2012-2Y Yatırım Stratejisi: Senaryolar, Öngörüler ve Öneriler Temmuz 2012 Serhat Gürleyen, Direktör / Araştırma Bülent Şengönül, Müdür / Araştırma Şant Manukyan, Müdür Yardımcısı / Uluslararası Piyasalar Burcu Ünüvar, Müdür Yardımcısı, Kıdemli Ekonomist / Araştırma
1 Yatırım Stratejisi Yönetici Özeti Küresel konjonktür Türkiye ekonomisi SGMK Stratejisi Hisse Senedi Stratejisi
Yönetici Özeti Öngörüler 2 Avrupa Liderler Zirvesinde alınan - Avrupa İstikrar Fonunun (ESM) zor durumdaki bankalara doğrudan kaynak aktarabilmesinin ve yardım talep edilmesi durumunda devlet tahvili piyasasında alım yapabilmesinin önünü açan - prensip kararı piyasalarda yeni bir iyimserlik dalgasına neden oldu. Piyasalardaki iyimser havanın kalıcı olmasını beklemiyoruz. Avrupa da kalıcı bir çözüme varılması için parasal birliği, mali ve politik birliğe dönüştürecek güvenilir bir yol haritasınını çıkartılması ve büyümenin önünü açacak yapısal tedbirlerin alınması gerekiyor. Zorlu pazarlıklarla geçecek ve zaman zaman iplerin kopma noktasına kadar gerileceği bu süreçte Avro bölgesi dünya ekonomisi için tehdit oluşturmaya ve risk iştahını baskılamaya devam edecek. En büyük iş ortağı Avrupa dan gelen durgunluk ve istikrarsızlık tehdidine rağmen Türkiye ekonomisi başarılı bir yumuşak bir inişle iç ve dış talep arasındaki dengesizliği azaltmaya başladı. Küresel büyümenin yavaşlaması ve Çin in daha dengeli bir büyüme modeline geçmesi başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarını aşağı çekerek Türkiye nin zayıf karnı olan cari açık ve enflasyonda yönü aşağı çevirdi. Büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler artarken enflasyon endişelerinin gerilemeye başladığı mevcut konjontür Merkez Bankasına küresel risk iştahının seyrine paralel para politikasını kademeli olarak normalleştirmek için fırsat verecek.
Yönetici Özeti Öneriler 3 Küresel büyümenin yavasļadığı, emtia fiyatlarının gerilediği, enflasyon riskinin azaldığı, mevcut konjonktürde Türkiye nin dünya piyasalarına göre daha iyi performans göstermesini bekliyoruz. Küresel büyümedeki yavaşlama ve petrol fiyatlarındaki sert düs üş G4 merkez bankalarının genişleyici para politikasını sürdürmesine uygun bir ortam sag lıyarak Türk lirası varlıkları carry trade için cazip kılıyor. Yılın ikinci yarısında ekonomideki yavaşlamaya ve/veya risk iştahındaki artışa paralel Merkez Bankasının para politikasını kısmen gevşetmesi bekleniyor. Ancak tahvil piyasası para politikasındaki olası bir gevşemeyi büyük oranda satın almış durumda. Kısa ve orta vadeli yatırımcılar için devlet tahvili almak yerine mevduat daha cazip duruyor. Uzun vadeli yatırımcılar için sabit faizli tahviller yerine enflasyona endeksli tahvilleri daha avantajlı buluyoruz. İyi seçilmiş bir özel sektör tahvil portföyü ile veya temettü verimi yüksek hise senetleriyle kredi riski alınarak portföy getirisi zenginleştirilebilir. Enflasyon riskinin artmasına rağmen G4 Merkez Bankalarının faizleri artırmadığı bir senaryoya karşı portföylerde altına yer verilebilir. Borsa geneli için Haziran başında 55,000 seviyesinde verdiğimiz BİRİKTİR önerisini koruyoruz. Borsadaki gerilemelerde 2009 yılından bu yana endeksi %115 yenen En Çok Önerilenler listesi takip edilebilir
Yönetici Özeti Fırsatlar/ Riskler Coğrafi yakınlığımıza rağmen Türkiye nin AB risk skoru çoğu gelişmekte olan ülkeden daha düşük Güney Afrika Cumhuriyeti, Şili, Malezya nın AB riski bize göre daha fazla Kore ve Rusya nın AB riski bize göre hafif aşağıda Avrupa borç krizi bir yandan Türkiye nin büyüme hızını aşağı çekerken diğer taraftan yumuşak karnımız olan cari açık ve enflasyon riskini kontrol altına almamız için fırsat veriyor Çin in iç tüketimi destekleyen daha dengeli bir büyüme modeline geçmesi emtia fiyatlarını aşağı çekerek Türkiye yi enflasyon ve cari açıkta rahatlatan bir diğer gelişme Gelişmiş ülke merkez bankalarının borç durgunluk sarmalına girmemek için faiz oranlarını düşük tutmak zorunda kalması Türkiye gibi ülkelerin ihtiyacı olan dış finansmanı daha ucuza sağlamasını sağlıyor Büyüme % (2005-2010) 10.0% 8.0% 6.0% 4.0% RO 2.0% 0.0% Sürdürülebilirlik analizi 14.0% CNY 12.0% IN PL EG ID IL BR TR KR RUB ZA CZ MX CL HU 4 MYR -2.0%-15.0% -10.0% -5.0% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% Cari Denge % (2005-2010) Balonların büyüklüğü 2005-2010 dönemindeki enflasyonu göstermektedir Kaynak: IMF, Dünya Bankası, Iş Yatırım AB Risk Skoru % Kaynak: IMF, Dünya Bankası, BIS, Iş Yatırım
Yönetici Özeti Türk lirası Merkez Bankasının görece sıkı para politikası ve 2010 Kasım ından bu yana yaşanan değer kaybı Türk lirası varlıkları carry trade için cazip kılıyor TL gelişmekte olan ülke paralarına karşı reel olarak 2003 yılına yakın seviyelerde işlem görüyor Türkiye gelişmekte olan ülkeler arasında Arjantin den sonra en yüksek para piyasası faizine sahip Tüfe Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru 5 Türk lirası 2012 yılı için öngördüğümüz değer artışının büyük kısmını yılın ilk altı ayında ayında yaptı Küresel risk iştahının sürmesi durumunda dolar-avro sepetinin 2,0 seviyesine zorlanmadan ineceğini tahmin ediyoruz TL nin daha fazla değer kazanması durumunda Merkez Bankası döviz ihaleleri açarak ve faiz koridorunun üst sınırını indirerek müdahale edebilir 10% 8% 6% 4% 2% 0% Gelişmekte olan ülkeler politika faizleri 9.1% 9.4% 8.5% 8.0% 7.0% 7.0% 6.3% 4.5% 4.8% 5.3% 5.5% 5.8% 3.0% 3.3% 0.5% Czech Rep Malaysia S. Korea Mexico Poland Colombia S. Africa Indonesia China India Hungary Russia Brazil Turkey Argentina *Daha anlamlı olması açısından Türkiye için 1 ay içerisindeki para piyasası faizleri ortalaması alınmıştır Kaynak: Merkez Bankası, Bloomberg, Iş Yatırım
Yönetici Özeti Tahvil Piyasası Ekonomideki yavaşlamaya paralel hız kesen kredi talebi ve görece güçlü bütçe performansı tahvil piyasasını destekliyor 12.00 11.00 % Türk Lirası Getiri Eğrisi (%) 7/1/2011 12/30/2011 7/2/2012 6 Hazine 2012 deki 122 milyar TL iç borç servisin 68,4 milyar TL sini tamamladı. Yılın geri kalanında 10.00 9.00 54 milyar TL iç borç servisine karşılık 45 milyar TL 8.00 borçlanma yaparak piyasalarda 8 milyar TL daha 7.00 bırakacak 6.00 3ay 6ay 9ay 12ay 18ay 2yıl 3yıl 4yıl 5yıl 10yıl Küresel risk iştahındaki yükseliş nedeniyle faiz oranları 2012 yılı sonunda öngördüğümüz seviyelere Haziran ayında geriledi Mevcut faiz seviyeleri para politikasında önümüzdeki aylarda yapılabilecek bir gevşemeyi büyük ölçüde fiyatlıyor Faiz oranlarındaki düşüş sonrasında uzun vadeli enflasyona endeksli tahviller sabit faizli tahvillere göre daha cazip duruyor milyar TL 23 20 18 15 13 10 8 5 3 0 İç Borç Servisindeki Yabancı Payı Elde tutulan miktar (piyasa değeri) Dönem içersinde var olan iç borçtaki %'si (piyasa değeri) 30% 26% 22% 19% 23% 19% 14% 0-3ay 3-6ay 6-9ay 9-12ay 12-18ay 18-24ay Over 24ay Kaynak: Hazine, Merkez Bankası, Bloomberg, Iş Yatırım
Yönetici Özeti İMKB Küresel büyümenin yavasļadığı, emtia fiyatlarının gerilediği, enflasyon riskinin azaldığı, mevcut konjonktürde İMKB nin dünya piyasalarına göre daha iyi performans göstermesini bekliyoruz. 2011 yılında G20 ülkeleri içinde en hızlı büyüyen ikinci ülke olmamıza rağmen rekor cari açık, yüksek enflasyon ve sıkı para politikası nedeniyle cezalandırılmıştık. 2012 yılında tam tersi yaşanıyor. Piyasalar ekonomi yönetiminin büyümede yumuşak iniş ile birlikte iç ve dış talebin dengelenmesinde başarılı olacağını ve enflasyonda yönün yeniden aşağı çevrilmesini satın almaya başladı. Merkez Bankası nın para politikasını gevşetmeye başlayacağı beklentisiyle borsa için Haziran ayı başında 55,000 seviyesinde BİRİKTİR tavsiyesinde bulunduk ve banka hisselerinin En Çok Önerilenler listesindeki ağırlığını artırdık. İMKB Yıliçi Fiyat Performansı 63.000 BİRİKTİR 61.000 59.000 57.000 TUT 55.000 53.000 51.000 AZALT 49.000 1/2/12 1/17/12 2/1/12 2/16/12 3/2/12 3/17/12 4/1/12 4/16/12 5/1/12 5/16/12 5/31/12 6/15/12 Gelişmekte olan ülkelere göre FAVÖK çarpanı 12.00 11.00 Şili 10.00 Meksika 9.00 Brezilya Israel 8.00 Çin G.Afrika Türkiye 7.00 Çek Cum. 6.00 Macaristan 5.00 4.00 Polonya Rusya Kaynak:Bloomberg 50 150 250 350 450 550 7
Yönetici Özeti Kurumsal Portföy Önerisi 8 2012 yılı Beklentiler % Pay Getiri% TL Mevduat 50 60 %11-11,5 Sabit Kuponlu Tahvil 5 10 %8,5-%9 Özel Sektör Tahvilleri 15 25 %9-%12 Enflasyona Endeksli Tahvil 10 15 %9-%9.5 (2021 vadeli) Altın 5 10 13% Hisse senedi 15 20 15% Döviz Sepeti 0 10-5% Kredi büyümesinin mevduat artış hızından fazla olması ve dış kaynağın azalması tehdidi mevduat faizlerini yılın ikinci yarısında da görece yüksek tutacak Faiz oranlarındaki gerileme sonrasında enflasyona endeksli tahviller sabit faizli tahvillere göre daha cazip Faizlerdeki düşüşe paralel yatırımcılarınözel sektör tahvillerine ve temettü verimi yüksek hisselere talebi artmaya başladı Küresel risk iştahının bozulduğu bir senaryoya karşı portföylerde altına yer vermeye devam ediyoruz 55,000 seviyesinden beri İMKB de kademeli alış öneriyoruz Döviz kurundaki olası dalgalanmaları satış için fırsat görüyoruz Kaynak: İş Yatırım
9 Yatırım Stratejisi Yönetici Özeti Küresel konjonktür Türkiye ekonomisi Hisse Senedi Stratejisi SGMK Stratejisi
Küresel Konjonktür Sorunu Netleştirelim. 10 Avrupada sorunun kaynağı yüksek borçlar değil. Yapısal sorunlar borçların kaynağı. 1999 yılından bu yana birim işçi maliyeti (1999 yılında 100 kabul edilerek, Almanya için 106 birim işçi maliyeti 1999 dan bu yana kümülatif olarak 9% arttığını gösteriyor. OECD) Zirveden çıkan önlemler cari krizi çözemez. Herşey düzeldikten sonra yeni bir kriz olmasını engeller. Ingiltere «şimdilik» tek başına kaldı. Ancak zaman içinde diğer grup küçülecek Ingiltere gibi düşünenler artacak. Işsizlik Oranı: Almanya vs Ispanya Not indirimi Almanya için siyasi bir tehlike olmasına rağmen Fransa, Italya, Avusturya gibi ülkeler için matematiksel bir gerçek. 2012de notların düşmesi büyük bir ihtimal. Kaynak:IMF,İş Yatırım
Küresel Konjonktür Sorunu Netleştirelim-2 E.Ö vs E.S 11 Kaynak: IMF WEO Nisan 2011 Dış ticaret dengesi: Euro öncesi PIIGS ler durumu «idare» edebiliyordu. Euro ile beraber kontrolü tamamen kaybettiler. Bu görüntüyü kısa vadede tersine cevirmek imkansız. Faizler : ECB kime göre dans edecek? Fonlama nereden bulunacak? 2012de Italya 320 Bn Euro Ispanya 142 bn Euro 2013te ise 157 ve 83 bn euro borç itfa edecek.
Küresel Konjonktür ABD Ekonomik olarak AB ye fazla hassas olmayabilir ancak 12 Gayrisafi Yurtiçi Hasıla nın Yüzdesi Cinsinden Avrupa ya Yapılan İhracat Kaynak: U.S. Department of Commerce and Wells Fargo Securities, LLC
Küresel Konjonktür Resesyon Yine Kapıyı Çalacak 13 ABD büyümesi yetersiz ve finsansal sektör Euro Bölgesi ile tamamen entegre. FED in yapabilecekleri var: Enflasyon hedeflemesi, nominal GDP hedeflemesi, yeni bir QE paketi açması. Ancak seçim senesinde çekimser davranabilir. Bütçe kısıntıları ile ilgili belirsizlik devam ediyor. İşsizlik sigortasının uzatılmaması durumu zorlaştırabilir. FED faiz arttıramaz ancak tahviller de artık FED e gereken tepkiyi veremiyor. 30 yıllık getiriler son alımlarla yeni bir dip göremedi. Global OECD Öncü Ind. Ve ABD Öncü Ind. Kaynak: San Francisco FED
Küresel Konjonktür Ne Demiştik?:<Neler Olacak? Ne Yapmalı?> 14 AB de belirgin bir resesyon ABD de daha yumuşak bir resesyon veya iyimser bir ihtimalle yavaş bir büyüme. FED ve türevi MB ler (BOE-BOJ etc) direkt veya dolaylı QE leri sürdürecek. ECB bu kez 1.0% seviyesinin altına düşecek.sınırlı tahvil alımlarını sürdürecek. Çin in yavaşlayacak. Kişisel fikrim sert bir yavaşlama olacağı yönünde olsa da yumuşak bir iniş senaryosu daha ağırlığa sahip (şimdilik). Enflasyon riskinin ilk aşamada azalması ile EM lerde gevşek para politikasına geçecek. Krizin derinleşmesini beklediğimiz için ilk aşamada Dolar ve Yen güvenilir para birimleri olacak. CHF ise SNB nin tavrı nedeni ile zorlanacak. Doları daha avantajlı görmemize rağmen MB lerin genişleme/gevşeme politikaları neticesinde Altın yeni bir zirveye doğru yükselecek. Devlet tahvilleri ve Asya bonoları ilk aşamada tercih edilebilir sabit getirili varlıklar olacak.ancak uzun vadeli trend sona ermek üzere. Emtialarda Çin gölgesi fiyatların belirgin yükselişini engelleyecek. Hisse senedi piyasasında S&P tercih edilmeli. Utility,sağlık sektörü gibi talebi esnek olmayan, girişi zor ve oligopollerin bulunduğu sektörler ve yüksek temettü getirisi tercih edilmeli. Kaynak:Bloomberg
Küresel Konjonktür Şimdi Neler Olacak? Ne Yapmalı? 15 Son alınan kararlar olumlu yönde adımlar ancak yetersiz. ESM bankacılık lisansı alamadığı sürece krizle başa çıkabilecek büyüklüğe kavuşamaz. Çin ve Hindistan tartışmasız yavaşlama trendine girdi.çin önümüzdeki yılların kriz merkezi olacak Japonya tüketim vergisini 2 katına çıkartmaya çalışıyor. Enflasyon riski gelişmiş ülkelerde söz konusu değil ancak gelişmekte olan ülkeler diken üstünde kalmaya devam edecek... Krizin derinleşmesini beklediğimiz için ilk aşamada Dolar ve Yen güvenilir para birimleri olacak. CHF ise SNB nin tavrı nedeni ile zorlanacak. DEĞİŞİKLİK YOK Doları daha avantajlı görmemize rağmen MB lerin genişleme/gevşeme politikaları neticesinde Altın yeni bir zirveye doğru yükselecek. TEMKİNLİYİZ Devlet tahvilleri ve Asya bonoları ilk aşamada tercih edilebilir sabit getirili varlıklar olacak.ancak uzun vadeli trend sona ermek üzere.değişiklik YOK Emtialarda Çin gölgesi fiyatların belirgin yükselişini engelleyecek.değişiklik YOK Hisse senedi piyasasında S&P tercih edilmeli. Utility,sağlık sektörü gibi talebi esnek olmayan, girişi zor ve oligopollerin bulunduğu sektörler ve yüksek temettü getirisi tercih edilmeli. Kaynak:Bloomberg
Küresel Konjonktür Velocity Düşmeye Devam Ediyor 16
Küresel Konjonktür ISM Daralmaya Başladı 17
Küresel Konjonktür Kim Kurtaracak? Hindistan? 18
Küresel Konjonktür Çin? 19
20 Yatırım Stratejisi Yönetici Özeti Küresel konjonktür Türkiye ekonomisi Hisse Senedi Stratejisi SGMK Stratejisi
Türkiye Ekonomisi Büyüme Hikayesi Kuvvetli (Mi?) 2011, Reel GSYİH Büyümesi (Yıllık,%) 10 8.5 8 6 4 2 21 Türkiye ekonomisi 2011 de dikkat çeken bir büyüme performansı sergiledi 2011 in ikinci yarısında başlayan büyüme bileşenleri arasındaki 0-2 Çin Arjantin Türkiye Hindistan S.Arabistan Ukrayna Rusya Meksika Brezilya G.Afrika Romanya Kanada Macaristan Çek Cum. Polonya G.Kore Almanya Fransa Avro Bölgesi Tayland İngiltere Italya Japonya Kaynak: Bloomberg Büyüme Performansı (Endekslenmiş, 1996=100) dengelenme devam ediyor İç talepte süre gelen kontrollü yavaşlama dengelenmeyi destekliyor Ilımlı seyreden iç talebin azalan katkısını alternatif pazarlara yönelen 240 230 220 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 1996 1997 1998 Gelişmekte Olan Ülkeler Türkiye 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ihracatın katkısı telafi ediyor Ancak halen Türkiye nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa da süre gelen krizden Türkiye tabii ki etkileniyor 2012 büyüme beklentimizi %3 seviyesinde koruyoruz Kaynak: IMF WEO Nisan 2012
Türkiye Ekonomisi Yüksek Büyüme İçin Ne Gerekiyor? Para Para Para! Tasarruf Yatırım Dengesi (GSYİH nin % si) 22 25 12 20 10 15 8 6 10 4 5 2 0 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012T Toplam Tasarruflar / GSYİH Toplam Yatırımlar / GSYİH Dış Tasarruflar / GSYİH (sağ eksen) Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, TÜİK Net Sermaye Akımları ve Reel GSYİH Büyümesi (%) İç tasarruflar, yatırım ihtiyacına kıyasla düşük kalıyor Dolayısıyla Türkiye nin büyümek için dış tasarruflara ihtiyacı var Türkiye yabancı sermayeyi ülkeye çekebildiği sürece büyüyebiliyor 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8 Bu açıdan küresel likiditenin önümüzdeki dönemdeki eğilimi ve Türkiye nin bu pastadan alacağı pay, büyüme açısından büyük önem taşıyor 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Net Sermaye Akımları/GSYİH (%) Reel GSYİH Büyümesi (%) Kaynak: TCMB, TÜİK
Türkiye Ekonomisi Hanehalkı Harcama İştahı Finansal İstikrarı Tehlikeye Soktu 23 Krediler ve Yıllık Tüketim (milyar TL) 800 Krediler (milyar TL) 85 700 80 600 Yıllık Tüketim (milyar TL, sağ eksen) 75 500 70 400 65 300 60 200 55 100 50 0 45 4Ç1998 4Ç1999 4Ç2000 4Ç2001 4Ç2002 4Ç2003 4Ç2004 4Ç2005 4Ç2006 4Ç2007 4Ç2008 4Ç2009 4Ç2010 4Ç2011 Kaynak: TÜİK ve İş Yatırım Tüketici Güven Endeksi ve Reel Tüketim Büyümesi (%) Hanehalkı harcaması borçlanma ile destekleniyor Kriz sonrası kuvvetli bankacılık sektörünün, kredileri büyütme konusunda son derece istekli olması genç nüfusun da kredi kullanarak harcama konusunda istekli olmaları, iç talebi güçlü kıldı 12% 8% 4% 0% -4% -8% -12% 100 95 90 85 80 75 70 65 60 Ancak iç talebin genişleme hızının dış talebi geçmesi, cari açığı genişleten bir faktör Bu nedenle talep bileşenleri 4Ç2008 1Ç2009 2Ç2009 3Ç2009 4Ç2009 1Ç2010 2Ç2010 3Ç2010 4Ç2010 1Ç2011 2Ç2011 3Ç2011 4Ç2011 1Ç2012 arasındaki makasın açılması Merkez Tüketici Güven Endeksi (sağ eksen) Reel Tüketim Büyümesi Bankası nı finansal istikrarı hedefleri Kaynak: TCMB, TÜİK arasına eklemesine neden oldu
Türkiye Ekonomisi Böyle Gelmiş Böyle Gidecek Mi? Bankalar Tarafından Yeni Açılan Kredilere Uygulanan Faiz Oranları (10/12/2010-25/05/2012 Fark, Baz Puan) 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 6.3 Kaynak: TCMB 2.6 2.8 Nakit Otomobil Konut Ticari Perakende Net İhracatın Büyümeye Katkısı ve Büyüme Performansı 8 6 4 2 0-2 -4-6 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 5.9 2009 2010 2011 3.9 2012T 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8 Artan çarı açık ve finansal istikrarsızlık riski konusundaki endişelerin çözümü talep bileşenleri arasındaki dengelenmeyi sağlamakta arandı Büyüme bileşenleri arasındaki dengelenme, iç talepteki kontrollü yavaşlama ve net ihracatın büyümeye katkısının artması ile gerçekleşiyor 24 Net İhracatın Büyümeye Katkısı (yp) Reel GSYİH Büyümes (%, sağ eksen) Kaynak: TÜİK
Türkiye Ekonomisi Saatleri Ayarlama Enstitüsü Ekonomi Saati 25 Dipten Çıkış 0 Ağustos 10 Genişleme Büyüme performansını daha iyi analiz etmek için Ekonomi Saati çalışmasını Nisan09 0 Nisan 12 oluşturduk Ağustos11 Kasım11 0-3 -2.5-2 -1.5-1 -0.5 0 0.5 1 1.5 2 Mart 11 0 Mart 08 0 Çalışmamızda büyüme cephesini dört evreye ayırdık Nisan ayında genişleme evresine girdik ancak Durgunluk Eylül08 0 0 Yavaşlama genişleme ve yavaşlama dönemleri arasındaki geçişlerin dar bir aralıkta olması eski güçlü büyüme dönemlerinin geride kaldığını Kaynak: TÜİK, İş Yatırım Hesaplamaları gösteriyor
Dış Ticaret Aranan Kan Bulundu Mu? 26 Ülke Gruplarının Türkiye İhracatındaki Payı (%) Ülke Gruplarına Göre İhracat (% Pay, Ocak-Mayıs 2012) 16% 49% 30% Avrupa Kuzey Amerika Yakın ve Orta Doğu+ Kuzey Afrika Diğer Ülke Gruplarına Göre İhracat (% Pay, 2006) Dış talebin GSYİH içerisindeki payı yüksek olmasa da, ihracat odaklı sektörlerin istihdam yaratma gücünün yüksek olması önemli AB pazarında yaşanan sorunların artması geçtiğimiz yıllarda Türk üreticilerini alternatif pazar arayışına yönlendirdi; 20% 9% 65% Yakın, Orta Doğu ve Kuzey Afrika nın toplam ihracattaki payı son yıllarda ciddi oranda arttı Avrupa Kuzey Amerika Yakın ve Orta Doğu+ Kuzey Afrika Diğer Bu payın artması Avrupa da süre gelen krizin Türkiye üzerindeki Kaynak: TÜİK etkilerini sınırladı
Dış Ticaret Görevimiz: Alternatif Pazarlar 27 Herfindahl and Gini Hirshman Endeksleri (1996-2012, Yıllık) 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.10 0.11 0.12 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 İhracat çeşitlendirmesi ok yönünde artmaktadır 2011 5A 2012 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Kaynak: İş Yatırım Hesaplamaları Herfindahl Endeksi (Yıllık) Gini Hirshman Endeksi (Yıllık, sağ eksen.) Dış ticaret cephesinde çeşitlendirmeyi ölçmek için 2 endeks kullandık Herfindahl Endeksi ürün bazında çeşitliliği ölçerken Gini Hirschman Endeksi ülke bazında çeşitliliği gösteriyor Çıkan sonuçlara göre Türk ihracatçıları önce yeni pazarlar buluyor sonra da bu pazarlara satılan ürün yelpazesini genişletiyorlar
Dış Ticaret Görevimiz: Alternatif Pazarlar Bölgesel Nominal ve Reel İhracat (AB, 2003=100) 28 250 230 210 190 170 150 130 110 90 Nominal Reel (Sektörel Fiyatlarla) Reel (Genel Fiyatlarla) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Avrupa pazarlarına satılan mallarda fiyatlandırma kuvvetimiz sınırlı Dolayısıyla AB ye ihraç ettiğimiz ürünlerin fiyatları ortalama ihracat fiyatlarının altında seyrediyor Kaynak: Aldan, A & Çulha O., TCMB Ekonomi Notları No:12/12, Mayıs 2012 Bölgesel Nominal ve Reel İhracat (Y.O.D.*, 2003=100) Öte yandan Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yapılan ihracatta 540 490 440 390 340 290 240 190 140 90 Nominal Reel (Sektörel Fiyatlarla) Reel (Genel Fiyatlarla) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 tamamen farklı bir resim mevcut Avrupa dışı pazarlara yapılan ihracat görece karlı Bu durum Türk ihracatçılarının bu pazarlara yönelmedeki iştahını açıklıyor Kaynak: Aldan, A & Çulha O., TCMB Ekonomi Notları No:12/12, Mayıs 2012 *Yakın ve Orta Doğu
Ödemeler Dengesi Türkiye Ekonomisinin Yumuşak Karnı: Cari Açık Cari Denge ve Enerji Dışı Cari Denge (Milyon Dolar) 29 ABD mn 30,000 15,000 0-15,000-30,000-45,000-60,000-75,000-90,000 04/04 10/04 04/05 10/05 04/06 10/06 Cari Denge 04/07 10/07 04/08 10/08 04/09 10/09 04/10 Enerji Dışı Cari Denge 10/10 04/11 10/11 04/12 Türkiye de cari açığın temel sebebi yurt içi tasarrufların yetersiz kalması Cari açık iki temel bileşenden oluşmakta: yapısal ve döngüsel kısım Kaynak:TCMB Türkiye İmalatının İthalat Bağımlılığı (%) 44% 43% 42% 41% 40% 39% 38% 37% 36% 35% 41% 38% 40% 43% 2008 2009 2010 2011 Yapısal kısım Türkiye imalatının ithalata olan yüksek bağımlılığı ve enerji ithalatı ihtiyacından döngüsel kısım ise iç taleptüketimden kaynaklanıyor İthal Ara ve Yatırım Malı/Toplam Üretim Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
Ödemeler Dengesi Türkiye Ekonomisinin Yumuşak Karnı: Cari Açık Cari Denge ve Krediler (GSYİH ye oran, %) 30 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Cari Denge/GSYİH (%) Krediler/GSYİH (Yıllıklandırılmış, Aylık Fark, sağ eksen) 20% 15% 10% 5% 0% Emtia fiyatları düştükçe cari açığın yapısal kısmı da daralıyor Büyüme bileşenleri arasındaki dengelenme ise döngüsel kısmı 12/03 03/04 06/04 09/04 12/04 03/05 06/05 09/05 12/05 03/06 06/06 09/06 12/06 03/07 06/07 09/07 12/07 03/08 06/08 09/08 12/08 03/09 06/09 09/09 12/09 03/10 06/10 09/10 12/10 03/11 06/11 09/11 12/11 03/12 Kaynak:BDDK, TÜİK yavaşlatıyor S&P Emtia Fiyatları Endeksleri Kredilerin ılımlı seyri ve dış talebin 250 200 150 Metal Enerji Tarım Değerli Metal verdiği olumlu katkı ile.. kısa vadede cari açıktaki iyileşme beklenenden daha keskin olabilir 100 50 0 01/08 03/08 05/08 07/08 09/08 11/08 01/09 03/09 05/09 07/09 09/09 11/09 01/10 03/10 05/10 07/10 09/10 11/10 01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 11/11 01/12 03/12 05/12 Kaynak:Bloomberg
25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% Fiyat Dinamikleri Eylül de Gel TÜFE ve ÜFE (Yıllık, %) 01/04 04/04 07/04 10/04 01/05 04/05 07/05 10/05 01/06 04/06 07/06 10/06 01/07 04/07 07/07 10/07 01/08 04/08 07/08 10/08 01/09 04/09 07/09 10/09 01/10 04/10 07/10 10/10 01/11 04/11 07/11 10/11 01/12 04/12 Kaynak: TÜİK, İş Yatırım TÜFE ÜFE (sağ eksen) 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2011 yılında TL nin değer kaybetmesine artan emtia fiyatları da eklenince yıl sonu enflasyonu çift haneli seviyeleri aştı ve Aralık 2011-Nisan 2012 arasında yıllık enflasyon çift haneli seviyelerde yoluna devam etti Mayıs ayında baz yılı kaynaklı etkilerle yıllık enflasyon ciddi oranda düştü 31 Yıllık Enflasyona Baz Yılı Kaynaklı Katkılar (bp)* 1.50 1.00 0.50 0.00-0.50-1.00-1.50-2.00 02/12 03/12 04/12 05/12 06/12 07/12 Gıda Alk. İçk. ve Tütün Giyim Konut, Su Mobilya Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Oteller Çeşitli Mal ve Hizm. 08/12 09/12 10/12 11/12 12/12 Enflasyonda Eylül e kadar dalgalı seyir görülecek Yıl sonu enflasyon tahminimizi %7,5 te koruyoruz Ancak mevcut resim aşağı yönlü risklere işaret ediyor Kaynak: TÜİK, İş Yatırım hesaplamaları * baz puan
Fiyat Dinamikleri Eylül de Gel 32 Petrol Fiyatı ve Kur 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% Petrol Fiyatı TL Eşiti (Aylık % Değişim, Kur etkisinden arındırılmış) USD/TL (sağ eksen., eksen değerleri aşağıdan yukarıya yazılmıştır) Rakamın pozitif olması petrol fiyatındaki artışların TL'nin değer kazanımıyla telafi edilemediğin ifade etmektedir 02/00 06/00 10/00 02/01 06/01 10/01 02/02 06/02 10/02 02/03 06/03 10/03 02/04 06/04 10/04 02/05 06/05 10/05 02/06 06/06 10/06 02/07 06/07 10/07 02/08 06/08 10/08 02/09 06/09 10/09 02/10 06/10 10/10 02/11 06/11 10/11 02/12 06/12 Kaynak: Bloomberg 10 9 8 7 6 5 4 Enflasyon Beklentileri, % 12-ay sonrasının TÜFE beklentisi* 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 24 ay sonrasının TÜFE beklentisi* 02/07 04/07 06/07 08/07 10/07 12/07 02/08 04/08 06/08 08/08 10/08 12/08 02/09 04/09 06/09 08/09 10/09 12/09 02/10 04/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11 12/11 02/12 04/12 06/12 Son dönemde gerileyen emtia fiyatları ve görece istikrarlı seyreden TL Merkez Bankası nın elini kuvvetlendiriyor Haziran da baz etkisinin yıllık enflasyon üzerinde olumsuz etki yaratmasına rağmen Piyasanın enflasyon beklentilerinde iyileşme bekliyoruz Kaynak: TCMB, İş Yatırım, *Aynı ay içindeki iki anket dönemi ortalaması alınmıştır
Para Politikası Esnek Dönem Devam Edecek MB nin Likidite Yönetimi (milyar TL) 33 80 60 40 20 Gecelik Repo DIBS alımları 1-hafta repo 3-ay repo BPP 1-gün ters repo Net Likidite Merkez Bankası önümüzdeki dönemde de faiz koridorunu ve likitidite yönetimini araçları arasında koruyacak - -20 Kaynak:TCMB 01/08 03/08 05/08 07/08 09/08 11/08 01/09 03/09 05/09 07/09 09/09 11/09 01/10 03/10 05/10 07/10 09/10 11/10 01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 11/11 01/12 03/12 05/12 Fonlama Maliyeti ve Eşit Ağırlıklı Sepet Dolayısıyla para politikasında esneklik sürdürülecek Büyüme cephesinde yaratılan yumuşak iniş senaryosunda aşağı yönlü riskler bitmiş değil 2.25 2.20 2.15 2.10 2.05 2.00 30/12/11 06/01/12 13/01/12 20/01/12 27/01/12 03/02/12 Eşit Ağırlıklı Sepet (sol eksen) Fonlama Maliyeti (%, basit) 10/02/12 17/02/12 24/02/12 02/03/12 09/03/12 16/03/12 23/03/12 30/03/12 06/04/12 13/04/12 20/04/12 27/04/12 04/05/12 11/05/12 18/05/12 25/05/12 01/06/12 08/06/12 15/06/12 22/06/12 13 12 11 10 9 8 7 6 Bir yandan da gerileyen emtia fiyatları enflasyon olumlu sinyaller veriyor Merkez Bankası nın eli daha güçlü ve faizlerde gevşeme için alan var Kaynak:TCMB
Para Politikası Oyundaki Hakem: Küresel Likidite Otomatik Dengeleyici 34 Küresel likiditenin durumu önümüzdeki dönemde para politikasının seyrini belirleyecek Kaynak:TCMB Gecelik Faiz Oranları 15 10 5 0 08-10 09-10 10-10 11-10 12-10 01-11 02-11 03-11 04-11 05-11 06-11 07-11 08-11 09-11 10-11 11-11 12-11 01-12 02-12 03-12 04-12 05-12 06-12 Borç Verme Borç Alma Gecelik Repo (1 günlük) 1 Hafta Vadeli Repo Faizi Merkez Bankası TL cinsi zorunlu karşılıkların döviz tutulabilme esnekliğini artan katsayılarla arttırabilir Bir diğer seçenek ise faiz koridorunun üst bandının aşağı çekilmesi olabilir Türkiye nin küresel likidite pastasından alacağı pay, kredi koşulları ve emtia fiyatları para politikasını şekillendirecek Kaynak:TCMB, İMKB
Para Politikası Oyundaki Hakem: Küresel Likidite TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) 35 140 120 100 80 01/03 05/03 09/03 01/04 05/04 09/04 01/05 05/05 09/05 01/06 05/06 09/06 01/07 05/07 09/07 01/08 05/08 09/08 01/09 05/09 09/09 01/10 05/10 09/10 01/11 05/11 09/11 01/12 05/12 Kaynak:TCMB TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Gelişmiş Ülkeler Bazlı Karşılaştırmalı Kur Performansları Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı Son dönemde TL görece istikrarlı bir patikada yol alıyor Emtia fiyatları gerilemeye cari açık ve enflasyonda da iyileşme eklenirse TL nin sınırlı oranda değer kazandığını görebiliriz 1.4 1.3 1.2 1.1 1 TL ve Gelişmekte Olan Ülkeler Ortalaması (Dolara Karşı, 4 Ocak 2010=1) Gelişmekte Olan Ülkeler Ortalaması TL Önümüzdeki dönemde kur cephesindeki temel belirleyici küresel likidite olacak 0.9 01/10 02/10 03/10 04/10 05/10 06/10 07/10 08/10 09/10 10/10 11/10 12/10 01/11 02/11 03/11 04/11 05/11 06/11 07/11 08/11 09/11 10/11 11/11 12/11 01/12 02/12 03/12 04/12 05/12 06/12 Kaynak: Bloomberg
Türkiye Ekonomisi 36 M akro Ekonomik Tahminler Baz Senaryo Baz Senaryo 2008 2009 2010 2011 2012T 2013T GSYİH (TL milyar) 950.1 952.6 1099 1295 1467 1637 GSYİH ($ milyar) 741.8 616.7 736 772 806 913 GSYİH Büyümesi (reel, %, yıllık) 0.7-4.8 9.2 8.5 3.0 4.0 İşsizlik (%) 11.0 14.0 11.9 9.8 10.5 10.2 TÜFE (%, yıllık, dönem sonu) 10.1 6.5 6.4 10.5 7.5 7.0 TÜFE (%, yıllık, ortalama) 10.4 6.3 8.6 6.47 10.00 7.3 ÜFE (%, yıllık, dönem sonu) 8.1 5.9 8.9 13.3 7.0 7.5 TL/$ döviz kuru (yıl sonu) 1.53 1.5 1.54 1.89 1.81 1.78 TL/sepet (eşit ağırlıklı) döviz kuru (yıl sonu) 1.84 1.8 1.80 2.44 2.04 2.02 Dış Ticaret Dengesi -69.8-38.8-72 -106-86 -100 İhracat-FOB ($, milyar) 132.0 102.1 114 135 142 160 İthalat-CIF ($, milyar) 201.8 140.9 186 241 228 260 Cari İşlemler Dengesi ($,milyar)** -42.0-14.0-46.6-77.1-63.0-70.0 Cari İşlemler Dengesi (GSYİH'ye oran) -5.7-2.3-6.3-10.0-7.8-7.7 Konsolide Bütçe Dengesi (GSYİH'ye oran) -1.8-5.5-3.6-1.3-2.0-1.4 Kons. Bütçe Faiz Dışı Dengesi (GSYİH'ye oran) 3.5 0.1 0.8 1.9 1.4 2.0 *Teknik faiz değişikliğinden dolayı M ayıs 2010'dan sonra bir haftalık repo faizi **2012 için baz senaryoda varil başına 110 dolarlık petrol tahmini kullanılmıştır.
37 Yatırım Stratejisi Yönetici Özeti Küresel konjonktür Türkiye ekonomisi Hisse Senedi Stratejisi SGMK Stratejisi
38 Hisse Senedi Stratejisi Performans : IMKB Benzer Ülke Çarpanları Tarihsel Ortalama Çarpanlar 12 aylık Endeks Hedef Değeri Kar Büyümeleri Riskler En Çok ve En Az Önerdiğimiz Hisseler Yüksek Temettü Verimi Olan Hisseler
Hisse Senedi Stratejisi IMKB performans 39 120 110 100 90 80 70 60 MSCI GOÜ MSCI GOÜ Doğu Avrupa MSCI GOÜ Turkiye MSCI GOÜ Avrupa&Ortadoğu&Afrika MSCI GOÜ Endeksleri Endeks 1 Yıllık Getiri MSCI Türkiye :-%10 MSCI GOÜ :-%16 MSCI GOÜ Doğu Avrupa :-%28 12/10 01/11 02/11 03/11 04/11 05/11 06/11 07/11 08/11 09/11 10/11 11/11 12/11 01/12 02/12 03/12 04/12 05/12 Türkiye yılın ilk 6 aylık döneminde gelişmekte olan ülke endekslerinin %14 üzerinde getiri sağladı Bu perfomansın arkasındaki sebepler: Yeniden dengelenmeye dayalı yumuşak iniş senaryosunun şu ana kadar sorunsuz ilerlemesi ile petrol fiyatlarının düşüş eğilimiyle cari açığın daha makul düzeylere inme beklentisi. Avrupa daki borç krizi ve daralmanın ihracat pazar ve ürün çeşitlendirilmesi ile aşılması ve dış finansmanda şu ana kadar herhangi bir problem yaşanmaması. MB para politikalarının piyasalar tarafından daha çok benimsenmesi 2012 ye ait ekonomik büyüme tahmininde ve şirket karlarında yapılan yukarı yönlü revizyonlar