Prostat kanserinde hormonal tedavi ve komplikayonları Dr Haluk ONAT Anadolu Sağlık k Merkezi Hastansei Medikal Onkoloji Gebze, Kocaeli
Prostat kanseri Hormonal tedavi Metastatik hastalıkta hormonal tedavi Lokal hastalıkta radyoterapi ile birlikte kullanılmas lması Radikal prostatektomi sonrası adjuvan kullanılmas lması Lokal tedaviler sonrası PSA (biyokimyasal) nüksünde kullanılmas lması Hormonal tedavi yan etki ve komplikasyonları
A.Y. 65 yaşı şında erkek hasta, 3 aydır r yaygın kemik ağrılara ları mevcut Rektal muayene prostata sertlik TRUS ve biopsi,, Prostat Adeno Ca Gleason 8 PSA 145 Kemik sintigrafisinde yaygın n kemik metastazları
Hormonal tedavi öneriniz nedir? A. Bilateral orşiektomi B. LHRH agonisti (Goserelin veya leuprolide) ( kısa k süreli s antiandrojen sonrası) A. Tek başı şına Antiandojen (ör. r.bicalutamid) B. Maksimum Androjen blokaj (LHRH aganosti + antiandrojen) C. Aralıkl klı hormonal tedavi
27 çalışma, >8000 hasta MAB üstünlüğü yok MAB pahalıdır r ve toksisiteyi arttırır, r, kullanılmamal lmamalıdır
Prostat kanserinde hormonal tedavi Devamlı Androjen blokaj v Aralıkl klı Androjen blokaj
Aralıkl klı hormonal tedavi Standard tedavi kabul edilebilir mi? Evet Toksik bir ilaca maruz kalma zamanı azalır Daha ekonomik
Metastatik hastalıkta asemptomatik erken dönemde hormonal tedaviye başlaman lamanın, n, semptomatik geç dönemde başlamadan sağ kalım üstünlüğü vardır MRC B J Urol 1997:79:235-246 246 Hormonal tedaviye cevap süresi s 12-18 18 ay
A.Y. hormonal tedavi (Goserelin( Goserelin) ) başland landıktan 2 hafta içinde i inde ağrıları kayboldu, PSA normal sınırlara s indi, 12 ay sonra PSA 0.1 15 ay sonra PSA 5, 20 ay sonra 30 bulundu ve bazı yerlerinde ağrılar başlad ladı Yaklaşı şımınız z nedir? A. Antiandrojen eklemek B. Ağrılı bölgelere Radyoterapi C. Kemoterapi D. Palyatif bakım
A.Y ye Gosereline ilave Antiandrojen Bicalutamid 50 mg/gün Başland landı PSA düştü, d, ağrılara ları azaldı,, ancak 6 ay sonra PSA yine yükselmeye y başlad ladı ve ağrılara ları tekrar ortaya çıktı Bicalutamid durduruldu, 3 ay süreyle s geçici iyilik sağland landı (withdrawal effect) ) (geri çekilme etkisi)
İkincil hormonal tedavi Hastaların n %80 i orşiektomi veya LHRAH agonistine medyan 1-22 yıl y l iyi cevap verir Hastaların n %30 u u sonraki dönemde d antiandrojen ilave edilince birkaç ay süreyle s cevap verirler Bunların n %20-30 30 u antiandrojen geri çekilmesine de cevap verirler Bazı hastalar ilave başka hormonal tedavilere (DES, ketakonazol) de bir süre s cevap verirler. Testosteron seviyesi kastre seviyede değil ise orşiektomiye de cevap verebilirler
Antiandrojen geri çekilme v AGÇ + ketokonazol PSA cevabı % 11 v 27 Progresyona kadar geçen en süre s biraz daha uzun, ancak sağ kalım m farkı yok Small et al, J Clin Oncol 2004;22:1025-1033 1033
R.B 66 yaşı şında erkek hasta, PSA 8 ng/ml, lokalize (T2, Gleason 7) prostat Ca saptandı Standard tedavi Radikal Prostatektomi veya Radyoterapi Prostatektomi tercih ederse neoadjuvan veya adjuvan hormonal tedavi gerekir mi? Hayır, kanıt t yok (N+ olanlarda yararı olabilir) Radyoterapi tercih ederse eşe zamanlı veya adjuvan hormonal tedavi gerekir mi? Hayır, ancak lokal ileri hastalık k ise gerekir Ne Prostatektomi ne de Radyoterapi istemez ise hormonal tedavi önerilibilir mi?, Hayır, erken dönem d hormonal tedavinin yararı gösterilememiştirtir
Radyoterapi ile hormonal tedavi Hormonal tedavinin *lokal kontrol, * metastaz oluşumu, umu, * PSA kontrolü, * hastalığ ığa a bağlı ölüm üzerine olumlu yararı vardır Hormonal tedavinin Gleason < 6 olanlarda 4 ay yeterli Gleason > 8 olanlarda >4 ay kullanılmal lmalı RTOG 8531 hayat boyu EORTC 22863 3 yıly RTOG 9202 4 ay v 2 yıl y l (2 yıl y l daha iyi)
Radikal Prostatektomi veya Radikal Prostatektomi sonra PSA yükselmesinde y Hormonal tedavi R.B Radikal Prostatektomi yapıld ldı, 2 yıl y l sonra PSA yükselmeye y başlad ladı,, PSA 0.6, 3 ay sonra 0.8, 6 ay sonra 1.1, 9 ay sonra 1.5 Hormonal tedavi önerir misiniz? A. Evet B. Hayır
Lokal tedaviler sonrası Biyokimyasal (PSA) progresyon (nüksü) ABD prostat kanseri 220 400 tanı/y /yıl 28 900 ölüm/yıl 50 000 PSA yükselmesi/yy kselmesi/yıl
Kanada Konsensus PSA Risk PSA Gleason Evre Düşük < 10 < 8 <T2a tümüt Orta < 20 8 T2b herhangisi Yüksek > 20 9-10 T3c herhangisi
Houston kriteri PSA progresyonu (nüksü) PSA değerinin erinin 0.2 ng/ml artması
Progresyon risk belirleyicileri PSA yükselmesi y < 2 yıl y l > 2 yıly PSADT < 10 ay > 10 ay Gleason 5-77 > 7 Pound C et al JAMA 281:1591, 1999
Biyokimyasal (PSA) progresyon : > 0.2 ng/ml Uzak metastaz gelişene ene kadar hiçbir antiandrojen tedavi uygulanmadan takip 321 hasta takip edilmiş ASCO 2003 Abst 1527
Gleason PSA PSADT 7 yıl y l SK% 5-7 > 2 yıl y > 10 ay 87 < 10 ay 34 < 2 yıl y > 10 ay 84 < 10 ay 34 > 7 > 2 yıl y > 10 ay 57 < 10 ay 24 < 2 yıl y l < 10 ay 7
Retrospektif inceleme Rad prostatektomi yapılan 3555 hasta medyan 11.5 yıl y l takip PSA (BCR) nüksü : postop tek bir PSA >0.2 ng/dl hiçbir hastalık progresyon belirtisi olmadan HT Hemen Met oluşunca unca 129 57 Med SK yıl y l 9.4 7.1 0.11 Met oluştuktan Sonra SK yıl y l 3.8 5.8 0.001 Dotan Z et al ASCO 2003 Abst 1532
Klinik metastaz oluşmadan PSA nüksü olup hormonal tedavi başlanan hastalarda metastaz oluştuktan sonraki sağ kalım belirgin olarak kısadk sadır
Hormonal tedavi Radyoterapi ile tedavi edilen T3, N+ hastalarda sağ kalımı uzatır ( 1530) r (ASCO 2003 Abst Radikal prostatektomi sonrası N+ hastalarda sağ kalımı uzatır r ( (2003 AUA) Radikal prostatektomi sonrası PSA nüksünde sağ kalıma etkisi net değil ( 2003 Abst 1532) il (ASCO
Hangisi hormonal tedavi yan etkisi değildir? A. İmpotans B. Jinekomasti C. Sıcak basması D. Kas ve kemik kaybı E. Anemi F. Trombositopeni G. Kalp damar hastalığı riskinde artma
Prostat kanseri hormonal tedavi Prostat kenserinde hormonal tedavi etkili bir tedavidir Hormonal tedavi uygulanan Prostat Ca hasta sayısı giderek artmaktadır ADT nin mortaliteyi arttırabilen rabilen yan etkileri vardır ADT insülin seviyesini attırır, r, diabet ve kardiyovasküler hastalık k riskini arttırır Kemik kaybı,, anemi, impotans, jinekomasti gibi hayat kalitesi etkileyen birçok yan etkisi vardır Hormonal tedavi kararı için in iyi düşünülmesi d gerekir Hormonal tedavi kararı Medikal Onkolog tarafından verilmelidir ve hasta Medikal Onkolog tarafından takip edilmelidir