3. BÖÜ GAZ BASINCI ODE SORU - 1 DEİ SORUARIN ÇÖZÜERİ 3. ı ı Z ı 1. I II III,, muslukları açıldığında: I düzeneğinde: aptaki yüksekliği arttığından, kabın tabanına yapılan toplam basınç artar. Borudaki cıva yüksekliği, I ve II niceliklerine bağlıdır, III niceliğine bağlı değildir. CEA D II düzeneğinde: aptaki yüksekliği değişmediğinden, kabın tabanına yapılan toplam basınç değişmez. III. düzeneğinde: aptaki yüksekliği azaldığından, kabın tabanına yapılan toplam basınç azalır. CEA A 4.. Z I II III usluklar açılınca, I ve II düzeneklerinde borulardaki cıva sütunlarına açık ava basıncı etki eder. Borulardaki cıva sütunları kaplara boşalır. III düzeneğinde cıva yüksekliği yine kadar olabilir. CEA C, ve Z larının basınçları, +.d sıvı +.d sıvı Z +.d sıvı Buna göre, > = Z CEA E BASINÇ E ADIRA UEİ 9
5. ODE SORU - DEİ SORUARIN ÇÖZÜERİ s Z s 1. =75cm-Hg s cam balon 90cm +.d +.d Z d Z > d I. yargı yanlıştır. sıvısı sıvısının altında olduğundan d > d tir. II. yargı kesinlikle doğrudur. ve Z sıvılarının özkütlelerini karşılaştıramayız. III. yargı için kesin birşey söylenemez. CEA B. = 90 cm-hg 90 = 75 cıva = 15 cm-hg = 15 cm I CEA A 88cm 6. 1cm = 88 cm-hg 88 + 1 = 76 cm-hg 3. CEA B +.d cıva =.d cıva +.d cıva = 4.d cıva 3 = + 3.d cıva 4.d cıva = + 3.d cıva =.d cıva = 3 cm-hg = + = 3 + Buna göre, 4dcva g = = 4 d g cva CEA C = 4 cm-hg o 4 4 = = 3 3 CEA D 30 BASINÇ E ADIRA UEİ
4. =75cm-Hg =75cm-Hg 6. =7cm-Hg 3 I 18cm Şekil-I de: = 75 + 3 cm-hg = 7 + 18 = 90 cm-hg Şekil-II de: = cıva = 75 cm-hg 90 = + 10 cıva yüksekliği, = 75 + 3 75 75 + 3 = 75 = 80 cm-hg CEA B 150 = 75 + 3 5 = 75 = 15 cm CEA C 7. =76cm-Hg 5. =75cm-Hg 4cm 6cm I 15cm Şe kil - I de: = 76 + 4 cıva = 75 15 = 80 cm-hg = 60 cm-hg Şe kil - II de: = cıva = 60 10 = 50 cm-hg Buna göre, = 50 cm CEA D = = 80 + 6 = 86 cm-hg CEA E BASINÇ E ADIRA UEİ 31
8. 10. =70cm-Hg ı ı ı ı 0cm 40cm 0cm ının basıncı, ının basıncı, = 50 = + 0 = 30 cm-hg = 70 + 0 = 90 cm-hg açık ava basıncı, I. yargı doğrudur. = ının basıncı, = 30 + 40 = = 70 cm-hg = 90 + 10 CEA C = 100 cm-hg > II. yargı doğrudur. musluğundan kaba bir miktar ının eklen- 9. =75cm-Hg mesi ının basıncını değiştirmez. III. yargı yanlıştır. CEA B 15cm I Şekil-I de: = 75 + 15 = 90 cm-hg Şekil-II de: = = 90 + 10 = 100 cm-hg CEA D 3 BASINÇ E ADIRA UEİ
ODE SORU - 3 Eİ SORUARIN ÇÖZÜERİ 3. A B 1. Ga zın ba sın cı na Şe kil - I de, =76cm-Hg düfley 6 3 Şe kil - II de di ye lim. Şe kil - I de: = 76 + 4 4cm 18cm 4cm B kabındaki ın son basıncı, A. A + B. B = son. son 6. +.3 = son.3 1 + 3 = 3 son = 80 cm-hg 15 = 3 son Şe kil - II de: düfley I son = 5lur. CEA E cıva = 76 4 = 7 cm-hg. 1 =. 80. 18 = 7. = 0 cm CEA E 4. 1 N 1 N 0cm. A B C I bofl 6 N 9 Şe kil - I de: Şe kil - II de: 3 cıva = 70 + 0 = 70 10 = 90 cm-hg = 60 cm-hg Gaz karışımının basıncı, A. A + B. B + C. C = son. son 0. + 6.3 + 9. = son.6 18 + 9 = 6 son 7 = 6 son 9 son lur. CEA D. = N. R. denkleminden, 90. 60. 1 1 N. R. = N. R. = 3 CEA B BASINÇ E ADIRA UEİ 33
5. =76cm-Hg 7. 9cm 1cm 38cm 1 38cm 60cm 1 = I = 76 + 38 = 114 cm-hg = 38 cm-hg 1 = = II I Boru içerisindeki ın basıncına Şekil-I de, Şekil-II de diyelim.. 1 +. = s. s 114. + 38. = s. 15 = s s = 76 cm-hg. 1 =. 0.9 =.1 = 15 cm-hg Şekil-II de: I 0 (Sıfır) II 76 cm-hg CEA D = = 15 + 60 = 75 cm-hg CEA D 6. N ı ı 4 abın er bölmesinin acmine diyelim.. +. = son. son 8. F N R 5cm =70cm-Hg.3 + 4. = son.5 son = 5 11 lur. ının son acmi, 11 ı.3 =. 5 ı = 15 11 Buna göre, arasında dengede kalır. CEA B iston noktasında iken: cıva = 70 5 = 45 cm-hg. 1 =. 45.4 =.3 = 60 cm-hg iston noktasına kadar itildiğinde, 1 = 70 60 = 10 cm iston noktasında iken:. 1 = 3. 3 45.4 = 3. 3 = 90 cm-h iston noktasına kadar itildiğinde, = 3 = 90 70 = 0 cm 1 10 1 = = 0 CEA C 34 BASINÇ E ADIRA UEİ
9. cam balon 1 16cm ODE SORU - 4 Eİ SORUARIN ÇÖZÜERİ 1. =76cm-Hg 6cm buz Şe kil - I de: = 1 I esnek balon 76 = 1 + 6 1 = 50 cm-hg Şe kil - II de: 1. 16 =. 10 50. 16 =. 10 = 80 cm-hg Cı va dü ze yi ka pa lı kol da 6 cm yük sel di ği ne gö re, ba lo nu nun bağ lı ol du ğu kol da 6 cm aşa ğı iner. Cı va dü zey le ri ara sın da ki fark 1 cm ar tar. aptaki düzeyi buzun erimesinden dolayı değişmez. Bu nedenle balona yapılan basıncı değişmez. Buz eriyince ın bulunduğu bölmenin acmi arttığından azalır. Balona yapılan basıncı azaldığından balonun acmi artar. Balona etki eden kaldırma kuvveti arttığından te oluşan gerilme kuvvetinin büyüklüğü artar. CEA C = = 80 + 6 + 1 = 118 cm-hg 10. CEA E. N = U S R katı cisim esnek balon O 1 İlk du rum da pis ton noktasında den ge de ol du ğu na gö re ga zın ba sın cı açık a va ba sın cı na eşit tir. Her bölme ara lı ğı nın ac mi alın dı ğın da top lam a cim 4 iston noktasına kadar itildiğinde:. 4 =. = ba sın cı ma no met re nin açık ko lun da ki cı va dü ze yi ni 1 böl me yük sel tir. iston N noktasına kadar itildiğinde:. 4 =. = 4 Bu na gö re, ma no met re nin açık ko lun da ki cı va dü ze yi nok ta sı na ka dar yük se lir. CEA C istonun üzerindeki cismi alındığında, ın basıncı azalır. Balona yapılan basıncı azaldığından, balonun acmi artar. aptaki yüksekliği arttığından katı cismin içerisindeki acmi arttığından katı cisme etki eden kaldırma kuvveti ve 1 gerilme kuvvetinin büyüklüğü artar. Balona etki eden kaldırma kuvveti arttığından gerilme kuvvetinin büyüklüğü artar. aptaki yüksekliği arttığından kabın tabanına yapılan basıncı artar. CEA A BASINÇ E ADIRA UEİ 35
3. ı çelik bilye ı Çelik bilyenin asıldığı koptuğunda; ının bulunduğu bölmenin acmi arttığından azalır. ının bulunduğu bölmenin acmi azaldığından artar. CEA C 4. F 1 katı cisim esnek balon iston noktasına kadar itildiğinde, ın basıncı artar. Balona yapılan basıncı arttığından balonun acmi azalır. Balonun acmi azaldığından yüksekliği azalır, katı cismin ya batan acmi azalır. atı cisme etki eden kaldırma kuvveti azaldığından te oluşan 1 gerilme kuvvetinin büyüklüğü artar. Balona etki eden kaldırma kuvveti azaldığından, balonun bağlandığı te oluşan gerilme kuvvetinin büyüklüğü azalır. CEA B 36 BASINÇ E ADIRA UEİ
ES 1 ÇÖZÜER GAZ BASINCI 1. a pa lı bir kap ta ki ga zın ba sın cı, 4. F. = N. R. bağıntısı ile bulunur. Buna göre ın basıncı; F. N : olekül sayısına, : Gazın sıcaklığına, : Gazın acmine bağlıdır. CEA C I. durum II. durum is ton F kuv ve ti ile itil di ğin de ga zın ac mi aza la cağın dan ba sın cı ar tar. Ga zın küt le sin de bir de ğiş me ol maz, an cak bi rim a cim de ki mo le kül sa yı sı ar tar. CEA D Z 5. I II 3 III Z bofl I 3. +. d sı vı. g +. d sı vı. g Z +. d sı vı. g dir. Bu na gö re, Z > = CE A E =75cm-Hg ı 6. E seçeneğinde, 3. +. = son. 4 8 = 4 son son = lur. Diğer seçenekler bu sonucu vermez. F N R ı ı S CEA E 5cm 1 u u abın er bölmesinin acmine diyelim. 1 u noktasında iken = ln. 1 u noktasına kadar itildiğinde, ının basıncı, cıva = 75 10 = 65 cm-hg ının basıncı, = cıva = 65 5 = 40 cm-hg CEA B. +. = son. son. +.4 = son.5 6 6 = 5 son son lur. 5 ının son acmi, 6 ı.4 =. 5 ı = 10 3 Buna göre, u N arasında dengede kalır. CEA A BASINÇ E ADIRA UEİ 37
7. I II 6N 4 III 9. 1 N 4N 3 katı cisim esnek balon I. durumda: N. R. I = ( I = ln. 6N. R. 3 II = ( II = 4 4N. R. 4 III = ( III lur. 3 3 II. durumda: 1N. R. 3 kar = 8 = I Azalır. musluğu açılarak kaba bir miktar pompalandığında ın basıncı artar. Balona yapılan basıncı arttığından balonun acmi azalır. Balona etki eden kaldırma kuvveti azaldığından gerilme kuvvetinin büyüklüğü azalır. atı cisme etki eden kaldırma kuvveti değişmediğinden 1 gerilme kuvvetinin büyüklüğü değişmez. CEA E II Değişmez. III Artar. CEA A 8. ı =75cm-Hg 5cm ı 0cm ı ı 16cm 10. G F F G 1 Şekil-I de: 1 = 75 + 5 = 80 cm-hg Şekil-II de: I ap ta ki ga zın ba sın cı açık a va ba sın cın dan da a kü çük tür. mus lu ğu açı lır sa, < iken Bu du rum da ve ci sim leri üze rin de ki ba sınç lar ar tar. ka tı ol du ğun dan ac mi de ğiş mez do la yı sı ile 1 de ğiş mez. es nek ol du ğun dan ac mi kü çülür. Do la yı sı ile ge ril me si kü çü lür. 1. 1 =. 80.0 =.16 CEA B = 100 cm-hg ının basıncı, = = 100 + 10 = 110 cm-hg CEA D 38 BASINÇ E ADIRA UEİ
ES ÇÖZÜER GAZ BASINCI 1. +. d cıva. g dir. 4. =60cm-Hg düfley Buna göre, değişmez. değişmez. cam balon =60cm-Hg 1 =14cm CEA D Şekil-I de: Gazın basıncı, I. ının basıncı er iki kol için ayrı ayrı yazılırsa, = + cıva + cıva Buna göre, > = ı ı = 60 cm-hg Gazın acmi, 1 = 14 br Şekil-II de: = 6o + 10 = 70 cm-hg = br yüksekliği,. 1 =. CEA B 60.14 = 70. = 1 cm 3. CEA E G A = 4 G A 3 I 5.. 1 =. 4. =. 3 = 6lur. Açık ava basıncı, F / + A G = 4 G 1/ + A = 6, ve nok ta la rı ay nı sı vı içe ri sin de ve ay nı ya tay doğ rul tu da bu lun duk la rın dan bu nok ta la ra et ki yen top lam ba sınç lar eşit tir. = lur. CEA D = = +. d sıvı. g CEA C BASINÇ E ADIRA UEİ 39
6. =76cm-Hg 6cm bofl N =76cm-Hg 1 I. durumda: ve larının basınçları, 6 cm-hg = 76 6 = 50 cm-hg + 4 cm-hg 4cm 8. Buzun tümü eridiğinde buz esnek kaptaki yüksekliği balon artar. atı cisme etki katı cisim eden kaldırma kuvveti arttığından, 1 gerilme kuvvetinin büyüklüğü artar. I. yargı doğrudur. 1 0 0 Esnek balona yapılan basıncı arttığından, balonun acmi azalır. Balona etki eden kaldırma kuvveti azaldığından, gerilme kuvveti azalır. II. yargı doğrudur. aptaki yüksekliği arttığından, kabın tabanına yapılan basıncı artar. III. yargı doğrudur. CEA E = 76 + 4 9. =75cm-Hg II. durumda: = 100 cm-hg F N R. +. = son. son 50. + 100. = son.5 50 = 5 son son = 50 cm-hg manometresinde cıva düzeyleri arasındaki fark, 76 50 = 6 cm CEA D II. durumda ın basıncı,. 1 =. 75.4 =.3 = 100 cm-hg cıva yüksekliği, 7. =75cm-Hg 100 = 75 + cıva cıva = 5 cm CEA C 15cm 10. I. durumda: G = + A = +. d sıvı. g G + +.dsıvı A II. durumda: ı = = + G o A N = 75 + 15 = 90 cm-hg değişmez. ı = + G o + ı.d A sıvı = 75 + 15 = 90 cm-hg CEA E ı < olduğundan, ı < lur. azalır. CEA C 40 BASINÇ E ADIRA UEİ
Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Numara :... Aldığı Not :... Bölüm azılı Soruları (Gaz Basıncı) ÇÖZÜER 1. Ga zın ba sın cı na Şe kil - I de, Şe kil - II de di ye lim. Şe kil - I de: düfley düfley 4. =70cm-Hg =70cm-Hg = 70 + 10 = 80 cm-hg 40cm 40cm 0cm Şe kil - II de: cıva = 70 10 = 60 cm-hg. 1 =. 80. = 60. 40 = 30 cm I I. durumda: ve larının basınçları, = 70 + 40. = 110 cm-hg cıva Z = 70 0 = 50 cm-hg II. durumda:. +. = son. son +. d. g 110. + 50. = son.3 +. d. g 110 + 100 = 3 son Z +. d. g 10 = 3 son Buna göre, > Z = dir. son = 70 cm-hg 3. 3 5. d N N o +. d. g = +. d. g o. d. g+. d. g =. d. g+. d. g dg = & = 3dg 3 n α N 1. n. R. =. n. R. 1 = BASINÇ E ADIRA UEİ 41
6. I bofl II 3 6 III 3 9. =76cm-Hg 34cm bofl I. 1 +. + 3. 3 + 4. 4 = son. son 0. + 6. 3 + 3. + 0. = son. 8 4. = 8 son. son = 3lur. = 76 + 34 = 110 cm-hg = cıva = 110 10 = 100 cm-hg 7. =3 3 10. + 3 N = + + 3 = 3 + = = 3 + = 4 I. yol Silindir biçimindeki kabın er bölmesinin acmine diyelim.. 1 =.. 4 =. 8. + sıvısı 3 = +. d. g =. d. g =. d. g = = 3lur. = + Z sıvısı = 3 +. 3d. g = 3 + 3 = 6lur. = s d Z s 3d II. yol = 4 Başlangıçta dır. Bu durumda = iston N noktasına kadar itildiğinde ın bulunduğu kabın acmi olacağından ın basıncı 4 4 katına çıkar. ı = 4 o = 4 4 BASINÇ E ADIRA UEİ