Giriş ACİL KARDİAK PACEMAKER KULLANIMI Dr. Gülçin BACAKOĞLU 29-09 - 2009 İnsan üzerinde ilk denemeler 1952 yılında başladı 1960 yılında ağrı, artmış kas kontraksiyonu ve aşırı kullanıma bağlı cilt yanıkları nedeniyle bırakıldı 1980 li yıllarda klinik kullanıma tekrar girdi Giriş Tüm kardiak pacemakerler kalbe elektriksel uyarı verir Bu uyarı kalbi depolarize ederek kalpte kasılma yapar Kalp pillerinin iki komponenti var Elektrodlar Pace jeneratörü Hastanın dışında (eksternal- geçici) veya Cerrahi yolla implante edilmiş (internal-kalıcı) Pacemaker tipi Transkütanöz Transvenöz Transtorasik Transözefageal Epikardial Kalıcı Kardiak Pacemaker Tipleri Elektrodun yeri Cilt(göğüs ön duvarı,sırt) Venöz(ucu sağ ventrikül,sağ atrium veya her ikisinde olan kateter ile) Göğüs ön duvarından doğru kalbin içine Özefagus Epikardium(kalp cerrahi sırasında elektrotlar kalp yüzeyine yerleştirilir Venöz veya epikardial Puls jeneratörün yeri veya internal İnternal Eşanlamı Noninvaziv Geçici transvenöz Kalıcı transvenöz Transmiyokardial Özefageal Geçici veya kalıcı epikardial İmplante edilmiş internal 1- Hemodinamik olarak anstabil bradikardiler (Class I) Hız < 50 vuru/dk, sistolik KB < 80 mmhg,bilinç değişikliği, göğüs ağrısı, akciğer ödemi Atropine yanıtsızlık Tam kalp bloğu, semptomatik ikinci derece kalp bloğu, semptomatik hasta sinüs sendromu, ilaca bağlı 2- Kalp hızı ve durmasına duyarlı ventriküler kaçak vurularla beraber olan bradikardiler ( Class IIa) Farmakolojik tedaviye yanıtsız bradikardiler (digoksin, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, prokainamid), kalıcı pacemaker bozukluğu, idioventriküler bradikardiler, yavaş ventrikül yanıtlı semptomatik atrial fibrilasyon,hipovolemik şok resusitasyonu sırasında gelişen dirençli bradikardi ve malign ventriküler kaçak mekanizma ile beraber olan bradiaritmiler 1
3- İlaç aşırı alımı, asidoz veya elektrolit bozukluklarına bağlı uzamış asistoli veya NEA olan hastalar (Class IIa) Normal miyokardium var fakat geçici olarak ieti sistemi etkilenmiştir Elektrolit bozuklukları veya derin asidoz için tedavi devam ederken pacemaker kullanımı etkili miyokard kasılması sağlar İlaç alımında kardiak toksik etki düzelinceye kadar pacemaker hayatta kalmayı sağlar 4- İnatçı taşikardilerde overdrive pace olarak uygulama (Class IIb) SVT veya VT (örn. Torsades de pointes) Farmakolojik tedavi veya elektriksel kardioversiyona dirençli özel durumlar 5- Bradisistolik kardiak arrest (Class IIb) Bu hastalarda pace rutin olarak önerilmez; eğer kullanılacaksa arrestten mümkün olduğunca kısa süre sonra (ilk 10 dakika içinde) uygulanmalıdır Çalışmaların çoğunda kısa veya uzun dönem sonuçlarda iyileşme görülmemiştir Asistolik arrest veya şok sonrası asistolide hastane öncesi alanda yapılan çalışmalarda pacemaker kullanımının yararı gösterilememiştir Standby pacemaker (pacemakerin hazırda bulundurulması) Bu hastalar genelde stabildir ancak kısa süre içinde anstabil hale gelebilir. Sıklıkla AKS la ilişkilidir Standby transkutan pace pedleri cerrahi sırasında birinci derece AV blok ile beraber olan bifasiküler veya LBBB da yüksek riskli hastalarda başarı ile kullanılabilir Transkutan pace bu hastalar ve diğer risk altındaki hastalarda standby modunda yerleştirilir Hemodinamik olarak önemli bradikardi tedavisi gerekirse transvenöz pace takılıncaya kadar kullanılabilir Standby pacemaker (pacemakerin hazırda bulundurulması) Akut MI da pacemakerin önceden hazırda bulundurulması (Class I) Semptomatik sinüs nod disfonksiyonu Tip II ikinci derece AV blok Üçüncü derece AV blok Yeni başlayan sol, sağ veya değişen dal bloğu veya bifasiküler blok Önceden varolan sol veya sağ dal bloğu ile beraber olan birinci derece blok Yeni başlayan sol anterior fasiküler blok Pacemaker kullanımı Ciddi hipotermi, bradikardisi olan hastalarda göreceli bir kontraendikasyondur Bu hastalarda bradikardi fizyolojiktir; hipotermiye bağlı azalmış metabolik hıza karşı bir yanıttır Hipotermik ventrikül herhangi bir uyarı ile fibrilasyona daha eğilimlidir Fiblilasyon başlarsa defibrilasyona daha fazla direnç gösterir 2
Pacemaker kullanımı 20 dakikadan uzun süren bradisistolik kardiak arrestte pacemaker göreceli kontraendikedir Bu hastalarda resusitasyonun kötü sonuçları gösterilmiştir Pacemaker kullanımı Çocuklarda bradikardilerin çoğu hipoksi veya hipoventilasyona bağlıdır İlaç tedavisi olsun veya olmasın uygun oksijenizasyon, havayolu girişimleri ve ventilasyona yanıt verir İskemi veya hipoksiye bağlı gelişen bradikardilerde pacemaker etkili değildir Pacemaker kullanımı Hastane dışı tanıksız kardiak arrest olan çocukların hayatta kalmasında transkutan pace etkili olmamıştır Konjenital kalp defekti, tam kalp bloğu, anormal sinüs nod fonksiyonu, KVS cerrahi sonrası gelişen komplikasyonlarda, ilaç aşırı alımında veya çalışmayan implante pace varlığı gibi seçilmiş olgularda acil transkutan pace hayat kurtarabilir Transkutan pacemaker kullanımı impuls çıkaran deriye yapışan elektrodlarla kalbi uyarır Uyarı göğüs duvarından kalp kasına iletilir pacing, noninvaziv pacing,eksternal transtorasik pacing, transchest pacing olarak da adlandırılır TKP doku ve kardiak hasara neden olur İnvazivdir fakat eksternaldir Akım jeneratörü vücuda implante değildir Transkutan pacemaker kullanımı Acil kardiak bakımda tercih edilen pace yöntemi transkutan olandır Hızla takılabilir ve mevcut en az invaziv olandır Vasküler girişim gerektirmediğinden fibrinolitik tedavi alan ve alacak olan hastalarda tercih edilir Çok fonksiyonlu elektrodlar el değmeden defibrilasyon yapılmasına; ön-arka veya sternalapeks elektrodları ile EKG monitorizasyonuna izin verir Modern gelişmeler VF oluşması için pace akımının 12-15 katı olması gerekir Daha büyük yüzey alanı olan elektrodlar (8 cm çap) ciltteki akım yoğunluğunu azaltır Ağrı ve yanık azalır Elektriksel vuru oluşturmak için gereken ortalama akım 50-100 ma dir Hastaların bazıları bu akımı tolere edebilse de çoğu IV analjezi ve sedasyon gerekir 3
Sağlık çalışanları için risk TKP kullanıma sırasında sağlık çalışanları için risk yoktur Her uyarı sırasında VF dekinin 1/1000 kadar güç kullanılır Yalıtılmış elektrodlar üzerinde eş zamanlı CPR da yapılabilir Pace yüzeyinin uygunsuz teması sonucu sadece karıncalanma hissedilir Bazı pace cihazları elektrod düşerse kendini kapatır Transkutan pace özellikleri Operation modu: Sabit hız modu (asenkronize veya istek dışı) ve demand mod Hız seçimi: 30-180 vuru/dk arasında Akım çıkışı: 0-200 arasında ayarlanabilir Nabız süresi: 20-40 arasında değişir fakat kullanıcı ayarlayamaz Monitör blanking: Daha küçük EKG yorumlanmasını gizlememek için daha büyük spike oluşmasını engelleme özelliğidir. Ticari TKP lerin çoğu monitör/defibrilatör/pace birliktedir ve pace kompleksi otomatik olarak engellenir Bu özellik olmazsa büyük pace artefaktları tedavi edilebilir VF maskeler veya diğer ritimlerin yorumlanmasını engeller 4
5
Transkutan pace uygulama Anterior elektrod sternum soluna, posterior elektrod torasik vertebranın soluna omuz ile skapula arasına yerleştirilir İyi bir temas için vücut kılları temizlenebilir Pacehızı ayarı yapılır (genellikle 80vuru/dk) Paceakımı ayarlanır Akım minimalden, monitörde pace spike görülünceye kadar yavaşça artırılır Transkutan pace uygulama Elektriksel vuruyu görmek için EKG monitörize edilir Ventrikülü uyaran her pace spike geniş bir QRS, tutarlı bir ST segmenti ve geniş bir T dalgası oluşturur Ventrikül fonksiyonu ve kardiak output hastanın nabzı ve kan basıncı ile değerlendirilir Eşikten biraz fazla akımda (%10) uyarıya devam edilir Transkutan pace komplikasyonları ve tedavisi Altta yatan tedavi edilebilir VF yi tanıyamama TKP i entegre monitör ile kullanmalı Vuru oluşturamama Elektrodların doğru yerleştirilmesi gerekir Vuru oluşmadığını tanıyamama Yatak başı USG ile değerlendirmeli Etkin miyokard kasılması olmadan elektriksel vuruyu tanıyamama Pace akımını etkili mekanik vuru oluşturan elektriksel vuru gereksinimine artırmalı Pace sonrası gelişen aritmiler veya VF Ağrı ve rahatsızlık Narkotik veya benzodiazepin Transvenöz pace Sağ atrium, sağ ventrikül veya her ikisinin santral ven yolu ile takılmış bir kateter yardımı ile endokardial uyarı ile olur Venöz girişim yolları: Subklavian, internal juguler, eksternal juguler, femoral ve brakial venler TKP in en önemli zorluğu venöz girişim ve kateteri doğru yerleştirmektir Transvenöz pace Yumuşak,fleksibl, semifloating bipolar kataterler tercih edilir. Bu tipler güvenli, mevcut kan akımı ile ileri yönlenir TVP acil durumlarda yeterli zaman varsa floroskopi altında takılması daha uygundur Acil kardiak bakımda TKP önce takılır, daha güvenli ortamda TVP takılması için hasta stabilize edilir 6