Pediatrik Fizyoloji ve Anatomi Dr. Evren Büyük9rat
Sunum Planı Terminoloji Fetal Dolaşım Solunum ve Havayolu Kardiyovasküler Sistem Karaciğer Ve metabolizma Renal Sistem Sinir Sistemi Termoregülasyon 2
Terminoloji Yenidoğan (0-28gün) Bebek (28 gün- 12 ay) Çocuk (1-12 yaş) Adelösan (12-16 yaş) Prematür Matür 37 GH 37-42 GH Gestasyon Yaşına Göre Ağırlık 2500 gr Küçük Postmatür 42 GH 2500-4000gr Uygun 4000 gr Büyük 3
Fetal Gelişim 1.Trimester (8 haza) Organogenezis 2. Trimester Fonksiyon 3. Trimester Ağırlık ar4şı 4
Vücut Yüzeyi Vücut yüzeyi / Ağırlık Oranı Erişkin 0,03 Yenidoğan 0,06 5
Gelişim 6
Baş çevresi torakstan daha geniş Abdomen torakstan geniş, kasları zayıf Boyun Kısa Ekstremiteler kısa Vücut Ölçüleri 7
Fetal Dolaşım Duktus venozus Foramen ovale Duktus arteriozus 8
9
Fetal dolaşım Kardiyak Output %65 Sağ Vent %35 Sol Vent O 2 Koroner Beyin Üst ektremite O 2 Alt ekstremite Baen 10
Fetal Dolaşım Doğumda; Vajen kanalından geçerken 60-100 cm H 2 O basınç Trakea içindeki 5-10 ml sıvı aelır Diafragma ve karın kaslarının kasılması İntraplevral basınç (- 80 cm H2O) C/S >> Y.D. GEÇİCİ TAKİPNESİ 11
Fetal Dolaşım Hipotermi, ph, pco2 değişikliği Santral solunum uyarılması po 2 (İ.U. 25 mmhg) pco2 Pulmoner vasküler direnç Pulmoner Kan akımı Umblikal damarların klemplenmesi Sistemik vasküler direnç AZerload Sol vent. Sağ vent Atrium basıncı Sol >>>>>Sağ Foramen Ovale de Fonksiyonel kapanma 12
Solunum sistemi Pulmoner arter basıncı doğumda sistemik basınca eşit 2-3 ay içinde pulmoner vasküler direnç azalır Pulmoner arter basıncı mmhg Pulmoner kan akımı ml/kg/dk Sağdan sola şant azalır Duktus kapanır Pulmoner vasküler rezistans mmhg/ml/dk/kg 13
Fetal Dolaşım po2 ph PgE2 Ductus Art 6. saat Fonksiyonel 6. HaZa Anatomik kapanma F.Ovale 24.saat Fonksiyonel 3-12 ay Anatomik kapanma Geçiş (Transisyonel) Dolaşım Dönemi Hipoksi, Asidoz, Hipotermi Metabolik ihnyaç Pulmoner arter manipülasyonu Pulmoner volüm areşı Yüzeyel anestezi Endotrakeal Entübasyon sonucu ıkınma Pulm. Vask. Direnç Atriumlar arası basınç değişikliği Persistan Fetal sirkülasyon Persistan Pulmoner Hipertansiyon 14
Persistan Fetal Sirkülasyon Diafragma hernisi Mekonyum Aspirasyonu Enfeksiyon Polisitemi Kardiyak output Bradikardi Siyanoz Takipne 15
Solunum Sistemi 16. GH bronşial ağaç oluşumu tamamlanır Bronşlarda sayısal çoğalma 8 yaş Yapısal büyüme 18 yaşına 24-26 GH oksijen transportu yapabilir 16
Havayolu Oksiput çıkınelı ve büyük Boyun kısa Mandibula küçük Burun Küçük Nazal pasaj rölanf dar 17
Havayolu Dil ağız kavitesine göre büyük Nazal solunum hakim Hipertrofik adenoid ve tonsiller Oral solunum, Obstriknf uyku apnesi Hipoksi 18
Epiglot Büyük Sert Vokal kordla oblik açılı U veya V şeklinde 19
Larinks yukarı ve önde Glork aralık Erişkin (C5) Yenidoğan (C3- C4) Krikoid Kıkırdak Subglork En dar yer Huni Şeklinde Havayolu 20
Havayolu Havayolu direnci havayolu uzunluğu, çap ve gazın viskozitesine bağlı Yarıçapın 4. kuvven ile ters oranelı Enflamasyon, sekresyon, ödemde ciddi direnç areşı 21
Havayolu Vokal kordlar Erişkinde trakeayla dik açı Çocukta trakeaya doğru eğimli Trakea Y.D. 4cm Ana bronşların trakeadan ayrılma açısı 22
23
Sürfaktan İ.U. 23-24 ha]ada sentez, 30-34 ha]ada ar^ş Tip II pnömosit Fosfolipid, protein yapıda Alveolar yüzey gerilimi Havayolu açıklığı, kollaps önlenmesi Yüksek O2 tedavisi, bronş lavajı, YDSSS Sürfaktan 24
Solunum Fizyolojisi Y.D. İmmatür solunum merkezi Periferik kimyasal ve mekanik reseptör refleks akdvitesi Fizyolojik apne REM uykuda 5sn Hiperkapni yanıt hipervendlasyon Hipoksi Takipne Solunum Depresyonu Bradikardi 25
Solunum Fizyolojisi Kompliyans; birim basınca karşılık değişen hacim miktarıdır Akciğer ve göğüs duvarının elasnkiyen Total Kompliyansı oluşturur 1/C T = 1/C AC +1/C GD C AC Elasnk doku miktarı İlk 1 hazada 1,5 6 ml/cmh2o 18 yaşına kadar gelişir 26
Solunum Fizyolojisi Kostalar kemikleşmemiş, Horizontal yapıda İnterkostal ve diafram kasları zayıf Tip 1 kas lifleri az Artmış solunum yükü İntraabdomi nal basınç Mediasnnal yapılar daha büyük yer kaplar Göğüs kafesi erişkin gibi elipnk değil, kutu şeklinde; kostaların hareken sınırlı Çabuk yorulma 27
Solunum Fizyolojisi Erişkine göre Göğüs duvarı daha esnek; Ac esnekliği Kompliyans Fonksiyonel rezidüel kapasite 28
Tidal volüm azalırsa Dakika vennlasyon volümü Solunum hızının artmasıyla sağlanır 29
FRK Anestezi indüksiyonu FRK Çocuklarda %30-40 Bebeklerde %60-70 Pretermlerde postoperanf apne riski %60-70 Apne (15-20 sn) Bradikardi Siyanoz 30
Oksijen taşınması Kardiyak Output Kalp Hızı Solunum sayısı Bradikardi Hipoksi 31
Fetal Hemoglobin İ.U. Fetal karaciğerden Yenidoğanda %70-80 Yüksek oksijen affinitesi 2,3- DPG ile bağlanmaz P50 değeri düşük Düşük basınçta bile satürasyonu koruyabilir 3 ayda yerini Erişkin Hb (HbA 2 ) 32
YENİDOĞAN HbF 2,3 DPG BEBEK HbF 2,3 DPG 33
Kardiyovasküler Sistem Kalp kası immatür Bağ dokusu, miyofibriller Aknn- miyozin bağı gelişmemiş Sol vent iş yükü Sol vent duvarı kalınlaşır Sayı (kardiyos it) Hipertrofi (miyokard) Sağ sol vent aynı kütlede Sıvıya yanıt 34
Kardiyak Output Yenidoğan >> Erişkin Vent. Kompliyans Kalp hızı ile sürdürülür (120-180 aem/dk) Periferik Vask.Rezist. Kan basıncı Stroke volüm yaşla artar Kardiyak İndeks Erişkinle aynı 3,5 l/dk/m 2 35
Kardiyovasküler Sistem Sistolik Kan Basıncı Doğumdan idbaren Yükselir Adelösanda erişkin düzeyine ulaşır Diastolik Kan Basıncı 1 yaşına kadar artar Sonra sabit kalır Yaş Kan Basıncı (mmhg) Kalp hızı Sistolik Diastolik Prematür 50±3 30±2 150±20 Miad 67±3 42±4 133±18 6 Ay 89±29 60±10 120±20 1 Yaş 96±30 66±25 120±20 2 Yaş 99±25 64±25 105±25 5 Yaş 94±14 55±9 90±10 12 Yaş 109±16 58±9 70±17 36
Kalp Hızı: En yüksek 3 aylık (160/ dk) Laringoskopi Entübasyon Göz cerrahisi 12-16 yaşında erişkin hızında Doğumda Sempank sist. İmmatür Parasempank hakimiyet Havayolu cerrahisi Abdominal traksiyon Fıek onarımı Vagal Tonus Bradikardi 37
Karaciğer ve Metabolizma Metabolizma Oksijen Tükedmi Enerji gereksinimi Kahverengi yağ dokusu Hipoglisemiye yatkınlık İntraoperanf Glukoz kontrolü Sıvı yönenmi Glikojen rezervi Glukoneogenez K.H. deposu 38
Karaciğer ve Metabolizma Erişkinin %20 si kadar hepatosit Serum albumini; plazmaproteinleri Bağlanma kapasitesi İlaç Afinitesi Enzim sistemleri gelişmemiş Proteine Bağlanma Sit p450 (FazI) Glukokuronidasyon Konjugasyon (Faz II) İlaçların metabolize olması Safra yapımı İlaçları ntre et 39
Renal Sistem Fetal nefrogenezis İ.U. 36.ha]ada tamamlanır Renal tübüller gelişmeye devam eder Plasenta hemodiyaliz Ünitesi (CO %50) Fetal Böbrek idrar üredmi (CO %5) İdrar Amniyos sıvısına a^lır Yenidoğan Erişkinle aynı sayıda fakat küçük immatür nefron İlk günlerde annenin kreadnin seviyesi Kas Kütlesi/Vücut ağırlığı oranı Metabolik Hız 1 ha]ada kreadnin düşer (0,4 mg/ dl) 40
GFR Y.D. Erişkinin %30 u Perfüzyon Basıncı Böbreğin Kanlanması (CO %25-30) Boyut Tübüler Fonks. GFR (1Yaşında erişkin değerine ulaşır) Osmolarite 41
Renal Sistem Tübüler immatür Reabsorbsiyon Sıvı kısıtlaması Sodyum, Glikoz, Bikarbonat Reabsorbsiyonu Aldesteron Cevabı Sodyum Yüklenmesi Dehidrastasyon Post- op Renal Yetmezlik İdrarı Konsantre ve dilüe etme Dengeli Sıvı Replasmanı 42
Vücut yüzey alanı Vücut su içeriği ve dağılımı Sıvı Elektrolit dengesi Kardiyovask. Gelişim Yağ dokusu gelişimi Renal fonks. Gelişimi 43
Sıvı Elektrolit dengesi Vücut su oranı Ekstraselüler sıvı Yaş Vücut Su oranı (%) Ekstraselüler (%) İntraselüler (%) Fetüs 90 50 25 Preterm 80 55 30 İntraselüler sıvı Yağ ve kas Miad Yenidoğan 70 50 35 6-12 ay 60 30 40 44
Kan ve Pıhelaşma Kan volümü Yaş Prematür Full- Term <1yaş 1-6 yaş >6yaş, Erişkin Kan Hacmi/Vücut ağırlığı (ml/ kg) 90-100 80-90 75-80 70-75 65-70 Eritropoenk Aknvite Fetal Y.D. dönemde Karaciğer K vit. Bağılım pıhelaşma faktörleri 45
Gastrointesnnal Sistem Yutma refleksi İ.U. 23. HaZa Mide boşalma zamanı 2-3 Saat Yutma- solunum koordinasyonu Postnatal 5.ay Özefagus alt sfinkter basıncı İlk 6 ay reflü Mide ph Doğumda Alkali 2.gün Erişkin değeri Fetal distres Amniyon sıvıda Mekonyum 46
Sinir Sistemi Beyin Vücuda göre büyük Yenidoğan 1/10 Erişkin 1/50 Serebral kan akımı Miyelinizasyon, dentrink gelişme, sinapnk gelişim 3.Trimester - 3 yaş Korteks, beyin sapı gelişimi 1yaş Ağırlık 1 yaşında 3x Konvülziyon Eğilimi Priminf refleksler Moro, Yakalama, Babinski 47
Sinir Sistemi Spinal Kord Yenidoğan L3 1 yaş L2 12-16 yaş Erişkin L1 Dura Yenidoğan S3 1 yaş S2 Otonom Sinir Sistemi Doğumda Parasempank Hakimiyet Sempank Sistem 4-6.ay 48
Termoregülasyon Vücut Yüzey alanı Büyük Cilt ince Cilt ale yağ dokusu zayıf Termoregülasyon kapasitesi düşük Hipotermi riski Termoregülasyon Kas Kontraksiyonu Titreme Vazokonstrüksiyon 49
Termoregülasyon 2yaş ale kas zayıflığı nedeniyle ntreme mekanizması zayıf Titremesiz termoregülasyonda Kaynak Kahverengi yağ dokusu Çevre ısısı 23 o C Vazokons. Uygun Çevre Isısı Prematür 32 o C Matür Y.D. 29 o C Süt Çocuğu 24-27 o C 50
Termoregülasyon Doğum Cerrahi Çevresel Sıcaklık Amnion Sıvı Buharlaşması Soğuk O2 verilmesi Çevresel Sıcaklık Soğuk sıvı infüzyonu Cerrahi Cilt hazırlığı Anestezik Gazlar Anesteziye bağlı V.D. Cerrahi alan Ortamı Isıt Sıvıları Isıt Gazları nemlendir Koruyucu örtü kullan 51
Pulm. Kan Akımı Hipo termi Pulm. hemoraji Şant Koagülo pan O2 Tükenmi Serebral Depresyon Miyokardial Depresyon Met. Asidoz Keton Cisimcikleri Mortalite 52
Termoregülasyon Anestezi Alenda Titreme olmaz Hipotermide Anestezik gereksinimi Anestezik madde erirliği Aşırı dozaj, derin anestezi Uyanma ve derlenme gecikir Yenidoğan < 35 oc Letarji Hipoglisemi Hiperkalemi Hipokalsemi Sklerema 53
Teşekkürler 54