PERFORMANS DEĞERLEME VE KARİYER YÖNETİMİ
«Hiçbir müşteri ürünü satın almaz, ürünün kendisi için yapabileceklerini satın alır.» P.F. Drucker 2
Hayat adeta bir ölçüm ve değerleme sürecidir. Performans Değerleme; kurumda görevi ne olursa olsun bireylerin çalışmalarını, etkinliklerini, eksikliklerini, yeterliliklerini, fazlalıklarını, yetersizliklerini, kısacası bir bütün olarak tüm yönleri ile gözden geçirilmesidir. 3
Klasik Yaklaşımda kişilerin performansları kurumun karlılığına katkıları oranında belirlenmelidir. Modern yaklaşımda müşteri memnuniyeti, kurumun sektördeki yeri, çalışanların iş doyumları, kişilerin kendilerini geliştirme düzeyleri ve mutlulukları ön plana çıkmıştır. 4
Performans değerlemede amaç, kişiyi bir bütün olarak tüm yönleri ile ele almak ve başarılarını ödüllendirmek, eksikliklerin giderilmesine olanak hazırlamaktır. Performans değerleme karmaşık bir süreçtir. Ne kadar hassas olunursa olunsun, bir takım sübjektiflikler içerir. Performans değerlemeye ilişkin çalışmalar genel olarak, performansı değerlendirilen gruplarda başarı düzeyinin yüksek olduğu. Çalışanın iş başarıları konusunda bilgi sahibi olması psikolojik bir ihtiyaçtır. 5
Bu görme bazen bir aferin, bazen sırtın sıvazlanması, bazen maddi bir ödül. Performans değerlemenin hedefi kişiyi kendi çalışmaları konusunda bilgilendirmektir. Performans değerleme çalışanın kurum tarafından daha yakından tanınmasına olanak tanır. Çalışanın da kendini tanımasına ve eksikliklerini gidermesine yardımcı olur. Çalışanların üstleri ile iletişim kurmasına yardımcı olur. Üstlerin beklentilerini öğrenirler. 6
Kurumdaki eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesine katkı sağlar. Elde edilen veriler insan kaynağının daha etkin kullanılmasını sağlar. Kurumun ücret yönetimine yardımcı olur. 7
Performans Değerlemede Sorunlar Objektif olamama Tek yönlü ölçüm Taraflı ölçüm Standart ölçüm Araç hatası Baskın özellik 8
Performans Değerlemenin Yöntemleri 1. Kişisel Değerleme 2. Üstlerin görüşleri 3. Astların görüşleri 4. Eş düzeylerin görüşleri 5. Hedeflere ulaşma düzeyleri 6. Pazar payı 7. Müşteri raporları ve müşteri memnuniyeti 8. Kalite düzeyi 9
9. Sınav ve benzeri değerleme sonuçları 10. Kendini geliştirme düzeyi 11. Sicil raporları 12. Karşılıklı görüşme 13. Karma yaklaşımlar 10
360 0 Değerlendirme Şeması Değerlendirme Yönetici Formu Değerlendirme İş Arkadaşları Değerlendirme Formu Değerlendirme Çalışan Formu Formu Alt kademe Personel Değerlendirme Müşteri (İç-Dış) Formu 11
12
Performans Değerleme Sonuçlarının Kullanılması 1- Ücret Yönetimi 2- Kariyer Yönetimi 3- Stratejik Planlama 4- Eğitim İhtiyacının Belirlenmesi 5- Rotasyon, iş genişletme, iş zenginleştirme gibi uygulamalar 6- Diğer insan kaynakları uygulamaları 7- Sözleşme yenileme ve işten çıkarma 13
«Başarılı bir kariyer terfi etmekle değil, ustalaşmakla olur.» M. Hammer 14
Kariyer Yönetimi Kişilerin meslek hayatlarını planlama işi. Kariyer yönetiminin iyi yapıldığı kurumlarda kişiler 1 yıl sonra, 5 yıl sonra nereye hangi statüye geleceklerini bilir veya tahmin edebilirler. Bu tahmin kişiyi kuruma bağlar, başka arayışlarını önler. Kariyer planlamasında kişinin kadar kurumun da sorumluluğu vardır. 15
Transferlerin yoğun olduğu yönetim kademelerinde kişileri tutmak, üst düzey yönetim için önemlidir. Kariyer planlama sürecinde çalışanın yapması gerekenler şöyle özetlenebilir 1- Bireysel değerlendirme 2- Kariyer olanaklarının değerlendirilmesi 3- Bireysel özellikler ile kariyer olanaklarının uyumlaştırılması 4- Bireysel ihtiyaçların ve hedeflerin belirlenmesi 16
Kariyer Planlama sürecinde kurumun yapması gerekenler Kurumsal değerlendirme Kariyer olanaklarının belirlenmesi Çalışanların izlenmesi ve performans değerlendirilmesi Kariyer danışmanlığı Kariyer olanaklarına dönük eğitimler 17
Kariyer yönetimi hiyerarşik yapılanmanın oturduğu, rol ve statünün belirgin olduğu kurumlarda daha kolaydır. Kariyer yönetiminde kişilere eşit imkanlar sağlanmalıdır. Aşağıda kariyer planlamayı kolaylaştıracak bir form yer almaktadır. 18
Kariyer Planlaması Formu Adı : Soyadı : Doğum Tarihi : İşe Giriş Tarihi : Ünvanı : Bölümü : Aşağıdaki sorular, kariyerinizin planlanması amacıyla hazırlanmıştır. Bu sorulara vereceğiniz samimi cevaplar ile kariyer ihtiyacınız ve kariyer olanaklarınız arasında uyum sağlamaya çalışılacaktır. Böylece mesleki gelişmenize ve ilerlemenize yardımcı olunacaktır. 1. Halen çalıştığınız konumdan memnuniyet düzeyinizi belirtiniz. 2. Gelecekte hangi konuma gelmeyi düşünüyorsunuz? 3. Sahip olduğunuz en önemli ve ayırt edici becerileriniz nelerdir? 4. Bulunduğunuz konumdan bir sonraki adım için hedefleriniz ve planınız nedir? 5. Hedeflediğiniz kariyer olanağı için en önemli eksiğiniz nedir? 6. Halen iş yaşamında hiç kullanmadığınız bilgi ve becerileriniz varsa belirtiniz. 19
Ücret Yönetimi Ücret, çalışanlar için bir gelir kalemi, kurum için ise bir gider kalemi olduğundan genellikle sıkıntı oluşturan bir konudur. Çalışanlar ne aldıkları kadar, neden bu ücreti aldıklarını, ne zaman artış olacağını, artışta nelerin rol oynadığını, performansın ücrete nasıl yansıdığını, statülere ilişkin ücret standartlarının ne olduğunu bilmek durumundadırlar. Bunun yanında kişinin motivasyonunda sosyal ödülün daha fazla rol oynadığı unutulmamalıdır. 20
Ücret yönetiminde yapılaması gerekenler Ücret yönetimi uzun vadeli bir planlamayı gerektirir. Ücret yönetiminde uzman kişi, kurum ve yayınlardan yararlanılmalıdır. Kişileri işe almadan sağlıklı bir organizasyon şeması oluşturulmalı ve konumlar netleştirilmelidir. Kurumdaki statülere uygun ücret aralıkları belirlenmelidir. Ücret artışları gelişigüzel olmamalıdır. 21
Ücret artışı kişiye özeldir. Aynı düzeyde ve eşit şartlara sahip iki çalışanın ücretleri arasındaki farklılığın nedenine, gerekçelerine öncelikle yöneticiler inanmalıdır. Ücret artışı kurumun ekonomik durumu ve çalışanların başarı ve beklentilerinin kesiştiği noktada yer almalıdır. Çoğunlukla sorun ücret artışından ziyade, yöntemle ilgili olmaktadır. 22
İKY ve Toplam Kalite Yönetimi Kalite bilincinin tüm organizasyonda hissedilmesi ve tüm uygulamaların bu kaygı ile gerçekleştirilmesi. Müşteri ihtiyaçlarının daha hızlı, daha kaliteli ve daha hatasız olarak karşılanabilmesi Amaçlardan birisi müşteri memnuniyetidir. 23