ÖZEL ATACAN EĞİTİM KURUMLARI ANAOKULU PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK SERVİSİ VELİ BÜLTENİ MAYIS -2012 ÇOCUK VE KİTAP
"EĞİTİM YAŞAM İÇİNDİR" 2
ÇOCUK VE KİTAP Önceleri çocuk için kitap bir oyuncaktır. O sadece kitap sayfalarını çevirmekten hoşlanır. Çocuğun büyümesiyle birlikte yeni şeyler öğrenme arzusu, merak duygusu vb nedenlerle çocuklar farklı alanlardaki kitaplara yönelebilirler. Küçük yaştaki çocuklar, bir kitabı birkaç kez dinleyerek bir öyküyü o kadar iyi öğrenirler ki onu kendi sözcükleriyle yeniden anlatabilirler. Çocuklar zaman zaman kitabın dilini kullanarak öyküyü canlandırmaktan da zevk alabilirler. Tüm bunlar onların hayal gücünün ne kadar geniş olduğunu gösterir. Öykü ve resimler hakkında konuşmak, çocukların okudukları öykülerle bütünleşmelerini ve kendilerini gerçek bir okur gibi hissetmelerini sağlamanın yollarından biridir. Bu yolla bir yandan çocuğun kelime dağarcığı zenginleşirken, bir yandan da ona, bazı zihinsel kavramları anlama fırsatı verilmektedir. Küçük yaştan itibaren, kitap okurken sadece nesneleri değil duyguları da tanıması için rehberlik etmek önemlidir. Böylece çocuk hem başkalarının duygularını anlama hem de kendi duygularını ifade edebilme becerisini geliştirebilir. 3
KİTAP SEÇİMİ NASIL OLMALIDIR? Kitap seçiminde en önemli nokta, kitabın konusu ve anlatımın çocuğun yaşına ve ilgi alanlarına uygun olmasıdır. Hikaye kitapları ve masallarla birlikte dergiler, yaratıcılığı geliştiren etkinlik kitapları ile çocuğun kitaplığının zenginleştirilmesi sağlanmalıdır. Anne-baba olarak, belirli alternatifler arasından çocuğun kendi kitaplarını seçme fırsatı verilmelidir. Kitap alırken mümkün olduğunca içeriğini kontrol etmek (şiddet vb. temalar ile ilgili dikkatli seçim yapmak.), çocuğun kişilik ve değer gelişimini destekleyecek tarzda anlatımları tercih etmek önemlidir. Kitap okuma alışkanlığının etkili bir biçimde kazanılmasında en önemli rol, her zamanki gibi anne babaya düşmektedir. Küçük yaştan itibaren birlikte kitap okunarak geçirilen keyifli saatler, anne babanın kitap okuması, kitabın günlük hayatın bir parçası olması, çocuğun kitaba karşı olumlu tutum geliştirmesini sağlayacaktır. 4
YAŞ DÖNEMLERİ VE KİTAP SEÇİMİ 1-3 YAŞ Bebeklik döneminde bol resimli, az yazılı kitaplar ilgi çeker. Farklı kavramları (resim, eşya-nesne, hayvanlar, taşıtlar, meyveler. sebzeler vb.) resimler ile tanıtılan kitaplar ya da kartlar ilk 3 yılda çocukların gelişiminde önemli rol oynar. Bu dönemden başlayarak bol resimli, tekrar eden kelimelerden oluşan kısa hikaye kitaplarını takip edebilirler. Özellikle resimleri işaret etmek ve adlandırmak, ya da seslendirmek (kedi, köpek gibi hayvanların sesini taklit etmek gibi) bu dönemde keyif aldıkları etkinliklerdir. *Bunları unutmayın: Küçük çocuklar uyumadan önce kitap okunmasından, yiyecekler, vasıtalar, hayvanlar ve çocuklarla ilgili kitaplardan hoşlanabilirler. 5
3-6 YAŞ 3-6 yaş döneminde gerek dil gerekse bilişsel becerilerin gelişmesi ile kitap okuma saatleri çok daha verimli geçebilir. Bu dönemde masallar, tekerlemeler,kısa hikayeler ilgi çekicidir.okul öncesi dönemde çocuklar aynı masalı onlarca yüzlerce kez okumanızı ya da anlatmanızı isteyebilir ve her defasında da keyif alabilirler. Bu tekrarların öğrenme üzerinde çok büyük bir etkisi vardır.en sevdiği kitabı siz ona okurken, onlar ezberlerinden size hikayeyi sanki okuyormuş gibi kelimesi kelimesine anlatabilirler.ayrıca hayal dünyası da oldukça gelişebilir, hikayeleri anlatırken kendisi de bir takım olaylar ekleyebilir.bu dönemdeki kitapların yine bol resimli (resimler hikaye ile ilişkili, bakarak anlatacak şekilde özetleyici olmalı) ve az yazılı olması tercih edilmelidir. 6
Bu dönemdeki çocuklara yönelik kitapların kolay çevrilen (anne-baba kitap okurken kitabın sayfalarını çocuğun çevirmesi önemli), sayfalarının kalın, yıpranmayan malzemeden olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca farklı boyut ve şekillerdeki kitaplar,bu dönemdeki çocukların ilgisini çekebilmektedir. *Bunları unutmayın: Okul öncesi dönemdeki çocuklar, çeşitli öykülerin yer aldığı,hayvan resimleri ve rakamların olduğu, arkadaşlar ve okula gitmekle ilgili kitaplardan hoşlanabilir. Okul öncesi dönemdeki çocuklar, kitap okunurken yanınıza veya kucağınıza oturmaktan hoşlanabilir. Okul öncesi dönemdeki çocuklar, öykü hakkında sorular sorabilir. Çocuğunuzla birlikte çocuk kütüphanesine ve kitapçıya giderek kendisi için daha fazla kitap seçme fırsatı sağlamalısınız. Çocuğunuza örnek olmak için, her gün onbeş yirmi dakika televizyonu kapatıp ailece kitap okumalısınız. OKUL DÖNEMİ İlkokula başlanılan yıllarda çocuklar, hala somut düşünme becerilerini kullanırlar. İlgilerini çeken kitaplar, genellikle kahramanları çocuk olan öykülerdir. Ayrıca hayvanlar ve doğa ile ilgili kitaplar ilgilerini çekebilir. Fıkralara, bilmecelere ve bulmacalara da bu dönemde ilgi göstermeye başlayabilirler. Kitaplardaki resim oranı, okul öncesi döneme göre azalmıştır; ancak bu dönem kitapları da resimli olmalıdır. Çünkü somut düşünme döneminde oldukları için görsellik önemlidir. 10 yaşla birlikte çocukların soyut düşünme becerileri gelişmeye başlayabilir, ilgi alanları gelişebilir. Kendileri için hobi olan konular ile ilgili kitap ve dergilere daha çok ilgi gösterebilirler. Bunun yanı sıra, macera ve mizah tarzındaki kitapları tercih edebilirler. 7
ÖZEL ATACAN EĞİTİM KURUMLARI Kozyatağı, Bayar Caddesi Cemil Akdoğan Sokağı No: 3/5 81090 Kadıköy İstanbul Tel: (0216) 410 77 80 Pbx Faks: (0216) 410 77 86 e-posta:atacan@atacan.k12.tr. www.atacan.k12.tr 8