Bilişim Vakfı ve Vodafone iş birliği ile amaca uygun kriterler, ağırlıklar ve ölçekler belirlenerek Türkiye çalışması için adapte edildi. Bu metodoloji uygulanarak detaylı yüz yüze görüşme ve derin araştırmalar ile şirketler için güvenilir veriler toplandı ve dijitalleşmedeki çeşitli açılardan şirketlerin durumları incelendi. Çalışmalar sonrasında oluşturulan bu rapor, genel olarak Türkiye nin önemli sektörlerindeki dijitalleşme durumunu, dijitalleşmenin getirdiği fırsatları, riskleri ve daha rekabetçi olmak için yapılabilecekler konusunda bilgiler sunmakta, özel olarak da katılan şirketlere dijitalleşme açısından bulundukları konumu, güçlü ve zayıf yanlarını ve gelişim alanlarını göstermektedir. Bu çalışmaya katılan firma sayısının önümüzdeki yıllarda çok daha artarak Türkiye nin dijitalleşmesine ve ülke ekonomisine daha da fazla katkı sağlayacağına inancımız tamdır. Projede yer alarak endeksin oluşmasına katkı sağlayan firmalarımıza, projeyi akademik olarak destekleyen Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ ye sektör desteğini gösteren TBV ye ve Türkiye nin dijital dönüşümüne liderlik eden Vodafone a teşekkürlerimizi sunarız. Tolga Ulutaş Genel Müdür Accenture Türkiye

6 Kalkınmanın yeni formülü dijitalleşme olacak Günümüzde genişbant teknolojileri, sağlıktan tarıma, finanstan eğitime, yatay kestiği tüm sektörlerde sağladığı verimlilik artışıyla sürdürülebilir ekonomik büyümenin ve toplumsal gelişimin lokomotifi oluyor. Her geçen gün etkisini artıran dijitalleşme, son 10 yılda, dünyanın en köklü şirketlerinde dahi ezberlerin bozulmasına neden oldu. Giderek artan bir ivmeyle ezberleri bozmaya devam edeceği öngörülen dijitalleşme trendi karşısında şirketlerin en kısa sürede bu değişime ayak uydurması gerekiyor. Dijitalleşme, tüm dünya için olduğu gibi ülkemiz için de önem taşıyor. Ne var ki araştırmalar, dijitalleşme konusunda daha gidilecek yolumuz olduğunu ortaya koyuyor. Dünya Ekonomik Forumu Küresel Rekabetçilik Raporu nda 144 ülke arasında 45. sırada yer alan Türkiye nin, bu sonuçla teknolojiye hazır olmak konusunda gelişmekte olan ülkelerin gerisinde kaldığı görülüyor. Bu tablo bize, Türkiye nin ekonomik gelişimine ivme katacak ve ülkemizi global rekabette bir adım ileriye taşıyacak çözümün teknolojiyi benimsemek ve hızla dijitalleşmek olduğunu gösteriyor. Diğer yandan, dijitalleşme ihtiyacının üst seviyede olduğu ülkemizde bu ihtiyacın giderilmesine yönelik adımlar atıldığını görmek bizleri mutlu ediyor. Bu bağlamda, Türkiye nin en dijital şirketleri ni belirleyerek ülkemizin dijital haritasına ilişkin önemli veriler sunan Accenture Dijitalleşme Endeksi ni ülkece yarına hazır olmak açısından son derece kıymetli bir çalışma olarak değerlendiriyoruz. Bu araştırmaya göre, Türkiye de şirketlerin büyük bölümü dijitalleşmenin önemini kabul ediyor ve sektörel gelişim üzerinde etkili olacağını düşünüyor. Accenture ın araştırması, dijitalleşmenin ekonomik kalkınma üzerinde de etkili olduğunu gösteriyor. Buna göre, maksimum 100 puanlık Accenture Dijitalleşme Endeksi skorundaki her 10 puanlık artış, Türkiye de bir şirket için ortalama olarak %1,5 lik ek Faiz ve Vergi Öncesi Kâr (FVÖK) marjı anlamına geliyor. Dolayısıyla, dijital teknoloji penetrasyonundaki yükselme, ülke genelinde verimlilik ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) artışını da beraberinde getiriyor. Accenture ve Oxford Economics ortaklığında yapılan bir araştırmaya göre, ekonomik aktivite içinde dijital teknoloji penetrasyonunun artması, 2020 yılına kadar dünyanın ilk 10 ekonomisinin GSYH sine yaklaşık 1,36 trilyon ABD Doları katkı sağlayacak. Ülkelerin dijitalleşme seviyesini ölçmeye yönelik olarak Accenture tarafından yapılan bir başka araştırmaya göre ise, bir ülkenin Dijital Yoğunluk Endeksi ndeki her 10 puanlık artış, GSYH nin yıllık ortalama büyüme hızını 0,25 ile 0,5 yüzde puanı kadar yükseltebiliyor. Bütün bu rakamlar, dijitalleşmenin ulusal ekonomiler üzerindeki etkisini açıkça ortaya koyuyor. Türkiye nin Dijital Dönüşümü ne liderlik etmeyi hedefleyen bir şirket olarak, ekonomik büyümenin ana unsurunu oluşturan işletmelerimizin dijitalleşmesine büyük önem veriyoruz. Bu doğrultuda, Türkiye de işletmelerin dijital haritasını çıkarmak ve teknoloji ihtiyaçlarını belirlemek üzere Temmuz 2014 te lansmanını yaptığımız Yarına Hazırım Platformu altında kurumların verimliliklerini artırarak değişen iş dünyasında yarına hazır olabilmesine yardımcı olacak çözümler sunuyoruz. Bugün itibarıyla Türkiye deki 36 bin işletme tarafından doldurulan anket sonucuna göre %53 olan ulusal dijitalleşme endeksini %75 e çıkarmak için çalışıyoruz. Bu kapsamda, Türkiye nin Dijital Dönüşümü nde önemli bir kilometretaşı olduğunu düşündüğümüz Accenture Dijitalleşme Endeksi ne de destek vermekten gurur duyuyor, bu araştırmanın iş dünyamızın gelecek planlarında yol gösterici olmasını diliyoruz. Gökhan Öğüt CEO Vodafone Turkey

7 Bu konunun önemini vurgulayan Accenture ın, Türkiye deki şirketlerin ve dolayısıyla ülkenin dijitalleşme çabasını ölçme girişiminde sivil toplum, üniversite, sanayi iş birliği ile böyle bir araştırmayı planlamasını kıvançla karşılıyorum. Teknolojinin, toplumsal faydasının önemini 1995 teki kuruluşundan bu yana hep dile getiren Türkiye Bilişim Vakfı mızın bu kıymetli araştırmada ODTÜ ve Boğaziçi Üniversiteleri ve Vodafone ile birlikte yer alması, Vakfımızın vizyon ve misyonuyla uyumludur. 20 yıldır vizyonumuz, ülkemizin veri temelli bir ekonomi düzeni ve bilgi toplumu niteliği kazanması; misyonumuz, bu süreci hızlandıracak girişimlerde bulunmak... Endüstri, dünyada insanlığın ortaya çıktığı zamandan beri hep var. Avcılıktan tarıma, makineleşmeye, buhardan petrol ve elektrik gücüne, nükleere, yenilenebilir enerji kaynaklarına kadar çeşitli kaynaklarla endüstri, çarklarını hep döndürdü. Dijital teknolojinin ilerlemesiyle de bugün geldiğimiz aşama, yarın geleceğimiz aşamanın habercisi: endüstri üretiminde otomasyon ve bunun doğal uzantısı olarak makineler arasında doğrudan iletişim. İnsan eli yerine algoritmaların yöneteceği bir üretim biçimi. Accenture Dijitalleşme Endeksi ni, şirketlerimizin dijital dönüşüm becerisini, özel sektörümüzün, ülkemizin veri temelli bir ekonomiye doğru gidiş hızını bize göstereceği için öncü bir araştırma olarak görüyorum. Sağladığı bilgi, ülkemizin teknoloji politikalarının planlanmasında yenilikçi adımların atılmasını da sağlayacaktır. Faruk Eczacıbaşı Başkan TBV Endüstri 4.0 diye de tanımlanan bu yenilikçi üretim tarzında, esas oyuncular olan şirketler (ve son tahlilde devletler, uluslar) bu aşamaya ne kadar hızlı ve verimli biçimde ayak uydururlarsa, şirketlerden başlayarak ülkeye ve bütün ulusa yayılan bir refah artışını da sağlamış olacaklar. Bu açıdan, Endüstri 4.0 ın olmazsa olmazı dijitalleşme, yaşamsal önemde bir araç. Şirketlerin ve son tahlilde devlet ve ulusların rekabet gücü, dijitalleşmeyi, üretim için en verimli, en etkin kullanmaktan geçiyor.

8 Accenture Dijitalleşme Endeksi, kavramsal tasarımında üç temel dijitalleşme yapı taşı için geliştirilen 10 kriter ve 91 gösterge açısından diğer çalışmalardan ayrışmaktadır. Endeks çalışmasında kullanılan bu kapsamlı yaklaşım, sağlam bir endeks yapısının geliştirilmesi ile birlikte araştırmaya katılan şirketlere detaylı bir dijitalleşme karnesi sunma imkanı sağlamıştır. Dijitalleşme karneleri, şirketlerin dijitalleşme çabalarındaki güçlü ve zayıf yönleri ile gelişim alanlarını saptamalarında ve dijital dönüşüm yol haritalarını hazırlamalarında yardımcı olacaktır. Accenture Dijitalleşme Endeksi, Sektör Liderlerinin ve Dijitalleşme Öncülerinin dijitalleşme uygulamalarını gün ışığına çıkararak kritik başarı ölçütlerini açıklamakta ve böylelikle zorlu dijitalleşme süreçlerinde önceliklerini ve stratejilerini belirlemeye çalışan tüm şirketler için yol gösterici bir kılavuz niteliği taşımaktadır. Teşhisin, değerlendirmenin, gelişimin temelinde ölçüm vardır. Ölçüm yaparken, ölçülecek kriterlerin titizlikle seçilmesi, doğru ölçeklerin geliştirilmesi, kriterlerin ağırlıklarının konunun uzmanları tarafından detaylı bir çalışmayla belirlenmesi ve verilerin güvenilirliğinin değişik kanallardan doğrulanması önemlidir. Tüm bu aşamalara dikkat edilerek bilimsel yöntemlerle geliştirilen bu dijitalleşme endeksi ve yapılan ölçümler, şirketlerin dijitalleşmede bulundukları noktayı ölçmekte, güçlü ve zayıf yönlerini tespit etmekte ve kendilerini geliştirmeleri için gerekli bilgileri sağlamaktadır. Prof. Dr. Murat Köksalan Başkan ODTÜ Endüstri Mühendisliği Prof. Dr. Ayşegül Toker Dekan Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

9

10 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Yönetici Özeti Ölçemezsen yönetemezsin. Accenture Dijitalleşme Endeksi, Türk şirketlerine ve iş dünyası liderlerine büyümeyi ve rekabeti hızlandırmak için gerekli dijital olgunluk seviyelerini anlama, ölçme ve yönetmenin yepyeni bir yolunu sunuyor. 10 Hem Türk şirketleri hem de global şirketler dijitalleşmenin tetiklediği kitlesel bir dönüşümün tam ortasında yer alıyor. Teknoloji bugün iş dünyasının en güçlü destekçisi. Ne var ki dijitalleşme sadece teknoloji demek değildir, aynı zamanda teknolojinin inovatif strateji, ürün, süreç ve müşteri deneyimi aracılığıyla büyüme ve verimlilik sağlayacak şekilde iş yapış biçimlerine entegre edilmesi anlamına gelir. Bu çalışmada Türk şirketlerinin dijital olgunluğunu ölçmeyi ve güçlü ve geliştirilebilir yönlerini tespit etmeyi amaçladık. Bunun yanı sıra Türkiye deki ana endüstrilerin dijitalleşme seviyelerini de inceledik. Accenture tarafından birçok ülkede uygulanmaya başlayan Accenture Dijitalleşme Endeksi nin metodolojisi, Boğaziçi Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye Bilişim Vakfı ve Vodafone Türkiye iş birliğiyle Türkiye pazarına uyarlandı. Endeks, şirketlerin dijital kabiliyetlerini dijital strateji, dijital hizmetler ve dijital operasyonel yetkinlikler olmak üzere üç boyutta ve 10 kriteri baz alarak ölçmekte. Bu 10 kriter, şirketlerin dijitalleşme performanslarını, 91 göstergeye göre sonuçları bir araya getirerek incelemektedir. Accenture 2013 yılındaki sonuçlara göre bazı finansal kriterleri taşıyan 350 şirketi bu çalışmaya katılmaya davet etti. Bu davetli listesinde yer alan farklı sektörlerden 104 şirket Accenture Dijitalleşme Endeksi ne katılmayı kabul etti. Çalışmamız, %0 ila %100 arası bir ölçekte Türkiye nin ortalama Accenture Dijitalleşme Endeksi Puanı nın yüzde 60 olduğunu ortaya koyuyor. Finansal hizmetler sektörü dijitalleşme performansı açısından lider konumunda. Bu noktada doğrudan bankacılık şirketlerinin istisnai bir durumu söz konusu; bu şirketler pek çok diğer şirketin açık ara önünde yer alıyor. Motorlu kara taşıtlarının imalatı, hizmet faaliyetleri ve perakende ticaret sektörleri de en yüksek performansı gösteren sektörler arasında. Kendi sektör grupları içinde en iyi performansı gösteren 17 şirketi tespit ederek bunları Sektör Liderleri olarak adlandırdık. Katılımcı şirketler arasında Garanti Bankası nın, yüzde 93 puanla dijitalleşme anlamında Türkiye nin en iyi şirketi olduğunu tespit ettik. Metodolojimize göre, Accenture Dijitalleşme Endeksi Puanı yüzde 80 in üzerinde olan şirketler, dijitalleşmenin gerektirdiği niteliklerin önemli bir bölümünü taşıyor. Biz bu şirketleri Dijitalleşme Öncüleri olarak adlandırdık. Bu yıl Dijitalleşme Öncüleri olarak yüzde 80 ve üzeri puan alan 14 şirket listemizde yer aldı. Bu şirketlerin altısı aynı zamanda sektörlerinin liderleri. Accenture Dijitalleşme Endeksi çalışmamızda ayrıca dijitalleşmenin şirketlerin karlılığına etkisini de değerlendirdik. Analizimiz, Accenture Dijitalleşme Endeksi puanında yüzde 10 puanlık bir artışın, şirketlerin Faiz ve Vergi Öncesi Kar (FVÖK) marjlarında yüzde 1,5 lik ilave bir artışa tekabül ettiğini gösteriyor. Dijitalleşme Türk şirketlerinin yeni büyüme ve verimlilik fırsatları yakalamasını sağlayacak ve nihayetinde Türkiye ekonomisine önemli oranda katkıda bulunacaktır. Bu çalışma, katılımcı şirketlerin dijital açıdan güçlü ve zayıf yönleriyle ilgili detaylı bilgi içeriyor. Bu bilginin Türk şirketlerine dijital dönüşüm yolculuklarında rehberlik edeceğine inanıyoruz. Önümüzdeki yıllarda Türk şirketlerinin dijital dönüşüm yolculuklarının gelişimini incelemek ve desteklemek amacıyla bu çalışmayı tekrarlayacağız.

11 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Giriş Geçtiğimiz 20 yıl boyunca dijitalleşmenin iş modellerini, müşteri deneyimlerini, ürünleri, hizmetleri ve süreçleri değiştirerek tüm sektörleri nasıl dönüştürdüğüne tanık olduk. Dijital teknolojiler, tıpkı geçmişte buhar gücünün ve elektriğin yaptığı gibi pazarları ve şirketleri dönüştürecek genel amaçlı teknoloji işlevi görmeye başladı. Bu teknolojiler, geniş bir yelpazedeki üretim ve tüketim süreçlerinde devrimsel bir değişim yaratma potansiyeli taşıyor. Dijital, daha önce görülmemiş bir hız ve ölçekte fırsat ve yenilik sunuyor. Fırsatlar, şirketlerin ve ekonomilerin dijitalleşmeyi, verimlilik ve büyüme sağlamak amacıyla yeni fiziksel ve dijital kaynak bileşimleri yaratmak üzere kullanmalarından doğuyor. Dijitalleşmenin şirket ve ekonomilerin performansı üzerindeki etkilerini inceleyen çeşitli araştırmalar bulunmaktadır. Yakın zamanda Accenture ve Oxford Economics iş birliğiyle hazırlanan ortak çalışma da bunlardan biri. Bu çalışma dijital teknoloji kullanımı ile artan verimlilik arasında sıkı bir bağ olduğunu kanıtlamakla kalmadı, aynı zamanda rekabet ve ekonomik büyüme üzerinde ne kadar etkili olduğunu da rakamsal olarak ortaya koydu. Bu çalışmaya göre dijital teknolojilerin ekonomik faaliyetlere yayılması verimliliği ve GSYH büyümesini belirgin biçimde artırırken, 2020 yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisinin GSMH sine 1.36 trilyon ABD doları ilave edebilir. Bu, bugün yapılan tahminlerin rakamların yüzde 2.3 üzerinde bir sayı. Bu iddialı ama erişilebilir senaryoda; Dijital Yoğunluk Endeksi ndeki (bir ülkedeki eşit ağırlıklı dört ekonomik faaliyet alanından 50 göstergeyi kapsayan bir endeks) 10 puanlık bir artış, bugün ile 2020 arasında yıllık büyüme oranlarında gelişmiş ekonomilerde yüzde 0.25, gelişmekte olan ekonomilerde ise yüzde 0.5 oranında bir artış sağlıyor. Bu da 2020 yılında Türkiye nin GSYH sine 18 ile 35 milyar ABD doları eklenmesi anlamına geliyor. Bu çalışmamızda önde gelen Türk şirketlerinin ve sektörlerinin dijitalleşme seviyelerini inceledik. Şirketlerin dijital kabiliyetlerini değerlendirirken Dijitalleşme Öncülerini ve bunların karakteristik özelliklerini belirledik. Ayrıca Accenture Dijitalleşme Endeksi puanları ve şirket finansallarını inceleyerek dijitalleşmenin şirketlerin karlılıklarına etkisini de gösterdik. Bu raporun sonunda Türk şirketlerinin, operasyonel verimliliklerini ve büyümeyi güçlendirecek bir araç olarak dijitalleşmeyi desteklemek için hangi adımları atması gerektiğini tartıştık. Accenture Dijitalleşme Endeksi nin gelecekte dijitalin Türk şirketlerinin dönüşümünün tam merkezinde yer alacağına ilişkin bir tartışma başlatacağına inanıyoruz. Bu raporun, dijitalleşmenin ve Türkiye ekonomisi açısından öneminin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmanın yanı sıra, Türk şirketlerinin ve dolayısıyla Türkiye ekonomisinin büyümesine ve rekabet gücüne etki edecek olan dijital yol haritalarına çıkarmalarına yardımcı olacağına inanıyoruz. 11

12 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Dijitalleşme Nedir? Dijitalleşme, entegre olmayan bir BT altyapısına sahip olmak yerine, dijitalleşmiş kaynakları, yeni gelir, büyüme ve şirkete değer katacak operasyonel sonuçlara dönüştürme sürecidir. Başka bir ifadeyle dijitalleşme, yeni iş modelleri geliştirmek, bilgi, şirket kaynakları ve dijital teknolojileri yeni kombinasyonlarla birleştirerek benzersiz müşteri deneyimleri oluşturmak, yeni ürün ve hizmetleri mümkün kılmak ve şirket kaynaklarını çok daha etkin kullanmak için teknolojiyi bu kaynaklara uygulamak anlamına gelir. Dijital dönüşüm, şirketin çalışma biçimini değiştirmeden eski teknolojinin yerine yenisini koyarak şirketi dijitalleştirmek demek değildir. Üst düzey yönetici ekibinin, aslında öyle olmadığı halde, zaman zaman şirketlerinin dijitalleşmiş olduğu yanılgısına kapılmaları son derece kolaydır. Süreçler basitçe dijitalleştirildiği zaman aslında tek yapılan, iş modelini ya da büyüme gücünü değiştirmeden sadece mevcut süreçleri kopyalayarak teknolojiyi uygulamak olur. Yeni teknolojiler verimliliği artırabilir ama genellikle büyüme beklentilerini değiştirmez. Örneğin müşteriyle etkileşimi artıran ancak geliri arttırmayan bir mobil uygulama kullanmak yetersiz bir dijital yaklaşımın göstergesidir. Bu durumda müşteriler yeni kanalı kullanarak eski alışkanlıklarını sürdürür, çünkü şirket ona ilişkiyi güçlendirmesi için iyi bir neden sunamamıştır. Büyüme yenilikçi bir dijital şirket olmayı gerektirir. Dijital bir şirket olmak hem içeride hem dışarıda büyük bir dönüşüm anlamına gelir. Şirketlerin dijital çağda başarılı olabilmeleri için bazı kilit kabiliyetlerini geliştirmeleri gerekir. Bizim tanımımıza göre dijital dönüşümün üç boyutu bulunmaktadır: Dijital stratejiyi şirketin kurumsal stratejisi ve stratejik amaçlarıyla bütünleştirmek ve yeni iş modelleri geliştirmek (dijital stratejiler); dijitalleştirilmiş ürün ve hizmetler sunmak ve müşteriye yönelik faaliyetlerini yeniden yapılandırmak (dijital hizmetler) ve iç operasyonları ve organizasyon içinde iş birliğini dijitalleştirmek (dijital operasyonel yetkinlikler). 12

13 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Accenture Dijitalleşme Endeksi Nedir? Accenture, şirketlerin dijitalleşme yolculuğunda hangi noktada olduklarını ortaya koymak ve dijital kabiliyetlerini analiz etmek amacıyla Accenture Dijitalleşme Endeksi adını verdiğimiz bir endeksleme metodolojisi geliştirdi. Dijitalleşme endeksi çalışması Türkiye nin yanı sıra Almanya, İsviçre, Avusturya, Hollanda, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi pek çok ülkede uygulanmaya başladı. Kullanılan operasyonel kriterler, her kriter için uygun ölçeklerin geliştirilmesi ve tüm kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesiyle çalışma, endeksi bir adım daha ileri taşıdı. Accenture Dijitalleşme Endeksi bir şirketin dijital profilinin resmini çekiyor ve şirketlerin ne ölçüde dijitalleşmeyi ve dijital çözümleri büyüme ve verimliliğin bir aracı olarak gördüğünü araştırıyor. Dijitalleşmenin etkin biçimde faydaya dönüşebilmesi için dijital teknoloji kullanımına başka unsurların da eşlik etmesi gerekir. Dolayısıyla Accenture Dijitalleşme Endeksi şirketlerin dijitalleşmenin üç temel boyutu karşısındaki dijital kabiliyetlerini yukarıda açıklandığı gibi ölçüyor ve şirketin stratejilerini, müşteriye yönelik hizmetlerini ve iç operasyonlarını ne kadar dijitalleştirdiğini değerlendiriyor. Accenture Dijitalleşme Endeksi tarafından oluşturulan şirket dijital profillerinin, bu şirketlerin yöneticilerinin dijital stratejilerini belirleme ve uygulamanın yanı sıra kendilerine özel gelişme fırsatlarını hedeflemeleri açısından önemli bir başlangıç noktası olacağına inanıyoruz. Bu endeks ayrıca Türk şirketlerinin önümüzdeki yıllarda dijitalleşme alanında gösterdikleri ilerlemeyi de izleme olanağı sunacak. 13

14 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Accenture Dijitalleşme Endeksi nin Bileşenleri Önde gelen Türk şirketlerinin dijital kabiliyetlerini üç boyutta inceliyoruz: Dijital Strateji, şirketin stratejisinde dijitalleşmenin sektörün vazgeçilmez trendlerinden biri olarak yer alıp almadığına ve stratejik hedeflerin dijitalleşmeye dayalı olup olmadığını ortaya koyar. Dijital Hizmetler boyutu, şirketin ürün, çözüm ve hizmetlerinin yanı sıra bunlarla bağlantılı fonksiyonları değerlendirir. Şirketlerin müşterilerle etkileşime geçmekte kullandıkları fonksiyonlar da bu değerlendirmeye katkıda bulunur. Dijital Operasyonel Yetkinlikler, dijital teknoloji ve uygulamaların ve ayrıca yönetişim yapılarının organizasyonel iş akışını, iç süreçleri ve operasyonu desteklemesini esas alır. Bu üç temel boyutu 10 ayrı kriterde inceledik (Şekil 1) ve her bir kritere Accenture Dijitalleşme Endeksi puanı hesaplamalarındaki önemini yansıtan bir ağırlık belirledik. Bu 10 kriter, şirketlerin dijitalleşme performanslarını, 91 göstergeye göre sonuçları bir araya getirerek incelemektedir. Ayrıca bu göstergelerin ağırlıkları da her kriter içindeki önemlerine göre belirlenir. Şekil 1: Accenture Dijitalleşme Endeksi nin Bileşenleri 14

15 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Metodoloji Accenture, Türkiye de bulunan ve 2013 yılında aşağıdaki kriterlerden birini sağlayan yaklaşık 350 şirketi bu çalışmaya katılmaya davet etti. Yıllık cirosu en az 500 milyon TL olan şirketler Konsolide aktif büyüklüğü en az 30 milyar TL olan kamu ve özel bankalar Yılda en az 500 milyon TL prim üreten hayat dışı sigorta şirketleri Yılda en az 100 milyon TL prim üreten hayat sigortası şirketleri Pay piyasası işlem hacimleri en az 70 milyar TL olan yatırım kuruluşları Araştırmamızdan elde ettiğimiz bulgulara dayanarak ve 91 göstergenin ağırlıklarını kullanarak, şirketlerin Accenture Dijitalleşme Puanı nı yüzdelik ölçekte (0-100) hesapladık. Bu raporun Ekler bölümünde metodolojiye ilişkin detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Bu listede yer alan çeşitli sektörlerden 104 şirket, Accenture Dijitalleşme Endeksi çalışmasına katılmayı kabul etti. Yukarıda belirtilen 91 dijitalleşme göstergesine ilişkin veri toplamak amacıyla şirketlerin BT ve dijital alanda çalışan liderleriyle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdik [1] ve bu görüşmeleri şirketlerin internet siteleri, faaliyet raporları, yatırımcı ilişkileri belgeleri, şirket broşürleri, sunumlar ve haberler gibi kamuya açık kaynaklardan elde edilen verilerle birleştirdik. Türkiye de 104 Şirket çalışmaya katıldı [1] Accenture Dijitalleşme Endeksi çalışması için yüz yüze görüşmelerde toplanan veriler gizli tutulmakta ve şirketlere ait ticari bilgiler açıklanmamaktır. 15

16 16 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları

17 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Accenture Dijitalleşme Endeksi / Sonuçlar ve Tartışma Çalışmamız Türkiye deki 104 şirketin ortalama Accenture Dijitalleşme Endeksi puanının yüzde altmış olduğunu gösteriyor. Her ne kadar bazı sektörlerdeki şirketlerin diğer sektörlerdeki kadar dijitalleşmesi beklenmese de toplamda alınan yüzde altmışlık puan Türkiye de dijitalleşme alanında gidilecek çok yol olduğunu gösteriyor. Beklendiği üzere incelenen şirketlerin puanları arasında önemli farklılıklar tespit ettik. Bu farklılıklar kısmen farklı sektörlerin dijitalleşme ihtiyaçlarının farklı olmasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte bazı durumlarda aynı sektör grubu içinde doğrudan rakip olan şirketler arasında da belirgin farklar olduğunu gözlemleniyor. Bu da, yüksek puanlı şirketlerin düşük puanlı rakiplerine karşı rekabet avantajı yaratma şansının daha yüksek olduğunun ve dijitalleşmenin yıkıcı potansiyeline ilk tepki veren şirketler olacaklarının güçlü bir göstergesi. %60 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Ortalama Skoru 17

18 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Sektörlerin Dijitalleşme Performansları Farklı sektörlerin dijitalleşme durumlarını ve sektörlere göre farklılıkları açıklamak için 104 şirketi 17 sektör grubuna ayırdık. Bu sınıflandırmada Avrupa Topluluğu ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflaması NACE i esas aldık (Daha detaylı bilgiyi Ekler bölümünde bulabilirsiniz). Finansal hizmetler, hizmet faaliyetleri, perakende ticaret ve motorlu kara taşıtlarının imalatı, dijitalleşme anlamında en iyi performansı gösteren sektörler oldu. Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı ve inşaat sektörleri ise Türk şirketlerinin ortalamasının altında kaldı (Şekil 2). Şekil 2: Sektörlerin Accenture Dijitalleşme Endeksi Puanı 18

19 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Bir sektör grubundaki tüm şirketlerin birbirine doğrudan rakip olmadığını unutmamak gerekir. Örneğin, finansal hizmetler grubu hem bankaları hem de yatırım şirketlerini kapsar. İşlerinin doğası gereği bu şirketlerin dijital olgunlukları farklı seviyelerdedir. Bankalar puanlarıyla sektör grubunun üstünde yer alırken, yatırım şirketlerinin puanlarının finansal hizmetler sektörünün genel ortalamasının altında kaldığını görüyoruz. Benzer durumlara diğer sektör gruplarında da rastlanıyor ve bu da sektör içi puan farklılıklarını kısmen açıklıyor. Bununla birlikte aynı sektör grubu içindeki doğrudan rakipler arasında da farklılıklar gözlemleyebiliyoruz. Örneğin, perakende ticaret sektör grubu içindeki iki doğrudan rakibin Accenture Dijitalleşme Endeksi puanı birbirinden son derece farklıdır. Bu şirketlerden biri yüzde 84 ile sektörünün lideri olurken, doğrudan rakibi çok daha düşük bir performans göstererek sadece yüzde 53 puan aldı. Bu iki doğrudan rakip arasındaki puan farkı hangi şirketin akranları karşısında rekabet avantajı yaratabileceğinin güçlü bir göstergesidir. Çalışmamızdan çıkan bir diğer sonuç ise Türk şirketlerinin Dijital Operasyonel Yetkinlik boyutunda aldığı puanların (ortalama yüzde 63) Dijital Hizmetler boyutunda aldığı puandan (ortalama yüzde 54) daha yüksek olduğudur. Bu da Türk şirketlerinin dijitalleşmiş ürün ve hizmetler ve müşteri etkileşimi gibi müşteriye yönelik dışsal yetkinliklerden ziyade içerideki kabiliyet ve süreçlerde dijitalleşmeye odaklandığını gösteriyor. Bu sonuç, Şekil 3 ten de görülebileceği gibi şirketlerin büyük bölümü 45 derecelik eğrinin altında kaldığı için, çoğunluk için de geçerlidir. Yine bu sonuç global bulgularımızla çelişmemektedir. Accenture tarafından yakın zamanda 20 ülke ve 12 sektörden 1000 üst düzey yöneticiyle yapılan bir çalışma, yöneticilerin yüzde 58 inin dijital teknolojiyi öncelikli olarak süreç verimliliğini artırmak ve maliyetleri azaltmak amacıyla; ancak sadece üçte birinden daha azının ise büyümeyi desteklemek ve yeni müşterilere ulaşmak için kullandığını gösteriyor [2]. Bunun temel nedeni pek çok yöneticinin iç operasyon ve süreçleri dijitalleştirmeyi daha kolay bulurken dijitalleşme ile oluşabileck riskler sebebiyle müşteriye yönelik kabiliyetler için dijital teknolojileri kullanma konusunda daha dikkatli ve çekimser olmaları. Şekil 3: Sektörlerin Dijital Operasyonel Yetkinlikler ve Dijital Hizmetler Puanları 19

20 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Sektör Liderleri ve Dijitalleşme Öncüleri Sektör Liderleri Kendi sektör grubu içinde Accenture Dijitalleşme Endeksi (ADE) puanı en yüksek şirketleri belirledik ve 17 şirketi Sektör Lideri olarak tanımladık (Şekil 4). Şirket sıralamasının metodolojisi için raporun Ekler bölümüne bakınız. Sektör Grubu Sektör Grubunun Ortalama ADE Puanı Sektör Liderleri Sektör Liderlerinin ADE Puanı Finansal Hizmetler %76 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. * %93 Perakende Ticaret %72 Migros Ticaret A.Ş. * %84 Hizmet Faaliyetleri %71 Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. * %83 Motorlu Kara Taşıtlarının İmalatı %70 Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. %77 Diğer İmalat %67 Brisa Bridgestone Sabancı Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. * %88 Ulaştırma ve Depolama %64 Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. %79 Toptan Ticaret %63 BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. * %83 Sigorta %60 Allianz Sigorta A.Ş. %76 Bilgi ve İletişim Ekipmanlarının Toptan Ticareti %59 Penta Teknoloji Ürünleri Dağıtım Ticaret A.Ş. %76 Enerji %56 Enerjisa Enerji A.Ş. %71 Motorlu Kara Taşıtlarının Toptan ve Perakende Ticareti %53 Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış A.Ş. * %87 Gıda Ürünlerinin İmalatı %51 Unilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş. %75 Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı %51 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. %66 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerinin İmalatı %47 Kaleseramik, Çanakkale Kalebodur Seramik Sanayi A.Ş. %75 Ana Metal Sanayi %45 Borusan Mannesmann Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş. %65 İnşaat %41 Akdeniz İnşaat ve Eğitim Hizmetleri A.Ş. %58 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı %41 Petkim Petrokimya Holding A.Ş. %52 Şekil 4: Sektör Liderleri Listesi (*: Aynı zamanda Dijitalleşme Öncüleri listesinde de yer alan şirketler) 20

21 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Dijitalleşme Öncüleri Metodolojimize göre Accenture Dijitalleşme Endeksi puanı yüzde 80 in üzerinde olan şirketlerin, başarılı bir dijital dönüşüm yolculuğu için gerekenlerin önemli bir bölümünü karşıladıklarını görüyoruz ve bu şirketlere Dijitalleşme Öncüleri adını veriyoruz. Bu nedenle yüzde 80 ve üzeri puan alan 14 şirketi Dijitalleşme Öncüleri olarak listeledik. Bu öncülerin pek çoğu finansal hizmetler, perakende ticaret ve hizmet faaliyetleri sektöründe yer alıyor. Bu sektörlerin temel özelliği ise iş yapma biçimlerine dijitalleşmeyi entegre etme gerekliliğinin çok yüksek olması. Bu 14 şirketin 6 sı aynı zamanda sektör lideri (Şekil 5). %93 Accenture Dijitalleşme Endeksi 2015 Türkiye nin En Dijital Şirketi Dijitalleşme Öncüleri Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. Beymen Mağazacılık A.Ş. Brisa Bridgestone Sabancı Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Derindere Turizm Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Gold Teknoloji Marketleri San. ve Tic. A.Ş. Koçtaş Yapı Marketleri Ticaret A.Ş. Migros Ticaret A.Ş. Multinet Kurumsal Hizmetler A.Ş. Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Sektör Grubu Hizmet Faaliyetleri Perakende Ticaret Diğer İmalat Toptan Ticaret Hizmet Faaliyetleri Perakende Ticaret Perakende Ticaret Perakende Ticaret Hizmet Faaliyetleri Motorlu Kara Taşıtlarının İmalatı Finansal Hizmetler Finansal Hizmetler Finansal Hizmetler Finansal Hizmetler Şekil 5: Dijitalleşme Öncüleri Alfabetik Listesi 21

22 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Dijitalleşme Öncülerinin Temel Özellikleri Dijitalleşme, gelirini artırmak, müşteri ilişkilerinde kaliteyi yükseltmek ve daha yalın ve etkin bir operasyona sahip olmak isteyen şirketler için önemli bir kaldıraçtır. Dijitalleşme sürecinde başarılı olmak için neler gerektiğini göstermek amacıyla Accenture Dijitalleşme Endeksi metodolojisini baz alarak başarı faktörlerini değindik ve Dijitalleşme Öncüleri ile diğer şirketler arasındaki temel farklılıkları tespit ettik. Analizimiz şirketlerin rekabette öne çıkmalarını sağlayan sektörüne özgü bazı özellikler olduğunu ama Dijitalleşme Öncüleri nin bazı ortak özelliklerinin sektör bazlı olmadığını ortaya koyuyor. Örneğin, motorlu kara taşıtlarının imalatı sektörünün satış sonrası hizmet fonksiyonuna yönelik dijital kabiliyetleri, Dijitalleşme Öncüleri ve diğerleri arasındaki temel farkı oluşturuyor. Müşterilere, şikayetlerine ya da satış sonrası destek hizmetleriyle ilgili isteklerine yönelik gerçek zamanlı bilgi vermek ve online sosyal topluluklar aracılığıyla satış sonrası destek hizmeti sunmak, motorlu kara taşıtlarının imalatı sektöründeki temel ayrıştırıcı özelliklerdir. Perakende ticaret sektöründe ise satış fonksiyonlarının Accenture Dijitalleşme Endeksi puanı üzerinde ciddi bir etkisi var. Perakende ticaret şirketleri e-ticaret ve mobil ticaret kanallarını birlikte kullanarak rakiplerine kıyasla daha yüksek puan alıyorlar. Karekod ya da barkod gibi ürün tanıma teknolojilerini kullanarak müşterilere ürün hakkında bilgi vermek ve ürün önerileri ve karşılaştırmaları yapan dijital danışmanlık araçları ile müşterileri desteklemek perakendecilerin diğer ayırıcı dijital özellikleri olarak karşımıza çıkıyor. Dahası, perakende ticaret sektöründe dijital olarak gelişmiş şirketlerin çalışan başına geliri rakiplerine göre daha yüksek. Finansal hizmetler sektöründe Dijitalleşme Öncüleri, dijital yardım ve online sosyal topluluklar yönetimi gibi dijital teknolojiler ile müşteri hizmetleri sunarak daha iyi bir performans gösteriyor. Dijitalleşme Öncüleri nin ortak özelliklerine ışık tutmak amacıyla analizimizi Accenture Dijitalleşme Endeksi nin üç boyutu çevresinde gerçekleştirdik. Dijital Strateji Dijitalleşmeyi kurumsal stratejinin bir parçası haline getirmek, şirketlerin gelecekteki başarısı ve rekabet gücü açısından kilit önem taşıyor. Güçlü bir dijital stratejisi olan şirketler dijitalleşme çalışmalarında doğru yönü belirlemiş ve dijital dönüşüm yolculuklarında başarılı olmak için daha iyi bir şekilde konumlanmıştır. Araştırmamız Dijital Strateji puanları daha yüksek şirketlerin Accenture Dijitalleşme Endeksi nin Dijital Hizmetler ve Dijital Operasyonel Yetkinlikler boyutlarında da daha iyi performans gösterme olasılığı yüksek olduğunu gösteriyor (Şekil 6 ve Şekil 7). 22

23 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Dijital Hizmetler Puanı ve Dijital Strateji Puanı Şekil 6: İncelenen Şirketlerin Dijital Strateji ve Dijital Hizmetler Puanları Dijital Operasyonel Yetkinlikler Puanı ve Dijital Strateji Puanı Şekil 7: İncelenen Şirketlerin Dijital Strateji ve Dijital Operasyonel Yetkinlik Puanları 23

24 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Accenture Dijitalleşme Endeksi bir şirketin Dijital Strateji Puanı nı değerlendirmek için 11 göstergeye dayanan iki kritere odaklanır: Sektör Trendleri: Şirket stratejisinin dijitalleşmeyi uygun bir sektör trendi olarak yansıtıp dijitalleşmeyi önceliklendirmesini kapsar. Şirket Hedefleri: Şirketin stratejik hedeflerine dijitalleşmeyi yansıtmasını ifade eder. Accenture Dijitalleşme Endeksi ne göre Dijitalleşme Öncüleri dijitalleşmeyi şirket stratejilerine yansıtmak konusunda diğerlerine göre çok daha iyi bir performans sergilemektedir (Şekil 8). Şekil 8: Dijitalleşme Öncüleri ve Diğer Şirketlerin Dijital Strateji ve Temel Kriterlere Göre Performansı Metodolojimize göre, Dijital Strateji boyutunda daha yüksek puan almak bazı koşulları yerine getirmeyi gerektirir. Öncelikle, şirketlerin kurumsal stratejilerini dijitalleşmeyi önceliklendirecek ve üst yönetiminin bu konudaki kararlılığını güvence altına alacak bir anlayış çerçevesinde inşa etmeleri gerekir. Bu strateji önceliklendirilmiş girişimler listesi ve açıkça belirlenmiş kilometre taşları içeren bir yol haritası ile desteklenmelidir. Bu yol haritasının başarıyla uygulanması için etkili bir yönetişim yapısı tarafından kontrol edilmesi gereklidir. Ayrıca şirketlerin Ar-Ge departmanları kurarak, araştırma şirketleri ve start-up şirketleriyle iş birliği yaparak mevcut dijital kaynaklarını ve kabiliyetlerini artırmaları, ayrıca yeni yetenekler kazanmak ve dijitalleşme çalışmalarını hızlandırmak için dışarıdan danışmanlık desteği almaları gerekir. 24 Araştırmamız gösteriyor ki: Dijitalleşme Öncüleri ve diğer şirketler arasındaki farkları göstermek amacıyla Accenture Dijitalleşme Endeksi metodolojisine dayalı bazı temel özelliklerin altını çizdik. Dijitalleşme Öncüleri dijitalleşmenin önemi konusunda güçlü bir farkındalık geliştirmiş ve bunun kurumsal stratejilerinde öncelikli konuların başında yer bulmasını sağlamıştır (Şekil 9). Şekil 9: Dijitalleşmenin Kurumsal Strateji İçindeki Önceliği - Dijitalleşme Öncüleri ve Diğer Şirketler

25 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Dijitalleşmenin önemine ilişkin bu farkındalığa, stratejinin uygulamaya dönüştürülmesini sağlayan tedbirler eşlik ediyor. Bütün Dijitalleşme Öncüleri, kurumsal stratejilerini destekleyecek, şirket çapında bir dijital yol haritasının varlığını ortaya koydu (Şekil 10). Şekil 10: Dijital Yol Haritasının Varlığı - Dijitalleşme Öncüleri ve Diğer Şirketler Aynı zamanda, etkin bir yönetişim yapısı belirlediler ve departmanların/bireylerin performans değerlendirmelerini dijitalleşme girişimlerinin başarılı bir şekilde uygulanmasına başladılar (Şekil 11). Şekil 11: Dijitalleşme Girişimlerinin Uygulanmasına Yönelik Performans Hedeflerinin Varlığı - Dijitalleşme Öncüleri ve Diğer Şirketler 25

26 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Dijital Hizmetler Dijital çağda, müşteri ilişkileri satış noktasında sona ermiyor; her zaman ve her yerde varlığını sürdürüyor. Müşteriyle etkileşimlerini şekillendirmek için şirketlerin, dijital hizmetleri mümkün olduğunca kapsamlı kullanması gerekiyor. Şirketlerin dijital olgunluğunu değerlendirirken Accenture Dijitalleşme Endeksi, Dijital Hizmetler boyutunda, değerlendirme sonuçlarını 44 göstergeye göre ortaya koyan beş kritere odaklanıyor: Bu dijital hizmet kabiliyetleri konusunda uzmanlaşan şirketler, rakipleri karşısında pozisyonlarını ciddi bir şekilde güçlendirebilir. Metodolojimize göre, Dijitalleşme Öncüleri, genel Dijital Hizmetler puanı ve bu boyutu oluşturan diğer beş kriterde, diğer şirketlere göre çok daha yukarıda bir performans gösteriyorlar (Şekil 12). Ürünler ve Çözümler: Şirketin sunduğu akıllı/dijitalleşmiş ve özelleştirilmiş ürün ve çözümlerin yanı sıra, bu ürün ve çözümlerle elde edilen veriler kullanılarak müşteri davranışlarının takip ve analiz edilmesi. Servisler: Şirketin sunduğu internet tabanlı ya da dijital hizmetler. Etkileşim: Şirketin kullandığı dijital etkileşim fonksiyonları (Örneğin; müşteri etkileşimlerine yönelik analitik kabiliyetler, online geri bildirim, sosyal medya, mobil uygulamalar) Satış Fonksiyonları: Şirketin sunduğu, müşteriye yönelik satış/sipariş süreçlerine özgü dijital fonksiyonlar. Hizmet Fonksiyonları: Şirketin sunduğu, müşteriye yönelik hizmete özgü dijital/online fonksiyonlar (Örneğin; teslimat takibi, satış sonrası hizmetler). Şekil 12: Dijitalleşme Öncülerinin ve Diğer Şirketlerin Dijital Hizmetler ve Temel Kriterlere Göre Performansı 26

27 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Dijital Operasyonel Yetkinlikler Şirket içi yetkinliklerin dijital dönüşümü; şirketlerin daha sade, daha etkin, daha esnek ve daha çevik olmalarını sağlayarak onların rekabet pozisyonlarını geliştiriyor. Dijital teknolojileri cazip kılan, şirketlerin çalışma şekillerini dönüştürmesi ve bir aktivite ya da sürecin zaman, maliyet ve mesafesiyle ilgili iyileştirme yapabilme kabiliyeti olmuştur. Dijital çağda, üretkenlik ve verimlilikte bir sıçrama yaratmak ve kurum seviyesinde etkinliği iyileştirmek için şirket içi operasyon ve süreçleri, iş akışlarıyla ve organizasyonel yapıyla paralel hale getirmek kilit önem taşıyor. Dijital Operasyonel Yetkinlikler boyutu için Accenture Dijitalleşme Endeksi, otuz altı göstergenin değerlendirme sonuçlarından oluşan üç kriteri inceliyor: Operasyon ve Süreçler: Şirketin, kurum içindeki operasyon ve süreçleri iyileştirmek için kullandığı dijital ve analitik kabiliyetler (Örneğin; Süreç otomasyonu, dijital çözümlerle takip ve yönetim, dijital çözümlerin çalışanlar ve tedarikçiler tarafından kullanılması, şirket içi operasyon ve süreçlerin iyileştirilmesi için analitik çözümlerin kullanılması). Kaynaklar ve Organizasyon. Şirketin gücünü dijitalden alan kaynaklarını ve gerekli yönetişim yapılarını kaldıraç olarak kullanma kabiliyeti (Örneğin; Analitik ve/veya dijital departmanları ve ilgili KPI yapıları) İş Akışı: Şirketin günlük operasyonlarını düzenlemek ve gerçekleştirmek için dijitali kullanma kabiliyeti (Örneğin; sanal ekipler, video konferanslar, sosyal şirket içi ağlar, çalışanların akıllı cihaz kullanımı). Accenture Dijitalleşme Endeksi metodolojisine göre, Dijitalleşme Öncüleri, Dijital Operasyonel Yetkinlikler oluşturan üç kriterde yüksek performans gösteren şirketlerden oluşuyor (Şekil 13). Şekil 13: Dijitalleşme Öncülerinin ve Diğer Şirketlerin Dijital Operasyonel Yetkinlik ve Temel Kriterlere Göre Performansı 27

28 28 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları

29 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Dijitalleşmenin Finansal Performansa Etkisi Şirketlerin Accenture Dijitalleşme Endeksi puanları hesapladıktan sonra, şirketin Accenture Dijitalleşme Endeksi ne göre ölçülen dijital olgunluğu yükseldikçe kârlılık performansının artacağı yönündeki hipotezi test etmek istedik. Bu hipoteze göre; dijitalleşme, şirketin verimlilik ve üretkenlik kazanmasının önünü açıyor, böylece şirketlerin daha düşük maliyette çalışmasını ve daha yüksek kâr marjı elde etmesini sağlıyor. Bu hipotezi test etmek için, en iyi ilişkiyi bulmamızı sağlayacağını düşündüğümüz bir regresyon analizine başvurduk ve bir şirketin Accenture Dijitalleşme Endeksi puanıyla FVÖK (Faiz ve Vergi Öncesi Kâr) marjı arasında bir ilişki olduğu yönünde tatmin edici bir sonuca vardık. Halka açık kaynaklardan FVÖK marjlarını bulabildiğimiz 55 şirketten oluşan bir örneklemi analiz ettik [2]. Regresyon analizinin sonuçları, (toplam 100 puan üzerinden) Accenture Dijitalleşme Endeksi ndeki 10 puanlık bir artışın, şirketin FVÖK marjında ortalama %1,5 lik bir ilaveyle ilişkilendirilebileceğini ortaya koydu. Söz konusu analiz, Accenture Dijitalleşme Endeksi ile şirketin kârlılığı arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiyi gösteriyor (Detaylar için Ekler bölümündeki Regresyon Analizi ne bakınız). Bu bulgu, işletmeler açısından dijitalleşmeyi açık ve finansal açıdan gerçekçi bir hale getiriyor. Yıllık geliri 1 milyar TL olan bir şirket, Accenture Dijitalleşme Endeksi puanı kendisinden 10 puan aşağıda olan rakiplerine göre ortalama olarak yılda 15 milyon TL ek FVÖK elde edebilir. [2] Bu liste Finansal Hizmetler ve Sigorta sektörlerindeki şirketleri içermemektedir. 29

30 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Dijitalleşmeyle Gelen Fırsatlar, Zorluklar ve Riskler Dijitalleşme ve temelinde yatan teknolojiler yaşama ve çalışma biçimimizi, müşterilerin hem ürün ve hizmet satın alma hem de şirketlerle etkileşime girme şeklini ve şirketlerin yenilikçilik ve faaliyet gösterme yöntemini değiştirdi. Bugün artık başarılı dijitalleşmenin; yenilikçilik fırsatları, yeni iş modelleri, daha etkili müşteri etkileşiminin yanı sıra verimlilik ve üretkenlik artışı sağlayarak şirketlerin büyüme beklentilerine, kârlılıklarına ve rekabet güçlerine katkıda bulunduğu tartışmasız bir şekilde kabul ediliyor. Bu da aşağıdaki prensipleri takip ederek yaşamayı gerektiriyor: Her şirketin stratejisi, dijitalleşmenin herhangi bir şeklini içeriyor olmalı. Dijital değişim hızla geliyor ve her sektörü ve şirketi etkileyecek bir belirsizliği de beraberinde getiriyor. Büyüme, müşteri dinamikleri ve taleplerine uyum sağlayan müşteri deneyimleri ve ilişkileriyle elde ediliyor. Büyümenin müşteriyi doğrusal satın alma süreçlerine iten yeni ürünler ve pazarlama stratejileri geliştirerek gerçekleşmesi artık mümkün değil. Her karar anında daha akıllı, kusursuz ve güvenli bir müşteri deneyimi yaratmak, dijital dünyanın yeni kuralı. Müşteriler, deneyimlerinin daimi, sürekli, son derece kendisine özel ve çapraz kanallardan olması beklentisi içinde. Yüksek performanslı bir işletme ve çalışma modeline dayanacak şekilde bilgiyi, süreçleri, kanalları ve iş gücü kabiliyetlerini yepyeni bir yolla bir araya getirerek operasyonel sonuçlar elde edilebilir. Sosyal medya, etkileşim ve iş birliği konusunda yeni yollar getiriyor; mobil teknolojiler her an her yerde erişimi mümkün kılıyor; analitik kabiliyetler çok büyük miktarda veriyi işlemeyi ve farklılaştırılmış müşteri deneyimleri ve daha verimli operasyonlar için işletme iç görüleri oluşturmayı mümkün kılıyor. BT altyapıları, dijital platformlara dönüşüyor. Şirketler; maliyet, karmaşıklık ve eski altyapılarının kısıtlı kapasitesi gibi engellere takılmayı bırakmazlarsa, dijital hedeflerine ulaşamayabilirler. Bir dijital iş platformu, farklı müşteri ve operasyonel gereksinimleri destekler. Sağladığı yatırım esnekliği, diğer şirketlerin BT altyapılarını kullanmayı sağlaması ve kullanıma bağlı bir hizmet gibi ücretlendirilme özellikleriyle, bulut platformları şirketlere katkı sağlayabilir. Tüm Türk şirketlerinin dijitalleşme trendiyle ortaya çıkan yeni fırsatlara, zorluklara ve risklere karşı hazır olması çok önemli. İyi haber şu ki, çalışmaya katılan tüm şirketler bu trendin farkında. Hepsi, dijitalleşmenin kendi sektörlerine bir etkisi olmasını bekliyor. Görüştüğümüz BT ve teknoloji liderlerinin yüzde 45 i dijitalleşmenin etkilerinin yıkıcı olacağına ve yüzde 47 si de yüksek olacağına inanıyor. Görüştüğümüz liderlerin hiçbiri dijitalleşmenin etkilerini yadsımıyor (Şekil 14). Türk BT ve dijital liderlerinin farkındalık seviyesi; 2014 yılında Almanya da yapılan ve katılımcıların dijitalleşmenin etkisinin yüzde 78 oranında yıkıcı ya da çok güçlü kabul edildiğinin görüldüğü, dijitalleşmenin etkilerini yadsıyanların oranın yüzde 3 te kaldığı Accenture Dijitalleşme Endeksi çalışmasıyla benzerlik gösteriyor [3]. 30

31 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Şekil 14: Dijitalleşmenin Beklenen Etkisi Oysa dijitalleşmenin yıkıcı ya da yüksek bir etki yapmasını bekleyen katılımcıların yalnızca yüzde 59 u şirketlerinin dijitalleşme trendiyle ortaya çıkan yeni fırsatlara ve risklere karşı hazırlık seviyelerini, 0 (kesinlikle katılmıyorum) ile 5 (kesinlikle katılıyorum) arasındaki bir ölçekte 4 puan veya üstü olarak değerlendiriyor (Şekil 15). Şekil 15: Şirketlerin Dijitalleşme ile Ortaya Çıkan Yeni Fırsatlar ve Risklere Karşı Hazırlıklılığı 31

32 Accenture Dijitalleşme Endeksi Türkiye Sonuçları Türk şirketlerinin dijitalleşme stratejilerini hayata geçirirken karşılaştığı temel zorlukları anlamak amacıyla katılımcılara, şirketlerinde dijitalleşmenin etkin kullanımına engel olan nedenleri sorduk. 0 (kesinlikle katılmıyorum) ile 5 (kesinlikle katılıyorum) arasındaki bir ölçekte değerlendirme yapması istenen katılımcılar özellikle iki engeli öne çıkardı: Dijitalleşmenin etkin kullanımı konusunda departmanlar arası koordinasyon ve yavaş karar alma süreçleri. Bu ikisini regülasyonlar, organizasyonel kültür ve finansal kısıtlamalar ve endişeler takip etti (Şekil 16). Departmanlar arası organizasyonel kültür, organizasyonel hedefler ve üst yönetimin desteği gibi pek çok engel büyük oranda, şirketin işletim modeliyle ilintili olduğu için, araştırmamızdan çıkarımımız sağlam bir işletim modeli kurarak şirketlerin dijitalleşme çabalarının önündeki engellerin üstesinden gelinebileceği oldu. Katılımcıların yüzde 11 i dijitalleşme konusundaki yetenek ve yetkin kaynak eksikliğini önemli bir engel olarak gösterdi ki bu, diğer pek çok pazar için de geçerli. Yakın zamanda 20 farklı ülke ve 12 farklı sektörden 1000 üst düzey yöneticiyle yapılan bir araştırmada; dijitalleşme konusundaki yetenek eksikliği, dijitalleşmenin başarılı bir şekilde uygulanmasının karşısındaki en önemli engellerden biri olarak anıldı [2]. Şekil 16: Dijitalleşmenin Etkin Kullanımı Önündeki Engeller Şirketlerin dijital dönüşümleri esnasında dikkat etmeleri gereken bir diğer risk faktörü ise güvenlik. İş sürekliliğini sağlamak ve iş riskini en aza indirgemek için şirketlerin, son derece hassas bilgilerin ve önemli kaynakların çeşitli tehditlere karşı korunması konusunu ciddiye almaları gerekiyor. Araştırmalarımız, bu önemli konuda Türk şirketlerinin hâlâ kendilerini geliştirmesi gerektiğini gösteriyor. Bu konuda akla ilk gelen iki örnek var: İncelenen Türk şirketlerinin yüzde 12 si sanal ağ güvenliğini ya da internet bağlantılarının bant genişliğini korumak için gelişmiş teknolojileri kullanmıyor (Şekil 17). Benzer şekilde, Türk şirketlerinin yüzde 16 sı DDOS (Dağıtık Servis Dışı Bırakma) çözümleri kullanmıyor ve dış saldırılara karşı korumasızlar (Şekil 18). 32

33 Türkiye nin En Dijital Şirketleri 2015 Şekil 17: Sanal Ağ Güvenliğini veya İnternet Bağlantılarının Bant Genişliğini Korumak için Gelişmiş Teknolojilerin Kullanımı Şekil 18: DDOS Saldırılarına Karşı Çözüm Kullanımı Dijitalleşme fırsat ve riskler üzerine bir konudur. Dijitalleşmenin yıkıcı etkisiyle birlikte şirketler uzun yıllar sonunda elde ettikleri rekabetçilik pozisyonlarını çok hızlı bir şekilde kaybedebilir. Organizasyonlar artık gelecekteki rakiplerinin kim olacağı ya da aynı ürün ve hizmetleri mi sunacakları konusunda kesin bir fikir sahibi olamıyorlar. Dijitalleşmenin başka şirketler ya da sektörler için geçerli bir değişim konusu olduğunu düşünmek son derece riskli. Büyüme, verimlilik ve rekabet gücü anlamında, her şirket ve her sektör dijitalleşmeyi içselleştirebilir. Geçtiğimiz 10 yıl içinde dijitalleşme, çok sayıda geleneksel şirketin ortadan kalkmasına neden oldu ve gelecek üç ile beş yıl içinde de daha pek çoklarını aynı sonla karşılaştıracağa ve değişime uyum sağlama konusunda geleneksel şirketlere giderek daha az zaman bırakacağa benziyor yılından bu yana Fortune 500 daki şirketlerin yüzde 52 sinin sonunun iflas, satın alınma ve yok olma olduğu gerçeği, bu konuda herhangi bir şüpheye yer bırakmıyor [4]. Bu büyük ölçüde geleneksel sektör iş modellerinin dijital iş modelleri tarafından yıkılması sonucu oluşuyor. Diğer yandan, dijitalleşmenin getirdiği fırsatları yakalayan şirketlerin iş yapış şekillerini kısa sürede değiştirme ve rekabetçi konumlarını güçlendirme şansı var. 33