Örgütsel Yenilik Süreci TEKNOLOJİ VE İNOVASYON YÖNETİMİ -Hafta 5 Örgütsel Yenilikçilik Süreci-Planlaması Dr. Hakan ÇERÇİOĞLU 1 2 1
Örgütsel Yeniliğin Özellikleri Örgütsel bağlamda yenilik, örgütü ve üyelerini ilgilendiren yeni bir ürün, hizmet, üretim süreci, üretim teknolojisi, yönetsel sistem/yapı, plan/program olabilir. Örgütün tümü/parçası için yeni olan Sıradan değişiklik değildir Yarar sağlamalıdır Bireysel değil toplumsaldır Örgütü etkileyen yararlı bir değişimdir Örgütsel Yeniliğin Yararları İşletmenin başarımına katkı sağlar(oslo Raporu-2005): Yönetim maliyetlerini düşürür İşlem maliyetlerini düşürür Çalışanların işyeri memnuniyetini artırır Çalışanların verimliliğini artırır Ticari olmayan varlıklara erişimi sağlar Gerekli araç-gereçlerin maliyetini düşürür. 3 4 2
Yenilikten amaç Yeni ürün/hizmet üretme Yeni pazar yaratma, genişleme Kaliteyi iyileştirme Müşteri ihtiyaçlarının temin süresini kısaltma (Eko-) Çevreye uyum sağlama Ürünlerin çekiciliğini artırma Hammadde tasarrufu sağlama İşgücü maliyetini azaltma Üretim süreçlerini iyileştirme/geliştirme Kaynak (enerji, hammadde, ) tasarrufu sağlama Dağıtım ve işlem maliyetlerini düşürme Yenilik Yönetim Süreci- 1 Genelde en büyük sorun yenilik sürecindeki belirsizliktir: Teknolojik Pazar İş Örgütsel Kaynak belirsizlikleridir. Artı belirsizlikler: Yeniliğin benimsenmesi ve yayılmasındaki belirsizlikler Yenilik için gerekenlerin belirlenmesi, temini, ve maliyetlendirilmesindeki belirsizlikler Plan/program/projedeki belirsizlikler Yardım: Yenilik ağları, BİT alanındaki gelişmeler 5 6 3
Yenilik Yönetim Süreci- 2 Yenilik yönetim süreci bir disiplindir. Başarı için aşağıdakileri sağlamak gerekir: Gerekli araçlar, Örgütsel dinamikler, Yönetsel kural ve düzenlemeler Örgütsel yenilik ve kültür altyapısı Uygulama disiplini Bunlar bir çerçevede belirtilebilir 7 8 4
Başarılı Bir Yenilik Yönetim Sürecinin Aşamaları Örgütlerde yenilik yönetimi sürecini daha ayrıntılı olarak iki kategoride incelemek de mümkündür. Yenilik geliştirme süreci ( işletmenin ihtiyaç duyduğu yeniliği kendisinin geliştirme çabası) İnovasyon Karar Süreci ( dışarıdan gelen yeniliklerin benimsenmesine yönelik) 9 10 5
Örgütlerde Yenilik Geliştirme Süreci Yenilik Karar Süreci Bu süreçteki aşamaları birlikte irdeleyelim. 11 12 6
İnovasyon Planlaması Özet İçerik: İnovasyon Planlaması Başarılı yenilik için örgüt nasıl davranmalı? 13 14 7
İnovasyon sürecinde başarılı olmak- 1 Yenilik sürecinin başarılı yönetilebilmesi için işletme şu yetenekleri sağlamalı: Proje yönetimi İç/dış çeşitli işlevsel kaynaklar arasında bağlantı kurma Bilgi paylaşımı Teknoloji ve pazardaki gelişmeleri izleme ve değişim yönetimi Deneyimlerden yararlanma Öğrenme Toplumsal çevre ve yenilik ağı içinde bulunma ve bunları yönetebilme. İnovasyon sürecinde başarılı olmak- 2 Başarıda, bilgi, uygulamalar, insan kaynakları ve mali kaynaklara bağlantı önemlidir. Bağlantılar işletmeyi, yenilikle ilgili olan laboratuvarlara, üniversitelere, rakiplere, tedarikçilere, aracılara, müşterilere, kamu/özel kurum ve kuruluşlarla ilişkilendirir. İşletmenin bu bağlantılardaki etkinliği ve gücü dış alımda büyük avantajdır. Bağlantı türleri: Açık bilgi ve kaynaklar Bilgi ve teknoloji edinimi Yenilik işbirlikleri. 15 16 8
Süreçte başarı için gerekli davranışlar Başarılı bir yenilik strateji temellidir; ancak standart olacak bir strateji yoktur. Üç etken yüksek önemdedir: 1. İşletmenin yenilik sistemi içindeki konumu 2. İşletmenin teknolojik deneyimi / kültürü 3. Açılımlar ve işlevler arasında öğrenmeye dayalı sürecin işletmede varlığı. Başarılı bir yenilik etkili iç ve dış bağlantılar üzerine kurulur. Özetle, yenilik sistemi: 1. Dışarıya açık 2. Üyeler arasında etkileşim yüksek 3. Ağ niteliğinde olmalıdır. Değişimlere olanak tanıyan bir mekanizme gerektir. Fikirleri ürün- / hizmet-lere dönüştürecek etkili uygulama gerekir: 1. Sistematik problem çözme ve karar süreçleri 2. Proje yönetimi 3. Belirsizlikleri denetim altında tutma 4. Değişimin yönetimi. Yenilik kültürü gerekir. Başarılı bir yenilik ancak onu destekleyen örgütsel bir ortamda yapılabilecektir. Başarılı örgütsel yenilik için çevresel etkenler: Yeniliği teşvik eden ve destekleyen hükümet siyasası Fikri mülkiyet, patent ve haksız rekabet üzerine yasal düzenleme İşletme ve diğer yenilik kuruluşları arası iletişim altyapısı Yenilik finansmanı oluşumları Eğitim sisteminin yenilikçilik yönelimi İşletme, tedarikçi, müşteri ilişkileri için etkin altyapı İşletmeler arası rekabetin teşviki İşletmelerin yenilik etkinliğini aksatacak engellerin kaldırılması. Ulusal Yenilik Sistemi gerekir. 17 18 9
Strateji ve İnovasyon Özet İçerik: Strateji ve Yenilik Yenilik ve strateji ilişkisi Başarılı bir yenilik için strateji ne olmalıdır? 19 20 10
Yenilik Stratejileri ve işletme: Strateji yenilikçi işletmenin köşe taşıdır. Kullandığı yenilik stratejisine göre işletmelerin yenilikçi yapısı biçimlenir. Örneğin: Lider: Pazara yeni ürün ve hizmeti hep ilk sunar; böylece diğer işletmeleri yönlendirir Ar-Ge ye çok önem verir Yenilik ağları ve dışsal yenilik kaynakları ile sürekli ve devingen bir iletişim ağı kurar. Yenilikçi yapı ve kültürdedir. Savunmacı Taklitçi: Yeniliklerin ilk üreticisi değildir; liderin yeniliklerini taklit eder Yenilik süreçlerinde daima dışa bağımlıdır Pazardan zaman zaman önemli pay alabilir Taklit ve patent ihlali gibi riskler alırlar. Geleneksel 21 Yeni ürün stratejileri İşletmelerde dört yenilik (yeni ürün) stratejisinin uygulandığı anlaşılmaktadır: Lider (/hücum) stratejisi: İşletme niteliği: tekelci, güçlü Amaç: yeni ürünlerin rekabet oluşmadan pazara sürülmesi, yüksek pazar payı yakalama İşletmenin güçlü yanı: Ar-Ge ve pazardaki hakim konumu. (Hızlı takipçi /) Savunma stratejisi: İşletme niteliği: güçlü teknolojik altyapı; rekabetçi pazarda lider işletme Amaç: pazara ilk kez yeni bir ürünle giren bir işletmeye hızlı yanıt verebilmek İşletmenin güçlü yanı: Ar-Ge ve hızlı ürün geliştirme (taklit, iyileştirme, seçenek oluşturma) (Maliyet küçültme/) Taklitçi strateji İşletme niteliği: başarılı ölçek ekonomisi uygulayıcı Amaç: pazardaki yeni ürünlerin benzerini daha düşük maliyetle üretebilmek İşletmenin güçlü yanı: güçlü üretim ve süreç eniyileme mühendisliği (Pazar bölümleme/) Geleneksel strateji İşletme niteliği: niş pazar işletmesi Amaç: belirli bir pazar bölümünün gereksinmesini karşılama İşletmenin güçlü yanı: mevcut ürünlerde değişiklik yaparak küçük pazar kesimlerinin gereksinmesini karşılama 22 11
Niş pazar örneği Bu sınıflama özellikle teknoloji ağırlıklı etkinlik yapan işletmeler için söylenmektedir. İşletmeler bunların bir kaçını birlikte uyguluyor olabilir. Kimi havayolu şirketlerinin uçuşlarında bulunan alış-veriş dergisi: SkyMall 23 24 12
Yenilik stratejileri İşletmelerin uygulayabileceği yenilik stratejileri genel nitelikleri ile şöyle sınıflanmaktadır: Yakalama stratejisi: İşletme niteliği: problem çözme yeteneği, öğrenen işletme; geliştirme yerine teknoloji transferi Amaç: rakip tarafından geliştirilmiş yeniliği benimseme / taklit etme İşletmenin güçlü yanı: mühendislik ve yönetim yetenekleri Uygun ortam: artımsal yeniliğe uygun, yenilik için gereken yetenek ve beceriler kolay tanımlanır ve ulaşılabilir Sürdürme stratejisi: İşletme niteliği: güçlü bilimsel ve teknolojik altyapı Amaç: rekabeti sürdürme İşletmenin güçlü yanı: Ar-Ge Uygun ortam: yüksek rekabet, değişken teknoloji, hızlı yenilik İlerleme stratejisi: İşletme niteliği: yenilikte öncü Amaç: yeni ürünlerin rekabet oluşmadan pazara sürülmesi, yüksek pazar payı yakalama İşletmenin güçlü yanı: kapsamlı teknoloji, Ar-Ge, yenilik ağı işbirliği Uygun ortam: hızlı yenilik değişimi, yüksek pazar belirsizlikleri Süreçte başarı için gerekli davranışlar Başarılı bir yenilik strateji temellidir; ancak standart olacak bir strateji yoktur. Üç etken yüksek önemdedir: 1. İşletmenin yenilik sistemi içindeki konumu 2. İşletmenin teknolojik deneyimi /kültürü 3. Açılımlar ve işlevler arasında öğrenmeye dayalı sürecin işletmede varlığı. 25 26 13
Strateji ve yenilik ilişkisi Örneğin Pazar Odaklı Yenilik Stratejisi: Yenilik konusunda başarılı pazar odaklı bir strateji şu bileşenlerden oluşur: Devingen bir müşteri odaklılık stratejisi: Müşteri gereksinimlerinin belirlenmesi Yenilikçi çözümler Kaliteli ürünlerle yüksek müşteri memnuniyeti Uzun soluklu bakış Etkili bir örgüt sistemi: Temel süreçlerin inşası İşlevsel takımların çapraz işbirliği Ağ kurma ve işbirlikleri oluşturma Güçlü markalar yaratma Örgütsel bağlılığı yüksek ve yetenekli çalışanlar: Vizyon sahibi lider Yenilik: personel odaklı Beceri: eğitim ve geliştirme Motivasyon: örgüte bağlılık Yetkilendirme: süreç odaklı 27 14