BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI KALSİNÖRİN İNHİBİTÖRLERİNİN SERUM LİPİD PARAMETRELERİ ÜZERİNE OLAN ETKİLERİ Tülin Akagün 1, Yaşar Çalışkan 1, Hayriye Şentürk Çiftçi 2, Tülay Kılıçaslan Ayna 2, Halil Yazıcı 1, Mehmet Gürtekin 2, Aydın Türkmen 1 1 İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı 2 İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
GİRİŞ Kalsinörin inhibitörlerinin (CNI) tedaviye girmesi ile graft sağkalımında belirgin iyileşme sağlanmıştır (1.yılda %80)¹. Transplantasyon sonrası KVH riski, normal populasyona göre 50 kat artmıştır². CSA, hiperlipidemik ve hipertansif etkilerinden dolayı KVH riskini artırır³. Tacrolimusun, kan basıncı ve lipit düzeyleri üzerine olumsuz etkilerinin daha az olduğu düşünülmektedir 4. ¹ Danovitch GM, Kidney Transplantation, 5th edition, 2010. ² Tory R. et al. Transplantation, 2009. ³ Ligtenberg G et al. JASN, 2001. 4 Artz MA et al. JASN, 2003.
AMAÇ Bu çalışmada, böbrek transplant alıcılarında kalsinörin inhibitörlerinin (CNI) serum lipid parametreleri üzerine olan etkilerini incelemeyi amaçladık.
YÖNTEM ve GEREÇLER Çalışma Kurgusu Canlı Böbrek tx olan 100 hasta 1995-2009 Gruplandırma Grup A (CsA grubu) (n = 51) Grup B (Tac grubu) (n = 49) MMF/AZA+Steroid Plazma lipid düzeyleri [kolesterol (KOL), düşük-dansiteli lipoprotein (LDL), yüksekdansiteli lipoprotein (HDL) ve trigliserit (TG)], CNI düzeyleri ve günlük dozları böbrek transplantasyonu sonrası 1., 3., 6., 9. ve 12. aylarda incelendi.
İMMUNSUPRESİF TEDAVİ PROTOKOLÜMÜZ SİKLOSPORİN Başlangıç dozu 8-10 mg/kg/gün. Hedef ilaç düzeyi (C0) İlk 3 ay: 200-300 ng/ml 4-12 ay: 100-200 ng/ml İdame tedavi: 50-150 ng/ml MMF 2x1 g/gün AZA 1-1,5 mg/kg/gün Prednisolon 5-10mg/gün TAKROLİMUS Başlangıç dozu 0,15 mg/kg/gün. Hedef ilaç düzeyi (C0) İlk 3 ay: 10-15 ng/ml İdame tedavi: 5-10 ng/ml MMF 2x500 mg/gün AZA 1-1,5 mg/kg/gün Prednisolon 5-10mg/gün
Veri Toplanması YÖNTEM ve GEREÇLER Demografik veriler BKI leri hesaplandı Kan basınçları Diyaliz süreleri kaydedildi. Kan tetkikleri: Transplantasyon sonrası 1., 3., 6., 9. ve 12. ay İlaç düzeyleri Siklosporin ve takrolimus düzeyleri Günlük ilaç dozları kaydedildi.
YÖNTEM ve GEREÇLER Çalışma Kriterleri Dahil etme Kriterleri Canlı donörden böbrek transplant alıcısı Dışlama Kriterleri Diyabetes mellitus tanısı olanlar. Lipid düşürücü tedavi almakta olanlar.
SONUÇLAR Hasta Özellikleri Grup A (CsA) (n = 51) Grup B (Tac) (n = 49) p değeri Yaş ort. yıl±sd Erkek : kadın BKİ (kg/m 2 ) Diyaliz süresi (ay) Diğer tedavi 31±10 39 : 12 22.1±3.9 41.5±37.6 34±12 23 : 26 21.3±3.8 39.7±38.1 0.24 0.002 0.34 0.45 AZA/steroid MMF/steroid Sistolik KB Diastolik KB Posttx takip süresi (ay) 13 (%25) 38 (%75) 125 ± 22 75 ± 17 12 6 (%12) 43 (%88) 123 ± 23 78 ± 13 12 0.06 0.06 0.43 0.79 -
BULGULAR Gruplara göre serum kreatinin düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) Serum kreatinin (mg/dl) 2 1,5 1 0,5 p= AD 0 1. ay 3. ay 6. ay 9. ay 12.ay
BULGULAR Gruplara göre serum Total-kolesterol düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) Serum Total-kolesterol (mg/dl) 150 120 90 60 30 0 p= 0.017 1. ay 3. ay 6. ay 9. ay 12.ay
BULGULAR Gruplara göre serum LDL-kolesterol düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) Serum LDL-kolesterol (mg/dl) 150 120 90 60 30 0 p= 0.002 1. ay 3. ay 6. ay 9. ay 12.ay
BULGULAR Gruplara göre serum HDL-kolesterol düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) Serum HDL-kolesterol (mg/dl) 80 60 40 20 0 p= 0.016 1. ay 3. ay 6. ay 9. ay 12.ay
BULGULAR Gruplara göre serum Trigliserid düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) Serum Trigliserid (mg/dl) 250 200 150 100 50 0 p= AD 1. ay 3. ay 6. ay 9. ay 12.ay
BULGULAR 12 aylık ort. serum kolesterol ve LDL-kol. düzeyleri 250 200 Grup A (CsA) p= 0.017 Grup B (Tac) p= 0.002 mg/dl 150 100 50 0 Ort. Kolesterol (mg/dl) Ort. LDL (mg/dl)
BULGULAR 12 aylık ort. serum HDL ve Trigliserid düzeyleri Grup A (CsA) Grup B (Tac) 250 200 p= 0.71 mg/dl 150 100 p= 0.016 50 0 Ort. HDL (mg/dl) Ort. Trigliserid (mg/dl)
CNI düzeyleri ve Lipid Parametreleri İlişkisi CsA düzeyi LDL-kolesterol ilişkisi (r=0.326, p=0.05) Tac düzeyi LDL-kolesterol ilişkisi (r=-0.069, p=0.67)
CNI günlük dozları ve Lipid Parametreleri İlişkisi Ort. günlük CsA dozu Trigliserid (r=0.420, p=0.003) Ort. günlük Tac dozu Trigliserid (r=0.132, p=0.40)
SONUÇ İyi fonksiyon gösteren grafta sahip transplant alıcılarında; CSA tedavisi plazma LDL, T.kolesterol seviyelerinde artış ve HDL kolesterol seviyelerinde azalma ile ilişkili bulundu. Bir CNI olarak takrolimusun, CSA ya göre lipid metabolizması üzerine daha olumlu etkileri görüldü.
İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.