PROGRAMIN TEMELLERİ
PROGRAMIN TEMELLERİ BILIMSEL Eğitimde ortaya çıkan problemlere bilimsel arastırma yöntemlerini kullanarak çözüm arama EKONOMİK Mevcut olanaklarla uyumlu, SOSYAL Programlar bireyin sosyal gelişimini ve topluma uyumunu sağlamalıdır. FELSEFİ Programlara yön verir Hedefler oluşturulur. PSIKOLOJIK Canlıların davranışları ve bilişsel süreçleri TARİH Geçmişte yapılmış olan çalışmalar, deneyimler, gelişmeler ve anlayışlar 2
TÜRKİYE DE PROGRAM GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI İlk önemli çalışma 3 Mart 1924 de çıkartılan Tevhid-i Tedrisat Kanunuyla başladı. Bu yıllarda Türkiye ye çağrılan John Dewey in hazırladığı rapor doğrultusunda daha çok ilköğretim programlarının geliştirilmesine ağırlık verildi. 3
1950 li yıllara kadar Türkiye de program geliştirme çalışmaları daha çok dersler ve konular listesi (Müfredat) hazırlamak şeklinde ele alınmış, 1952 de Türkiye ye gelerek köy okullarında incelemeler yapan K.V. Wofford un hazırladığı raporla daha sistematik bir yaklaşımla yapılmaya başlanmıştır. 1961 de kabul edilen 222 sayılı İlköğretim Kanunu ile ilköğretim programlarının değiştirilip geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. 4
1962 de toplanan VII. milli eğitim şurasında program geliştirmeyle ilgili önemli kararlar alınmış, bu doğrultuda çeşitli komisyonlar çalışarak, bazı illerde pilot uygulamalar yapıldıktan sonra ise 1968 programı uygulamaya sokulmuştur. 1970 li yıllarda 8 yıllık ilköğretim okulu denemesi ve program çalışmaları gündeme gelmiş ve bu çalışmalara hız verilmiştir. 5
1982 de Milli Eğitim Bakanlığı program geliştirme konusunda bir model oluşturmuş ve bu model 2142 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanmıştır. Bu modelin hazırlama ilkeleri 1984 de yeniden belirlenmiştir. Bu model, amaç-davranış- işleyiş- değerlendirme boyutları içinde programların derslere göre hazırlanması esasını getirmektedir. 6
2004-2005 Öğretim Yılından itibaren ise Yapılandırmacı Yaklaşım temeline dayanan yeni bir program geliştirilmiş ve halen okullarımızda uygulama çalışmaları devam etmektedir. 7
Psikolojik Temeller Oluşturulan eğitim programlarının, öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişimine uygunluğunu sağlama açısından psikolojiden önemli ölçüde yararlanılmaktadır. 8
Eğitim programları üzerinde en çok davranışçılık, bilişsel ve yapılandırmacılık kuramlarının etkisi olmuştur. 9
A. Davranışçı kuram Watson, Pavlov, Thorndike, Skinner davranışçı kuramın temsilcilerindendir. Davranışçı kuramın genel özellikleri şunlardır 1. Yalnızca gözlenebilir etkinlikler üzerinde durur. 2. Öğrenmeyi, uyarıcı-tepki bağının oluşmasına indirger. 3. Davranışı sadece ölçülebilirliği ile açıklar. 4. Öğrenme sürecinde, öğrenene edilgen rol verir. 5. Pekiştirme yoluyla davranış değiştirildiğini kabul eder. 10
B. Bilişsel Kuram Temelinde Gestalt psikolojisi vardır. Bu kuramın öncüleri Piaget, Gagne, Guilford'dur. Bu kurama göre öğrenme kompleks ve karmaşık bir yapıdır. Öğrenme sürecinin bilgiyi algılama, karşılaştırma, kodlama ve hatırlama sürecinden oluştuğunu ifade eder. 11
C. Yapısalcı ( oluşturmacı ) kuram Bilginin yeniden yapılandırılması, üretilmesini ifade eder. Piaget, Vygotsky, Gestalt öncüleri arasında sayılabilir. 12
3. Toplumsal Temeller
14
Felsefi Temeller Program tasarımı ve hedeflerin belirlenmesi aşamasında felsefeden yararlanılır. Eğitim hedeflerinin tutarlılığını sağlar. Öncelikli hedefleri saptar. Geleceğe ilişkin yordamlarda bulunur. Niçin? sorusuna cevap arar. Her eğitim programının dayandığı bir felsefe olmalıdır Özellikle hedeflerin belirlenmesinde en fazla felsefeden yararlanılır 15
Eğitim Felsefesi Akımları İDEALİZM ( İDEALİST GÖRÜŞ) REALİZM ( GERÇEKÇİLİK ) PRAGMATİZM ( YARARCILIK ) EXİSTENTİALİZM ( VAROLUŞÇULUK ) 16
17
18
19
20 1. DAİMİCİLİK
21
22 Esasicilik ( Essentialism = Özcülük)
23
24 İlerlemecilik ( Progressivizm = Deneyci Görüş)
25 İlerlemecilik ( Progressivizm = Deneyci Görüş)
Yeniden Kurmacılık ( Re- Constructionism = Yapılanmacı Görüş) Yeniden İlerlemeciliğin devamıdır 26
27 Yeniden Kurmacılık ( Re- constructionism = Yeniden Yapılanmacı Görüş)
PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN EĞİTİM FELSEFESİ AKIMLARI VE ÖZELLİKLERİ Eğitim Felsefesi Dayandığı Felsefi Temel Temel Amaç Daimicilik - Realizm (Gerçekçilik) (Rasyonel kişileri eğitmek / üstün zekâlı ve seçkin kişileri eğitme Esasicilik - İdealizm - Realizm (ideal gerçekçilik) Bireylerin zihinsel gelişmesine yardımcı olmak, yetenekli kişileri eğitme İlerlemecilik - Pragmatizm (Yararcılık) Demokratik ve sosyal yaşamı geliştirme 28 Yeniden kurmacılık - Pragmatizm (Yararcılık) Toplumu yeniden yapılandırma ve geliştirme. Değişimi ve sosyal reformu gerçekleştirecek eğitim.
Eğitim programlarının geçirmiş olduğu değişime bakıldığında Orta Çağda ruhsal mükemmellik, erdemlilik gibi konular, Orta Çağ da kilisenin doğmaları,rönesans reform döneminde liberal eğitim, eğitim programlarının içeriği olarak görmekteyiz. Bu durum program geliştirmenin kuramsal temellerinden hangisiyle açıklanır? A) Felsefi temel B) Tarihsel temel C) Toplumsal temel D) Ekonomik temel E) Konu-alan temeli Cevap B
Eğitim programlarıyla KİME, NEYİ, NASIL, NE ZAMAN, NİÇİN, NEREDE verileceği sorusu akla geldiğinde program geliştirmenin kuramsal temellerinden hangisi devreye girer? A) Psikolojik temel B) Siyasi temel C) Felsefi temel D) Toplumsal temel E) Ekonomik temel Cevap C
Eğitim programlarının hazırlanması sırasında kullanalacak içerik düzenleme yaklaşımlarının belirlenmesinde ve eğitim programı tasarımlarının tespitinde öncelikli olarak yararlanması gereken kuramsaltemel aşağıdakilerden hangisidir? A) Psikolojik temel B) Felsefi temel C) Konu alan temeli D) Ekonomik temel E) Bireysel temel Cevap B
I. Daimicilik II. Esasicilik III. ilerlemecilik IV. Yeniden kurmacılık Yukarıdaki eğitim felsefelerinden en yenilikçi ve en tutucu olanı aşağıdakilerden hangisidir? Cevap D A) Daimicilik - Yeniden kurmacılık B) ilerlemecilik - Daimcilik C) Yeniden kurmacılık - Esasicilik D) Yeniden kurmacılık - Daimcilik E) Esasicilik - Yeniden kurmacılık
I. Eğitimin evrensel nitelikteki belli gerçeklere göre şekillendirilmesi üzerinde dururlar. II. insan doğası ve ahlaki ilkeler değişmez. III. Eğitim sağlam ve doğru karakterli insan yetiştirme işiyle uğraşmalıdır. Yukarıda özellikleri verilen eğitim felsefesi aşağıdakilerden hangisidir? Cevap A A) Daimicilik B) Esasicilik C) ilerlemecilik D) Yeniden kurmacılık E) Varoluşçuluk
Okulun görevi hayata hazırlık değil, hayatın kendisi olmalıdır. diyen eğitim akım aşağıdakilerden hangisidir? A) Daimicilik B) ilerlemecilik C) Esasicilik D) Yeniden kurmacılık E) Varoluşçuluk Cevap B
Yapılandırmacılık yaklaşımına göre hazırlanan bir eğitim programı geliştirilirken bireyin ilgi ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulmuş, okuldaki deneyimler yaşamın kendisi olarak benimsenmiştir. Buna göre bu eğitim programları hangi eğitim felsefesini temel almıştır? A) Yeniden kurmacılık B) İlerlemecilik C) Gerçekçilik D) Daimicilik E) Esasicilik CEVAP B
Eğitim amacı özgürlüklerin artmasıdır. Her bir öğrencinin değerler sistemini özgürce ve yetişkinlerin zorlaması olmadan geliştirmesine fırsat verilmelidir. Öğretmen yardıma ihtiyaç duyan öğrencinin yardımına koşan ve kişiliğin geliştirilmesine yardım etme zorunluluğu olan kişidir. Yukarıda özellikleri verilen felsefe alanı aşağıdakilerden hangisidir? A) Pragmatizm (faydacılık) B) Pozitivizm (Olguculuk) C) Empirizm (Deneycilik) D) Existentializm (Varoluşçuluk) E) Rasyonalizm (Akılcılık) Cevap D
Bu eğitim akımındaki temel görüşe göre eğitimin amacı; toplumu yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmek olarak kabul edilir. Yukarıda özellikleri verilen eğitim felsefesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Yeniden kurmacılık B) Daimicilik C) Esasicilik D) İlerlemecilik E) İdealizm CEVAP A