DİYABETÜS MELLÜTÜS BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ DİYABET HEMŞİRESİ SAFİYE ÇATALÇAM
DİYABET İnsülin hormonunun yetersizliği, yokluğu ve/veya eksikliği sonucu oluşan karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasında bozukluklara yol açan, kronik hiperglisemiyle karakterize bir metabolik sendromdur. 23.12.2016 2
Diyabetes mellitus` a tarih yapraklarında ilk kez M.Ö. 1500 yıllarında Mısır papirüslerinde rastlanmıştır. Bu papirüslerde bol su içme ve aşırı idrara çıkma ile seyreden bir hastalıktan bahsedilmektedir. M.Ö. 5. yüzyılda Hint uygarlığında "Medhumeh" adı verilen, aşırı susama ve ağız kokusu ile birlikte "ballı idrarla" seyreden bir hastalıktan bahsedilmiştir. Bu hastalığa sahip kişilerin genelde şişman insanlar olduğu ve hastaların kuruyarak ve ağızlarının kokarak öldükleri belirtilmektedir. Hastalığa ilk kez diyabet adını M.S. 130-200 yılları arasında yaşayan Kapadokyalı hekim Arataeus vermiştir. Dört ciltlik eserinde diyabeti "hastalık nemli vücut ve uzuvlardan oluşur. Salgılar böbrek ve mesane aracılığı ile dışarı atılır. Hastalardaki su yapımı asla kesilmez, fakat su kaybı bir bendin açılmış kapağı gibi sürer gider. Bir süre sonra zayıflama, daha sonra da ölüm gelir." diyerek tanımlarken diyabetle ilgili ilk önemli belgeyi hazırlamıştır. (1)
DİYABET NEDEN ÖNEMLİ BİR HASTALIK? 23.12.2016 4
DÜNYADA Dünyada 1985 yılında 30 milyon olan diyabetli birey sayısı 2007 yılında 246 milyona, 2011 yılında 320 milyona ulaşmıştır. IDF e göre 20-79 yaş arası diyabet prevelansı %7.3 tür. 23.12.2016 5
Türkiye Diyabet Epidemiyoloji (TÜRDEP) Çalışması Genel Sonuçları (20 yaş üstü ) Diyabet % 7.2 (2.600.000) Yeni DM % 32.3 (832.000) Bilinen DM % 67.7 (2,400.000) IGT % 6.7 (2.8milyon) 23.12.2016 6
Diyabet ağır organ hasarlarına ve erken ölümlere sebep olabilir Avrupa da 20 yaş üstü grupta körlük nedenleri arasında ilk sıradadır. Diyabetlilerde alt ekstremite ampütasyonları olmayanlara göre 10 15 kat fazla ABD de yılda 60 binden fazla diyabetliye bacak ampütasyonu yapılmaktadır. Hemodiyaliz tedavisi altındaki Son Dönem Böbrek Yetmezliğinin 1/3 ünü Diyabetliler oluşturmaktadır. 23.12.2016 7
Diyabet Maliyeti çok yüksek bir hastalıktır. Türkiye de diyabetiklere yapılan total harcama 1.1 milyar dolar dır. Komplikasyon sıklığında her %10 luk artış, maliyette yılda 180-190 milyon dolar lık artışa neden olacaktır Aylık harcama 200-250 TL 23.12.2016 8
Diyabet her yaşta görülebilen bir hastalıktır. 0-90 yaş arasında görülebilir 23.12.2016 9
Glukoz ve İnsülin Vücut, sürekli olarak kanda bir miktar şekere (glukoza) ihtiyaç duyar. İnsülin kan dolaşımındaki glukozu hücrelere taşımakla görevlidir. İnsülin pankreas tarafından üretilen bir hormondur. Hücrelerdeki glukoz, günlük yaşamımızı devam ettirmeyi sağlayacak enerji kaynağıdır.
Diyabetin Etyolojik Sınıflaması 1. Tip 1 Diabetes Mellitus 2. Tip 2 Diabetes Mellitus 3. Diğer Spesifik Tipler 4. Gestasyonel Diabetes Mellitus
Tip 1 Diyabet Pankreastan salınan insülinin eksikliğine veya yokluğuna bağlı gelişir. Tedavide mutlaka insülin gereklidir. Her yaşta ortaya çıkabileceği gibi en sık 30 yaş öncesi gelişir. Diyabetik semptomlar ani olarak başlar. Hastalarda sıklıkla kilo kaybı vardır. Bir kısım hastada tanı ve tedavinin gecikmesi ile diyabetik ketoasidoz tablosu gelişebilir.
Tip 1 Diyabet in Belirtileri Sık idrara çıkma Aşırı acıkma Aşırı susama Açıklanamamış kilo kaybı Zayıflık veya yorgunluk Ani ve hızlı başlayabilir.
Tip 2 Diyabet En sık görülen diyabet tipidir. Gelişiminde 3 önemli faktör rol oynar; -Pankreas beta hücresi insülin salgısının bozukluğu -Salınan insülinin periferik dokudaki etkisizliği -Karaciğerde glukoz üretiminin artması Hastalar genellikle aile öyküsü pozitif olan, kilolu, 45 yaşın üstündeki kişilerdir. Çoğu vaka asemptomatiktir, tanı rastlantısal olarak konabilir.
Tip 2 Diyabet in Belirtileri Zayıflık, yorgunluk ve kırıklık, Kuru kaşıntılı deri, Artan açlık, susama ve idrara çıkma, El ve ayaklarda karıncalanma veya his kaybı, Deride iyileşmeyen enfeksiyon durumu,
Gestasyonel Diyabet Gestasyonel diyabet ilk kez gebelik sırasında ortaya çıkan diyabettir. Gebelikten önce diyabeti olanlar bu tanıma girmez Genellikle gebeliğin ikinci yarısından sonra ortaya çıkar ve doğumu takiben düzelir. Gestasyonel diyabetten sonra tip 2 diyabet gelişme insidansı %40 60 dır. Gestasyonel diyabet taraması yapılması gereken risk grupları; -Ailesinde diyabet öyküsü olanlar -Şişmanlık -30 yaş üzeri gebelikler -İntrauterin ölüm -İri doğum (>4 kg) hikayesi bulunanlar
Diyabet Risk Grupları Obezite Anamnezde gebelik diyabeti ve/veya iri bebek anamnezi İleri yaş Ailede genetik yüklülük Erken yaşta hipertansiyon Dislipidemi Daha önceden bozulmuş açlık glukozu veya glukoz toleransı anamnezi
DİYABET TANISI?
RASTLANTISAL KAN ŞEKERİ 200 mg/dl 111-199 mg/dl 110 mg/dl DİYABET VAR İki kez açlık kan şekeri ölçün DİYABET YOK 23.12.2016 19
AÇLIK KAN ŞEKERİ (ADA 2005) 126 mg/dl 111-125 mg/dl <110 mg/dl DİYABET VAR 75 gr glukoz ile OGTT yapın DİYABET YOK 23.12.2016 20
Diyabet Tedavisi DİYABET TEDAVİ PLANI EĞİTİM BESLENME EGZERSİZ İLAÇ
Eğitim Bir yıl sonrası ise düşündüğün, tohum ek; Ağaç dik, on yıl sonrası ise tasarladığın; Ama düşünüyorsan yüzyıl sonrasını, halkı eğit. Kuan Şu Sn Vincent Bildirgesi; Diyabet yönetimi ve bakımı konusunda bütün diyabetik bireyleri,aileleri, yakın çevreleri, sağlık personeli için eğitim organize etmek;diyabetin bakımı,eğitimi ve araştırmalarına yönelik var olan merkezleri yeniden yapılandırmak ve yenilerini açmak... Hastanın hastalığı konusunda bilgilenmesi,hastalığını daha iyi yönetmesi anlamına gelir. Eğitim alan hastaların metabolik kontrolleri daha iyidir.
GENLER SİLAHI DOLDURUR.YAŞAM TARZI TETİKLER. DR.ELLİOT JOSLİN
TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Diyabetik diyete ihtiyaç yoktur. Diyabetli bireylerin kendi yaşam tarzlarına uygun bireyselleştirilmiş plan oluşturulmalıdır. Halk ve diyabetliler için önerilenler aynıdır. 23.12.2016 24
TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Kişiye özel olarak düzenlenir. TBT inde günlük enerjinin - < %45-55 ının CHO - %15-20 sini protein (0.8gr/kg), - %25-35 unu yağ 23.12.2016 25
Yiyecek Piramidi Yağlar ve tatlılar Kısıtlı kullanın Süt, yoğurt ve peynir grubu 2-3 öğün Anahtar Yağlar (doğal ve asitli) Şeker (eklenmiş) Bu semboller gıdalara eklenmiş yağları ve şekerleri göstermektedir. Et, kümes hayvanları, balık, kuru bakliyat, yumurta ve kuruyemiş grubu 2-3 öğün Sebze grubu 3-5 öğün Meyve grubu 2-4 öğün Ekmek, tahıl, pirinç ve makarna grubu 6-11 öğün
TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Ana ve ara öğünlerin zamanının belirlenmesi Ana ve ara öğünlerde hedef kan glukoz değerini koruyacak karbonhidrat düzeyinin belirlenmesi, Öğünlerde bol posa tüketimi Yeterli vitamin ve mineral desteğinin alınması CHO sayımının öğretilmesi Glisemik indeksi düşük gıdalar 23.12.2016 27
EGZERSİZ Daha önce aktif olmayan diyabetliler için yürümek iyi bir egzersizdir, Hoşa giden aktiviteler yapılmalıdır, Diyabetlinin yaşam tarzına uygun spor türü seçilmelidir. Haftada 5 gün 30 dk yapılan spor yeterlidir. 23.12.2016 28
EGZERSİZ Egzersiz öncesi kan şekeri kontrolü yapmalı Hipoglisemi ve hiperglisemiye karşı önlem alınmalı,ek gıda bulundurulmalı Açlık döneminde yada yemekten hemen sonra egzersiz yapmamalı, Uygun ayak malzemeleri seçerek egzersize başlamalı Egzersiz sırasında yeterli sıvı alımının sağlanması 23.12.2016 29
ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİ OAD ler İNSÜLİN değildir. İnsülin yerine kullanılmazlar. Başarılı etki gösterebilmeleri için yenilen gıdalara dikkat edilmesi gereklidir. 23.12.2016 30
Tip 2 Diyabet Tedavisi DİYET + EGZERSİZ 1-2 ay içinde anlamlı değişiklik yoksa veya 3 ay içinde hedef glisemi değerlerine ulaşılmadıysa OAD Submaksimal dozda 2 4 hafta içinde hedef değerlere ulaşılamıyorsa İNSÜLİN
ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİ OAD ler Sülfonilüreler Biguanidler Alfa-glikozidaz inhibitörleri Glitazonlar Meglitinidler/Glinidler 23.12.2016 32
Sülfonilüreler Pankreastan insülin salınımını artırırlar ve vücudu insüline daha duyarlı hale getirirler Aç karnına yemekten 20-30 dakika önce, genelde sabahları alınmalıdır.genelde günde tek doz şeklinde verilir. Uzamış hipoglisemi yapabilirler. Piyasada kullanılan sülfanüre grubu ilaçlar: Diamicron,Betanorm,Glimax,Amarly, Glutril,Glutrol XL,Glukonorm,Diameprid 23.12.2016 33
Biguanidler (Metformin) İnsülinin salınımı üzerinde etkisi yoktur. Çevre dokularda insüline duyarlılığı artırarak etki gösterirler İnsülinin varlığında hücrelere glikoz (şeker) girişini arttırırlar ayrıca bağırsaktan şeker emiliminde ve iştahı azaltmakta kullanılır. 23.12.2016 34
Biguanidler (Metformin) Günde 1,2 veya 3 kez yemek arası yada tok karnına alınmalıdır. Günlük maximum dozu 2-3 gr dır Hipoglisemiye yol açmazlar Glucophage, Glukofen, Diaformin,Glifor, Matofin vb. 500, 850, 1000mg. tabletleri vardır. 23.12.2016 35
Alfa Glukozidaz İnhibitörleri (Acarbose) Glukobay 50-100 mg., yemeğin ilk lokmasıyla alınmalıdır. Mide boşalmasını, ince barsakta kompleks karbonhidratların sindirim ve emilimini geciktirerek yada engelleyerek tokluk kan şekerini düzenlerler Günde 3 kez alınmalı, Tokluk kan şekeri üzerine etki eder. 23.12.2016 36
Glitazonlar (Tiazolidinedionlar; Troglitazone, Pioglitazone, Rosiglitazone) Piagglitazon:Piondia 45 mg,dropia yemeklerden 30 dk sonra alınmalıdır. İnsülin salınımına etkisi yoktur Karaciğer, kas ve yağ dokusunda insüline olan duyarlılığı artırarak hücrenin glikozu daha iyi kullanmasını sağlarlar ; özellikle tokluk kan şekerini düşürürler Hipoglisemiye yol açmazlar Kilo artışına ve periferal ödeme yol açabilirler 23.12.2016 37
Meglitinidler/Glinidler (repaglinide, nateglinide) Repaglinide: Novonorm tb,diafree 2 mg tb. Nateglinide: Starlix 120 mg tb,naglid 120 tb İnsülin salınımını artırırlar SU lerden farkı etki sürelerinin çok kısa olmasıdır. 1 saatte doruk değere ulaşır ve süratle atılırlar. Post prandiyal hiperglisemiyi önlerler Aç karnına (yemekten 30 dk önce) alınmalıdır. 23.12.2016 38
İnsülin salınımını arttıran diğer ajanlar DPP-4 inhibitörü içeren vildagliptin.piyasa adı Galvus GALVUS, bütün halinde su ile yutulmalı; çiğnenmemeli, ezilmemeli ve bölünmemelidir. GALVUS, yemeklerle birlikte ya da ayrı olarak uygulanabilir. Exanitidin içeren BYETTA Günde 1 sefer enjeksiyonluk form şeklindedir.
ORAL ANTİDİYABETİKLERİN KİMLERDE KULLANILMAZ Krc ve böbrek fonk. bozukluğu olanlar, Tip 1 DM si olanlar, Gebeler DKA ve HHGK olanlarda, Enfeksiyon durumlarında, GIS şikayeti olanlar
İNSÜLİN TEDAVİSİ ETKİSİ Glikozun yağ, kas ve karaciğer hücresine girişini artırır, Karaciğerden glikoz çıkışını baskılar Glikozun glikojene çevrilerek depolanmasını, Yağların yağ asitlerine çevrilmesini ve trigliserid olarak depolanmasını, Protein sentezini artırarak depolanmasını sağlar. 23.12.2016 41
İnsülin Mucizesi J.L., 15 Aralık 1922 15 Şubat 1923
İnsülin Tedavisi Endikasyonları Tip 1 DM Tip 2 DM (OAD lere sekonder cevapsızlık) Akut metabolik durumlar Diyabetik ketoasidoz koması Hiperozmolar Hiperglisemik Durum Özel durumlar Enfeksiyon Travma Cerrahi girişim KCFT VE BFT bozukluğu olanlar Diyabetli gebe veya emziren kadınlar 23.12.2016 43
İnsülin İnsülin Pankreastaki Beta hücreleri tarafından salgılanan bir hormondur Kandaki glikozun ya da amino asitlerin artması durumunda salgılanır 60 40 20 0 Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
İnsülin İnsülin Normal insülin salınımı, iki şekilde devam eder. Bazal insülin salınımı: Yemek yenmediği dönemlerde ve gece ihtiyaç duyulan düşük dozdaki insülini sağlar. Bolus insülin salınımı: Yemeklerden sonra ihtiyaç duyulan yüksek dozdaki insülini sağlar. 60 40 20 0 Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
İnsülin Türleri ve Etkileri HIZLI ETKİLİLER Jenerik Piyasa Etki Pik Etki Uygulama adı adı Başlangıc Etki süresi zamanı İnsülin glusilin İnsülin lispro İnsülin aspart apidra 5-15 dk 30-60 humolog 5-15 dk 30-60 novarapid 5-10 dk 30-60 2-4 Yemekten önce 3-4 Yemekten Önce 3-5 Yemekten önce
İnsülin Türleri ve Etkileri KISA ETKİLİLER(REGÜLER İNSÜLİN) Jenerik Piyasa Etki Pik Etki Uygulama adı adı Başlangıcı etki süresi zamanı kristalize Humulin R 30-60 dk 2-4 saat 5-7saat Yemekten 20-30 dk kristalize Actrapid 30-60 dk 2-4 saat 5-7saat önce yapılır
İnsülin Türleri ve Etkileri ORTA ETKİLİLER Jenerk adı Piyasa adı Etki Başlangıcı Pik etki Etki süresi Uygulama zamanı NPH Humulin N 1-3 saat 8 saat 10-16 saat Yemekten 30-40 dakika NPH insulatard 2-4 saat 10 saat 10-16 saat Önce yapılır
İnsülin Türleri ve Etkileri KARIŞIM İNSÜLİNLER Jenerik adı Piyasa adı Etki Başlangıcı Pik etki Etki süresi Uygulama zamanı Human karışım Humulin M 70/30 30-60 dk farklı 12-18 saat Yemekten 20-30 dk Mixtard 70/30 30-60 dk farklı 12-18 saat önce yapılabilir Analog karışım humolog Mix25-50 10-15 dk farklı 10-16 saat Yemeğin hemen novamix 30 10-15 dk farklı 10-16 saat Öncesinde yapılır.
İnsülin Türleri ve Etkileri UZUN ETKİLİLER Jenerik adı Piyasa adı Etki Başlangıcı Pik etki Etki süresi Uygulama zamanı Glargine Lantus 1-2 saat **** 20-24 saat Yemekle ilişkili Detemir Levemir 1-2 saat **** 20-24 saat değil.
Sabah hiperglisemisine dikkat! Nedenleri 1. İnsülin dozu fazlalığı 2. İnsülin dozu yetersizliği Etkisi 1. Gece yarısı hipoglisemi 2. Gece boyunca yüksek kan şekeri Ne Yapılmalı? Gece yarısı kan şekerine bakılmalı Düşükse son yapılan orta etkili insülin azaltılır.(somagy OLAYI) Yüksekse son yapılan orta etkili insülin arttırılır.(dawn FENOMENİ)
İnsülin Dozunun Hesaplanması Tip 1 diyabetlilerde ; 0,5-1ünite/kg/gün Tip 2 diyabetlilerde ; 0,3-1,5ünite/kg/gün Bazal insülin desteği için 0,1-0,2 IU/kg/gün
İnsülin Uygulama Araçları İnsülin 4 şekilde uygulanabilir İnsülin enjektörü insülin kalemi İnhaler insülin İnsülin pompası
Geçmişten bugüne insülin pompaları İlk insülin pompası Pompalar 1979-1987 Günümüzde kullanılan pompalar
Cildi kaldırma yöntemi Cildi 2-3 parmakla tutup hafifçe kaldırınız. Yanlış! Tüm elle kavranarak kaldırılmış. Kas içi enjeksiyon riski yüksek. Doğru 2-3 parmakla kaldırılmış, böylece SC doku kastan uzaklaştırılmış.
İnsülin Emilimini Etkileyen Faktörler Enjeksiyon yeri Enjeksiyon derinliği İnsülin tipi dozu Enjeksiyon aleti Deri ısısı Egzersiz Lipohipertrofi yada atrofi
İnsülin Tedavisinin Komplikasyonları Hipoglisemi, Kilo artışı, Masif hepatomegali, Ödem, Anti insülin antikorları ve alerji, Lipoatrofi ve lipohipertorfi, Kanama,ağrı,
İnsülinin Saklanması Açılmamış şişeler son kullanma tarihine kadar buzdolabında 2-8 o C arasında saklanmalıdır. Şişe açıldıktan sonra buzdolabında ya da 30 C'nin altında, oda sıcaklığında 28 gün saklanabilir (hastanede kullanırken açtığınız tarihi üzerine yazınız ve açılmış şişeyi kullanırken tarihi kontrol ediniz) Kesinlikle dondurulmamalıdır Isı kaynağından uzak tutulmalıdır Direk güneş ışığından ya da kuvvetli çalkalamadan hasar görebilir
Diyabetli Bireylerde Glisemi Kontrol Hedefleri (*) IDF ve AACE/ACE ye göre A1C %6.5, öğün öncesi ve açlık kan glikozu 70-120mg/dl ve öğün sonrası 2.st. KG <140 mg/dl olmalıdır. (**) ADA ya göre öğün sonrası pik (öğün sonrası 90-120 dk) KG <160mg/dl olmalı ve öğün öncesi KG hedefleri sağlandığı halde A1C hedefine ulaşılmazsa ölçülmelidir. (***) Gebelerde öğün sonrası 1.st KG hedef alınmalıdır. İdeal Hedef Gebelikte A1C <%6 <%6,2 (*) <%7 (tercihen <%6) (tercihen <%6) Öğün Öncesi KG 70 100 gr/dl 70-120 mg/dl(*) 60-90 mg/dl Öğün Sonrası 1.st. KG <120 mg/dl - <140 mg/dl(***) (tercihen <120 mg/dl) Öğün Sonrası 2.st. KG <130 mg/dl <160 mg/dl (**) <120 mg/dl 23.12.2016 60
HbA1C Komplikasyon İlişkisi HbA1C (%) Komplikasyon <6.2 Risksiz alan 6.3-7.5 Makrovasküler komplikasyon >7.6 Makro ve mikrovasküler komp. 23.12.2016 61
KAN ŞEKERİ ÖLÇÜMÜ Glikoz Test Sonuçlarını Etkileyen Faktörler Çubuk üzerindeki kan yeterli olmalı ve uygun dağılım göstermeli, Glukometrenin camı temiz olmalı, Çubukların kullanım tarihi geçmemeli, Çubuklar uygun şekilde saklanmalı, Glikometrelerin kod ayarları doğru olmalı, Kan alınacak parmak temiz olmalı Cihazın Güvenirliği kontrol edilmeli 23.12.2016 62
Tedavi Hedefleri Sonucunda Amaçlanan Akut ve kronik komplikasyonların önlenmesi Yaşam kalitesinin yükseltilmesi Büyüme, fizik, mental ve sosyal gelişmenin sağlanmasıdır. 23.12.2016 63
DİYABETİN AKUT KOMPLİKASYONLARI
Hiperglisemi Kan şekeri 200 mg/dl nin üstünde olduğunda Şekerin hücrelere girişini sağlayacak yeterli insülin olmadığında ortaya çıkar.
Hiperglisemi Semptomları Normalden daha fazla yorgun olmak veya daha fazla uyumak, Normalden daha fazla susamak veya açıkmak, Sık idrara çıkmak, Kuru veya kaşınan deri, Bulanık görme, Mide bulantısı.
Hipoglisemi Kan şekeri 60 mg/dl nin altına düşer. Diyabetli kişiler; -az yemek yediğinde -fazla insülin veya diyabet ilacı aldığında -fazla egzersiz yaptığında ortaya çıkabilir.
Hipoglisemi Belirtileri Görme bozukluğu Anksiyete Titreme Güçsüzlük/yorgunluk Başağrısı Açlık İrritabilite Terleme Kalp çarpıntısı Başdönmesi
Hipoglisemi Nasıl Yönetilir? Hafif belirtilerde; Hasta bilinçli ve yutabiliyorsa 15 gr CHO; 2-3 adet kesme şeker yada glikoz tablet 1 bardak meyve suyu 1 su bardağı süt Orta ve ciddi belirtilerde; Hasta bilinçli ve yutabiliyorsa 30 gr çabuk emilen CHO ; İlk verilecek CHO yüksek şeker içermeli. 23.12.2016 69
Hipoglisemi Nasıl Yönetilir? Yanıtsız, yutamayan hastalarda ; IM veya SC Glukagon (5 yaş 0.5 mg, 5 yaşın 1 mg) %50 Dekstroz dan 30-50 cc perfüzyon Yanıt verene kadar yanında sürekli biri kalmalı ve yanıt verdiğinde 30 gr CHO ve proteinli gıda ile beslenmeli. 23.12.2016 70
Diyabetik Ketoasidoz (DKA) İnsülinin belirgin bir biçimde azlığı ya da yokluğu sonucu * hiperglisemi, * hiperketonomi, * dehidratasyon ve * asidozla seyreden, Hastaneye yatış nedenleri arasında ilk sırada yer alan ciddi bir komplikasyondur. 23.12.2016 71
Hazırlayıcı Faktörler İnfeksiyonlar, Yeni başlayan Tip 1 DM (%20-25 vakada), İnsülin tedavisindeki hatalar, Kalp damar hastalıkları, Alkol, Pankreatit, Miyokard infarktüsü 23.12.2016 72
Hazırlayıcı Faktörler Travma, Karbonhidrat toleransını bozan ilaç kullanma, Yeme bozuklukları (özellikle tekrarlayan DKA öyküsü olan Tip 1 Diyabetli genç kızlarda). 23.12.2016 73
Belirti ve Bulgular Poliüri, Polidipsi, Polifaji, Kilo kaybı, Bulantı, kusma. Karın ağrısı, Şuur bulanıklığı, Koma, Halsizlik, Dehidratasyona bağlı deri turgorunun Taşikardi, Hipotansiyon, Kussmaul solunum, Nefeste aseton kokusu, 23.12.2016 74
DKA un Tedavisi insülin tedavisi: Regüler insülin 6-10 ünite bolus 5-10 ünite/st iv olarak verilir.(genellikle 250 ml sf içine 25 ünite konularak.10 ml 1 ünite insülin olur.) Kan şekekri 250 mg/dl oluncaya kadar iv insülin tedavisine devam edilir. 250 mg/dl olunca sf yerine %5 lik dextroz içine insülin konularak mayi hazırlanır. Kan şekeri ilk 4-5 st 250 nin altına indirilmez.(ozmatik uyumsuzluğa bağlı beyin ödemi gelişir
DİYABETİN KRONİK KOMPLİKASYONLARI 23.12.2016 76
RETİNOPATİ Diyabet, gözün arkasında retina olarak adlandırılan bölümdeki kan damarlarına zarar verir. Diyabetik Retinopatinin semptomları; bulanık, karanlık ve çarpık görüntü. Görüntüde uçuşan cisimler görmek yaygındır. Diyabetliler, diyabetik retinopati semptomlarının erken teşhis edilebilmesi için senelik göz muayenesinden geçirilmelidir. Diyabet körlüğün başlıca nedenidir.
Diyabetik Nefropati DM lilerin yaklaşık %20-50 sinde. Ülkemizde de 1991 yılında HD giren hastaların %4.7 si DM ye bağlı böbrek yetmezliği iken 1999 yılında bu oran %16,5 23.12.2016 78
NEFROPATİ TEDAVİ Hastaların KŞ tam regüle olmalıdır. KŞ istenilir düzeylerde tutularak mikroalbuminürinin ilerlemesi yavaşlatılabilir. Nefropatinin ilerlemesinde HT rolü çok fazladır bu nedenle HT kontrol altına alınmalı. SDBY ise diyaliz tedavisi veya transplantasyon 23.12.2016 79
Sinir Rahatsızlığı Diyabet, bacaklarda ve ayaklarda yaralanmaya sebebiyet vererek his kaybı veya acıya ve bazı zor durumlarda ampütasyonla sonuçlanabilecek ayak ülserine sebep olabilir. Kalp, ciğerler, mesane ve barsaklarda sinir zedelenmesi görülebilir. Diyabet, erkeklerde iktidarsızlığa neden olabilir.
Ayak ve Sinir Rahatsızlığı Sinir rahatsızlıkları ayaklarda ülsere neden olabilir, Kan damarı problemlerinin iyileşmesi gecikir, Yüksek kan şekeri iyileşmeyi geciktirir, Ayak ülseri diyabetlilerin %15 ini etkiler, Ayak amputasyonlarına liderlik eden sebep travma değildir.
Genel Ayak Bakımı Her gün ayaklar ayna yardımıyla gözlenmeli Kuruluğu önleyici krem kullanılmalıdır. Tırnaklar düz olarak kesilmeli, İskemi varsa evde kesme işlemi yapılmamalıdır. 23.12.2016 82
Genel Ayak Bakımı Ayaklar her gün yıkanmalı, kurulanmalıdır Tırnakların düzgün kesilip kesilmediği kontrol edilmelidir. Banyo sıcaklığı kontrolü Aşırı sıcak ve soğuk!!! 23.12.2016 83
Ayakkabılar Ayakkabı seçimi Ayakkabıların içinde yabancı cisim olup olmadığı her sabah giyilmeden önce kontrol edilmelidir. Mümkünse iki günden fazla aynı ayakkabı giyilmemelidir. 3-4 saatten fazla giyilmemelidir. Önü açık ayakkabı giyilemez 23.12.2016 84
Çoraplar Çoraplar yırtık, kırışık olmamalı, ayağa büyük gelmemelidir. Deride drenaj, kanama vb problemlerin erken saptanması açısından beyaz çoraplar tercih edilmelidir. Çoraplar iritan olmayan deterjanlarla yıkanmalı, iyice durulanmalı. Evde terliksiz dolaşılmamalı 23.12.2016 85
Diyabetle İlgili Yeni Yaklaşımlar Kök hücre nakli Pankreas nakli Adacık nakli
TEŞEKKÜRLER