Aks mesafesinin değiştirilmesiyle ilgili genel bilgi Aks mesafesinin değiştirilmesiyle ilgili genel bilgi ÖNEMLİ! Araç şasisinin dingil mesafesinin değiştirilmesi şasinin özelliklerini etkilemektedir. Bu nedenle Scania nın tavsiyelerine uymak çok önemlidir. Aks mesafesini değiştirecek herhangi bir çalışma yapmadan önce her zaman için Scania atölyesi ile iletişime geçilmelidir. Servis size dingil mesafesi ve kardan millerinin standart boyutları konusunda bilgi sağlayacaktır. Yeni dingil konumu için Scania nın standart dingil mesafesi açıklıklarından birini seçin. Bu sayede şasiye Scania nın orijinal kardan milleri takılabilir. Kritik işlemlerde her zaman için Scania Yedek Parçalarını kullanın. Bu sayede boyutların ideal ölçüde olması sağlanır. Aks mesafesinin değiştirilmesi SOPS dosyasının değiştirilmesini gerektirir. Yöntemler Dingil mesafesi aşağıda anlatılan iki şekilde değiştirilebilir: 1. Arka dingili ya da şasi çerçevesi üzerindeki boji ataşmanını kaydırma (tavsiye edilir) 2. Şasi çerçevesini kesme ve birleştirme Bu yöntem şasi çerçevesinin arka dingilin önünden kesilmesini ve dingil mesafesi değiştirildikten sonra yeniden kaynaklanmasını içermektedir. Yay braketlerine ve traverslere sahip arka dingil ya da boji şasi çerçevesinden çıkarılmaz, komple takım olarak kaydırılırlar. Scania, şasi çerçevesi kesme ve birleştirme işlemlerinin yetkili Scania servis merkezi tarafından yapılmasını tavsiye eder. BEP-L015 SOPS dosyasının değiştirilmesi ile ilgili daha ayrıntılı bilgi, Genel bilgiler bölümünün altındaki Kontrol ünitelerinin yeniden programlanması başlıklı dokümanda bulunmaktadır. Dingil mesafesini değiştirme yöntemleri dokümanın ilerleyen bölümlerinde daha ayrıntılı olarak anlatılacaktır. 340 807 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 1 (16)
Kurallar ve esaslar Kurallar ve esaslar Arka dingili ya da bojiyi kaydırma Aks mesafesini değiştirmek için, kullanılan yönteme bakılmaksızın arka dingil çıkarılmalıdır. Aks mesafesini değiştirmek için ilk önce arka dingili veya şasi çerçevesi üzerindeki boji ataşmanını kaydırmaya çalışın. Şasi çerçevesini kesme Aşağıdaki araç tiplerinde şasi çerçevesini keserek dingil mesafesini değiştirme işlemine izin verilmemektedir. Çekiciler Alt şasisiz damperli kamyonlar Dingil mesafesini uzatma Aks mesafesi, aracın tipine göre fabrikada izin verilen standart azami açıklığı aşmamalıdır. İstisnalar:: Sabit üstyapılı ya da yükün eşit dağıtıldığı araçlarda aks mesafesi, fabrikada izin verilen azami standart aks mesafesine göre uzatılabilir. Ancak, karoserin buna uygun olarak tasarlandığından ve şasi çerçevesi meydana gelebilir. Aksi takdirde şasi titreşim riski ortaya çıkar. Dingil mesafesini kısaltma Dingil mesafesi aracın tipine göre izin verilen standart asgari açıklığın altında olmamalıdır. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 2 (16)
Kurallar ve esaslar Traverslerin konumu Yeni dingil mesafesi standart bir dingil mesafesiyse, traversleri standart konumlarına konumlandırın. Yeni dingil mesafesi standart bir dingil mesafesi değilse traversleri kardan millerinin uzunluklarına uygun konumlara konumlandırın. Traverslerin yerine ilişkin daha ayrıntılı bilgi Traverslerin sökülmesi ve takılması başlıklı dokümanda bulunabilir. Kardan millerinin uzunluğu ve konumu Dingil mesafesi değiştirildiği takdirde kardan mili ve diğer herhangi bir ara kardan mili modifiye edilmeli ya da yenilenmelidir. Yeni dingil konumu için Scania nın standart dingil mesafesi açıklıklarından birini seçin. Bu sayede şasiye Scania nın orijinal kardan milleri takılabilir. Mevcut kardan milleri uzatılabilir ya da kısaltılabilir. Kardan millerinin uzunluğu değiştirilirken kaynak, düzleştirme ve kardan millerini dengeleme işlemleri için özel ekipman kullanılmalıdır. Böylesi bir modifikasyonu görüşmek için mutlaka Scania servisi ile bağlantıya geçilmelidir. Kardan milinden sökülen tüm vidalar yenileriyle değiştirilmelidir. Doğru vida tipini kullanmak çok önemlidir. Vidalar doğru tork değerinde sıkılmalıdır. Somun döküm başı kullanmayın. Doğru vida tipi ve diğer bilgiler için her zaman bir Scania bayisiyle irtibata geçin. Kardan mili ya da ara kardan mili 2.000 mm den daha uzun olmamalıdır. Üniversal mafsal açıları Dingil mesafesini uzattıktan ya da kısalttıktan sonra bunların arasındaki uyumsuzluğu azaltmak için bir ya da birkaç üniversal mafsal açısını değiştirmek gerekli olabilir. Kardan mili kardan mafsalı açıları hakkında daha fazla bilgi Genel Bilgiler belgesi, PTO altında PTO'larla ilgili genel bilgiler içerisinden temin edilebilir. Üniversal mafsal açılarını değiştirmek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanın: 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 3 (16)
Kurallar ve esaslar Destek yataklarını değiştirme ya da kaydırma. Arka aks eğiminin değiştirilmesi. İlave dingil kaldırma yüksekliğini azaltma (6x2 araçlar için). Uzun kardan milleri ve hatalı üniversal mafsal açıları şaside ve güç aktarma sisteminde titreşime neden olur. Arka dingili eğimini değiştirme Yaprak yaylı süspansiyon sistemine sahip araçlarda arka dingilin eğimi, arka dingil yay mesnedi ve yay arasına takoz konularak değiştirilebilir. Arka dingilin eğimini 3 den fazla değiştirmeyin. Aşağıdaki takozlar Scania'dan sipariş edilebilir: Parça numarası Boyut (mm) Eğim 300 355 220x90 0,5 250 539 220x100 1,5 277 975 220x100 2,08 246 263 220x100 5,0 277 976 220x100 5,5 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 4 (16)
Kurallar ve esaslar 6x2Z araçlarda ilave dingil kaldırma yüksekliğini azaltma Dingil mesafesi 3.300 mm nin altına düşürülmüş 6x2Z araçlarda, kaldırma yüksekliği azaltılmış bir ilave dingil kaldırma tertibatı kullanılmalıdır. 6x2Z araçlarda, avare dingil kaldırıldığı takdirde şasi çerçevesi eğimi önemli oranda artar. İlave dingil kaldırma tertibatı kardan mili açılarında da bozulmaya neden olur. Dingil mesafesi kısa olan araçlarda çok belirgin bozulma olur. Dingil mesafesi 3.100 mm ya da altında olarak sipariş edilmiş 6x2Z araçlar mutlaka kaldırma yüksekliği azaltılmış bir ilave dingil kaldırma tertibatıyla donatılırlar. İlave dingil kaldırma yüksekliği dingil mesafesi uzun olan araçlarda da azaltılabilir, ancak bu durumda, aracın bozuk zemin üzerinde hareket etmesi halinde kaldırılmış durumdaki ilave dingil tekerlekleri büyük oranda yerle temas etme riski taşırlar. Uygulama 1. Hidrolik silindiri piston kursu 32 mm daha kısa olan başka bir silindirle değiştirin (parça numarası 1 378 315). 2. Lastik tampon (2) ve denge kolunun hareketini durduran braket (3) arasına ayırıcı plaka 1 377 710 (1) yerleştirin. Pnömatik sistem Pnömatik sistem üzerinde gerçekleştirilecek tüm çalışmalar Şasi modifikasyonları bölümünün altındaki Pnömatik sistem dokümanında verilen talimatlara göre yapılmalıdır. 3 1 2 304 562 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 5 (16)
Kurallar ve esaslar Kaynak yapma ÖNEMLİ! Tüm kaynaklama işlemleri eğitimli personel tarafından yüksek hassaslık düzeyinde gerçekleştirilmelidir. Kaynak dikişlerinin etrafındaki alanda kırılma riski arttığı için şasi çerçevesinde kaynak yapmaktan mümkün olduğunca kaçının. Şasi üzerinde zorlama dayanımı ve yorulma dayanımı gerekliliklerine sahip bölgelerde kaynak işlemi yapmaktan kaçınılmalıdır. 1 000 Şasi çerçevesine kaynak işlemi yapılmasına genellikle yükü eşit dağıtılmış araçlarda boji merkezinin arkasındaki 1.000 mm'lik alanda izin verilebilir. İstisnalar:: Mafsalın arkasında büyük nokta yüklere sahip örneğin dökme yük tankeri, beton mikseri gibi araçlar ve vinç gibi arkaya monteli ekipmana sahip araçlar. Başka bir kaynak bağlantısından 1.000 mm veya daha uzakta çeki kanca traversi bulunan araçlar Çekicilerdeki ön ve arka dingiller arasındaki alanda bağlama ve kaynaklamaya izin verilmez. Kaynaklama ile ilgili daha ayrıntılı bilgi Genel bilgiler altındaki Kaynaklama belgesinde bulunmaktadır. 340 808 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 6 (16)
Kurallar ve esaslar Delik açma ÖNEMLİ! Şasi yan kirişinin flanşlarında asla matkapla delik açmayın. İstisnalar: Şasi yan kirişlerinin arkasından 100 milimetre. 100 Flanşlar şasi yan elemanlarının üzerindeki stresi önemli oranda azaltır. Bundan dolayı, flanşlarda ya da bunların yakınında açılan deliklerin etrafında kırılma oluşumu riski yüksektir. 340 809 Matkapla delmeye ilişkin daha ayrıntılı bilgi, Genel bilgiler altındaki Delik açma belgesinde mevcuttur. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 7 (16)
Arka dingili ya da bojiyi kaydırma Arka dingili ya da bojiyi kaydırma Arka dingil ya da boji, tek şasili ya da çift şasili araçlarda kaydırılabilir. Arka uzantıyı uzatma Arka uzantı uzatılacaksa arka treyler dingilinin yeni desteği, modifikasyondan sonraki dış şasi bağlantısının önünde bırakılmalıdır. Arka kısmın nasıl uzatılacağına dair daha fazla bilgi Arka kısmı uzatma belgesinden temin edilebilir. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 8 (16)
Arka dingili ya da bojiyi kaydırma İç şasiyi uzatma Çiftli şasili araçlarda arka dingil ya da boji geriye kaydırılacaksa iç şasinin de uzatılması gerekir. Uzatma kirişinin uzunluğu en az dingil mesafesindeki uzama kadar olmalıdır. 1 3 5 150 2 150 7 50 50 Dış şasi ve iç şasi arasındaki boşluğu macun ile kapatın; aksi halde nem girme riski vardır. Mümkünse astar kullanılması tavsiye edilir. 270 6 4 35 Uzatılmış iç şasi fabrikadan özel siparişle istenebilir. Daha fazla bilgi için bir Scania bayisiyle temasa geçin. 50 50 50 50 Kaynak bağlantılarını şekilde görüldüğü gibi meyillendirin. 59 78 59 A = Metal ark kaynağı B = MIG kaynağı 30 1. Mevcut iç kiriş 2. Yeni iç kiriş 3. Mevcut perçinler 200 200 304 565 4. Yeni perçinler veya M14 sıkı geçme cıvatalar A 5. Mevcut kaynak delikleri 6. Yeni kaynak delikleri 2 2 7. Dış kiriş 30 B 1-2 304 566 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 9 (16)
Arka dingili ya da bojiyi kaydırma İş tanımı 1. Kaydırılacak olan arka dingile ya da bojiye giden kardan millerini, basınçlı hava tertibatını sökün ve yapılacak çalışmaya engel olabilecek diğer tüm bileşenleri çıkartın. 2. Şasinin arka ucunu bir destekle destekleyin. 3. Kesme işaretlemesini (M) şu şekilde yapın: a) Çerçeve yan kirişlerinin paralel durumda olduğu şasi çerçevesinin ön kısmında, gönye yardımıyla şasi boyunca bir cetvel yerleştirin. b) Cetvelin yanından, her iki şasi yan elemanının ön tarafında ilk iki işaretlemeyi yapın. Şasi çerçevesi flanşlarındaki zımba işaretlerini mümkün olduğunca şasi elemanının gövdelerine yakın konumlandırın. Bu, şasinin gücünü fazla etkilemez. c) Kesme işaretlemesi (M) yapmak için arkadaki noktaları aynı şekilde işaretleyin. 4. Yay braketlerini ve bunların çapraz elemanlarını çıkarın. 5. Yay braketlerini ve çapraz elemanlar için yeni delikler açın. Delme şablonu yoksa yay braketleri ve çapraz elemanlar şablon olarak kullanılabilir. 6. Soğuk perçin ya da vidalı bağlantılarla bileşenleri monte edin. Sonraki durumda, vida deliklerini birlikte raybalayın ve sıkı geçme cıvatalar kullanın. 7. Yeni delikler ile mesafe Delik delme belgesinde tarif edilen değerden daha az ise delikleri kaynaklayın ve doldurun. 90 Hareket ettirmeden önce boyutu kontrol edin M 304 568 340 810 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 10 (16)
Kesme ve birleştirme Kesme ve birleştirme Üzerinde bulunan her birleşme noktası şasi çerçevesini zayıflatır. Tekli şasileri kesme ve birleştirme ÖNEMLİ! Çalışmayı gerçekleştiren kişi şasi çerçevesinin doğru bir şekilde birleştirilmesinden sorumludur. Şasi çerçevesini kesme işlemi yalnızca F950 şasiye sahip araçlarda gerçekleştirilebilir. Çiftli çerçeveleri birleştirme yalnızca istisnai durumlarda yapılır. Bu yöntem şasi çerçevesinin arka dingilin önünden kesilmesini ve dingil mesafesi değiştirildikten sonra yeniden kaynaklanmasını içermektedir. Yay braketlerine ve traverslere sahip arka dingil ya da boji şasi çerçevesinden çıkarılmaz, komple takım olarak kaydırılırlar. Çiftli şasileri birleştirmeye yönelik daha diğer bilgiler belgenin içerisinde Çiftli şasilerin kesilmesi ve birleştirilmesi başlığı altında bulunabilir. Çerçeve bağlantılarının pozisyonu Çerçeve bağlantısı karoser nedeniyle büyük yük altında kalacak bölümlere yakın konumlandırılmamalıdır. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 11 (16)
Kesme ve birleştirme Şasi çerçevesini, bağlantılar aşağıdaki bileşenler için yeterli paya sahip olacak şekilde kesin: Yay braketleri Avare dingil ataşmanı Traversler Şasi bileşenleri (depolar, stepne lastik taşıyıcılar, alet dolapları vb.) Ön bağlantıları traverslerin konumu gibi etkenleri göz önünde bulundurarak konumlandırın (uzatma yapılması halinde). Takviye plakaları için yeterli alanın bulunması ve bunların şasi içinde simetrik olarak konumlandırılabilmeleri gerekmektedir. Bağlantıların konumlandırılmasına hakkındaki diğer bilgiler belgenin içerisinde Çiftli çerçevelerin kesilmesi birleştirilmesi başlığı altında bulunur. Uzatma kirişleri ve güçlendirme plakaları Scania Yedek Parça yelpazesi örneğin bir dizi farklı tasarıma sahip uzatma kirişleri ve takviye plakalarından oluşmaktadır. Kendi bünyenizde ürettiğiniz bileşenler yan kirişler ile aynı malzemeden ya da eşdeğer özellik ve kalitedeki malzemelerden üretilmelidir. Malzemelerin özellikleri hakkında diğer bilgiler Şasi çerçeveleri belgesinde Şasiler ve alt şasiler altında mevcuttur. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 12 (16)
Kesme ve birleştirme İş tanımı 1. Kaydırılacak olan arka dingile ya da bojiye giden kardan millerini, basınçlı hava tertibatını sökün ve yapılacak çalışmaya engel olabilecek diğer tüm bileşenleri çıkartın. 2. Tüm şasiyi aşağıdaki konumlardan destek üzerinde destekleyin. Önde tarafta tamponun altından Kesme noktasının önünden ve arkasından Şasinin arka ucundan 340 811 3. Destekleri ayarlayın ve su terazisiyle şasinin yatay durmasını kontrol edin. 4. Çerçeve yan elemanlarının nereden kesileceğini işaretleyin. Destek üzerinde desteklenmiş şasi 5. Kesme işaretlemesini (M) şu şekilde yapın: a) Çerçeve yan kirişlerinin paralel durumda olduğu şasi çerçevesinin ön kısmında, gönye yardımıyla şasi boyunca bir cetvel yerleştirin. b) Cetvelin yanından, her iki şasi yan elemanının ön tarafında ilk iki işaretlemeyi yapın. Şasi çerçevesi flanşlarındaki zımba işaretlerini mümkün olduğunca şasi elemanının gövdelerine yakın konumlandırın. Bu, şasinin gücünü fazla etkilemez. c) Kesme işaretlemesi (M) yapmak için arkadaki noktaları aynı şekilde işaretleyin. Kesme işaretlemelerini dingil mesafesi kısaltılırken kaybolmayacak şekilde konumlandırın. Arka dingil ya da bojinin arkası uygun bir konumdur. 6. Şasi yan kirişlerini kesme diskiyle kesin. Kılavuz olarak şasi yan elemanı profiline göre eğilmiş bir yassı demir kullanabilirsiniz. M 90 Kesmeden önce işaretleme yapın 304 568 7. Çerçeve yan elemanlarının kaynak bağlantılarını şekilde görüldüğü gibi meyillendirin. Devamı sonraki sayfada. 30 30 2 2 304 570 Kaynak bağlantılarını meyillendirme 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 13 (16)
Kesme ve birleştirme 8. Arka şasi kısmını yeni kontrol boyutu (MK ya da ML), değiştirilmiş aks mesafesine karşılık gelecek şekilde konumlandırın. 9. Şasi kısımlarını destekler üzerinde destekleyin ve su terazisi kullanarak düz durup durmadıklarını kontrol edin. 10. Dingil mesafesi uzatma: a) Uzatma kirişlerindeki kaynak bağlantılarını meyillendirin. b) Uzatma kirişlerini şasi yan elemanlarının arasına konumlandırın. 11. Şasi parçalarını monte edin. 12. MK ya da ML boyutlarının eşleşmesini ve şasi parçalarının düz durmalarını kontrol edin. 13. Çerçeve parçalarını birbirine kaynaklayın ve kaynak dikişlerini perdahlayın. 14. Yüzeyleri boyayın. MK Kısaltmadan sonra işaretleri ML 304 572 304 571 340 812 Uzatmadan sonra işaretleri Devamı sonraki sayfada. Boyama ile ilgili daha fazla bilgi Boyama altındaki belgelerde mevcuttur. 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 14 (16)
Kesme ve birleştirme 15. Çerçeve bağlantılarını Scania 8 mm kalınlıklı iç kiriş kullanarak ya da aşağıda anlatıldığı şekilde iç takviye sacları yaparak güçlendirin: Sac kalınlığı en az 6 mm olmalıdır. Takviye sacını, çerçeve yan elemanının üst ve alt flanşlarından sabitlenecek şekilde iki kısım olarak yapmanız tavsiye edilir. Aralarında boyuna doğru yaklaşık 5 mm lik bir boşluk olmasını temin edin. Takviye plakalarını kiriş gövdesi tıkaç kaynağıyla sabitleyin ve uzunlamasına boşluğu birbirine kaynaklayın. Şasi yan kirişi ve takviye arasındaki boşluğu macun ile kapatın; aksi halde nem girme riski vardır. Mümkünse astar kullanılması tavsiye edilir. R12 2 5 30 380 270 130 700 200 42 44 44 42 ÖNEMLİ! Kiriş flanşlarında içeriden kaynağa izin verilmez. 90 190 35 35 190 90 322 585 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 15 (16)
Kesme ve birleştirme Çiftli çerçeveleri kesme ve birleştirme Çiftli çerçeveleri birleştirme yalnızca istisnai durumlarda yapılır. min 250 min 250 ÖNEMLİ! Bitişikteki çerçevenin zarar görmesini önlemek için iç ya da dış çerçeveleri keserken çok dikkatli olunmalıdır. Çiftli çerçeveyi iç çerçeve ve dış çerçevenin bağlantıları arasında en az 250 mm'lik bir sapma olacak şekilde birleştirin. Bu durumda ek güçlendirme sacına ihtiyaç duyulmaz. Dış şasi ve iç şasi arasındaki boşluğu macun ile kapatın; aksi halde nem girme riski vardır. Mümkünse astar kullanılması tavsiye edilir. Kısaltma sonrasındaki bağlantıların konumu (iç şasi kesimi için bir bağlantı ve dış şasi kesimi için 2 bağlantı) min 250 min 250 322 165 İstisnalar:: Dingil mesafesinin 3.100-3.400 mm olmasına neden olan bir çerçeve kısaltma halinde, sapma 100 mm ye düşürülmelidir. 304 576 Uzatma sonrasındaki bağlantıların konumu (Yeni dış çerçeve için iki bağlantı ve iç çerçeve için iki bağlantı) 07:10-01 Yayım 5 tr-tr 16 (16)