-... ndeks...,-..m:.--... -- -- t Reklam Koordnasyon Hakan BIROL Gôrsel Yônetm & Teknk Hzmetler A&B Haber Merkez Yayn Dansma K::rulu YDoÇ.Dr. Tuncer ollk ç Mmar Se/ma!...
.. MOBLYA SATN ALRKEN DKKAT EDLMES GEREKEN HLJSUSLAR Ar. Gör. Mehmet Özgür KU$CUOGLU, Ar. Gör. Sat Dündar SOFUOGLU, Ars. Gör. Dr. E. Seda ERDNLER Ögr. Gör. Dr. Nevzat ÇAKICIER2.Ü. Orman Endüstr Mühendslg Bölümü, Orman Endüstrs Maknalar ve sletme Anablm Dal, 2A..B.Ü.Düzce Orman Fakültes, Orman Endüstr Mühendslg Bölümü, ' Ülkemzdek nüfus arts ve buna paralelolarak hzl sosyal gelsmeler, yasam sevyesnn yükselmes, genç kusagn orannn fazlalg ve ataerkl yasam düzennden ayrlmas ve de tüketc beklentlernde zamanla ortaya çkan farkllasmalar moblyaya taleb arttrmakta ve talep edlen moblyalardan beklentler de degsmektedr []. Ülkemzn gelsmslk sevyesn yükseltmek çn, standardzasyon ve kalte le lgl konularda üretclern ve tüketclern yeterl blnç düzeyne ulastrlmas gerekmektedr. Fonksyonellk, güvenlrlk, dayankllk, estetk özellkler ve emnyet gb ürün özellkler moblyann ürün degern yanstan özellderdr. Bu özellklern ürüne yanstjmasevyes ürünün kaltes olarak adlandrlmakta ve bu sevye tüketc özellklerne bagl tüketc terchlerne göre degsmektedr. Tüketc terchler üzernde etkl olan tüketclern bu özellkler sosyo-demografk (yas,cnsyet ale yaps, egtm meslek, vb.), ekonomk (gelr sevyes, genel ekonomk durum, vb.) ve davranlssal (kültür, sosyal snf, güdüleme, alglama, tutum, kslk,vb.) özellkler olarak s- matera Dergs Say: 6 Eylül-Ekm 2007 20 Mllblya ' ralanmaktadr. Tüketclern bu özellklernden kaynaklanarak km tüketc mekan darlg nedenyle küçük ve çok fonksyonlu moblyalara yönelp terchte ürün özellklernden fonksyonellg ön plana çkarrken, kmler ma yaratan büyük ve gösters moblyalar steyerek özgünlügü ve estetg ön plana çkarmaktadr. Baz tüketcler fonksyonun öncelkl oldugu mnmalst ve sade tasarmlar sterken bazlar süslemeclgn ön plandaoldugu tasarmlars- ". \. J..."
,. t " ;6./., maktadr. Ornegn; yükleneblrlk,sekl degsmezlg, uzun süre fonksyonunu muhafaza etme, asnmaya kars drenç, yüzey dayankllg,rahat kullanm, kaza tehlkesolmakszn kullanm emnyet ve karar veren kullancnn özel hassasyetlerne bagl kalmayan dger ölçütlerdr ve laboratuvar testler le ölçüleblmektedrler[3]. 'ị! ] b- Sübektf (Özel veya Estetk-Kalte) Özellkler., temektedrler. Yne tüketcye bagl olarak renk, form, malzeme, desen, antropometrk uyum, armon gb ürün özellkler terchler farkllk göstermektedr. Tüm tüketclern steklernn tamamnn yansltldg br ürün model hçbr zaman mümkün olmayp, ayn ürün türünden farkl stekler karslayablmek çn ürün çestlendrmeye gdlmektedr [2]. Moblya üretcler, kalte kontroller genellkle zorunlu standartlara göre yapmaktadr. Böylece üretc, kend üretmnn belgelendrlmes ve müsterlern haksz steklerne karskorunmay saglayablmektedr. Ulusal (TS)ve uluslararas standart (EN, ISO) çalsmalar, moblya kontrolü çn hzmet etmektedr. Bu durum uluslararas ürün alsversnde büyük öneme sahptr [3]. Bununla beraber, moblya, hem obektf hem de sübektf özellklerebr arada sahp olan br üründür. Obektf özellkler,kabul edlen standartlar le ölçülmektedr. a-obektf (Nesnel veya Teknk) Kalte Özellkler Obektf ölçütler genellkle asagdak özellkler kapsa- Subektf kalte, bçm ve sek,"malzeme seçm, yüzey slemler ve moblyann genel etks vastasyla fade bulmaktadr. Bunlar, kslerce farklyorumlanablr ve genellkle moblya kalte kontrol krterler çne alnmazlar ve ölçülemezler. Br ürünün kaltel olmas; - Tüketcnn gereksnmelerne cevap vermes (fonks- / yonel ve estetk olmas), 2- Dayankl olmas, 3- Kolay üretleblr olmas, 4- Fyatnn düsük olmas, S-Ekonomk kullanma süresnn uzunlugu olup, bu kosullar arasndan en uygun kombnasyonun olusturulmas gerekmektedr [3]. Ayrca baz faktörlerde moblyann degern ve buna bagl olarak fyatn da etklemektedr. Tüm bu faktörler satlan moblyann fyatn arttrmakta veya azaltmaktadr. Bu faktörler SUseklde sralanablmektedr [4]. o Tasarm: Moblya orunal br tasarm m? Yoksa br ürünün kopyas m? Antk m? o Moblya yapmnda kullanlan malzemeler gerçek m? Yoksa kameler m? " ", 0 : }.t ; f J. $ d '\. }.. J. <... 22 M..blya matena. Dergs Say: 6 Eylül-Ekm 2007 "
;! o Ser üretmle m? Yoksa el malat m? o Oyma ve süslemeler el le m yoksa makneyle m mal edlms? o Boyutlar nasl? Servs, sats sonras hzmet var m? konularda egtm, danlsmanlk ve SO 9000 Kalte Sstem Belgelendrme Hzmetler verlmektedr... J t. Moblyada kullanlan baz kalte ve standartlarla lgl belge ve saretler Moblyada kullanlan kalte ve standartlarla lgl baz belge ve saretler SUseklde sralanablmektedr []... TSE Markas: Br ürünün üzernde ve ambalanda TSE markas varsa, o ürünün lgl Türk Standartlarna uygun olarak üretlp pyasaya sunuldugunu fade etmektedr. ISO 9000 Standard, ] 987 ylnda Uluslararas Standart Kurulusunca (ISO), uluslararas standart olarak onaylayp yaynlanan ve halen Avrupa Toplulugu ülkelernde uygulanmakta olan br uluslararas kalte standartlar sersdr..5. ISO 900 Bu ser numaral standart, kurulus tarafndan, tasarm, gelstrme, üretm, tessat ve hzmet gb degsk kademelerde belrlenen steklern yerne getrldg konusunda güvence vermek amacyla kullanlr.. '! ;,. '..2. TSEK Markas: TSEK markas, henüz Türk standard hazrlanmams ürünlern üzernde ve ambalanda bulunur. Bu ürünün uluslararas ve dger ülkelern standartlarna ya da Türk Standartlar Ensttüsü tarafndan kabul edlen teknk özellklere uygun olarak üretlp pyasaya sunuldugunu belrtmektedr..3. TS saret: TS saret ve yannda yer alan (Ornegn TS 4600), o ürünün TSE tarafndan belgelendrldg anlamna gelmemektedr. Üretc frmann ürününün Türk standardna uygun olarak ürettgne lskn beyandr. TSE tarafndan herhang br garant söz konusu degldr..4. ISO 9000: Kalte konusunda ülkemzde ulusal ve uluslararas kuruluslar faalyet göstermektedr. Bunlar tarafndan basta so 9000 ve Toplam Kalte Yönetm olmak üzere kalte le lg-.6. ISO 9002 Kurulus tarafndan son kontrol ve deneylerde belrlenen steklern yerne getrldg konusunda güvence vermek amacyla ].7. CE saret kullanlr. CE saret; Avrupa brlg ülkelernde mallarn serbest dolasmnn gerçeklestrlmes amacyla yen yaklasm drektfler ve küresel yaklasm poltkalar çerçevesnde 989 ylndan tbaren ürünlerde yer almaya baslayan resm br sarettr ve bütün AB ülkelernde geçerldr. Bu saret, drektf kapsamndak mamullern; kslern, hayvanlarn, mallarn güvenlgn tehlkeye sokmadgnn, çevreye zarar vermedgnn ve tüketcy korudugunun üretc tarafndan beyan edldgn belrtmektedr. CE saret kesnlkle br kalte markas olmayp, TSE veya TSEK markas yerne kullanlmamaldr. J." '"!., ;. f 24 Mblya. materadergs Say: 6 Eylü-Ekm2007
.8. so 4000 so 4000 sers sletmeler tarafndan gönüllü olarak uygulanan ve br dz alt referans standardna (SO 4xxx) sahp olan standartlar sstemdr. Çevrenn korunmas ve sürdürüleblr üretm ana temalar üzerne nsa edlms SO ] 4000 sers çevre yönetm sstemler, çevre koruyucu paketleme, ürün yasam egrs degerlendrmes, çevre denetm, çevresel performans degerlendrmes ve üretm standartlarnda çevresel unsurlar seklnde alt alt baslkta on bes adet standard barndracak seklde organze edlmstr. SO 400 'n sartlarna uygunluk ve bunun br belge le kantlanmas, küresellesen dünya tcaretnde yasayablmenn gün geçtkçe br ön sart olmaktadr. Brçok sanay kurulusu çn SO 400 'e uygunluk belgesne sahp olmak, üretttg mallar özellkle yurtdsna satablmek çn br zorunluluk olmaya baslamstr. 2. Moblya satn almadan önce Moblya almaya karar verrken baz noktalara dkkat etmekte yarar bulunmaktadr. Satn alnmas düsünülen moblyann htyaç olup olmadg veya htyac karslayp karslayamayacag düsünülmeldr. Ale bütçes ön planda tutularak, moblyann kullanlma amac, dekorasyondak yer ve önem dkkate alnp, htyaç durumu ortaya çkarlmaldr. Bu durumda yalnz yen alnacaklar degl, varsa esk esyalar da dkkate almak ve düsünmek gerekmektedr. Moblyalarn seçmnde htyaçlar, ekonomk durum ve zevk oldukça önemldr. [5]. Satn alnacak moblyann kullanlacak mekandak dger dr [5]. esya ve moblyalarla uyumu, M..blya 26 mater. al Dergs Say: 6 Eylül-Ekm 2007 rengnn kullanm yerne uy- gun olarak pskolok etksnn de düsünülerek seçlmes önemldr. 3. Moblya satn alrken Moblyalarn nsan hayatndak önem çok büyüktür. Bedenen ve fkren dnlenmeye htyac olan nsann aradg moblya le el- rahatlk ve huzur, kullansl ve y dösenms de edleblmektedr. Asagdak çzelgede br moblya üntesnde özellkler sematk olarak gösterlmektedr. aranlan genel Sekl : Br moblya üntesnde aranlan genel özellkler [3]. Btmsbr moblya üntesnde aranlan genel özellklerden en önemller fonksyonel özellklerdr.taban, kapak, çekmece gb moblya elemanlarnn veya yap gruplarnn tümünün fonksyonelolmas gerekmektedr. Bu elemanlardan brnn görevn yerne getrmemes, moblyann tümünün fonksyonunu yerne getrmesn engeleyeblmektedr [3]. Kötü br moblya, sebep oldugu srt, adale, bel ve ayak agrlar gb zararlar yannda pskolokolarak da ksyrahatsz ve huzursuz edeblmektedr. Bunun yan sra vaktnden önce bozulmakta, eskmekte ve ksa br zaman sonra da onarlmas ve yenlenmes zorunlu hale gelmektedr [5]. Ihtyacmz olan br moblya her bakmdan rahat, kullansl, uzun ömürlü olmal ve dolaysyla degern karslamaldr. Bu sebeplerden dolay satn alacagnz herhang br koltuk, kanepe, sandalye hakknda yeterl blgnz olmaldr. Bu blg çok sayda magaza gezlerek elde edleblr. Görünüsü güzelolan br moblya rahat olmayablr veya fyat uygun olmayablmekte dger taraftan dayankl, rahat ve uygun fyatta olan moblyann da görünüsü güzel olmayablr. Bu nedenle moblyann sadece ds görünüsüne bakmak yeterl degldr. Kullanlma bçm kontrol edlmeldr. Fyat, rahatlk, brden fazla amaç çn kullanlablme, kapladg alan, dayanma süres, bakm masraflar da göz önünde tutulmaldr [5]. Alnan moblyann eve veya büroya teslm masraflarnn fyata dahlolup olmadg satn almadan önce ögrenlmel-,',.'!
Moblya satn alrken dkkat edlmes gereken konular $U $eklde sralanablr; o Yerel malzemelern kullanldg, gerektgnde tamr ed leblen moblyalar terch edlmel, o Ger dönü$ümlü malzemelerden yaplml$ moblyalar terch edlmel, o Belrl br süre garant kapsamnda bulunan moblyalar satn alnmal ve ürünle brlkte mutlaka garant belges de alnmal, o htyacn spar$ üzerne kar$lanmas durumunda satc le mutlaka ayrntl br sözle$me mzalanmaldr. o Moblyann yapmnda kullanlan agacn cns, parçala rn brle$trme yerlernn saglamlg hakknda blg sahb olunmal. o Satn alma brden fazla moblya arasndan seçlerek ya plmal. Alternatf moblyalar da degerlendrlmeldr. o Görünü$ü güzelolan br moblya rahat olmayablr ya da fyat sze uygun olmayablr. Dayankl, rahat ve uy gun fyatta k br moblyann da görünü$ü güzelolmaya blr. Amac en uygun olan satn almak olmaldr. omoblyann kullanm amac ve moblyadan stenen en öneml özellklern y br $eklde analz edlerek belrlen ms ve standartlarnda buna göre gel$trlm$ olmas $art tr. Özellkle moblyalar günlük hayatta her an kullanld g çn geregnce dayankl ve dengel olmas, kullanm srasnda çökme, krlma, sallanma ve devrlme gb ku surlarnn olmamas, moblyann uzun sürel kullanm çn kaltenn ön ko$ullardr [3]. o Son ürün moblyada bulunmas gereken dger öneml özellkler se yüzeylern kolayca renk deg$trmemes, bo zulmamas ve çzlmemesdr. Uzun sürel kullanmlar çn oturma ve yatma ünteler bozulmamal, vücut le y br uyum saglayan dnlendrc özellklern korumadr [3]. 4. Masf veya tablal moblya satn alrken. o Dolap kapaklar y kapanmal. Brbr üzerne bnme ol ma mal kapaklar arasnda açlma ve kapanma esnasn da uyum olmaldr. o (ekmeceler kolay sürüleblmel. Yeterl agrlg ta$yable cek kapastede olmal. Dger çekmecelerle aralarndak bo$luklar uyumlu olmal üst üste bnme olmamaldr. Kullanlan rayl sstemler kaltel olmaldr. o (ekmece çler temz olmal; k tu::lakvb.t.) o Raflar yükleneblecek agrlg ta$tacak boyut ve ölçüler de olmaldr. Uzun olan raflarda orta destek bulunmaldr o Sürgülü kaplar ve dolap/ar gcrdamamal ve kolayca sürüleblmel. o Uzun kaplar saglam mente$elerle yce desteklenmel. o Moblyann konstrüksyonu saglam ve güvenl olmal. o ç yüzey kö$eler pürüzlü o ç aydnlatma olmamal. kolayca yaplablmel. o Masa ayaklar yere tam basmal ve brbrleryle tam uyumlu olmaldr. o Kullanlan aksesuarlar kaltel ve uzun ömürlü olmaldr. 5. DÖ$emel moblya satn alrken o Oturumu rahat arkalg çkntsz ve düzgün olmal. o Iskelet kuwetl olmal; gcrdamamal, sallanmamal. o Iskelet ve kö$eler kuma$ le y br $eklde kaplanml$ olmal. o KÖ$eler y brle$trlm$ ve yapl$trlml$ o Dk$ler ve byeler düzgün olmal. olmal. o Desenler ortalanm$ olmal ve çzglerdk$leruyumlu olmal. o Mnderler esnek olmal, koltukla tam uyumlu olmal. o Kanepe ve koltuk üzerndek dügmeler güvenl br b çmde dklm$ olmal. o Sürekl kullanlacak olan ürünler saglam ve sk dokunmu$ olmal. o Temzlemek üzere çkarlablecek parçalar yrtlmayacak br üründen yaplml$ olmal. o Her pozsyon çn oturma denges y saglanml$ olmaldr [6]. t $.... 28 M.blya. matenal Dergs Say: 6 Eylül-Ekm 2007 6. Sonuç Moblya tcaretnde çok farkl özellklere sahp ürünler pyasaya sürülmekte, bu ürünler hakknda mü$terye lk planda ürünün fyat ve genellkle knc planda da daha az önem verlerek ürünün kaltes hakknda blg verlmektedr [3]. Esasen, moblyalar, dayankl tüketm malzemes olup, fyata bagl kalmakszn, uzun süre fonksyonellk, dayankllk ve kalte özellklern muhafaza etmek mecbu-
ryetndedr [3J. Moblya endüstrs ve moblya tcaret le ugrasanlar, günümüzde, moblyann fyat-deger-kalte lsksn çok y blen müsterlerle kars karsya bulunmaktadr. Tüketc brlkler, müster blncnn gelsmesn destelemektedr. Böylece, müster ve tüketc brlkler, moblyalarn kaltesn karslastrablmek çn moblya le lgl standart ve talmatlara uygunluk stenmektedr [3J. Bu husus, özellkle uluslararas moblya tcaret çn daha da geçerl bulunmaktadr. Moblyann kaltes, hemen kolayca belrlenememekte, blaks, kullanm süres boyunca da denenmes gerekmektedr. Bunun çn, kullanm srasndak davranslarn ksa süre çnde belrleyen yöntemler gerekldr [3J. Satn alnmas düsünülen moblyalarn bu ve buna benzer yöntemlerle test edlms olmas ve kalte belgesne sahp olmas terch edlmeldr. Kaynakça TAMIRVEYEDEKPARÇASERVsIMIz.ATRO..PASLOOE BEA.RANCO..BETA ATLAS COPCO u:&t. FASKO. ARO KOCAMAZ. BOSCH. PREBENA. OESUTTER.NGERSOllRANO.'J:tt.:.'..:."tI.IIJ." FUJ. KAWASAK.PUMA MAKINA HIRDAVAT YEDEK.SHINANO.UNOAR. PARÇAVTAMRBAK'MSERVs HAVAlÇAKMATABANCALAR,ELALETLERI, ELEKTRIKLIALETLERve AKSESURLARI www.uzmanhaval.comnfo@uzmanhava/.com Merkez:NatoYolu Cad.No:2/B YukanDudulluÜmranyeST. Tel:026-4665467 - 68 Fax:026-4665468 Sube:orta mah.numunebagcadatksok.no:5 Bayrampasa-ST Tel:022-6748533 HAVAUyM ya\m. ZIM8AL\t4.RUlOyM yakma-kurs.kol K4PAMA-SATI9 -TAMRYtDtK PARyA,..,... ll..,.' w T"' '00."".' " so I.; I.'.. d d < :, tonnn!..... J.,.. )..,.. KURTOGLU, A., KOÇ, K.H, ERDNLER, ES., 997, "Moblya - Kul/anc lskler le Moblya Seçmnde Dkkat Edlecek Hususlar", stanbul Unverstes Orman Fakültes Dergs, Ser B, Clt 47, Say:,2,3,4. 2. BURDURLU, E., LÇE, A.c., CRTCOGLU, H.H.,2004, "Moblya Ürün Özel/kler le lgl Tüketclern Terch Öncelkler", Hacettepe Ünverstes Sosyolok Arastrmalar E-Dergs 7 Hazran 2004, http://www.sderg.hacettepe.edu.tr/burdurlumakale.htm (Zyaret tarh: 6.06.2007) 3. KURTOGLU, A., 2006, Moblya Endüstrs Lsans Ders Notu,!.U.Orman Endüstr Mühendslg Bölümü, Baslmamlstr. \v/[ll)l\ U-!KII\!'JIf -:fn. f(pm;mj lll!! mça,z!! O I' ElEKTRK.AKÜlÜ'ARJlI.PNÖMATK AlETlERSATIS-TAMRYEDEKPARCA HERMARKAKOMPRESÖR. AMBAlAJMAKNAS.ÇEMBERlERSATI'TAMRVEYEDEKPARÇA 4. Consumer Decsons For Buyng Furnture, Unversty of Kentucky, Cooperatve Extenson Servce, ttp://www.ca.uky.edu/fcs/factshts/hf-lra.28.pdf 5. http:! /www.turkmoblya.com.tr/turkce/konu_detay.aspx?d=24 [Zyaret tarh: 6.06.2007J 6. AKSAKAL, F.N., VAZOGLU ACAR, S., GÜLER, (., 2005, "Moblyalardak Kmyasal/ar ve Saglk Etkler", Sürekl Tp Egtm Dergs, STED, 2005, CIt 4, Say 2, 272 / \'. 'I,I. t TAMIR VE SERVIsTE LIDER.. 30 Mltblya, materal Dergs Say: 6 Eylül-Ekm 2007