PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIM VE MODELLERİ 1
EĞİTİM PROGRAMI TASARIMLARI Bir eğitim programı planlanırken işe öncelikle programın nasıl olacağını tasarlamakla başlanır. Eğitimi planlama sürecinde; Ne yapılmalıdır? Konu alanı neleri içermelidir? Hangi öğrenme stratejileri, kaynak ve etkinlikleri kullanılmalıdır? Sonuçları değerlendirmek için hangi ölçme teknikleri ve araçlar kullanılmalıdır? 2
PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI KONU MERKEZLİ TASARIMLAR Konu Tasarımı Disiplin Tasarımı Geniş Alanlı Tasarım Süreç Tasarımı Korelasyon desen (Disiplinler Arası) tasarımı BİREY (ÖĞRENEN) MERKEZLİ TASARIMLAR Çocuk Merkezli Tasarım Yaşantı Merkezli Tasarım Romantik (Radikal) Tasarım Hümanistik (İnsancıl) Tasarım SORUN (ÇEKİRDEK) MERKEZLİ TASARIMLAR Yaşam Şartları Tasarımı Çekirdek (CORE) Tasarımı Toplumsal Sorunlar Ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı
Konu Merkezli Program Tasarımı Genel Özellikleri 1. Programın merkezinde değişmeyen evrensel bilgi vardır. Bilgi uzmanlarca düzenlenir ve öğretilir. 2. Konuya ilişkin bilginin kazanılması öğrenme için yeterli görülmektedir. 3. Temeli idealist, realist felsefedir. 4. Eğitim felsefesi ise esasicilik ve daimiciliktir.
1. Konu Merkezli Tasarımlar a. Konu Tasarımı b. Disiplin Tasarımı d. Süreç Tasarımı c. Geniş Alanlı (Disiplinler Arası) Tasarım
2. Öğrenen (Birey) Merkezli Tasarımlar İlerlemecilik ve Yeniden kurmacılık eğitim felsefesine dayanır. Toplumun problemleri ve çözüm yolları üzerinde dururlar. Öğrenciler toplumsal sorunları çözmede aktif rol almalıdır. Bu tasarımlarda, öğrencinin kendi gözlemleri ve yaşantısıyla öğrenme çabasına girmesi temeldir. Öğrenci sürece girdikten sonra ilgi ve ihtiyaçlarına göre öğrenme etkinlikleri belirlenmektedir. Bu tasarımlar şunlardır: a. Çocuk Merkezli Tasarımlar b. Yaşantı Merkezli Tasarımlar c. Romantik (Radikal) Tasarımlar d. Hümanistik Tasarımlar
(Radikal )
3. Sorun Merkezli Tasarımlar Bu program tasarımları; kültürel ve geleneksel değerlerin güçlenmesini sağlamak, ayrıca toplumun halen karşılanmamış ihtiyaçlarına işaret etmesi amacıyla düzenlenmiştir. Temel vurgusu sorun çözmedir. Yeniden kurmacılık ilkelerine dayanır. Sorun merkezli tasarımlar şunlardır: a) Yaşantı Şartları Tasarımı b) Çekirdek (CORE) Tasarımı c) Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı
EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ
Program geliştirme modelleri, bir program geliştirme tasarısı hazırlanırken izlenecek alternatif yolları ve izlenecek sırayı gösterir. Amerika, Avrupa ve Türkiye de değişik modeller uygulanmaktadır
ABD DE YAYGIN OLAN EĞİTİM PROGRAM MODELLERİ
Taba Modeli Tümevarım yaklaşımını ele almıştır. Temelde 7 aşamadan oluşmuştur. Taba modelinde içerik öğesine daha çok ağırlık verilmiştir.
Taba Program Geliştirme Modeli
TYLER MODELİ Bu model rasyonel ( akılcı ) model olarak da bilinmekte ve program geliştirme çalışmaları daha kapsamlı olarak ele alınmaktadır. İlerlemeci yaklaşım ve tümevarım sürecini benimser. Program geliştirme sürecinde hedefleri belirlemek amacıyla, öncelikle birey, toplum ve konu alanını inceler.
Tyler in Program Geliştirme Modeli
TABA-TYLER MODELİ Taba-Tyler program geliştirme modellerinin ortak yönlerini ele alarak geliştirilen ve rasyonel planlama modelidir. * Türkiye deki program geliştirme çalışmalarında temel alınan bir modeldir.
TABA-TYLER PROGRAM GELİŞTİRME MODELİ
SİSTEM YAKLAŞIMINA GÖRE PROGRAM GELİŞTİRME MODELİ (WULF VE SCHAVE) Bu model, öğretmenler de program geliştirebilir sayıltısına dayanır. Grup etkileşiminin eğitimdeki gelişmeleri olumlu yönde etkileyebileceğini savunur. Aşama Problemin Tanımı Gelişme İşlem Amacın belirlenmesi Komisyon üyelerinin seçimi Amaçların davranışlara dönüştürülmesi Uygun ders planı yazma Öğretim materyallerinin geliştirilmesi Öğrenme ortamın desenlenmesi Değerlendirme Sonuçların değerlendirilmesi Sürekli dönüt sağlanması
AVRUPA DA YAYGIN OLAN MODELLER 1. Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model) 2. Yenilikçi Durumsal Model ( Skillbeck ) 3. Süreç Yaklaşımı Modeli ( Stenhouse )
1. RASYONEL PLANLAMA MODELİ (TAYLOR VE RİCHARD) Genel Amaçlar Amaçlar Öğrenme Durumları Değerlendirme Taba-Tyler yaklaşışıma uygundur. Teknokratik model de denir. Yeniden kurmacılık felsefesi görüşündedir. Öğretmenlerin yaptığı ders planlama sürecinden esinlenerek geliştirilmiştir.
DURUMSAL ( YENİLİKÇİ ) MODEL (SKİLBECK) Durum Çözümlemesi Amaçlar Öğrenme-öğretme Programı Desenleme Uygulama Değerlendirme Okul merkezli program geliştirme anlayışına ağırlık veren Yenilikçi Model olarak bilinir.
SÜREÇ YAKLAŞIMI MODELİ (STENHOUSE- 1975) İçerik-Bağlam Öğrenme Durumları Genel Amaçlar Değerlendirme Öğretmenlerin ders planı yapmalarındaki yaklaşımlardan esinlenir. Okul merkezlidir. Hümanist ve İlerlemeciliğin etkisindedir.
TÜRKİYE DE YAYGIN OLAN PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ
MEB Yeni Program Geliştirme Modeli
MEB program modelinde diğer alanlarla bağlantı kurulması ve disiplinler arası yaklaşım ve ara disiplin alanları vurgulanmaktadır. Ara disiplin alanları -Spor Kültürü Ve Olimpik Eğitim -Sağlık Kültürü -Rehberlik Ve Psikolojik Danışma -Kariyer Bilinci Geliştirme -Girişimcilik -Afet Ve Güvenli Yaşam -Özel Eğitim -İnsan Hakları Ve Vatandaşlık Bu modele göre hazırlanan programlar etkinlik temelli programlardır. Programların temelinde çoklu zeka kuramı ve yapılandırmacı yaklaşım temel alınır.