Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 34 Volume: 7 Issue: 34 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 20 30 YA GRUBU BEKAR ERKEKLERN E SEÇMNE YÖNELK TUTUMLARI VE ETEN BEKLENTLERNN BAZI DEMOGRAFK DEKENLER AÇISINDAN NCELENMES THE DEMOGRAPHIC RESEARCH ON 20-30 YEARS OLD SINGLE MEN'S ATTITUDES OF SPOUSE SELECTION AND THEIR EXPECTATIONS FROM SPOUSES Alaeddin KASAPKARA * Betül KASAPKARA** Öz Bu aratırmanın amacı, 20 30 ya grubuna dahil olan erkeklerin e seçimine yönelik tutumlarının ve eten beklentilerinin farklı deikenler açısından betimlenmesidir. Aratırmada Tarama modeli kullanılmıtır. Aratırmanın çalıma grubunu, Bir Kamu kurumunca 2013 yılı Mayıs ayı itibarıyla hizmet içi eitime alınan 100 kiilik bekâr erkek memur grubu oluturmaktadır. Aratırmanın verileri Kiisel Bilgi Formu ve Romantizm ve E Seçim Tutum Ölçei kullanılarak toplanmıtır. Toplanan veriler SPSS (17,0) paket programı yardımıyla ilgili analizler yapılarak yorumlanmıtır(p<0.05). Elde edilen sonuçlar çalımaya katılan memurların e seçim tutumlarının ve eten beklentilerinin aylık gelir düzeyi, doum yeri ve örenim düzeyi deikenlerine göre farklılamadıı ya deikenine göre ise anlamlı bir farklılık görülmütür. Anahtar Kelimeler: E seçimi, Memur, Eten Beklenti. ABSTRACT The aim of this study is investigating through some demographic variables the 20-30 years old single men's attitudes of spouse selection and their expectations from their spouses. Scanning model has been used in the research.. The study group of the research consists of 100 single men who were recruited and given on-the-job training by a public organization in May 2013. The data are collected through the tools titled Personal Information Form and Romanticism and Spouse Selection Attitude Scale. The data are analyzed and interpreted through SPSS (17.0) programme (p<0.05). The results show that 20-30 years old men's spouse selection attitudes and their ecpectations from spouses do not depend on monthly income, birth place or education level but tightly depend on age variable. Keywords: Mate Choice, Civil Servant, Expectations from Peers. GR Genellikle evlilikler bir seçme süreci sonucunda gerçekleir. E seçiminde iki temel ilke vardır. Benzerlik Ülkesi ne göre, sınırlı bir bireyler grubu içinde ya, ırk, etnik köken, toplumsal sınıf, eitim ve kiilik benzerliklerine dayanılarak seçim yapılır. Benzerlik (homogrami) ilkesi benzerlerin birbirini çektii gerçei üzerine kurulmutur. Buna karılık Bütünleme ilkesi elerin özellikle kiilik açısından farklı ve tamamlayıcı özellikleri nedeniyle seçildiini savunur. Bu ilke karıtların birbirini çektii gerçeine dayanmaktadır. Aratırmalar hangi ilkenin daha çok uygulandıını ortaya koyamamıtır. Ancak benzerlik ilkesinin daha geçerli olduu yolunda izlenimler vardır. Bu ilkenin daha geçerli olması, böyle bir seçimin sosyo-ekonomik sınıf, din, eitim gibi alanlarda daha az çatımaya yol açması, özellikle evliliin * Gazi Üniversitesi, Eitim Bilimleri Enstitüsü, Aile ve Tüketici Bil. Eit. Yüksek Lisans Örencisi ** ube Müdürü, Adalet Bakanlıı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüü - 792 -
ilk yıllarında karılıklı toplumsallama sürecinin daha kolay olması nedeniyle olabilir. Ayrıca ana baba istei ve toplumsal baskı da benzerlik ilkesi dorultusundadır. Psikolojik geliim, cinsel çekim ve ak etkenleri de evlilii çarıtırır. Karı cinsten, aaı yukarı aynı yata, fiziksel çekicilii olan herhangi birine karı heyecansal uyanı ak olarak yorumlanabilir. Evlilik kararı ise romantik bir aka balı olarak alınmaz, mutlu ya da mutsuz sonuçlara katlanmayı içeren sevme kararına dayanılarak alınır.(aytaç ve Bayram,2006: 90) Aile evrensel bir kurum olmasına ramen tek bir aile tanımı yapmak olanaksızdır. Toplumun en küçük ve temel birimi olan aile, ülkeden ülkeye, kültürden kültüre farklılık gösterdii gibi aynı ülke içinde kentten kırsal kesime, sosyal sınıflara ve ekonomik durumlara göre farklılık gösterir. Her toplumun kendine özgü bir aile biçiminin olması, ailenin tanımlanmasını zorlatırır (Duyar, 2002: 35). Aile, içinde bulunduu toplumun bir birimi olarak, onun özelliklerini taır. Toplumun deer yargılarını, gelenek ve göreneklerini, beenilerini, inançlarını kısacası kültürünü yansıtır. Bunun yanında özel bir içyapısı ve ilevi vardır. Bu nedenle sürekli toplumla alı veri içinde bir kurulu olarak çalıır (Yörükolu, 1987: 71). Dünyanın hiç bir yerinde ailesiz topluma rastlanmamıtır, toplumların refahı, mutluluu ve güçlülüü toplumu oluturan ailelerin salıklı yapılarıyla dorudan ilikilidir. Bu salıklı yapı ise en iyi evlilik kurumuyla salanabilmektedir ve aile ile ilgili kurumlara en yakın kurum olarak evlilik kurumu gelmektedir (Koçinolu, 1991: 44). Evlenip yuva kurmak insan topluluklarının en belirgin özelliklerindendir (ahinkaya, 1979). Evlilik tanım olarak; "tam ve sürekli bir hayat ortaklıı yaratmak üzere ayrı cinsiyetteki iki kiinin hukuken makbul ve geçerli birlemesi olup, sosyal, ahlaki ve aynı zamanda hukuki bir kurumdur". Aynı cinsten olanlar arasında evlenme, Türk kamu düzenine aykırıdır. Nitekim 3444 sayılı kanunla Medeni Kanun'un 29. maddesine getirilen ekte, cinsiyet deiiklii halinde evliin kendiliinden sona erecei hükmüne yer verilmitir. nsan Hakları Sözlemesi'nin 12. maddesi de aynı cinsten olan kiilerin yaama ortaklıını koruma alanına dahil etmemitir (Öztan, 2000: 135). Her insan evlilikten bir eyler beklemekte ve bu da insandan insana deimektedir. nsanları; "evli insanlar çounlukta olduu için, yalnızlıktan kurtulmak için, ekonomik güvence için, çocuk sahibi olmak için, mutlu ve iyi bir yaam için, üstünlük ve cinsel doyum salamak için, evlilii ortaklık olarak gördükleri için, insanların büyük kısmı evli olduu için, evlilik doal bir olay olduu için..." gibi sebepler evlenmeye zorlayan sebeplerdendir (Çaplı, 1992: 86). Tüm dünya toplumlarında olduu gibi Türk toplumunda da yüzlerce insan evlenmektedir. Evlenen bireylerin bazıları bilinçli, bazıları da toplumda alıılmı bir davranı olduu için evlenmektedir. Bireyin salıklı evlilik yapabilmesi için öncelikle kronolojik olgunlua erimesi gerekir. Kronolojik olgunlua erimeden gerçekletirilen evliliklerde deer yargılarının ve beklentilerin ileriki yalarda deitii; bu nedenle evlilikte uyumun salanamadıı görülmektedir. Kiilerin henüz zevkleri, amaçları, beklentileri, hayat felsefeleri, sosyal deerleri tam kararlılık göstermediinden küçük yata yapılan evlilikler yeterince salıklı görülmemektedir. Türk Toplumu'nun yapısı gerei, evlilikler genelde bireylerin kronolojik olgunluu dikkate alınmadan çou kez büyüklerin kararıyla gerçeklemektedir (Bilen, 2004: 27). E seçimi ve evlilik, bireyin yaantısında oldukça önemli bir yer tutan ve bireyin belli bir olgunlua erimesi sonucunda oluan bir olaydır. E seçimi yapılırken e olacak kimsenin birçok özelliinin e seçimi yapan bireyin özellikleriyle karılıklı olarak uyumlu olması ilikilerin daha salıklı yürümesini salar. Kiilik özellikleri, genel görünü, ekonomik imkânlar, mesleki ve sosyal statü, din ve ideolojik görüler e olarak seçilecek kiide aranan niteliklerden bazıları olur. - 793 -
AMAÇ Bu aratırmanın amacı günümüz toplumunda evlenme çaına gelmi olan 20-30 ya grubuna dahil erkeklerin e seçimine ilikin tutumlarının ve beklentilerin ne düzeyde olduunu belirlemektir. Bu temel amaç dorultusunda; Ya, Örenim Durumu, Doum Yeri (Bölge Balamında) ve Aylık Net Gelir deikenlerine göre Erkeklerin E Seçimine Yönelik Tutumları ve Eten Beklentileri anlamlı farklılık gösterip göstermediklerine dair soruların cevapları aranacaktır. YÖNTEM Aratırmanın Modeli: Aratırma betimsel bir nitelikte olduu için tarama modeli kullanılarak yapılmıtır. Tarama modeli, geçmite ve hâlen var olan durumu olduu gibi betimlemeyi amaçlayan bir aratırma yaklaımıdır. Tarama modeli daha çok sayıda elemandan oluan bir evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak amacıyla, evrenin tümü ya da ondan alınacak örnek ya da grup üzerinde yapılmaktadır (Karasar,2002). Çalıma Grubu: Aratırmanın çalıma grubunu, Bir Kamu kurumunca 2013 yılı Mayıs ayı itibarıyla hizmetiçi eitime alınan 100 kiilik erkek memur grubu oluturmaktadır. Veri Toplama Araçları Aratırma kapsamında çalıma grubuna dâhil olanların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla dört soruluk kiisel bilgi formu kullanılmıtır. Bu form; ya, örenim durumunuz, doum yeriniz (bölge açısından) ve aylık net geliriniz maddelerinden olumaktadır. Aratırmada, katılımcıların e seçimine yönelik tutumlarını ve eten beklentilerini belirlemek amacıyla Cobb, Larson ve Watson (2003) tarafından gelitirilen ve Güngör, Yılmaz ve Çelik (2008) tarafından Türkçe ye uyarlayıp geçerlik ve güvenirlilik çalımalarını yaptıkları Romantizm ve E Seçimi Tutum Ölçei (REST) uygulanmıtır. Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı.65 olarak bulunmutur. 32 adet sorudan oluan Ölçein 1, 9, 20 ve 30. maddeleri çeldirici maddeler olup, puanlama sürecinde hesaplanmamaktadır. Ölçein toplamından alınabilecek en düük puan 28, en yüksek puan ise 140'dır. Ölçekten düük puan alınması e seçimindeki sınırlandırıcı inanç düzeyinin düüklüüne, yüksek puan ise yüksekliini ifade etmektedir. Verilerin Analizi Çalımaya katılan bireyler hakkında tanımlayıcı bilgiler salamak amacıyla SPSS 17.0 paket programı yardımıyla çalımada kullanılan testlere ilikin tablolarda frekanslara, ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum deer gibi tanımlayıcı istatistikler verilmitir. BULGULAR Tablo 1 de çalımaya katılan erkek memurların kiisel özelliklerine ilikin bilgiler sunulmutur. Tablo 1. Aratırmaya Katılan Memurların Kiisel Özelliklerinin Frekans Daılımı Özellikler f % Kümülatif % Ya 20-22 10 10 10 23-25 48 48 58 26-28 32 32 90 29-30 100 100 100 Örenim Durumu Lise 15 15 15 Meslek Lisesi 2 2 17 Meslek Yüksek Okulu 10 10 27 Fakülte-Yüksek Okul 62 62 89 Lisansüstü 11 11 100 Doum Yeri Karadeniz 15 15 15 Maramara 1 1 16 Ege 17 17 33 Akdeniz 17 17 50 Güneydou 6 6 56 Douanadolu 12 12 68-794 -
çanadolu 32 32 100 Aylık Gelir (TL) 1500 ve altı 18 18 18 1501-1750 5 5 23 1751-2000 68 68 91 2001-2250 8 8 99 2.251 ve üstü 1 1 100 Yukarıdaki tabloda aratırma sürecine dâhil edilen, bekâr erkek memurların farklı deikenler açısından demografik özellikleri sunulmutur. Tablo 2. Aratırmaya Katılan Memurların Sorulara Verdikleri Cevapların Betimsel statistikleri Alt Boyutlar Sorular (f)/% (f)/% (f)/% (f)/% (f)/% Beraber yaama 4. Evlilik öncesi birlikte yaamak, mutlu evlilii sürdürebilme ansımızı arttıracaktır. 44 21 19 12 4 12. Evlilik öncesi birlikte yaarsak, evliliimizde daha mutlu olacaımıza inanıyorum. 51 20 12 14 3 19. likimizi denemenin bir yolu olarak, evlenmeden önce birlikte yaamak bizim için iyi bir fikirdir. 54 19 11 11 5 27. Evlenmeden önce birlikte yaama, evliliimizin nasıl gideceini test etmenin iyi bir yoludur. 48 22 14 9 7 Ortalama 49,3 20,5 14 12 4,8 Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tamamen Katılıyorum Yalnız ve tek Doru Ak Yeterli Tam Güven 10. 25. 2. 3. 11. 17. 18. 26. 5. 13. 15. 21. Dünyada mutlu bir evlilik yapabileceim birçok kii var. 19 25 34 7 15 Dünyada evlenebileceim "sadece bir ve tek" doru insan var. 28 28 17 16 11 Ortalama 23,5 26,5 26 12 13 Benim için gerçek olan tek bir ak vardır, o da evleneceim kiiye olan aktır. 15 7 11 25 42 Birbirimize karı hissettiimiz sevgi, evlenmek için yeterli bir neden olmalıdır. 16 14 18 31 21 Birbirimize duyduumuz ak, mutlu bir evlilik yürütmek için yeterli olmalıdır. 12 15 25 33 15 Ruh ikizimi bulduum zaman, partnerimle benzer özelliklere sahip olmak benim için önemlidir. 48 22 14 9 7 Birbirimizi sevdiimiz sürece, evlilie giden yolumuzda hiçbir engelin durmasına izin 6 7 10 37 40 vermemeliyiz. Ancak Bir aptal, çok sevdii biriyle evlenmekten kaçar. 21 13 25 22 19 Ortalama 20,6 14,2 18 26 20 Evliliimin iyi yürüyeceinden kesin olarak emin olmalıyım ki, sevgilimle evlenmeyi düünebileyim Evlenmeden önce iyi bir e olacaımdan tamamen emin olmalıyım. Yeterince uzun süre beklersem, evleneceim doru kii bir gün karıma çıkar. likimiz zaman içinde yeterince güçlü olduunu ispat edinceye kadar, sevgilimle evlenmek için beklemeliyim. 4 8 13 37 38 5 2 11 43 39 18 32 28 14 8 8 14 22 34 22 28. Evlenmeden önce evlilie tamamen hazır olana kadar 5 10 19 40 26-795 -
dealletirme 6. 14. 22. 29. Çaba Gösterme 7. 23. 31. Zıt Kutuplar 8. 16. 24. 32. Beraber yaama 4. 12. 19. 27. Yalnız ve tek Doru 10. 25. Ak Yeterli 2. 3. 11. 17. 18. 26. beklemeliyim. Ortalama 8 13,2 19 34 27 Sevdiim kii benim için tamamıyla ideal olmasa bile onunla evlenirim. likimizdeki her ey beni memnun etmiyorsa, sevgilimle evlenmemeliyim. Evleneceim doru kiiyi bulabilmek benim kontrolümde olan bir ey deildir. Benim ihtiyaçlarımın hepsine cevap verebileceinden emin olmasam bile yinede sevgilimle evlenirdim. 11 28 22 19 20 16 18 26 24 16 12 18 26 22 22 11 23 30 21 15 Ortalama 12,5 21,8 26 22 18 Evlenilecek doru kiiyi bulma, çabadan daha çok bir ans iidir. 10 8 31 32 19 Gelecekteki eim ve ben evlenmeden önce çok iyi bir arkada olmalıyız 11 19 24 29 17 Evlenmek çok çabalamadan, doal olarak gelien bir süreçtir. 9 15 25 29 22 Ortalama 10 14 27 30 19 Birbirine aırı derecede benzer olan çiftlerin ilikileri çok sıradan ve sıkıcıdır. 21 27 30 13 9 Evlenmeye karar verdiim zaman, partnerimle benzer özelliklere sahip olmak benim için önemlidir. 14 45 13 18 10 Birçok yönden bana benzeyen biriyle evlendiimde ilikimiz daha güçlü olacaktır. 27 34 19 12 8 Benim kiilik özelliklerim tam tersi özelliklere sahip birisiyle evlenmeliyim. 59 26 6 4 5 Ortalama 30,3 33 17 12 8 Evlilik öncesi birlikte yaamak, mutlu evlilii sürdürebilme ansımızı arttıracaktır. Evlilik öncesi birlikte yaarsak, evliliimizde daha mutlu olacaımıza inanıyorum. likimizi denemenin bir yolu olarak, evlenmeden önce birlikte yaamak bizim için iyi bir fikirdir. Evlenmeden önce birlikte yaama, evliliimizin nasıl gideceini test etmenin iyi bir yoludur. 44 21 19 12 4 51 20 12 14 3 54 19 11 11 5 48 22 14 9 7 Ortalama 49,3 20,5 14 12 4,8 Dünyada mutlu bir evlilik yapabileceim birçok kii var. Dünyada evlenebileceim "sadece bir ve tek" doru insan var. 19 25 34 7 15 28 28 17 16 11 Ortalama 23,5 26,5 26 12 13 Benim için gerçek olan tek bir ak vardır, o da evleneceim kiiye olan aktır. Birbirimize karı hissettiimiz sevgi, evlenmek için yeterli bir neden olmalıdır. Birbirimize duyduumuz ak, mutlu bir evlilik yürütmek için yeterli olmalıdır. Ruh ikizimi bulduum zaman, partnerimle benzer özelliklere sahip olmak benim için önemlidir. Birbirimizi sevdiimiz sürece, evlilie giden yolumuzda hiçbir engelin durmasına izin vermemeliyiz. Ancak Bir aptal, çok sevdii biriyle evlenmekten kaçar. 15 7 11 25 42 16 14 18 31 21 12 15 25 33 15 48 22 14 9 7 6 7 10 37 40 21 13 25 22 19 Ortalama 20,6 14,2 18 26 20-796 -
Tam Güven dealletirme Çaba Gösterme Zıt Kutuplar 5. 13. 15. 21. 28. 6. 14. 22. 29. 7. 23. 31. 8. 16. 24. 32. Evliliimin iyi yürüyeceinden kesin olarak emin olmalıyım ki, sevgilimle evlenmeyi düünebileyim Evlenmeden önce iyi bir e olacaımdan tamamen emin olmalıyım. Yeterince uzun süre beklersem, evleneceim doru kii bir gün karıma çıkar. likimiz zaman içinde yeterince güçlü olduunu ispat edinceye kadar, sevgilimle evlenmek için beklemeliyim. Evlenmeden önce evlilie tamamen hazır olana kadar beklemeliyim. 4 8 13 37 38 5 2 11 43 39 18 32 28 14 8 8 14 22 34 22 5 10 19 40 26 Ortalama 8 13,2 19 34 27 Sevdiim kii benim için tamamıyla ideal olmasa bile onunla evlenirim. likimizdeki her ey beni memnun etmiyorsa, sevgilimle evlenmemeliyim. Evleneceim doru kiiyi bulabilmek benim kontrolümde olan bir ey deildir. Benim ihtiyaçlarımın hepsine cevap verebileceinden emin olmasam bile yinede sevgilimle evlenirdim. 11 28 22 19 20 16 18 26 24 16 12 18 26 22 22 11 23 30 21 15 Ortalama 12,5 21,8 26 22 18 Evlenilecek doru kiiyi bulma, çabadan daha çok bir ans iidir. Gelecekteki eim ve ben evlenmeden önce çok iyi bir arkada olmalıyız Evlenmek çok çabalamadan, doal olarak gelien bir süreçtir. 10 8 31 32 19 11 19 24 29 17 9 15 25 29 22 Ortalama 10 14 27 30 19 Birbirine aırı derecede benzer olan çiftlerin ilikileri çok sıradan ve sıkıcıdır. Evlenmeye karar verdiim zaman, partnerimle benzer özelliklere sahip olmak benim için önemlidir. Birçok yönden bana benzeyen biriyle evlendiimde ilikimiz daha güçlü olacaktır. Benim kiilik özelliklerim tam tersi özelliklere sahip birisiyle evlenmeliyim. 21 27 30 13 9 14 45 13 18 10 27 34 19 12 8 59 26 6 4 5 Ortalama 30,3 33 17 12 8 Tablo 2 incelendiinde Beraber Yaama alt boyutunda yer alan 4, 12, 19 ve 27. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalaması %49,3 tekabül etmekte ve katılımcıların evlilik öncesi beraber yaamayla alakalı görülerin yer aldıı bu kısımdaki sorulara kesin bir dille karı çıkmakta oldukları görülmektedir. Bu boyuta Katılmıyorum cevabı veren %20,5 lik kısımla birlikte ele alacak olursak %79,8 lik bir kesimin evlilik öncesi beraber yaama ilikin olumsuz görü beyan ettikleri görülecektir. Ölçein batı toplumlarını ele alarak hazırlanmı olduunu göz önünde bulunduracak olursak bu alt boyuttaki sorular toplumumuzdaki bakı açısını saptamamıza yardımcı olmaktadır. Tabloda Yalnız ve Tek Doru alt boyutunda yer alan 10. ve 25. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamaları incelendiinde ise yüzdelik olarak daılımlar birbirine yakınlık göstermektedir. Katılımcıların bu alt boyutta yer alan sorulara verdikleri cevaplar bize bir fikir vermekten uzak gözükmektedir. Tabloda Ak Yeterli alt boyutunda yer alan 2, 3, 11, 17, 18. ve 26. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamalarına bakıldıında farklılık göze çarpmamaktadır ancak 2. ve 18. sorulara baktıımızda katılımcıların %42 ve %40 oranında Tamamen Katılıyorum cevabına aırlıklı olarak iaretledikleri görülmektedir. Verilen bu cevaplar ııında katılımcıların - 797 -
evlenecekleri ee karı sevgi duyma isteklerinin varlıını ve yuvalarını bu sevgi temelinde kurma fikirlerinin aır bastıı anlaılmaktadır. Tablodaki 5, 13, 15, 21. ve 28. soruların Tam Güven alt boyutu altında birletii görülmektedir. Sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamalarına bakıldıında Katılıyorum ıkkına %34, Tamamen Katılıyorum ıkkına ise %27 lik bir oranda katılımcıların yönelimleri söz konusudur. Bu iki cevabın ortalamalarının toplamını bir arada ele alacak olursak %61 lik bir oran karımıza çıkmaktadır. %61 lik kesim evlilikle ilgili karar vermede aceleci davranmaktan uzak durmakta, evlilikle ilgili kendilerini hazır hissedene kadar beklemeyi uygun görmektedirler, özetleyecek olursak duygusal davranmaktan çok mantıklı hareket etmeyi seçmektedirler. Tabloda dealletirme alt boyutunda yer alan 6, 14, 22. ve 29. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamalarına bakıldıında sorulara verilen cevapların eit daılım gösterdii görülmektedir. Tabloda Çaba Gösterme alt boyutunda yer alan 7, 23. ve 31. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamalarına bakıldıında %30 luk bir kesimin e seçiminin çabadan çok bir ans ii olduunu ve doal bir süreç içerisinde gerçekletii görüüne katıldıklarını bildirmektedirler. Tabloda Zıt Kutuplar alt boyutunda yer alan 8, 16, 24. ve 32. sorulara verilen cevapların aritmetik ortalamaları incelendiinde 16. ve 32. sorular ön plana çıkmaktadır. 16. soruya %45 lik bir kesim evlenecei kiiyle aynı özellikleri taımayı kabul etmediklerini beyan etmektedir. 32. soruya ise %59 luk bir kesim Benim kiilik özelliklerim tam tersi özelliklere sahip birisiyle evlenmeliyim sorusuna kesinlikle katılmadıını beyan etmekteler. Bu iki birbirinin zıddı olan soruya verilen cevaplar incelendiinde katılımcıların çeliki içerisinde oldukları görülmektedir. E seçiminde farklı özellikler kuramına göre, kiilerin kendilerinden farklı özelliklere sahip olanı seçmelerinin evlilik mutluluunu artıracaı düünülmektedir. Bazı insanlar, kendilerinde olmayan özellikleri bakasında aramaktadır. Kiisel özellikleri yönüyle farklılıklar, konuulan konu ve yaantılarda çeitlilik ve zenginlik kazandırabilecektir. (Yılmazçoban,2011: 180) Katılımcıların e seçimlerine ve eten beklentilerinin yalarına, örenim durumlarına, aylık gelir düzeylerine ve doum yerlerine göre deiip deimediine ilikin ANOVA sonuçları Tablo 3 te sunulmutur. Tablo 3. Aratırmaya Katılan Memurların e seçimlerine ve eten beklentilerinin yalarına, örenim durumlarına, aylık gelir düzeylerine ve doum yerlerine göre deiip deimediine ilikin ANOVA sonuçları. Varyansın Kaynaı Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması F P Gruplar Arası 1357,392 3 452,464 3,078 0,031* Ya Grup çi 14257,658 97 146,986 Toplam 15615,05 100 Gruplar Arası 1005,571 4 251,393 1,652 0,168 Örenim Durumu Grup çi 14609,479 96 152,182 Toplam 15615,05 100 Gruplar Arası 981,75 4 245,437 1,610 0,178 Aylık Gelir Düzeyi Grup çi 14633,3 96 152,43 Toplam 15615,05 100 Gruplar Arası 1032,706 6 172,118 1,109 0,363 Doum Yeri Grup çi 14582,344 94 155,131 Toplam 15615,05 100-798 -
Tablo 3 teki veriler incelendiinde katılımcıların e seçimlerine ve eten beklentilerine ilikin puanlarının örenim durumuna göre [F=1.652, p>.05], aylık gelir düzeyine göre [F=1.610, p>.05], doum yerine göre [F=1.109, p>.05] farklılamadıı görülmektedir. Bir baka ifadeyle aratırma grubuna dahil olan katılımcıların e seçimlerine ve eten beklentilerine örenim durumları, aylık gelir düzeyleri ve doum yerlerinin etki etmedii görülmektedir. Tablo 3 teki veriler ya deikenine göre incelendiinde ise [F=3.078, p<.05] anlamlı bir farklılık olduu görülmektedir. Ya deikenine göre katılımcıların e seçimleri ve eten beklentileri farklılık göstermektedir. Tablo 4 te ya deikenin ortalamaları, standart hataları, minimum ve maksimum puan aralıkları verilmitir. Tablo 4. Ya Deikenine likin Puanların Betimsel statistikleri N Mean Std. Deviation Std. Error Minimum Maxim um 20-22 Ya 10 92,4000 9,29994 2,94090 80,00 109,00 23-25 Ya 48 84,7708 11,78033 1,70034 55,00 113,00 26-28 Ya 33 89,6061 12,34640 2,14923 66,00 124,00 29-30 Ya 32 79,1000 15,19832 4,80613 47,00 102,00 Total 100 86,5446 12,49602 1,24340 47,00 124,00 Tablo 4 incelendiinde 20 22 ya aralıında 10 kiini olduu ve sorulara verilen cevapların puanlamaların ortalamasının 92,4 çıktıı en düük puan alan kiinin 80 en yüksek puan alan kiinin ise 109 puan aldıı görülmektedir. 23 25 ya aralıına 48 kiinin girdii ve aldıkları puanların ortalamasının 84,7708 olduu katılımcılar tarafından alınan en düük puanın 55 en yüksek puanın ise 113 olduu görülmektedir. 26 28 ya aralıına 33 kiinin girdii ve aldıkları puanların ortalamalarının 89,6061 olduu katılımcıların aldıı en düük puanın 66 en yüksek puanın ise 124 olduu görülmektedir. 29 30 ya aralıına 32 kiinin girdii ve aldıkları puanların ortalamasının 79,1 olduu katılımcıların aldıı en düük puanın 47 en yüksek puanın ise 102 olduu görülmektedir. Genel olarak ortalamalar incelendiinde 23 25 ya aralııyla 26 28 ya aralıına giren katılımcıların puanlarında farklılık olmadıı birbirlerine yakın deerler aldıkları görülmektedir. Yani bu iki ya aralıındaki kiilerin e seçimine ve eten beklentilerine ilikin görüleri benzerlik göstermektedir. 20 22 ya grubuna dâhil olanların ortalamaları ile 29 30 ya grubuna dâhil olanların ortalamaları karılatırıldıında ise farklılık göze çarpacaktır. Romantizm ve E Seçim Tutum Ölçeinin puanlanması neticesinde düük puan ortalamasına sahip olunması e seçiminde sınırlandırıcı inanç düzeylerinin düüklüüne, yüksek puan aralıı ise sınırlandırıcı inanç düzeylerinin yüksekliine iaret etmektedir. 29 30 ya grubuna dâhil olan katılımcıların puanlarının aritmetik ortalamaları 79,1 le en düük seviyeyi göstermektedir. 20 22 ya grubuna dâhil olan bireylerin puanlarının aritmetik ortalamaları incelendiinde ise 92,4 le en yüksek puan ortalamasına sahip olduklarını göstermektedir. Bu sonuçlar ııında diyebiliriz ki katılımcılar 20 22 yalarında iken e seçimine ilikin görülerinde kendilerini sınırlandırdıklarını, 29 30 yalarında iken ise bu sınırların büyük oranda ortadan kaldırdıkları sonucuna ulaabilmekteyiz. SONUÇ ve TARTIMA Genç yetikinlik dönemi literatürde e seçimi, ele birlikte yasamayı örenme, bir aile kurma, çocuk yetitirme, bir evin ilerini yürütme, yurttalık sorumluunu üstlenme ve yaamda meydana gelebilecek deiimlere uyum salama eklinde nitelendirilmektedir (Onur, 2003; Scott, 2009). Ülkemiz, genç nüfus oranının yüksek olduu ülkeler arasında yer almaktadır. - 799 -
TÜK Aralık 2010 yılı verilerine göre nüfusun yarısı 29 yaın altında olduu belirtilmitir. (TÜK, 2010) Evlilik aamasının güçlü birer adayları olarak seçilen katılımcılara yönelik yapılan bu aratırma neticesinde 20 30 ya grubu bekâr memur erkeklerin e seçimlerine ilikin tutumları ve eten beklentileri örenim durumları, gelir düzeyleri ve doum yerlerine göre deimediini göstermitir. Ya deikeni irdelendiinde ise 20 22 yaındaki erkeklerle 29 30 ya grubundaki erkeklerin almı olduu puanlar arasında anlamlı bir farklılıın ortaya çıktıı görülmütür. Küçük ya grubundaki katılımcıların e seçiminde daha fazla kıstas ortaya koymaları nedeniyle yapılan evliliklerde aranılan kıstasların salanamaması durumunda boanma olaylarının sıklaması neticesini vermektedir. Üst ya grubuna dâhil olan katılımcılar da ise ete aranılan kıstasların asgari düzeye çekildii aile kurma yolunda ortaya çıkması muhtemel problemleri bertaraf etme güdümünde olduklarını göstermektedir. Kalmijn. De Graaf ve Poortman, 2004; Arıkan, 1996, evlenme yaı dütükçe kiilerin e tercihlerinde hata yapma olasılıının artacaı, elerin ailelerinin evlenme yaının düüü ile birlikte elerin evliliklerine olumsuz etkilerinin artacaı, elerin maddi, sosyal ve i imkânları bakımından evlenme yaları dütükçe olanaklarının azalacaı düünüldüünde, ilk evlenme yaının düüklüünün evlilik uyumu üzerinde negatif, yaın artıının olumlu bir etkisinin olduu görülmekte olduu sonucuna ulamı olmaları bizim çalımamızla paralellik göstermektedir. Bacanlı, (2002) elerde istenen özellik ve tercihlerin neler olabileceini incelemitir. Bu aratırma örneinde, bekâr kız ve erkeklerin elerinde aradıkları bazı özellikler sorulmutur. Deiik özellikler yönüyle kız ve erkek örencilerin verdikleri cevaplar, yaanılan ehre göre farklılık göstermitir. Bu durum bizim çalımamızla tutarlık göstermemektedir. KAYNAKÇA AYTAÇ, S., BAYRAM, N. Üniversite Gençliinin ve E Seçiminde Etkin Kriterlerin Analitik Hiyerari Süreci (AHP) ile Analizi, http://www.iguc.org/isvees.htm, Son Eriim 06.02.2006 BACANLI, Hasan (2002). Psikolojik Kavram Analizleri, Ankara: Nobel Yayınları. BLEN, Mürüvvet. (2004). Salıklı nsan likileri. Ankara: Anı Yayıncılık. ÇAPLI, Orhan. (1992). Evlenmeye Hazır Mısınız?,Ankara: Bilgi Yayınevi. (1. Basım). COBB, N.P., LARSON, J.H. ve WATSON, W.L. (2003). Development of the attitudes about romance and mate selection scale Family Relations, 52, 222 231 DUYAR, Tuba. (2002). Evlilik Ve Kadının Yabancılaması, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. GÜNGÖR, H. Cihan., YILMAZ, Müge. ve BALCI Çelik, Seher. (2011). Romantizm ve E Seçim Tutum Ölçeinin Uyarlanması Geçerlik ve Güvenirlik Çalıması, Türk Psikolojik Danıma ve Rehberlik Dergisi, S. 4(36), s. 180 190. KARASAR, Niyazi (2002). Bilimsel Aratırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Daıtım. KOÇNOLU, H. (1991). Sosyo Ekonomik Düzeyi Farklı Ailelerin Evlilik Konusundaki Bilgi Tutum ve Tavırlarının Saptanması, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ONUR, B. (2003). Gelisim Psikolojisi: Yetiskinlik, Yaslılık, Ölüm, Ankara: mge Kitabevi, 6. Baskı. ÖZTAN, B. (2000). Aile Hukuku, Ankara: Turan Kitabevi. AHNKAYA, R. (1979). Psiko-Sosyal Yönleriyle Aile, Ankara.: Karde Basımevi. (3.Basım). TÜK, (2010). 22 Ekim 2011 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/ adresinden eriildi. YÖRÜKOLU, A. (1987). Gençlik Çaı, stanbul: Özgür Yayınları. YILMAZÇOBAN, M.A. (2011). Evlilikte Çiftleri Etkileyen Unsurlar ve Arkadalık lkeleri, Sosyal Bilimler Dergisi, S. 1, s. 178 195. - 800 -