Çalıştay Raporu 18 19 Mayıs 2013 Doku İnsan Kaynakları ve Yönetim Danışmanlığı
İçindekiler Sektörde Yaşanan Ekonomik Sorunlarla İlgili Görüşler... 3 Büyük Grup Görüşleri... 3 Büyük Grup Sıralaması... 5 Küçük Grup Çalışması... 7 Küçük Grup Çalışmalarının Büyük Grupta Önceliklendirilmesi... 9 Çözüm Önerileri ve Aksiyon Planları... 11 Kapanış Görüşleri... 14 2
Sektörde Yaşanan Ekonomik Sorunlarla İlgili Görüşler Büyük Grup Görüşleri 1. Vural Eroğlu: Şirketlerimizi layıkıyla yönetemiyoruz. 2. Metin Duruk: Çalıştığımız müşterinin rating ini istiyoruz.rating ini nasıl alabiliriz, garantili ödemeyi nasıl sağlarız? 3. Metin Duruk: Firmalarımız, aldıkları işlerle kendi özkaynak güçlerini ölçebiliyorlar mı? 4. Metin Duruk: Endüstriyel Mekanik Tesisatlarda neden açılım yapamıyoruz? 5. Metin Duruk: Haksız rekabeti nasıl önleyebiliriz? 6. Zeki Poyraz: Sadece diğer tarafların değil kendi hatalarımıza bakmalıyız. 7. Zeki Poyraz: Disipline olmalıyız. 8. Zeki Poyraz: Kalite için yaptırım silsilesi şart olmalı. 9. İsmet Gencer: Özkaynak ile net borç yönetiminde zorluklar yaşanıyor. 10. İsmet Gencer: Tahsilat güçleşiyor, borç-alacak takibinde problemler var 11. İsmet Gencer: Yatırımcılar yüklenicilere finansal yük yüklememeli, bu bize de yansıyor. 12. Seçkin Ceran: Sözleşmelerin adil olmaması sonucunda alt yüklenici tek sorumlu olarak kalıyor. 13. Hüseyin Erdem: Parası olmayan yatırımcılar var. Yatırımcı portföyünü değiştirmeliyiz. 14. Bülent Bilgin: Proje boyutları büyüdü, dolayısıyla finansman ihtiyacı büyüdü. Kâr azalırken risk arttı. Nakit akışı problemi büyüdü. 15. Bülent Bilgin: Firmaların proje yönetimi için büyük teknik ofislere ihtiyacı var, piyasada kadro sorunu da var. 16. Çetin Yıldırım: İhale süreçlerinde yeterlilik konusunun önemine dikkat çekmeliyiz. 17. Çetin Yıldırım: Tasarım yetersiz zamanda düşük bütçelerle işveren tarafından yaptırılıyor. Zayıf tasarımla ihaleye girip işi yapmaya kalkıyoruz. 18. Çetin Yıldırım: İşverenler satıcılarla iletişime girip direkt satın alıyor. 19. Faruk Özger: Ortaklar ve yöneticilerde mühendis dışı (işletme, sosyal bilimler vb.) kişi olmaması bir sorun 20. Hüseyin Erdem: Teminat mektupları talebi 21. Mustafa Bilge: Anahtar teslim götürü projelerle iş birim fiyatlıya dönüyor. 22. Mustafa Bilge: Proje yönetimi firmaları tarafından 20 firmadan teklif alınması. 23. Mehmet Uzel: Kurumsal bir yapıya dönmemiz için para kazanmamız lazım. 24. Mehmet Uzel: Bağımsız bir denetim kanalıyla girebileceğimiz işlerin büyüklüğünün belirlenmesi lazım. 25. Mehmet Uzel: Büyük projelerde statülere bağlı olarak konsorsiyum oluşturmalıyız. 3
26. Oğuz Sarp: 20 firmadan 10 firmaya düşürmek Proje Yönetimi firmaları için zor, o zaman Listeye girmedik deniyor. 27. Oğuz Sarp: İhalelerde sözleşmelerdeki süreler, avans ödenmesi gerektiği gibi konularda savunuyoruz, işverenlerin yaklaşımını aşamıyoruz. 28. Oğuz Sarp: Müteahhit firmalarını kendi içlerindeki yaklaşım farkları. 29. İrfan Çelimli: İhalelerde açık pazarlık usülü 10-20 turlu görüşmelere yol açıyor. 30. İrfan Çelimli: İhale dosyalarınde fazla evrak var. 31. İrfan Çelimli: İnternet ihaleleri sorgulanmalı. 32. İrfan Çelimli: Projeler değil inşaat yönetiliyor. Elektromekanik işler inşaata uyduruluyor. 33. Celalettin Çelik: Elektromekanik süreçlerinin tasarımdan uygulamaya ve malzeme seçimine doğru yönlendirilmesinin, projenin ömrüne katkısı yeterince anlatılabiliyor mu? 34. İsmet Gencer: Yasalarla mekanik müteahhitten alım yapma zorunluluğu ve garanti desteği. 35. İsmet Gencer: Hukuksal altyapı boşluğu var. 36. İsmet Gencer: Türkiye de sözleşmelerde yazılan cezai maddeler uygulanmıyor. 37. Vural Eroğlu: MTMD olarak tehdit altındayız, bir güvence platformunda fırsata dönüştürmeliyiz. 38. Bahri Türkmen: Mekanik, elektrik, statik, mimarlık tasarım firmaları ayrı ayrı yapılıyor, tasarım tesliminden sonra tasarımcı projenin dışında kalıyor. 39. Bahri Türkmen: Profesyonel mühendislik sigorta sistemi. 40. Mürşit Çelikkol: Büyük çaplı iş yapan büyük firmalarla çalışma yöntemimizi geliştirmek üzerine bir çabamız yok. 41. Tahir Yılmaz: Dernek etkinliği ve yetkinliğini sorgulamalıyız. Dernek üyeleri dar bir kadro olarak kalıyor. Dernek gücünü arttırmalıyız. 42. Faruk Özger: Sektördeki firma çokluğunu ve ihalelere davet alan firmaların neden reddetmediğini düşünmeliyiz. 43. Murat Gürenli: Siyasi ve sosyal ilişkilerden oluşan haksız rekabet ortamı. 4
Büyük Grup Sıralaması Sorunlar 1. Proje boyutları büyüdü, dolayısıyla finansman ihtiyacı büyüdü. Kâr azalırken risk arttı. Nakit akışı problemi büyüdü. 2. Yatırımcılar yüklenicilere finansal yük yüklememeli, bu bize de yansıyor. 7 3. Özkaynak ile net borç yönetiminde zorluklar yaşanıyor. 6 4. Sözleşmelerin adil olmaması sonucunda alt yüklenici tek sorumlu olarak kalıyor. 5 5. Firmalarımız, aldıkları işlerle kendi özkaynak güçlerini ölçebiliyorlar mı? 5 6. Haksız rekabeti nasıl önleyebiliriz? 5 7. Teminat mektupları talebi 4 8. Bağımsız bir denetim kanalıyla girebileceğimiz işlerin büyüklüğünün belirlenmesi lazım. 4 9. Şirketlerimizi layıkıyla yönetemiyoruz. 3 10. Parası olmayan yatırımcılar var. Yatırımcı portföyünü değiştirmeliyiz. 3 11. Hukuksal altyapı boşluğu var. 3 12. MTMD olarak tehdit altındayız, bir güvence platformunda fırsata dönüştürmeliyiz. 3 13. Profesyonel mühendislik sigorta sistemi. 3 14. Büyük çaplı iş yapan büyük firmalarla çalışma yöntemimizi geliştirmek üzerine bir çabamız yok. 15. Dernek etkinliği ve yetkinliğini sorgulamalıyız. Dernek üyeleri dar bir kadro olarak kalıyor. Dernek gücünü arttırmalıyız. 16. Sektördeki firma çokluğunu ve ihalelere davet alan firmaların neden reddetmediğini düşünmeliyiz. 17. Siyasi ve sosyal ilişkilerden oluşan haksız rekabet ortamı. 3 18. Firmaların proje yönetimi için büyük teknik ofislere ihtiyacı var, piyasada kadro sorunu da var. 19. İhale süreçlerinde yeterlilik konusunun önemine dikkat çekmeliyiz. 2 20. Ortaklar ve yöneticilerde mühendis dışı (işletme, sosyal bilimler vb.) kişi olmaması bir sorun 21. Müteahhit firmalarını kendi içlerindeki yaklaşım farkları. 2 22. Yasalarla mekanik müteahhitten alım yapma zorunluluğu ve garanti desteği. 2 23. Endüstriyel Mekanik Tesisatlarda neden açılım yapamıyoruz? 2 24. Tahsilat güçleşiyor, borç-alacak takibinde problemler var 1 25. Tasarım yetersiz zamanda düşük bütçelerle işveren tarafından yaptırılıyor. Zayıf tasarımla ihaleye girip işi yapmaya kalkıyoruz. 26. İşverenler satıcılarla iletişime girip direkt satın alıyor. 1 27. Çalıştığımız müşterinin rating ini istiyoruz.rating ini nasıl alabiliriz, garantili ödemeyi nasıl sağlarız? 28. Proje yönetimi firmaları tarafından 20 firmadan teklif alınması. 1 5 Puan 9 3 3 3 2 2 1 1
29. Büyük projelerde statülere bağlı olarak konsorsiyum oluşturmalıyız. 1 30. İhalelerde sözleşmelerdeki süreler, avans ödenmesi gerektiği gibi konularda savunuyoruz, işverenlerin yaklaşımını aşamıyoruz. 31. Projeler değil inşaat yönetiliyor. Elektromekanik işler inşaata uyduruluyor. 1 32. Elektromekanik süreçlerinin tasarımdan uygulamaya ve malzeme seçimine doğru yönlendirilmesinin, projenin ömrüne katkısı yeterince anlatılabiliyor mu? 33. Kalite için yaptırım silsilesi şart olmalı. 1 34. Anahtar teslim götürü projelerle iş birim fiyatlıya dönüyor. 0 35. Kurumsal bir yapıya dönmemiz için para kazanmamız lazım. 0 36. 20 firmadan 10 firmaya düşürmek Proje Yönetimi firmaları için zor, o zaman Listeye girmedik deniyor. 37. İhalelerde açık pazarlık usülü 10-20 turlu görüşmelere yol açıyor. 0 38. İhale dosyalarınde fazla evrak var. 0 39. İnternet ihaleleri sorgulanmalı. 0 40. Türkiye de sözleşmelerde yazılan cezai maddeler uygulanmıyor. 0 41. Mekanik, elektrik, statik, mimarlık tasarım firmaları ayrı ayrı yapılıyor, tasarım tesliminden sonra tasarımcı projenin dışında kalıyor. 42. Sadece diğer tarafların değil kendi hatalarımıza bakmalıyız. 0 43. Disipline olmalıyız. 0 1 1 0 0 6
Küçük Grup Çalışması A GRUBU 1. İGP nin hayata geçirilememesi bir sorun 2. Firmalarımızın ödeme, kâr, teminat, süre uzatımı ve adil olmayan sözleşme konusunda birlikte hareket edemememiz EN BÜYÜK SORUN 3. Firmalarımızı layıkıyla yönetemiyoruz: Hukuk, finans, sözleşme yönetimi konularında eksiklerimiz var. Firmalarımızın sınıflandırılması lazım 4. Parası olmayan ve yatırımı alt gruplara ödetmeye çalışan yatırımcılar sektörü zora sokuyor. 5. TEMİNATLAR. Teminat miktarları ve süreleri. B GRUBU 1. Finansal & Yönetimsel 2. Yatırımcı algısı 3. Eleman sorunu 4. Yönetmelikler, standartlar, hukuksal altyapı 5. STK ların etkinliği C GRUBU 1. Şirketlerimizi layıkıyla yönetemiyoruz. Verilen teklif sayıları, teklif sayılarının planlanmaması Risk analizi yapılmadan iş alınması Sözleşme yönetiminde claim management 2. Proje boyutları büyüdü, dolayısıyla finansman ihtiyacı büyüdü. Kâr azalırken risk arttı. Nakit akışı problemi büyüdü. Proje boyutlarının büyümesi yönetim anlayışımızın değişmesini gerektiriyor. 3. Yatırımcılar yüklenicilere finansal yük yüklememeli, bu bize de yansıyor. Parası olmayan yatırımcılar var. Yatırımcı portföyünü değiştirmeliyiz. 4. Sözleşmelerin adil olmaması sonucunda alt yüklenici tek sorumlu olarak kalıyor. Sözleşmelerin yeterince incelenmemesi, itiraz edilmesi gereken noktalarda net olunmaması 5. Profesyonel mühendislik sigorta sistemi. D GRUBU 1. Yasalarla mekanik müteahhitten alım yapma zorunluluğu ve garanti desteği Yatırımcıya düşük fiyat verilmemesi 2. Dernek etkinliği ve yetkinliğini arttırmalıyız. İGP Yeterlilik 7
Üye sayısını arttırılması Kamu ve STK ilişkilerinin arttırılması 3. Sözleşmelerin adil olması Teminat mektubu Finansman yükü Karşılıklı güvenceler Tek taraflı ceza maddeleri Kurumsal olarak sözleşmelerin ele alınıp değerlendirilmesi Tip Sözleşme (FIDIC gibi) kullanılması 4. Kurumsal yönetim mekanizmalarının eksikliği Finansal, Hukuksal Kontrat Yönetimi Özkaynak ve net borç yönetimi Teknik kadroların arttırılması 5. Büyük çaplı iş yapan büyük ve uluslar arası firmalarla çalışma yöntemi (konsorsiyum oluşturmak için çaba göstermek 8
Küçük Grup Çalışmalarının Büyük Grupta Önceliklendirilmesi Önce her grubun en yüksek oy alan 2 maddesi sarı ile işaretlenmiş, ardından farklı gruplardaki benzer maddeler birleştirilmiş ve büyük grupta seçilen maddeler mavi ile işaretlenmiştir. A GRUBU 1. (4) ****İGP nin hayata geçirilememesi bir sorun 2. (8) ********Firmalarımızın ödeme, kâr, teminat, süre uzatımı ve adil olmayan sözleşme konusunda birlikte hareket edemememiz EN BÜYÜK SORUN 3. (4) ****Firmalarımızı layıkıyla yönetemiyoruz: Hukuk, finans, sözleşme yönetimi konularında eksiklerimiz var. - Firmalarımızın sınıflandırılması lazım 4. Parası olmayan ve yatırımı alt gruplara ödetmeye çalışan yatırımcılar sektörü zora sokuyor. 5. TEMİNATLAR. Teminat miktarları ve süreleri. B GRUBU 1. (5) *****Finansal & Yönetimsel 2. (13) *************Yatırımcı algısı 3. (1) *Eleman sorunu 4. (3) ***Yönetmelikler, standartlar, hukuksal altyapı 5. (1) *STK ların etkinliği C GRUBU 1. (9) *********Şirketlerimizi layıkıyla yönetemiyoruz. Verilen teklif sayıları, teklif sayılarının planlanmaması Risk analizi yapılmadan iş alınması Sözleşme yönetiminde claim management 2. (7) *******Proje boyutları büyüdü, dolayısıyla finansman ihtiyacı büyüdü. Kâr azalırken risk arttı. Nakit akışı problemi büyüdü. Proje boyutlarının büyümesi yönetim anlayışımızın değişmesini gerektiriyor. 3. (4) ****Yatırımcılar yüklenicilere finansal yük yüklememeli, bu bize de yansıyor. Parası olmayan yatırımcılar var. Yatırımcı portföyünü değiştirmeliyiz. 4. (4) ****Sözleşmelerin adil olmaması sonucunda alt yüklenici tek sorumlu olarak kalıyor. Sözleşmelerin yeterince incelenmemesi, itiraz edilmesi gereken noktalarda net olunmaması 5. (4) ****Profesyonel mühendislik sigorta sistemi. D GRUBU 1. (3) ***Yasalarla mekanik müteahhitten alım yapma zorunluluğu ve garanti desteği Yatırımcıya düşük fiyat verilmemesi 2. (11) ***********Dernek etkinliği ve yetkinliğini arttırmalıyız. 9
İGP Yeterlilik Üye sayısını arttırılması Kamu ve STK ilişkilerinin arttırılması 3. (11) **********Sözleşmelerin adil olması Teminat mektubu Finansman yükü Karşılıklı güvenceler Tek taraflı ceza maddeleri Kurumsal olarak sözleşmelerin ele alınıp değerlendirilmesi Tip Sözleşme (FIDIC gibi) kullanılması 4. (4) ****Kurumsal yönetim mekanizmalarının eksikliği Finansal, Hukuksal Kontrat Yönetimi Özkaynak ve net borç yönetimi Teknik kadroların arttırılması 5. (1) *Büyük çaplı iş yapan büyük ve uluslar arası firmalarla çalışma yöntemi (konsorsiyum oluşturmak için çaba göstermek 10
A GRUBU Çözüm Önerileri ve Aksiyon Planları 1. Firmalarımızın ödeme, kâr, teminat, süre uzatımı ve adil olmayan sözleşme konusunda birlikte hareket edemememiz NEDENLERİ Birlikte hareket etme ortamı yeterli değil. Ticari kaygılarla yapılan fırsatçılık. Birlikteliğe inanmamak. Sektörel derneklerin etik kurallarının uygulanmaması ve yanlış yapanın yanına kâr kalması. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ MTMD nin etkinliğinin arttırılması. Sektörel derneklerle birlikte ilgili kurumlarla kanun ve yönetmeliklerle desteklenerek uygulanmasının sağlanması. Firmaların kategorilerine göre sınıflandırılması ve MTMD aracılığıyla lisanslandırılması. MTMD PR çalışması yapılmalı. AKSİYON PLANI MTMD nin yaptığı çalışmaları ve çözüm önerilerini en üst merciye ulaştırıp gereğini yapacaktır. (İkliklemdirme Meclisi, TOBB ve Bakanlık) 2. Firmalarımızı layıkıyla yönetemiyoruz: Hukuk, finans, sözleşme yönetimi konularında eksiklerimiz var. Firmalarımızın sınıflandırılması lazım NEDENLERİ Dünyadaki değişen şartlara firmalarımızın ayak uyduramaması Az kârla çalışıldığı için firmaların katma değer yaratamamaları Özsermayeleri yeterli olmadığından profesyonel kadrolarla çalışılamaması Ödemelerin düzensiz olması nedeniyle bütün sektörün ve alt taşeronların etkilenmesi ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Firmalarımızda hukuk ve sözleşme yönetimi yapacak profesyonellerin bulunması Firmaların kendi boyutları ve becerileri üzerinde iş almamaları Firmaların iş bazında birlikte çalışma ve iş yapma yollarını bulmalı Firmaların iş yapım metodlarını işe göre değiştirmeleri AKSİYON PLANI MTMD de firmalarımıza hukuk ve finans konusunda yardımcı olacak departmanlar kurulmalı 11
B GRUBU 1. Yatırımcı algısı Güç birliği oluşturulmalı MTMD 1 ya da 2 kişi seçilecek. Aynı sorunu olan derneklerin tespiti ve komite oluşturulması. Hedef kitleye yönelik tanıtım & reklam Mimarlara yönelik eylem, proje yönetim firmaları MTMD de komite kurulmalı Eğitimcilerin tespiti. Mimarların örgütleri ve proje yönetim şirketleri görüşülerek eğitim organize edilmeli. 2. Yönetmelikler, standartlar, hukuksal altyapı MTMD de komite oluşturulmalı Dünyadaki uygulamaları incelenmeli Tasarımcı ve uygulamacının sorumluluğunun arttırılmasını sağlayacak değişiklikler önerilmeli Mesleki sorumluluk sigortası mevzuata girmeli İklimlendirme meclisi yoluyla TBMM etkilenmeli C GRUBU 1. Proje boyutları büyüdü, dolayısıyla finansman ihtiyacı büyüdü. Kâr azalırken risk arttı. Nakit akışı problemi büyüdü. Proje boyutlarının büyümesi yönetim anlayışımızın değişmesini gerektiriyor. Kredi almak yerine konsorsiyumları geliştirmek gerekli MTMD üyelerine duyuru yapmalı ve teşvik etmeli İGP kriterlerinin hayata geçmesi sağlanmalı İGP ve MTMD yönetim kurullarına sürecin hızlandırılması için öneride bulunulmalı Mevcut kadroların eğitimi (Finansal, hukuk, MS Project, bütçeleme vb.) Eğitim konu başlıklarının belirlenmesi İSKAV ve üniversitelerle ortak çalışma yapılması Firmaların danışman firmalarla çalışması (Finansal, Hukuk vb.) Eğitmen ve danışman firmaları bilgi bankasının oluşturulması Risklerin satın alınması İlgili sigorta firmalarıyla birlikte risk yönetimi seminerlerinin düzenlenmesi Donanımlı, güçlü alt yüklenicilerle çalışılmalı Alt taşeronların yeterlilik kriterlerinin hazırlanması. 2. Profesyonel mühendislik sigorta sistemi. 12
Profesyonel mühendis, Sigorta, Yapı kodları. Sektörel derneklerin kriterleri tespit edip bir aksiyon planı hazırlaması ve lobi çalışmaları. D GRUBU 1. Dernek etkinliği ve yetkinliğini arttırmalıyız. Üye sayısının arttırılması, bölgelere yayılma. Tüm bölgelerde mevcut irtibatlar kullanılarak Tüzüğe uygun potansiyel üye firmalar belirlenmeli. Bu firmalarla temasa geçilerek üyelikleri için görüşülmeli. MEP firmalarının dernek üyeliğine teşvik edilmesi. Üyelerin İGP kriterlerine uygun denetlenmelerini gereklilik haline getirmek. İGP kriterlerinin belirlenmesini takip etmek ve sonlandırmak. Nihai kriterlerin genel bir üye toplantısında üyelerle paylaşılması. MTMD tüzüğünde İGP kriterlerinin gerekliliğinin üyelik şartı olması. Üye firmalara İGP uygunluğu için 2 sene süre verilmesi. Genel Tanıtım Kamu ve STK lar ile temas kurulup ilişkiler sağlanmalı. Proje yönetim firmalarını ziyaret ve görüşmeler organize edilecek. Dergilere MTMD yi tanıtan, bilgilendiren reklam/yazı vs. verilmesini teşvik etmek. 2. Sözleşmelerin adil olması. Yerel yönetmelikleri ve mevzuatlar dikkate alınarak FIDIC bazlı tip sözleşmeler hazırlanacak. Bu sözleşmeler PY ve Proje firmalarıyla özel ve/veya genel toplantılarla paylaşılacak, önerileri dahilinde sonlandırılacak. MMO ile bu taslak sözleşme üzerinden görüşülecek ve proje yapım sözleşmelerine benzer şekilde kullanılması ve resmiyet kazanmasına çalışılacak. Taslak sözleşmenin sektörel yayın ve dergilerde duyurulması için gerekli iletişimler kurulacak. Tip sözleşmenin TTMD/seminerlerinden birinde paylaşılması ve duyurulması. İnşaat müteahhitleri derneği ile tip sözleşme üzerinde görüşme/paylaşım organize etmek. 13
Kapanış Görüşleri Çiğdem Akbulut: Bana göre en önemlisi sözleşmelerin adil olmaması. Diğer bazı maddelerle de iç içe, profesyonel danışmanlık alınmasıyla bağlı. Güç dengesizliği var. Mecbur kalarak evet diyebiliyoruz. Somut bir şey ortaya çıkarıldıktan sonra arkasında durmak daha kolay. Birlikte hareket etmek de önemli ama somut bir şey olması daha etkin. Sözleşmeler ve İGP ye aciliyet vermeliyiz. Cihan Akbulut: Tüm maddeler önemli ama bazıları diğerlerinin de sebebi. 2000 yılı sonrası yatırımcı profili değiştikten sonra yatırımcıların iyi bina yapma algıları yanlış. Aslında tüm ekonomik dengelerin altında olduğu gibi bizim sektörde de arz-talep dengesizliği var. Bazı adil olmayan maddeler kabul ediliyorsa demek ki bu işi yapan fazla insan var. Bu da iyi bina yapımı algısının bozulmasıyla ortaya çıktı. 2000 den sonraki büyümeyle birlikte birçok firma bu işi yapmaya başladı ve yatırımcılar sorumluluğu aldı. Bu sürece uzun soluklu zaman ayırmamız lazım. Bu algı nasıl değiştirilir, söylemler malzemeler araçlar ve yöntem tespit edilmeli. Diğerleri daha hızlı sağlanabilir ama bu sorun temel ve esas yaratıcı sorundur. İbrahim Diner: Profesyonel mühendislik ve sigorta sistemi. Yapı kodları: sektörü rahatlatacak bir çalışma, herkesin görevi tanımlanmıştır. Bizde gelişen teknolojik binalarda yetersiz, tamamlanmalı. TTMD de vardı böyle çalışmalar, sonra ne oldu ben bilmiyorum. Profesyonel mühendislik: Mühendislik kalitesi düştü. Okuldan yeni mezun genç mühendise binlerce metrekarelik binanın sorumluluğu rahatça veriliyor. Sigorta girerse bunun önüne geçilir. Yangındaki düzenleme gibi, sigortanın girmesi işleri düzenler. Bunun için de kanun ve yönetmelikler olmak zorunda, bu yüzden devlete bağlı. Lobi çalışmaları gerekir. Mesut Altan: Adil olmayan sözleşme ve birlikte hareket edemememiz: Mecbur olmadıkça bir şey yapmıyoruz. Ortak sözleşme düzenlenmesi ve uymayanlara ne yapılacağına karar verilmesi. Bence bunun harici yapılabilecek bir şey değil. Adil olmayan sözleşmelerde kanunla düzenleme gerekir, şartname ve lisans sistemi kurulur. Tek tip sözleşmeyle MTMD nin onayı olmayan sözleşmeye imza atılamayacağını sağlamalıyız. Metin Erdem: Tüm sorunları tek bir başlık altında toplamak istersek, en büyük sıkıntı sektördeki algı, sadece yatırımcı da değil. Bu algıyı yine sektördeki kurumlar değiştirebilir. MTMD nin de rolü çok önemli. Dışarıda %2 kâr varken burada binde 1 e düşüyorsa sorun var. Türkiye de bunu olması için yatırımcıya kaliteli işle kazanacağını anlatmamız gerekiyor. Enerji verimliliği, karbon salınımı gibi konuların önemini anlatabilirsek yatırımcı ikna olacaktır. İsmet Gencer: MTMD nin insan ve para kaynağı sınırlı. Pareto analizi yapılarak kaynağına göre önceliklendirme yapılmalıdır. Mimarlara ve proje şirketlerine eğitim vermek en yapılabilir olan olduğunu düşünüyorum. Firmaları layıkıyla yönetemiyoruz, bunun için firmalara da eğitim verilebilir. Her şeyi öğretmek değil ama biraz bakış açısını değiştirmek mümkün olabilir. Özsermayenin farkında olunmalı. Bir önemli şey daha şu: Şeffaflaşın. İnsan kadrolarınız 5 yıllık cirolarınız vb. büyüklükleriniz görünsün. Ortak çalışmayı öğrenin. Vural Eroğlu: MTMD olarak pazarın içerisindeki işlerin mekanik tesisatlarla ilgili sürecin neresinden itibaren etkili olduğumuzun analizini yapalım: Proje başında şartları belli oluyor, bizim o zamana kadar bir etkimiz bilgimiz yok. MTMD edilgen, halbuki daha etken olmalı. Bir iş geliştirme komitesi kurularak 14
piyasada olanları takip etmesi lazım. Birikimi İGP üzerinde toplama konusundaki ısrarımı sürdürüyorum. Celalettin Çelik: Ulusal platformda MTMD nin kendi üyelerini daha donanımlı hale getirmek için seferberliğe gidebilir. Sektör olarak enerji verimliliği yapıları vb. bizim için fırsat. Sertifikalı yeşil bina vb. nitelikli yapılar için nitelikli kurumlar gerekiyor. Sürekli işbirliği ve iletişim sağlanacak duruma gelmek MTMD de sağlanmalı. Dökümantasyon ve eğitim çalışmaları da sürdürülmeli. Semih Gönç: Enerji verimliliği önem kazanıyor, bu yüzden mekanik tesisat işleri miktar ve kalite olarak artacak. Proje sayısının yeterince yüksek olduğunu düşünüyorum. Sorun fazla rekabet, risk artıyor, kârlılıklar düşüyor. Büyük projelere konsorsiyumlarla birlikte girmeliyiz, sadece finansal açıdan değil mühendislik açısından da birikim birlikteliği anlamına da geliyor. Maliyet azalmasıyla kârlılığın artacağına inanıyorum böyle. Finansal ve hukuksal anlamdaki eksikliğimiz eğitimle giderilebilir. Şimdiki gibi benzer aktivitelerle İGP nin hayata geçirilmesi sağlanabilir. Zeki Poyraz: TOBB olarak her zaman yanınızdayız. Sorunun çözüm önerisi ve uygulama örneğini getirdiğiniz zaman ilgili kurum ve kuruluşlara ulaşmamız mümkün. Bu konuda emrinize amadeyiz. İhracat konsuunda sizinle bir sinerji halindeyiz. Metin Duruk: İSKAV olarak buradan çıkardığımız vazife üst düzey bir eğitim programıdır. İskav bunu yapabilir. En kısa zamanda bunu MTMD ye sunacağız. Kendimizi ve ne olduğumuzu ölçmezsek bu bir yere gitmez. Şeffaflaşma ve sınıflandırmayı kabul etmek zorundayız. Üst kademelere nasıl çıkacağımızı İGP vasıtasıyla bilmemiz lazım. Standart sözleşme ile bu olursa, sigorta olayı da kendiliğinden çözülür. Bu 3lü ayak olduğunda sistemin büyük sorunları çözülecektir. Bülent Bilgin: İşveren algısı aslında kalite algısı üzerinde çalışmalıyız. Kalite nedir tanımlaması yapabilmeliyiz, hedef kitlemiz de mimarlar. Eğer mimarlara anlatamıyorsak yatırımcılara anlatmamız mümkün değil, çünkü işin başlangıcında biz yokuz. Kalite isteyen kişinin kaliteyi nasıl sağlayacağını da bilmesi gerekiyor, bunun için de sınıflandırma yapılması şart. Sayılabilir, karşılaştırılabilir kriterler sunmamız gerekir. Uğur İşgören: Yatırımcı algısı önemli. Haksız rekabeti önleyici kararlar alınmalı. Benzer derneklerle çalışmak etkiyi arttıracaktır. MTMD nin potansiyel yatırımcılara sunumlar yapması, maliyeti en düşük çalışmalardan biri olacaktır. Rakip firmaların aynı yere odaklanmış olarak sunum yapması etkili olacak. Zeki Özen: Biz neredeyiz? Burada bunu çalıştık, 5N1K nın kararı verilecek. Bu 6. Çalıştay, önceki 5 çalıştayın sonuçlarını da alsaydık iyi olurdu. Şimdi görevlendirme ve takvim planlanmalı, çalıştay amacına u zaman ulaşır. Turgay Yay: Sözleşmelerin adil olması için ideal konsept bir sözleşme yapılarak, ele alınan sorunlarının çoğunun çözülebileceğini düşünüyorum. Böyle detaylı bir sözleşme hazırlayıp yayınlamalıyız, sektörel derneklerin yayın organlarına da ulaştırmalıyız. Sektörde iş geliştirme departmanı olan bir şirkette çalışıyorum, mimarlar için sınıflandırmam var, benzer sınıflandırmayla kendi içimizde de İGP ile birlikte yol alınabilir. Volkan Güven: Çalıştaydan çıkan en önemli başlık firmaların birlikte hareket edememesi. Birlikte hareketle proje yönetim firmalarına hatta bankalara bile ortak bir duruş sergilenebilir. Sektörün daha profesyonelleşmesi gerekiyor. Profesyonel yönetim için danışmanlık desteği alınabilir. 15
Faruk Özger: Tüm maddeler belirgin ve net maddeler. Zorlanırsa hepsi 2 maddeye indirilebilri. MTMD hukuken de güçlenip yaptırım gücüne sahip olması çok büyük bir gelişme olur. İyi yönetemediğimiz şirketlerimize ERP sistemlerini aktif olarak kullanmalıyız. İGP yle ilgili çok bilgim yok, en kısa sürede bilgilenmek isterim. Murat Gürenli: Şimdiki tüm konuşmalara katılıyorum. Arzın kalitesini talebin kalitesi belirler, yatırımcı algısı konusunda dernek olarak çok şey yapılabilir. Yönetim konusunda danışmanlık için bilgi bankası bile yeterlidir. Temsil gücümüz yeterli değil, üye sayısını düşünmeliyiz. Yaygınlaşmak mı gerekir, kompakt kalıp, firmaları mı çekmeliyiz bilmiyorum. Devletle ilişkide ve kuliste olmayı yapabilmek için temsil yeteneği ön plana çıkıyor. Bence yaygınlaştırıp olabildiğince ortak çatı olmalıyız. Aykut Aslan: (A2 Nedenleri) Sonuçta yatırımcı kazanıyor. (A2 Çözüm önerileri) Profesyoneller olmayınca firmalar eziliyor. Konsorsiyum önemli bir konu, ama dernekten önce bu konuyu sadece dağınık bir şekilde düşünüyorduk, dernekle düzenli planlanabilir. Derneği daha iyi tanıtmalıyız. Sözleşme yapmamız gerekiyor. Mehmet Uzel: Dernek etkinliğinin arttırılması için çatısı genişletilmeli, daha çok firma için izlenebilir ve bu tarz çalışmalardan haberdar olması gerekir. İGP nin de ölçümleme için hemen çalışmaya başlaması gerekir. Hepimiz en iyiyi yapmaya çalışıyoruz, yatırımcı bizi kaybediyorsa kendi kaybeder. İGP hemen devreye girmeli. Mesleki rekabet parasal rekabetten daha önemli, para zaten gelir. Çetin Yıldırım: Tüm maddeler önemli ama dernek etkinliği daha yapılabilir ve daha öncelikli, daha kısa sürede geri dönüşü mümkün. Firmaları yönetemiyoruz ve sözleşmeler adil olsun diyoruz, hukuksal finansal yetersizlik de var, gereklilikleri sektörümüze yakın hukuk bürolarıyla ortak olarak oluşturabiliriz. Sözleşme ekleriyle ilgili iş programı, teminat mektubunda koruyucu maddeler gibi ekler ortak yapım olabilir. Hüseyin Erdem: Birlikte hareket etme ortamı yeterli değil değil, hiç yok. Bunu sağlamamız lazım. Genç arkadaşların derneğe katkı koyacağını düşünüyorum, biz artık bayrağı teslim etmek istiyoruz. Yasa, yönetmelikler ve kurallar olmadan hiçbir şey olmaz. Enerji performans yönetmeliği çalışmıyorsa, bina kodları yoksa bu iş olmaz. Devletin de bunları düzeltmesi lazım. MTMD olarak da yapmadığımız bir sürü şey var. İşveren kalitesini değiştirmek için genç arkadaşlar çalışacak, mimarlar gitmemiz lazım proje yönetimi vb. sadece yaptığımız işi doğru yaptığımızı anlatalım. İGP ye de karşıyım, 16 firma uyacağız, 1400 firma katılmayacak, biz iş yapamayacağız. Eskiden rakipler belliydi, ben almasam o alacak biliyordum. İşveren konusunda dernek olarak bir şeyler yapmalıyız. Mustafa Bilge: Tüm sorunlar 4 gruba bölünür. A1D2 sözleşme, A2B2C1 finans hukuk ve yönetimsel, D1 dernek etkisi, B1 yatırımcı algısı. 5N1K ya göre nasıl yapılır onu belirlemeliyiz. Yüklü bir yönetim kuruluyla bu iş çok zor, genç arkadaşların katılması lazım. Neden bu 4 grubu profesyonellerle çalışmayalım? Biz vakit ayıramıyoruz, ya işten ya aileden çalıyoruz. Ama bunun için bütçe lazım. Ya üye aidatlarını arttıracağız, ya da malzeme alımından binde 1 alacağız vb. Sonuçta kazanan yine satıcılar olacak. İklimlendirme meclisinin katkısı da önemli. Mürşit Çelikkol: Gruplanırsa, firmalarımızın yönetimi ve işlere bakış açısında olması gereken değişiklikler: finanslar, sözleşme vb. Yatırımcının bakış açısının değişmesi için firmaların yapmsı gereken şeyler. Firmalarımızın yönetimlerinde bakış açılarında ciddi değişiklikler gerekiyor ve bu gündemimizde olmalı. Daha öncelikli olan derneğin süreç içerisindeki rolünün ve yapması gereken şeylerinin 16
planlanması, organize edilmesi ve belli dönemlerde belli hedefleri oluşturacak şekilde organize olması gerekiyor. MTMD nin yönlendirici olması gerekiyor. Bunlara bağlı olarak hedefler ve aksiyon planı oluşturulmalı. Recep Yıldız: Hiçbir firma bireysel olarak biz bunu çözeriz demedi. Bunların hepsi derneğin yapabileceği şeyler. Hepsinin çözümü de derneğin etkinleştirilmesi. İzoder örneğimiz var. Profesyonel kadrolar oluşturulması işin başlangıç noktasıdır. Biz vakit ayıramıyoruz. Yol planları ve aksiyon planları yapılmalı. İzoder in şuan bir Anonim Şirketi var, eko krediler de alabiliyorlar. Yasa tasarısı olarak da bir çok tasarıları var, kamuda da çok etkinler. Tüm maddelerin çözümü var ve derneğin etkinliğine bağlı. Dernekler güçlenmeden federasyon oluşamaz. Avrupa yönlendirmelerinde Türkiye etkin değil, ancak federasyonlarla olur. Başlangıç profesyonel kadrolar veya profesyonellerle çalışma. Yönetim kurulu ve üyelerimizin katılımını nasıl sağlayabileceğimizi düşünmeliyiz. Katılım az olunca yavaş ve korkarak gidiyor. Derneğin etkinliğinin arttırılması tüm sorunları çözümüdür. Ersin Gökbudak: İşverenle direkt ilişkide olan 3 firma da yatırımcı algısının bir sorun olduğunu vurguladı, biz yanılmıyormuşuz. Derneğimizi genişletmek, güçlendirmek ve sürekliliğini sağlamalıyız. Türkiye de çok heterojen bir yapı var, gecekondudan teknolojik gökdelene geçmek zorundayız. Türkiye deki sorunlarla uğraşırken global pazarda kayıplarımız var. Ucuz işgücü avantajını kaybettik, yeni yöntemler bulmalıyız, çalıştaylarımızın konuları bu olmalı belki. İrfan Çelimli: MTMD nin etkinliği önemli, aldığımız kararların uzun vadede planlanması gerekli. Bütçe revizyonu yapmalıyız. Denetim eksikliği var, üyelerimizin de bizi denetlemelerini, eksilerimizi söylemelerini ve daha katılımcı olalarını bekliyoruz. Osman Arı: Her şey söylendi. Bileşerek, uzlaşarak devam etmeliyiz. Altyapıyla ilgili düşünerek hedef pazarımızı genişletmeliyiz. Gençlerin katılımını arttırmalıyız. Önce insan, sonra iyi yetişmiş mühendisler olarak etik kurallarına uygun davranmalıyız, ihlal edenleri uyarmalı gerekirse de ayıklamalıyız. Profesyonellerle çalışırsak hızlı yol alırız ama kaynağımızı planlamamız gerekiyor. Kaynak yaratmakta tüm sektörün desteğini bekliyoruz. Başkanın Kapanış Konuşması Recep Yıldız: 1,5 günlük güzel bir çalışmaydı. Salon keyifli, yer güzel. Dün gece de çok güzeldi. Tüm katılımcılara teşekkür ederim. Bu sadece bir MTMD çalıştayı değil bir sektörel çalışma oldu, bunun sonucunu tüm sektörel derneklere ileteceğiz ve web sitemizden yayınlayacağız. Bizden ve sektörden haberdar olmak için web sitemizi takip edin. Genç arkadaşların daha çok katılımını bekliyoruz. 17