İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM TANIMLAR VE TEMEL BİLGİLER- Doç. Dr. Mehmet Akif Ocak Eğitim, Öğretim, Alıştırma, Öğretme ve Tasarım... 2 Eğitim ve Öğretim... 2 Alıştırma... 2 Öğretme... 3 Tasarım... 4 Öğretim Modeli, Öğretim Stratejisi, Öğretim Yöntemi, Öğretim Tekniği... 4 Öğretim Modeli... 7 Öğretim Stratejisi... 7 Öğretim Yöntemi... 7 Öğretim Tekniği... 7 Öğretim Tasarımı, Öğretim Tasarımı Modeli Ve Öğretim Tasarımı Kuramı... 9 Öğretim Tasarımı... 9 Öğretim Tasarımı Modeli...10 Genel Öğretim Tasarım Modeli...12 Analiz...13 Tasarım...13 Geliştirme...13 Uygulama...13 Değerlendirme...16 Öğretim Tasarımı Modellerinin Çıktıları...17 Öğretim Tasarımı Modellerinin Yararları...18 Öğrenme Kuramları ve Öğretim Tasarımı Kuramları...20 Açıklayıcı Kuramlar...20 Kuralcı Kuramlar...22 Öğretim Tasarımı Kuramları...22 Özet...28 Değerlendirme Soruları...29 2. BÖLÜM ÖĞRETİM TASARIMI MODELLERİ - Doç. Dr. Mehmet Akif Ocak Öğretim Tasarımı Modelleri...32 Öğretim Tasarımı Modellerinin Amacı...33 Öğretim Tasarımı Modellerin Bileşenleri...34 Öğretim Tasarımı Modelleri Arasındaki Görsel Farklılıklar...37 Öğretim Tasarımı Modelleri...39 iv
Öğretim Geliştirme Enstitüsü Modeli...37 ADDIE...41 Analiz...44 İhtiyaç Analizi...49 Tasarım...53 Süreç Performans Hedefleri...54 Ölçme Araçları...55 Geliştirme...60 Uygulama...60 Değerlendirme...61 Uygulama Örneği 1...63 Uygulama Örneği 2...73 Amerikan Hava Kuvvetleri Öğretim Tasarımı Modeli...79 Hızlı Prototipleme Öğretim Tasarımı Modeli...81 Uygulama Örneği...83 Gagne, Briggs ve Wager Öğretim Tasarımı Modeli...85 ASSURE Öğretim Tasarımı Modeli...86 Uygulama Örneği 1...93 Uygulama Örneği 2... 101 Uygulama Örneği 3... 105 Smith ve Ragan Öğretim Tasarımı Modeli... 114 R2D2 Öğretim Tasarımı Modeli... 116 Reiser ve Dick Öğretim Tasarımı Modeli... 118 Dick ve Carey Öğretim Tasarımı Modeli... 119 Uygulama Örneği... 123 Kemp, Morrison ve Ross Öğretim Tasarımı Modeli... 133 Uygulama Örneği... 179 Seels ve Glasgow Öğretim Tasarımı Modeli... 188 Uygulama Örneği... 191 ARCS Öğretim Tasarımı Modeli... 199 Uygulama Örneği 1... 206 Uygulama Örneği 2... 209 Karmaşık Teknik Beceriler için 4C-ID Öğretim Tasarımı Modeli... 214 Uygulama Örneği... 217 Öğretim Modelleri... 219 Öğrenmenin Şartları ve Gagne nin Öğretimin 9 Adımı... 219 Uygulama Örneği... 221 5E Öğretim Modeli... 224 Tam Öğrenme Modeli... 225 Tam Öğrenmede içeriğin bölünmesi... 227 Tam Öğrenmenin dezavantajları... 227 Etkili Öğretim Modeli... 228 Programlı Öğrenme Modeli... 230 Uygulama Örneği 1... 232 Uygulama Örneği 2... 232 Uygulama Örneği 3... 234 v
Karşılıklı Öğretme... 235 Sınıf Ortamında Karşılıklı Öğretimin Uygulanması... 236 Uygulama Örneği... 238 Merrill in 5 Yıldızlı Öğretim Modeli... 239 Bağlı Öğretim... 241 Bağlı Öğretimin Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar... 242 Bilişsel Çıraklık... 242 Modelleme... 245 Yetiştirme ve Öğretimsel Yapı Oluşturma... 247 Öğretimsel Yapı... 248 Artikülasyon ve Yansıma... 250 Keşfetme... 251 Bilişsel Çıraklık Öğretim Modelinin Faydaları... 252 Bilişsel Çıraklık Öğretim Modelinin Zayıf Yönleri... 252 Durumlu Öğrenme... 252 Öğretimsel Model Olarak Durumlu Öğrenme Yaklaşımı... 253 Öğretim Tasarımı için Durumlu Öğrenmenin Özellikleri... 254 Durumlu Öğrenmenin Yapısı... 255 Özet... 256 Değerlendirme Soruları... 257 3.BÖLÜM ÖĞRETİM TASARIMI MODELLERİ İÇİN ÖRNEK İHTİYAÇ ANALİZ Öğr. Gör. Dr. Arzu DEVECİ TOPAL Problem Analizi... 263 Öğrencilerin Başarı Düzeyleri ile ilgili Olması Gereken Durum... 264 Mevcut Durum... 267 Problem Çözümüne Yönelik Veri Toplama... 271 Öğrenci Görüşme Formu Sonuçları... 277 Problemin Kaynağı ve Önceliklerine Göre Sıralanması... 279 Balık Kılçığı Yöntemiyle Analiz... 280 Kaynak ve Sınırlılıklar... 280 Problem Çözümüne Yönelik Sonuç ve Öneriler... 281 Sonuç raporu... 282 Ekler... 286 Özet... 290 Değerlendirme Soruları... 291 vi
4.BÖLÜM ÖĞRETİM TASARIMI KURAMLARININ SINIFLANDIRILMASI Doç. Dr. Mehmet Akif OCAK Öğretim Tasarımı Kuramlarının Sınıflandırılması... 295 Bilişsel Öğrenme Alanında Öğretim... 296 Bilişsel Öğrenme alanı ve Öğretim Tasarımı Kuramları... 299 Duyuşsal Öğrenme alanında Öğretim... 299 Duyuşsal Öğrenme alanı ve Öğretim Tasarımı Kuramları... 300 Psikomotor Öğrenme alanında Öğretim... 301 Paradigmalar ve Öğretim Tasarımı Kuramları Arasındaki ilişki... 302 Davranışçılık... 302 Bilişsellik... 303 Yapılandırmacılık... 303 Özet... 305 Değerlendirme Soruları... 306 5.BÖLÜM BİLİŞSEL ÖĞRENME ALANINDA ÖĞRETİM TASARIMI KURAMLARI Doç. Dr. Mehmet Akif Ocak Öğe Gösterim Kuramı... 319 Uygulama Örneği... 324 Ayrıntılandırma Kuramı... 327 Uygulama Örneği 1... 339 Uygulama Örneği 2... 347 Landamatik Kuramı... 349 Uygulama Örneği 1... 354 Uygulama Örneği 2... 355 Uygulama Örneği 3... 357 Uygulama Örneği 4... 359 Özet... 361 Değerlendirme Soruları... 362 vii
6.BÖLÜM DUYUŞSAL ÖĞRENME ALANINDA ÖĞRETİM TASARIMI KURAMLARI Doç. Dr. Mehmet Akif Ocak Duyuşsal öğrenme alanında öğretim tasarımı kuramları... 363 Sosyal, Etiksel ve Zihinsel Gelişim Kuramı... 364 Duygusal Zeka Kuramı... 367 Öğretim Yöntemleri... 369 Tutum Öğretimi Kuramı... 371 Tutum Öğretimi Kuramının Dezavantajları... 374 Karakter Eğitimi Kuramı... 374 Kuramın Nasıl Uygulanacağı ile ilgili Yöntemler... 375 Özet... 377 Değerlendirme Soruları... 378 7. BÖLÜM PSİKOMOTOR ÖĞRENME ALANINDA ÖĞRETİM TASARIMI KURAMLARI Arş. Gör. Murat AKÇAYIR Fiziksel Becerilerin Gelişimi Kuramı... 380 Uygulama Örneği... 384 Özet... 388 Değerlendirme Soruları... 390 8. BÖLÜM ÖĞRETİM TASARIMINDA ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Kağan AĞCA Biçimlendirici Araştırma... 394 Biçimlendirici araştırmanın yöntemi... 395 Biçimlendirici araştırma için yöntemsel konular... 397 Uygulama Örneği... 398 Özet... 399 Değerlendirme Soruları... 400 Kaynakça... 401 viii