Şablon 3: KG/KK Prosedürlerinin Tanımlanması

Benzer belgeler
Şablon 1: Kurumsal Düzenlemeler

Şablon 6: Ulusal Envanter İyileştirme Planı

Şablon 4: Arşivleme Sisteminin Tanımlanması

Şablon 5: Kilit Kategori Analizi

Kalite Kontrol ve Kalite Güvence

Alessandra Barreca KİLİT HUKUK UZMANI PANGEA

Zaman Serileri Tutarlılığı

Sera Gazı Envanterleri ve IPCC Rehberine Giriş

UNFCCC Ulusal Sera Gazı Envanterleri Rehber İlkeleri

Ulusal Envanter Sisteminin Kurulması

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi

Yasal ve Kurumsal Durumun Değerlendirilmesi, İyileştirilmesi ve Buna İlişkin Gerekli Adımlar

2013 Yılı Proje Teklif Çağrısı Mali Destek Programları İlanı. KAYS Tanıtım Sunumu

EMİSYON ENVANTERİ NASIL HAZIRLANIR

2.BÖLÜM: Türkiye deki UES ye Odaklanılması: mevcut durum ve önerilen yönetim seçeneği. Alessandra Barreca, KİLİT HUKUK UZMANI

ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ

ULUSAL SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ SİSTEMİ

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesine Destek için Teknik Yardım Projesi

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017

MP (izleme planı) yi değerlendiren CA (yetkili makam)

2012 Yılı Proje Teklif Çağrısı Mali Destek Programları İlanı. KAYS Tanıtım Sunumu

Kurumsal Düzenlemeler Dokümantasyon: İtalya, Finlandiya ve Hollanda nın Ulusal Envanter Sistemleri

DMAIC Rehberi Şubat 2015

KARBON YÖNETĐMĐ STANDARTLARI

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 7: Doğrulama Süreci. İklim ŞAHİN , ANTALYA

T.C. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU BAŞKANLIĞI Çevre Enerji ve Ulaştırma İstatistikleri Daire Başkanlığı 13/11/2015 TUTANAK

BAŞVURU FORMUNUN DOLDURULMAS DİCLE KALKINMA AJANSI

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ

Karanlık geceleri ben uykusuz geçirirken, sen sabaha kadar uyuyorsun. Ondan sonra da bana yetişmek istiyorsun. Ne gezer...

Veri akışı faaliyetleri, kontrol faaliyetleri ve risk değerlendirmesi

Ulusal Seragazı Emisyon Envanter Sistemi KALİTE KONTROL/KALİTE GÜVENCE PLANI

BİLGİ TOPLAMA PRENSİPLERİ

Problem Çözme Rehberi. Orhan Çevik İstanbul, 19 Mayıs 2015

Yrd. Doç. Dr. Ayça Tarhan. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

OHSAS İSG YÖNETİM SİSTEMİ. 1 Kapsam

T.C. ORTA ANADOLU KALKINMA AJANSI İÇ DENETÇİLİĞİ T.C. ORTA ANADOLU KALKINMA AJANSI 2015 YILI İÇ DENETİM PROGRAMI. İÇ DENETÇİ Mustafa KARAKAYA KAYSERİ

Sera Gazı envanterlerinin ve yöntemlerinin teknik boyutları

DMAIC Rehberi. Orhan Çevik İstanbul, 19 Mayıs 2015

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi

DOĞRULAMA TECRÜBELERİ - ELEKTRIK. Hande Sezer

Emisyon Envanteri Veri Yönetimi. Twinning Türkiye, Ankara, Eylül 2011

TÜİK TARIM SEKTÖRÜ. Dr. Ali CAN. T.C.BAŞBAKANLIK Türkiye İstatistik Kurumu

1. Validasyon ve Verifikasyon Kavramları

2. Oturum. Raporlama ve dokümantasyon: Enerji Sektörü Rapor Yazım Çalıştayı. Kesişen konular rapor yazım çalıştayı. X-X Mart 2016, Ankara Türkiye

PMR PROJESİ İZLEME, RAPORLAMA VE DOĞRULAMA (İRD) PİLOT ÇALIŞMALARI ELEKTRİK SEKTÖRÜ TECRÜBE AKTARIMI -DANIŞMAN GÖZÜYLE-

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 11:Kurumsal ve Ürüne Yönelik Karbon Ayak İzi Hesaplaması Elif ÖZDEMİR , ANTALYA

Yazılım Güncelleştirmeleri Kullanıcı Kılavuzu

KOLAY SİPARİŞ TAKİBİ v4

Proje Uyarlama Adımları Dokümanı

İZİN BAŞVURUSU İÇERİĞİ PETROL RAFİNERİLERİ

Proje Yönetimi Çalışma Sayfası

Entegre Kirlilik Önlenmesi ve Kontrolü. İdari Özet Ekonomi ve Çapraz Medya Etkilerine İlişkin Referans Dokümanı Haziran 2005

ISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU

ATIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMU KALİTE KOMİSYONU VE KİDR RAPORLAMA SÜRECİ

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 3: İzleme Planları Hakkında Temel Kavramlar. İklim ŞAHİN , ANTALYA

İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI

ISO UYGULAMA PROSEDÜRÜ

Ulusal Emisyon Tahminlerinin GeliĢtirilmesi- GiriĢ

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesine Destek için Teknik Yardım Projesi

GSI SLV-TR Kaynak Teknolojisi Test ve Mesleki Gelişim Merkezi

KA2 - Stratejik Ortaklıklar Mesleki Eğitim. Bütçe ve Yönetimi. Özgür Nurdoğan Mesleki Eğitim Programı Uzmanı

IPUD Üretici Birimi Onay Süreci

DOĞRULAMA TECRÜBELERİ - ÇİMENTO. Hande Sezer

KARİYER PLANLAMA Amaç ve Fayda Yayın Tarihi Kategori Ürün Grubu Modül Versiyon Önkoşulu Yükleme ve Gereken Dosyalar Yükleme Sonrası

IML 401 İMALAT LABORATUARI. Rapor Yazma ve Sunma

«Karbon Yönetimi Yaklaşımı ve Örnek Uygulamalar» «Carbon Management and Model Applications»

CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ YÖNERGESİ

Dijital Dönüşümde BT Maliyet Yönetimi

TR 2008 IB EN 04 MADEN ATIKLARININ YÖNETİMİ PROJESİ

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 4:Belirsizlik Değerlendirmesi, Prosedürler ve Risk Analizi. Elif Özdemir , ANTALYA

KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİ YAZILIMI

Trakya Üniversitesi. bilgisayar mühendisliği. kariyerinizi geliştirin. Proje - I (BM 415) Proje - II (BM 421) Lisans Programı

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ

KONYA VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ KONYA DA SANAYİ ENVANTERİ ÇALIŞMALARI

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ

TÜİK ENERJİ SEKTÖRÜ. Dr. Ali CAN. T.C.BAŞBAKANLIK Türkiye İstatistik Kurumu

TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR?

PERKON PDKS Kurulum ve hızlı başlangıç rehberi

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 9: Kapsamlı Olarak İzleme, Raporlama ve Doğrulama. Engin MERT , ANTALYA

Tekrarlanabilirlik. Sapma, Tekrarlanabilirlik, Tekrar yapılabilirlik, Kararlılık, Doğrusallık. Sapma

ANALİZE DAYALI KADEME UYGULAMALARINA İLİŞKİN REHBER

YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ ÖNERİSİ VE TEZ YAZIM KILAVUZU

KAMU HESAPLARI BİLGİ SİSTEMİNDE EK DERS UYGULAMA KILAVUZU

GİRİŞİMCİLİKTE İŞ PLANI (Yapım - Uygulama) BUSINESS PLAN IN ENTREPRENEURSHIP (Planning - Application)

SERA GAZLARININ İZLENMESİ ve EMİSYON TİCARETİ

Proje İzleme: Neden gerekli?

Bilimsel Araştırma ve Proje

TEMİZLEME PROSEDÜRLERİ VE ÇİZELGELERİ

Çevresel ve Sosyal Eylem Planı (ÇSEP) Öksüt Altın Madeni, Türkiye ('Proje') 1

Sera Gazı Emisyonlarının Takibi (İzlenmesi, Doğrulanması ve Raporlanması) Emisyon Raporu

KALİTE EL KİTABI. Laboratuvar faaliyetlerinde yenilikleri takip etmeyi, bilgileri güncellemeyi, kontrol yöntemlerini işletmeyi,

Dr. Aslı Sezer Özçelik, Bileşen 1 Teknik Lideri 30 Ocak 2018, Bilkent Hotel- Ankara

CE İşareti uygulaması ile ilgili olarak Türkiye deki durum nedir?

ECOCERT İyi Tarım Uygulamaları (İTU) Sertifikasyonu Bilgi Formu

Erzurum İli Karbon Ayakizi Envanter Sonuçları. Zeren Erik GTE Carbon 3 Kasım 2014

CE İŞARETİ. CE İşareti uygulaması ile ilgili olarak Türkiye deki durum nedir?

T.C. ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI

Potansiyel Müşteri Paylaşımı Rehberi

T. C. KAMU İHALE KURUMU

Transkript:

Şablon 3: KG/KK Prosedürlerinin Tanımlanması 1: Kurumsal Düzenlemeler 2: Yöntem ve Veri Dokümantasyonu 3: KG/KK Prosedürlerinin Tanımlanması 4: Arşivleme Sisteminin Tanımlanması 5: Kilit Kategori Analizi 6: Ulusal Envanter İyileştirme Planı Ülke: İletişim İsmi: Ünvan: Kuruluş: Ülke Temsilcisi İrtibat Bilgisi Posta Adresi: Telefon Numarası: E-Mail: URL:

Talimatlar Kalite güvencesi ve kalite kontrol (KG/KK) prosedürlerinin uygulanması ulusal sera gazı envanterlerinin geliştirilmesinin önemli bir parçasıdır. IPCC İyi Uygulamalar Rehberinde ve en güncel IPCC rehberinde tanımlandığı üzere, doğru bir KG/KK programı ulusal sera gazı envanterlerinde şeffaflığı, uygunluğu, karşılaştırabilirliği, eksiksizliği ve güveni sağlamakta ve iyileştirmektedir. Ülkeler, söz konusu Word dokümanını ülkeye ait verileri girmek ve nihai planlarını hazırlamak için kullanmak durumundadır. Bu yeşil metin, şablonlar ve tablolar aracılığıyla talimatlar ve kılavuz bilgiler içermektedir. Nihai planda, yeşil metnin tamamı, silinmeli ve ülkeye özgü bilginin yerinde kullanılması gerekmektedir. ADIM 1: ADIM 2: ADIM 3: ADIM 4: ADIM 5: ADIM 6: Adım Adım Yapılacaklar KG/KK planının ana unsurlarını gözden geçirin. Kilit KG/KK personelini ve ülkeye özel ilave KG/KK sorumluluklarını listeleyiniz. Kademe 1 KG/KK kontrol listesini tamamlayınız. Uygun olduğu şekilde Kademe 2 KG/KK kontrol listesini tamamlayınız. Dış değerlendirmeciler listesini tamamlayınız. KG/KK planına ilişkin iyileştirmeleri belirtiniz. Talimatlar yukarıdaki kutuda adım adım belirtilmiştir. Her bir adım, şablonun ilgili bölümünde detaylı bir biçimde açıklanmıştır. 3.2

Kalite Güvence/Kalite Kontrol (KG/KK) Prosedürleri 3.1. Temel Bilgi Kalite güvence ve kalite kontrol önlemleri iki farklı çeşit faaliyettir. IPCC aşağıdaki şekilde tanımlamalarda bulunmuştur: Kalite Güvence (KG) Envanter geliştirme sürecine dahil olmayan personel tarafından gerçekleştirilen değerlendirme prosedürlerinin planlı sistemi Kalite Kontrol (KK) Envanter hazır olduğunda kalitesinin ölçümlenmesi ve kontrol edilmesi amacıyla envanter geliştirme ekibi tarafından rutin teknik faaliyetlerin sistematik bir biçimde gerçekleştirilmesi Etkili bir KG/KK planı aşağıdaki unsurları içermektedir: KG/KK faaliyetlerinin koordinasyonu için sorumlu personel Genel (Kademe 1) KK prosedürleri Kaynak özel (Kademe 2) KK prosedürleri KG değerlendirme prosedürleri Raporlama, dokümantasyon ve arşivleme prosedürleri Bu unsurların her biri aşağıda daha detaylı bir biçimde açıklanmaktadır. 3.2. KG/KK Planı ADIM 1: Ülkenizin KK/KG planının çeşitli unsurlarını dokümante etmek veya geliştirmek için her bir alt bölümü doldurunuz. Geliştirdikten sonra devam edecek envanter hazırlıklarında söz konusu planı kullanınız. Yeni süreçleri yansıtmak amacıyla planda gerekli değişiklikleri yapınız. Yazılı bir KG/KK planı, KG/KK sisteminin temel bir öğesidir. Söz konusu plan, yürütülen KG/KK faaliyetlerini, bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesinden sorumlu olan kişileri ve söz konusu faaliyetlerin tamamlanması için takvimin belirlenmesi gibi çeşitli konuları 3.3

ortaya koyar. Aşağıdaki bölümler, [ülkenin] yüksek kalitede ulusal envantere sahip olması için yapması gerekenleri KG/KK planı çerçevesinde ortaya koymaktadır. 3.3. KG/KK Personeli ADIM 2: KG/KK koordinatörünün sorumluluklarını listeleyiniz. Listelenen her bir faaliyet için sorumlu olan kişi veya kişilerin isimleri ve irtibat bilgileriyle birlikte aşağıdaki Tablo 3.1 bölümlerini doldurunuz. Listelenen her bir faaliyet için detaylı bilgi ortaya koyabilmek adına mümkün mertebe fazla sayıda satırı tabloya gerekli görülen bilgilerle beraber ekleyiniz. KG/KK koordinatörü KG/KK planının uygulanmasından sorumlu ana kişidir. KG/KK koordinatörünün rolü aşağıdaki gibidir: KG/KK sorumluluklarını envanter üyelerine açıklar ve bildirir Çeşitli envanter ekibi üye rollerine uygun KG/KK kontrol listelerini geliştirir ve muhafaza eder. (Örnek olarak Bkz Tablo 3.2 ve Tablo 3.3) KG/KK kontrol listelerinin ve ilgili faaliyetlerin doğru ve zamanında tamamlanmasını sağlar. Dış değerlendirmeler olacağı zaman, genel bir KG/KK zaman çizelgesi geliştirir. Envanter liderine ve arşiv koordinatörüne KG/KK faaliyetlerinin dokümantasyonunu iletir ve aynı zamanda yönetir. Envanter dokümanının dış değerlendirmelerini koordine eder ve yapılan yorumların envanter ile ilişkili olmasını sağlar Söz konusu görevleri yerine getirirken, KG/KK koordinatörü diğer birkaç envanter üyesiyle de iletişim halinde olur. Tablo 3.1 KG/KK faaliyetlerinden sorumlu olan kilit personeli özetlemektedir. 3.4

Tablo 3.1: KG/KK Faaliyetlerinden Sorumlu Personel Envanter Lideri KG/KK Koordinatörü Ünvan KG/KK Sorumluluk Alanı İsim Kuruluş İrtibat Bilgisi Kategori Lideri veya Liderleri Dışarıdan Uzman (Uzmanlar) Envanter programının bütün boyutları, kesişen KG/KK 3.4. KG/KK Planının İletilmesi Genel KG/KK planının uygulanması Kategoriye özel KG/KK prosedürlerinin uygulanması (Aşağıdaki Tablo 3.2 ve 3.3 de listelenen Kademe 1 ve Kademe 2 prosedürleri ) Envanterin uzman değerlendirmesi Prosedürlerin etkili bir biçimde uygulanabilmesi, değerlendirilebilmesi ve iyileştirilebilmesi için, KG/KK planının içeriğinin envanter ekibi üyelerine ve dışarıdan çalışan uzmanlara iletilmesi temel bir konudur. KG/KK koordinatörü [Ülke] için KG/KK planı bakımından aşağıdaki prosedürleri uygulayacaktır: Bir KG/KK planı geliştirmek üzere bütün ekip üyeleriyle birlikte bir toplantı yapılması KG/KK uygulamak için bütün ekip üyelerinin gerekli olduğu bir KG/KK planını yazılması ve dağıtılması Envanter üzerine çalışan herkesin katılacağı bir Açılış toplantısının düzenlenmesi ( danışmanlar, üniversiteler vs dahil olmak üzere), yapılan planın tanıtılması ve KK kontrol listelerinin dağıtılması ( bu faaliyet açılış toplantısı ile bağlantılı olarak tamamlanabilir) Ekip üyelerine KG/KK sorumluluklarını ve genel takvimi hatırlatmak amacıyla çeşitli bildirimlerde bulunulması (yazılı veya elektronik olarak) [KG/KK planının paylaşılmasının farklı yollarını listeleyiniz]. 3.5

3.5. Kaynak/Yutak Alan Kategorisi Liderleri Açısından Genel (Kademe 1) KK Prosedürleri ADIM 3: Aşağıda verilen Tablo 3.2 deki her bir madde tamamlandığı zaman, maddeyi tamamlayan kişinin ismini veya adının baş harflerini ve maddenin tamamlanma tarihini giriniz. KG/KK prosedürleri açısından detaylı bilgi sağlamak için aşağıda verilen tabloya mümkün mertebe fazla sayıda satır ile gerekli bilgileri giriniz. 2006 IPCC Rehberine göre, genel KK prosedürlerinin rutin bir temelde bütün kategoriler için uygulanmak üzere tasarlanmasına karşın, her yıl, envanter girdi verilerinin, parametrelerin ve hesaplamaların bütün yönleriyle kontrol edilmesi mümkün veya gerekli olmayabilir. Her bir kategoriden hesaplama ve verilere ilişkin temsili bir örnek yıllık olarak genel KK prosedürlerine tabi olabilir. Seçilen numune veri setlerinin ve genel proseslerin belirlenmesi noktasında ortaya çıkartılacak kriterler ve düzenlemeler, envanter düzenleyicinin envanterin bütün kısımlarının KK kontrollerini yerine getirme faaliyetini planlaması ve uygun bir zaman diliminde, KG/KK planında belirlendiği biçimde yerine getirebilmesi bakımından iyi bir uygulama olacaktır. Asgari KK prosedür seti her yıl bütün kategoriler için temel kalite standartlarının karşılanıp karşılanmadığını anlamak üzere takip edilmektedir. Söz konusu standartlar genel olarak bütün kategoriler için, prosesleme, veri işleme, belgeleme, arşivleme ve raporlama prosedürlerine odaklanmaktadır. Tablo 3.2 ülke tarafından yürütülen spesifik Kademe 1 KK faaliyetlerini listelemekte ve söz konusu faaliyetlerin ne zaman tamamlandıklarının bir kontrol listesini ortaya koymaktadır. 3.6

Tablo 3.2: Genel (Kademe 1) Faaliyetleri Tamamlanan Görev KK Faaliyeti Prosedürler İsim/ Baş harfler Veri Toplama, Girdi ve Veri İşleme Kontroller Faaliyet verilerinin Faaliyet verilerinin ve kategorilere ilişkin bilgilerin bulunduğu emisyon seçimi ve emisyon faktörlerinin açıklamalarının çapraz kontrollerini yapınız ve doğru bir faktörleri için ortaya şekilde kayıt altına alınarak arşivlendiğinden emin olunuz konan varsayım ve kriterlerin doğru dokümante edildiğini kontrol ediniz Veri girdilerinde ve İç dokümantasyonda bibliyografik veri referanslarına yapılan atıfların referanstaki işlem doğruluğunu onaylayınız (MDD şablon raporu) hatalarını kontrol ediniz İşlem hataları için her kategoriden girdi çıktılarının bir numunesinin çapraz kontrolünü yapınız ( ya da hesaplamalarda kullanılan ölçümlerin veya parametrelerin) İşlem hatalarını asgariye indirmenin mümkün olduğu yerlerde elektronik verileri kullanınız Kullanıcı/giriş hatalarını asgariye indirmek için kullanılan hesap tablosunu ve özelliklerini kontrol ediniz o Faktörleri formüllere hardwiring etmekten kaçınınız o Hesaplamalarda kullanılan ortak değerler için otomatik taramalı tablolar oluşturunuz o Düzeltilmiş verilerin kazayla değiştirilememeleri için hücre korumasını kullanınız o Hesaplamalar için bilgisayarlı kontroller veya girdi verileri için kontrol aralıkları gibi otomatik kontrolleri geliştirin Emisyon/azaltımların doğru bir şekilde hesaplandığını kontrol ediniz Emisyon/azaltım hesaplamalarının temsili numunesini oluşturun Eğer modeller kullanılıyorsa, göreceli doğruluğa karar vermek için sadeleştirilmiş hesaplamalarla seçime bağlı olarak mimik kompleks model hesaplamalarını kullanınız Alınan Düzeltici Önlem Destekleyici Dokümanlar (Doküman İsim Listesi) 3.7

Parametre ve emisyon/azaltım birimlerinin doğru kaydedildiğini ve uygun dönüşüm faktörlerinin kullanıldığını kontrol ediniz Veri tabanı dosyalarının bütünlüğünü kontrol ediniz Kategoriler arası verilerin uyumluluğunu kontrol ediniz Prosesleme adımları arasında envanter veri hareketinin doğruluğunu kontrol ediniz İç dokümantasyon ve arşivlemeyi gözden geçiriniz Birimlerin hesap tablolarında ve (MDD şablon raporunda) doğru şekilde etiketlendiğini kontrol ediniz Birimlerin, hesaplamaların başından sonuna kadar doğru bir biçimde taşındığını kontrol ediniz Dönüşüm faktörlerinin doğruluğunu kontrol ediniz Zamansal ve mekansal düzenleme faktörlerinin doğru kullanıldığını kontrol ediniz Uygun veri prosesleme adımlarının veritabanı içerisinde doğru bir biçimde temsil edildiğini kontrol ediniz Veritabanı içerisinde veri ilişkilerinin doğru temsil edildiğini onaylayınız Veri alanlarının doğru etiketlenmesini ve doğru tasarım özellik ve şartlarına sahip olmasını sağlayınız Veri tabanı dokümantasyonunun ve model ve işletimin doğru biçimde yapılmasını ve arşivlenmesini sağlayınız Çoklu kategorilerde ortak olan (örn faaliyet verileri, değişmezler vs) parametreleri belirleyiniz ve emisyon/azatlım hesaplamalarındaki söz konusu parametreler için kullanılan değerlerdeki uyumluluğu teyit ediniz Emisyon/azatlım verilerinin düşük raporlama seviyelerinden yüksek raporlama seviyelerine kadar, özetler karşılaştırıldığında, doğru şekilde bir araya getirildiğini kontrol ediniz Emisyon/azatlım verilerinin farklı ara ürünler arasında doğru olarak uyarlandığını kontrol ediniz Veri Dokümantasyonu Tahminleri desteklemek için detaylı iç dokümantasyonun olduğunu ve hesaplamaların çoğaltılabilmesini kontrol ediniz Her birincil veri elemanının verinin kaynağına gönderme yapabildiğini kontrol ediniz (ya hücre yorumlarıyla ya da başka bir işaret sistemiyle) Detaylı incelemeyi kolaylaştırmak amacıyla, envanter verilerin, destekleyici verilerin ve envanter kayıtlarının arşivlenip depolandıklarını kontrol ediniz Envanterin tamamlanmasıyla birlikte, arşivin kapatılıp güvenli bir yerde tutulduğundan emin olunuz 3.8

Yeniden hesaplamalarda metodoloji ve veri değişikliklerini kontrol ediniz Zaman serilerinin uyumunu kontrol ediniz Eksiksizliği kontrol ediniz Eğilim kontrolleri Envanter hazırlığına dahil olan dışarıdan gelen kuruluşların her türlü veri arşivleme düzenlemelerinin büyüklüğünü kontrol ediniz Hesaplama Kontrolleri Her kategori için zaman serileri girdi verilerinde zamansal uyumluluk olup olmadığını kontrol ediniz Zaman serileri boyunca hesaplamalar için kullanılan algoritma/yöntemdeki uyumu kontrol ediniz Matematiksel doğruluğu sağlamak için emisyon hesaplarının temsili bir numunesini oluşturunuz Her kategori için zaman serileri girdi verilerinde zamansal uyumluluk olup olmadığını kontrol ediniz Zaman serileri boyunca hesaplamalar için kullanılan algoritma/yöntemdeki uyumu kontrol ediniz Yeniden hesaplamalarla sonuçlanan yöntem ve veri değişikliklerini kontrol ediniz Azaltım faaliyetlerinin etkilerinin uygun bir biçimde zaman serileri hesaplamalarına yansıyıp yansımadığını kontrol ediniz Tahminlerin, mevcut envanter süreci bakımından uygun bir taban yıldan itibaren bütün yıllar için ve bütün kategorilerde raporlandığını onaylayınız Alt kategoriler için kapsama alınan tüm kategoriyi onaylayınız Diğer tip kategorilerin net tanımını onaylayınız Eksik kategori emisyon/azaltım tahminlerinin dokümantasyonuyla sonuçlanan bilinen veri boşluklarını kontrol ediniz. Toplam net emisyonlarla bağlantılı olarak tahminin öneminin niteliksel değerlendirmesi dahil olmak üzere (örn tahmin edilmedi şeklinde sınıflandırılan alt kategoriler Her bir kategori için, eğer mümkünse, mevcut envanter tahminlerini bir önceki tahminlerle karşılaştırınız. Beklenen eğilimlerden önemli derecede değişimler veya ayrılıklar söz konusu ise, tahminleri yeniden kontrol ediniz ve her türlü farkı açıklayınız. Önceki yıllara ait emisyon veya azaltımlarda önemli değişikliklerin söz konusu olması muhtemel girdi veya hesaplama hatalarının olmasına işaret edebilir Zaman serileri boyunca kastedilen emisyon faktörlerinin değerini (bir 3.9

araya getirilmiş faaliyet verileri ile ayrılmış emisyon/azaltımları) kontrol ediniz. Emisyonlardaki veya azaltımlardaki değişimler yakalanmış mıdır? Zaman serileri boyunca faaliyet verileri veya diğer parametreler bakımından fark edilen herhangi bir sıra dışı veya beklenmedik eğilim olup olmadığını kontrol ediniz. Kaynak: Bu liste IPCC İyi Uygulamalar Rehberi ve 2006 IPCC Ulusal Sera Gazı Envanterleri Rehberi nden uyarlanmıştır. 3.6. Kategoriye Özel (Kademe 2) Prosedürler ADIM 4: Şablon 5 i tamamladıktan sonra kilit kategorileri listeleyiniz (Kilit Kategori Analizi). Gerekli olduğunda Tablo 3.3 den Kademe 2 prosedürlerini kaldırınız veya ekleyiniz Önceki bölümde planlanan Kademe 1 KK prosedürlerine ilave olarak, [Ülke] seçilen kilit kategoriler için Kademe 2 KK prosedürlerini takip etmektedir. Söz konusu kilit kategoriler aşağıdaki şekildedir: [Kilit kategorileri listeleyiniz]. [Ülke] aşağıda tablo 3.3 de listelenmiş olan Kademe 2 KK prosedürlerini uygulamaktadır. Tablo 3.3: Kategoriye özel (Kademe 2) KK Prosedürleri KK Faaliyeti IPCC varsayılan faktörlerinin uygulanabilirliğini değerlendiriniz Prosedürler Ulusal koşulların IPCC varsayılan faktörlerini geliştirmek için kullanılanlara benzer olup olmadığını değerlendiriniz Alan veya bitki seviyesindeki faktörlerle varsayılan faktörleri karşılaştırınız Ülkeye spesifik faktörlerin elde edilmesi için seçenekleri değerlendiriniz. Söz konusu değerlendirmenin sonuçlarını dokümante ediniz Tamamlanan Görev İsim/ Baş harfler Alınan Düzeltici Önlem Destekleyici Dokümanlar (Doküman İsim Listesi) 3.10

Tamamlanan Görev Alınan Düzeltici Önlem KK Faaliyeti Prosedürler İsim/ Baş harfler Destekleyici Dokümanlar (Doküman İsim Listesi) Ülkeye özel faktörleri gözden geçiriniz Ülkeye özel faktörü geliştirmek için kullanılan verilerin kalite kontrollerini yapınız Kademe 1 faaliyetlerinde kullanılan (asgari ) ülkeye özel faktörleri geliştirmek için ikincil çalışmaların olup olmadığını varsa çalışmaları değerlendiriniz. Ülkeye özel faktörleri IPCC varsayılan verileriyle karşılaştırınız. Önemli olan her türlü farklılığı dokümante ediniz Ülkeye özel faktörleri alan veya bitki seviyesindeki faktörlerle karşılaştırınız Faktörleri diğer ülkelerle karşılaştırınız (IPCC Emisyon Faktörü Veri tabanını kullanınız) Söz konusu değerlendirmenin sonuçlarını dokümente ediniz Ölçümleri gözden geçiriniz Ölçümlerde Ulusal mı Uluslararası mı standartların kullanılmış olduğunu belirleyiniz (Örn ISO ) Ölçüm ekipmanlarının kalibre edildiğinden ve doğru biçimde bakımının yapıldığından emin olunuz Bir faktör kullanan tahminlerle doğrudan ölçümleri karşılaştırınız. Her türlü önemli farkı belgeleyiniz Zaman serilerinin uyumunu değerlendiriniz Kategoriler ve alt kategoriler için yıldan yıla yapılan tahminlerde ortaya çıkan önemli değişimleri (> 10%) değerlendiriniz Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya tahminleri benzer sırayla büyüklük için karşılaştırınız Stokiyometrik oranları kullanan referans hesaplamaları, kütle ve arazi korumasını belirtiniz 3.11

Tamamlanan Görev Alınan Düzeltici Önlem KK Faaliyeti Prosedürler İsim/ Baş harfler Destekleyici Dokümanlar (Doküman İsim Listesi) Ulusal seviye veri faaliyetlerini gözden geçiriniz Veri toplama kurumu tarafından yürütülen Kalite Kontrolün seviyesini belirleyiniz. Eğer doğru olmayan bir durum varsa, IPCC varsayılan verileri ve uluslararası veri setleri gibi alternatif veri kaynaklarını dikkate alınız. Bu doğrultuda ilgili belirsizliği ayarlayınız Zaman serilerinin uyumunu değerlendiriniz Eğer mümkünse, çoklu kaynaklardan faaliyet verilerini karşılaştırınız Alana özel faaliyet verilerini gözden geçiriniz Ulusal veya uluslararası standartların tahminlerde kullanılıp kullanılmadığını tespit ediniz (örn: ISO) Bir araya getirilen alana özel verileri (örn: üretim) ulusal istatistiklerle/verilerle karşılaştırınız Benzer alanlar boyunca verileri karşılaştırınız Yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya tahminleri benzer sırayla büyüklük için karşılaştırınız KK belirsizlik tahminleri Belirsizlik tahminlerine KK tekniklerini uygulayınız Belirsizlik hesaplamalarını gözden geçiriniz Danışılan her uzmanın niteliklerini ve belirsizlik varsayımlarını dokümente edin Sera gazı tahminlerini doğrulayınız Ulusal veya uluslararası tahminleri, hangisinde mevcut ise, gaz sektörü veya alt sektörlerde karşılaştırmalarını yapınız 3.7. KG Prosedürleri ADIM 5: Envanteri gözden geçiren dışarıdan uzmanların bir listesini Tablo 3.4 de veriniz. Eğer mümkün ise, söz konusu uzmanlar envanter kurumundan bağımsız olmalıdır. Ya diğer ulusal kurumlardan, ya uluslararası kuruluşlardan yahut aynı uzmanlığı gerektiren başka kuruluşlardan geliyor olmalıdırlar. Eğer üçüncü taraf değerlendirmeciler mevcut değilse, envanter değerlendirme bölümüyle alakası olmayan, envanter kurumunun başka bir departmanının çalışanları söz konusu rolü 3.12

üstlenebilirler. Kilit kategorilere(şablon 5 de planlandığı üzere), gözden geçirme çalışması ve elde edilen verilerle metodolojide önemli değişikliklerin olduğu kaynak kategoriler bakımından, öncelik verilmelidir. Uzman değerlendirmesi, metodolojilerin uygulanması, faaliyet verilerinin seçimi ve emisyon faktörlerinin geliştirilmesi ve seçimi ile ilgili teknik konuları ortaya çıkartmak için bir fırsat ortaya koymaktadır. Envanter ile ilgili alanlardaki bilgi ve tecrübelerinden ötürü, Tablo 3.4 de listelenen uzmanlar ve/veya kuruluşlar KG sürecine dahil edilmiştir. Envanterin teslim edilmesinden önce, kendilerinin yorumlarına uygun görülen yerlerde yanıtlar verilmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. Tablo 3.4: Dış Değerlendirmeciler İsim Kuruluş Uzmanlık Alanı İrtibat Bilgisi Yorum Özeti 3.8. Önerilen KG/KK Planı İyileştirmeleri ADIM 6: KG/KK planının önemli bir bölümü devamlı olarak planı iyileştirmektedir (örn: proseslerde bir değişiklik olduğu zaman veya bağımsız değerlendirmecilerin tavsiyesi üzerine) Herhangi bir planlı KG/KK iyileştirmesi ile Tablo 3.5 i doldurunuz. Her bir planlanmış iyileştirme için detaylı bilgi sağlamak amacıyla aşağıda verilen tabloya mümkün mertebe fazla satır ve gerekli bilgiyi yerleştiriniz Tablo 3.5 da listelenen KG/KK planına ilişkin iyileştirmelerin uygulanması amacıyla envanter prosesini, emisyon tahminlerini ve [ülke] planlarını arttırınız. 3.13

Tablo 3.5: KG/KK Planındaki İyileştirmeler İyileştirme # Sektör Kategori KG Potansiyel İyileştirme KK 3.14

3.9. Ek KG/KK Kontrol Listeleri KG/KK Koordinatör Kontrol Listesi Faaliyetler KG/KK sorumluluklarını envanter ekibi üyelerine bildiriniz ve açıklayınız Envanter ekibinin rollerine uygun olarak KG/KK kontrol listelerini geliştiriniz (Örnekler için Bkz Tablo 3.2 ve Tablo 3.3 KG/KK Prosedürlerinin Tanımlanması Şablonu) KG/KK kontrol listesini uygun envanter ekip üyelerine dağıtınız ve tamamlanması için son tarihi belirleyiniz. Ekip üyeleriyle kontrol ederek, KG/KK kontrol listelerinin ve ilgili faaliyetlerin zamanında ve doğru bir biçimde tamamlanmasını sağlayınız Tamamlanmış KG/KK kontrol listelerini ve formlarını toplayınız Tamamlanmış KG/KK kontrol listelerinin ve formlarının eksiksiz ve doğru yapıldığının değerlendirmesini gerçekleştiriniz. Envanter liderine ve arşiv koordinatörüne KG/KK faaliyetlerinin dokümantasyonunu teslim ediniz. Envanter dokümanının dış değerlendirmesini koordine ediniz ve yorumların envanter ile bağlantılı olmasını sağlayınız. Dış değerlendirmecilerin koordinasyonu için atılması gereken adımlar şu şekildedir: (1) Dış değerlendirmecileri belirleyiniz (örn. Kategori liderleri aracılığıyla). (2) Değerlendirme programını belirleyiniz (3) Değerlendirme formatını belirleyiniz (örn, Word veya Excel de dijital biçimlendirme). (4) Dış değerlendirmecilerle irtibata geçerek program ve beklentiler hakkında bilgilendiriniz (5) Değerlendirme için envanter taslağını dağıtınız (6) Değerlendirme verilerini toplayınız ve derleyiniz (7) Derlenmiş verileri envanter ve doküman/arşiv koordinatörüne teslim ediniz (8) Envanteri uygun şekilde yorumlara dayanarak güncelleyiniz Tamamlanmış Görevler İsim 3.16

Envanter Lideri Kontrol Listesi: Genel Envanter Kalitesi için Kesişen Kontroller Faaliyetler Sera Gazı Emisyonu İçinden Emisyon Hesaplamaları ve Azaltım Kategorileri Kategoriler içinden ortak olan parametreleri belirleyiniz (örn. Dönüşüm faktörleri, karbon içerik katsayıları vs.) ve uyumu kontrol ediniz Aynı veri girdilerinin kullanıldığını kontrol ediniz (örn hayvan popülasyonu verileri) karşılaştırılabilir değerleri bildiriniz (örn büyüklükteki benzerlik) Ortak veriler için kullanılan aynı elektronik veri setlerinin olduğu kategorileri kontrol ediniz (örn: hayvan popülâsyonu verileriyle enterik ve gübre yönetimi hesaplamaları arasında bağlantı kurma) Ortak parametreler, dönüşüm faktörleri, emisyon faktörleri için önemli hane sayısını veya ondalık yerlerin sayısını kontrol ediniz veya faaliyet verilerinin kategoriler içinde uyumlu olup olmadığına bakınız. Toplam emisyonların kategoriler bakımından uyumlu raporlandığından emin olunuz (önemli hane veya ondalık bakımından) Düşük raporlama seviyelerinden yüksek raporlama seviyelerine kadar emisyon verilerinin doğru bir biçimde bir araya getirilip getirilmediğini kontrol ediniz Diğer (belirtiniz): Tamamlanmış Görevler İsim Dokümantasyon Kategoriler içerisinden iç dokümantasyon uygulamalarının uyumlu olup olmadığını kontrol ediniz Diğer (belirtiniz): Eksiksizlik Kategori ve yıllara göre tamlık kontrollerini yapınız Tespit edilen ve gerekli durumda raporlanan veri boşluklarını kontrol ediniz Önceki yıllarla mevcut ulusal envanter tahminlerini karşılaştırınız Diğer (belirtiniz): Asıl Envanter Dosyasının Korunması: Hesap Çizelgeleri ve Envanter Dokümanı Dosya kontrol prosedürlerine uyulmuş mudur? Diğer (belirtiniz): 3.17

Envanter Lideri Kontrol Listesi: Dokümanı için Detaylı Kontrol Listesi Ön Bölüm Faaliyetler Kapak sayfası doğru tarih, başlık ve irtibat adresi içermektedir. İçerik/tablolar/şekiller doğrudur: başlıklar dokümanla eşleşmektedir, sayfa eşleşmektedir; sayfa ve diğer numaralar sırasıyla ilerlemektedir. Yazım/imla hatası bulunmamaktadır. İdari Özet ve Giriş, uygun yıllara göre ve tartışma eğilimleriyle güncellenmektedir. Diğer (belirtiniz) Tamamlanmış Görevler İsim Tablolar ve Şekiller Tablolardaki bütün sayılar, hesap çizelgelerindeki sayılarla eşleşmektedir. Bütün tablolarda önemli hanelerin doğru sayıda olduğunu kontrol ediniz Kolon ve etiket hizalarını kontrol ediniz Tablo formatının uygun olduğunu kontrol ediniz Bütün şekillerin yeni verilerle güncellendiğini ve metin içi yapılan göndermelerini kontrol ediniz Tablo ve şekil başlıklarını doğruluk ve uyumu açısından kontrol ediniz Diğer (belirtiniz): Denklemler Denklemlerdeki uyumu kontrol ediniz Denklemlerde kullanılan değişkenlerin takip eden denklemde tanımlanıp tanımlanmadığını kontrol ediniz Diğer (belirtiniz): Referanslar Referanslardaki, metin atıflarındaki ve metin içi referanslardaki uyumu kontrol ediniz Diğer (belirtiniz): Genel Format Bütün akronimler ilk kez birer birer detaylı bir şekilde açıklanmakta ve her bölümde tekrar tekrar yer almamaktadır Metindeki, başlıklardaki ve alt başlıklardaki bütün fontlar uyumludur Bütün açıklayıcı notlar yorumlar dokümandan kaldırılmıştır. Maddelerin başına konan işaretler, boyut ve şekil bakımından uyumludur 3.18

İmla kontrolü yapılmıştır Diğer (belirtiniz): Diğer Konular Her bir bölümün mevcut yıl ile güncellendiğinden emin olunuz (veya envanter raporunda bulunan en son yıl ) Diğer (belirtiniz): 3.19