Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım Dr. Hakan KAYNAK
Uykusuzluk Birçok kişi için = Uyku ilacı Uyku hekimi için =??? Kabus
1979 Sınıflaması Diagnostic Classification of Sleep and Arousal Disorders 1. Uykuyu başlatma ve sürdürme güçlüğü ile seyreden uyku bozuklukları İnsomniler : Psikiyatrik hastalıklara bağlı Psikofizyolojik insomnia Alkol ve madde kullanımına bağlı Uykuda hareket bozuklukları sonucu Uykuda solunum bozuklukları sonucu... 2. Gündüz aşırı uykululuk ile seyreden uyku bozuklukları Hipersomniler 3. Parasomniler 4. Sirkadiyen Ritm Bozuklukları
1979 Sınıflaması Diagnostic Classification of Sleep and Arousal Disorders o o Bazı hastalıklar hem insomni hem de hipersomniye sebep olabilir. Parasomniler ve Sirkadiyen Ritm Bozuklukları da insomni ve hipersomni ile başvurabilir.
Uluslararası Uyku Bozuklukları Sınıflaması ICSD-2 2005 1. İnsomniler 2. Uykuyla ilişkili Solunum Bozuklukları 3. Hipersomniler 4. Sirkadiyen Ritm Bozuklukları 5. Parasomniler 6. Uykuyla ilişkili Hareket Bozuklukları 7. Izole semptomlar, normal varyantlar, çözümlenmemiş durumlar 8. Diğer Uyku Bozuklukları
ICSD-2 Insomniler 1. Adjustment insomni 2. Psikofizyolojik insomni 3. Paradoksal insomni 4. İdiyopatik insomni 5. Mental bozukluklara bağlı insomni (insomni majör semptom) 6. Yetersiz uyku hijyenine bağlı insomni 7. Çocuğun davranışsal insomnisi 8. İlaç ve maddelere bağlı insomni 9. Hastalıklara bağlı insomni 10. Belirlenememiş non-organik insomniler 11. Belirlenememiş organik insomniler
İnsomni Genel Kriterleri A- Uykuya dalmakta zorluk, sürdürmekte zorluk, erken saatte uyanıp uyuyamama veya dinlendirici olmayan kötü kaliteli uyku yakınması B- Bu yakınma, uyku için yeterli koşullara ve şartlara rağmen en az 1 aydır vardır.
İnsomni Genel Kriterleri C- Aşağıdakilerden en az 1 gündüz belirtisi o Fatigue o Dikkat, konsantrasyon ve hafıza boz. o Sosyal, kişisel performansda, okul başarısında boz. o Duygulanım boz. veya iritabilite o Gündüz uykululuk o Motivasyon, enerji azlığı o İşte veya araba kullanırken hata/kaza eğilimi o Gerilim, başağrısı,gis semptomları o Uyku ile ilgili endişe
İnsomni Genel Yaklaşım Uykusuzluğun tipi : Uykuya dalamama Gece sık sık uyanma Sabah erken uyanma, tekrar uyuyamama Sabah yorgun uyanma, gün içinde yorgunluk, uyku hali
İnsomni Genel Yaklaşım Uykusuzluğun süresi : Kısa süreli (< 1 ay) : Kronikleşmeden tedavi edilmesi önemli Uzun süreli : Bir aydan uzun süreli ve haftada 2-3 geceden sık Etiyoloji araştırılıp, tedavi teşhis doğrultusunda yapılmalı
İnsomni Genel Yaklaşım Uykusuzluğun hikayesi : Uykusuzluk öncesi uyku alışkanlıkları Uykusuzluğa eğilimli tipler Uykuya eğilimli tipler Uykusuzluk ve sonuçlarını kapsayan 24 saatlik hikaye : Yatış kalkış saatleri, gecenin hikayesi, Uyku ile ilişkili hastanın düşünceleri Uykusuzluğun ertesi güne etkileri Gündüz uykululuk var veya yok
Psikofizyolojik insomni Genellikle uykusuzluğa eğilimli tiplerde Uykusuzluğu başlatan bir sebep var Uyuyamayacağım endişesi Günü nasıl tamamlayacağım endişesi Uyumak için özel önlemler alınır Uyuyamadıklarında yatakta kalıp uyumaya çalışırlar. Uykunun objektif verileri ile subjektif algılanması farklı
Psikofizyolojik insomni Uyumak için alkol ve hipnotik kullanımı Alkol ve hipnotiklere bağlı uykusuzluk Tedavide ilaç kullanımından kaçınılmalı Davranışsal tedavi yöntemleri genellikle başarılı
Paradoksal insomni Yıllardır hiç uyumuyorum : Yıllardır hiç uyumadan yaşadıklarını iddia ederler Hiç uyumamak minör yakınmalar dışında hayatı etkilemez Yakınlarını da bu duruma inandırmaya çalışırlar. Poligrafik olarak : Makro bulgular normal sınırlarda Uykunun mikro düzeyde etkilendiğini gösteren bulgular
S.K. 51 yaş Erkek hasta 30 senedir uykusuzluk Uzun yıllardır yapılan tedavilerden fayda görmüyor Polisomnografi yapılmış : sonuç?
Polisomnografi 25.02.2009 Toplam kayıt süresi : 7.7 saat Uyku latensi 27 dk. Toplam uyku süresi : 4.2 saat Hastanın subjektif değerlendirmesi: Hiç uyumadım
Z.B. 65 yaş Erkek hasta 5 senedir uykusuzluk, baş dönmesi Uzun yıllardır yapılan tedavilerden fayda görmüyor Polisomnografi yapılmamış
Polisomnografi 27.01.2009 Toplam kayıt süresi : 8 saat Uyku latensi 5 dk. Toplam uyku süresi : 7.3 saat Hastanın subjektif değerlendirmesi: Hiç uyumadım
Polisomnografi 27.01.2009 Apne + hipopne indeksi : 52 Minimum O2 satürasyonu : % 73 Periyodik bacak hareketi indeksi : 33
Mental Hastalıklarla Uykusuzluk Hastalığın semptomlarından biri Uykunun makro bulgularında spesifik sonuçlar tanıya yardımcı olabilir. Hastalığın tedavisi insomni semptomunun da kaybolmasını sağlar.
Kötü Uyku Hijyeni Sonucu Uykusuzluk İhtiyacından çok yatakta kalma Uyku epizodunun gün içine yayılması Uyku özelliklerine aykırı davranma Çevresel Faktörler
Uykuda Hareket Bozuklukları Huzursuz bacaklar sendromu Uykuda periyodik hareket bozukluğu
Uykuda Solunum Bozuklukları Sentral uyku-apne sendromu Periyodik solunum ve Cheyne-Stokes Solunumu Kalp yetmezliği??
Parasomniler Uyku paralizisi, hipnagojik halüsinasyonlar tekrarlama endişesi nedeniyle uyuyamama Kabuslar Post travmatik uykusuzluk
Sirkadiyen Ritm Bozuklukları Gecikmiş uyku fazı sendromu: baykuş larda daha sık sürekli geç yatıp, geç kalkmak
İnsomni Semptomunda Polisomnografi Gerekli midir? o o o o Genellikle gerekli değildir. Klinik veriler teşhis için yeterli ise gereksiz. Paradoksal insomnide gereklidir. Yaşlı hastalarda mutlaka PSG yapılmalıdır.