Prof. Dr. Acar Baltaş Herkes lider olamaz Yıl 2009 SAYI: 4 ASTAŞ IN ÜCRETSİZ BÜLTENİDİR aktüel Astaş Aktüel den başarılı liderliğin sırları Liderin Kalibresi Perakendecilikte Ölçümleme ve İstatistik Müşteriyi nasıl sadık kılarız Sağlıklı gıda ürünleri tüketimi Perakende Yatırımının Esasları
İÇİNDEKİLER 3 4 Herkes Lider Olamaz Perakendecilikte Ölçümleme ve İstatistik DUYURU Fuardayız Hem ürettiğimiz yenilikleri piyasaya sunmak, hem de sektördeki gelişmeleri ve yenilikçi yaklaşımları yakından takip etmek amacıyla Tüyap da 25 28 Haziran 2009 tarihleri arasında düzenlenen Marketingist Pazarlama Araç ve Hizmetleri Fuarı na katılacağız. Ayrıca haberini vermekten mutluluk duyacağımız bir haberimiz daha var! Türkiye Perakendeciler Federasyonu ile Kariyer Geliştirme ve Eğitim Merkezi nin (Kargem) ortaklaşa gerçekleştirdiği Anadolu Eğitim Turu 2009 Projesi kapsamında, Haziran-Aralık 2009 döneminde federasyona bağlı 8 bölgede her ay 1 kez olmak üzere; tüm Anadolu da toplam 64 gün eğitim turu düzenlenecek. Biz de Astaş olarak sponsor olduğumuz bu projeye sonuna kadar destek olmayı sürdüreceğimizi duyurur, Anadolu Eğitim Turu 2009 Projesi ne desteklerinizi bekleriz 5 Perakende 6 Yatırımının Esasları Güleryüz AVM nin kalite anlayışı Turka AVM, kaliteli hizmet anlayışını Astaş Raf la birleştirdi PROJE AKIŞI 7 8 Müşteriyi Nasıl Sadık Kılarız? Sağlıklı Gıda Ürünleri Tüketimi 2 SAHİBİ Astaş Mağaza Ekp. İmlt. San. ve Tic. Ltd.Şti. Adına KERİM YILDIRIM Editör: BANU KAYA Yazı İşleri Müdürü: EMEL YILDIRIM Yazı İşleri: YÜKSEL KAY Grafik Tasarım: NUMAN İLHAN-MUSTAFA ÖZEN Yayına Hazırlık: EYLÜL REKLAM Kocatepe Mahallesi, 12. Sokak, C32 Blok Kat: 9, Mega Center, Bayrampaşa/İstanbul (0212) 640 60 11 Baskı ve Cilt: ŞAN OFSET Yayın Türü: YEREL YAYIN ŞEKLİ: 3 AYDA BİR Adres: YENİ SANAYİ MAH. 2025 SK. NO:54 / AKSARAY Genel Merkez Tel: +90 382 215 12 64 / www.astasraf.com Kargem tarihlerde değişiklik yapma hakkına saklı tutar.
Herkes Lider Olamaz Liderin kalibresi, zor dönemlerde belli olur. Dünya düzeninin yeniden harmanlandığı şu günlerde liderlerin liderliği de zorlu sınavlardan geçiyor. Kriz dönemlerinde, baskı altında gün yüzüne çıkan kişilik ikilemleri, zor geçitlerden geçen insanların liderlerinde görmek istedikleri basireti seraba dönüştürüyor. 1970 lerde Zimbardo tarafından yapılan ve Das Experiment adlı filme de konu olan bir deney, önemli bir gerçeğe dikkat çekmişti. Profesör Zimbardo öğrencilerine rasgele tutuklu ya da gardiyan rolleri vermişti. Öğrenciler bir hapishane ortamında iki hafta yaşayacaklardı. Ancak gardiyanların gittikçe artan vahşi davranışları, tutuklu rolündekilerin birer kurbana dönüşmesi o kadar gerçeğe yakındı ki, deney iki hafta yerine altıncı günün sonunda Zimbardo tarafından sona erdirildi. Deney, bir toplulukta ya da kurumda gücün kime teslim edileceğini belirlemenin ne kadar önemli olduğunu somut olarak göstermişti. Lider kime denir? Topluluk içinde iyi geçinme ve öne geçme davranışlarını diğerlerinden daha iyi gerçekleştirenler, liderlik konumuna gelirler. Liderlerin belirgin bir kimlikleri ve kişilikleri vardır. Ancak onları lider yapan, etkili sonuçlar alan bir ekip oluşturabilmeleri ve bu ekibi sürdürebilme yetenekleridir. Liderin bu sınavdan alnının akıyla çıkması, sahip olduğu kişiliğin dört boyutuyla ilişkilidir: 1. Duygularını ve davranışlarını denetleme: Lider, kendini tanır, duygularını yönetir, güçlü ve eksik yanlarının bilincindedir, baskı altında dengesini korur, başarma ve kazanma tutkusunun esiri olmaz, elde ettiği konumun ayrıcalıklarıyla başı dönmez. 2. İnsan ilişkilerinde başarılı olma: Lider, insanları tanımaya, anlamaya, saygı göstermeye, farklılıkları dengelemeye, yönlendirmeye hazırdır. Ekibiyle ve çevresiyle amaca yönelik, etkili ilişkiler kurar ve bu ilişkileri dengeli yönetir. 3. İşini iyi bilme: Lider yaptığı işi iyi bilir. Bilgilidir, uzmandır, birikimlidir, öğrenmeye ve harekete geçmeye hazırdır. 4. İleri liderlik becerilerine sahip olma: Liderlik becerileri, temel ve ileri liderlik becerileri olmak üzere iki farklı kategoride incelenir. Temel liderlik becerileri, ilk iki boyutun kapsamı içine giren iletişim, güvenli davranış, stresle başaçıkma gibi becerileri kapsarken, ileri liderlik becerileri ekip oluşturma, performans izleme, delege etme, koçluk gibi becerileri içerir. Liderin gücü Her toplumsal yapı bir güç odağı yaratır ve güç, toplumun küçük bir kesiminin elinde toplanır. Kurumlar, lider yöneticilerin yönlendirmesi ve kontrolüyle işlerlik kazanır. Yukarıdaki deneyde, kendi halinde sade insanlardan seçilmiş denekler, hiç tanımadıkları ve hatta yüzünü bile görmedikleri masum bir kurbana, öldürücü olduğunu bildikleri elektrik şoku vermekten çekinmemişlerdir. Bunun nedeni, yetkili birinin onlara bunu yapmalarını söylemiş olmasıdır. Lider insanlara aslında yapmak istemedikleri bir şeyi yaptırabilmiştir. Liderlik konumuna getirilen insanların, kendilerine verilen gücü kötüye kullanmasını önlemek için bu insanların belirli kişilik özelliklerine sahip olması şarttır. Liderin kişiliği Lider sonucu değiştiren kişidir. Lider kişiliğinin ayırt edici özellikleri vardır. Bunlar genel olarak zamandan ve kültürel değerlerden oldukça bağımsızdırlar. İnsanların liderlerinin yeterliliğini değerlendirirken aradıkları kişilik ölçütleri şunlardır: Tutarlılık ve dürüstlük: Liderin özü sözü birdir. Tutamayacağı sözü vermez, verdiği sözü tutar. Kararlılık: Baskı altında da olsa, yetersiz bilgiyle de, doğruya en yakın kararı verebilir. Başkalarını riske sokmak yerine kendisi başkaları adına risk alır. Yeterlilik: Yaptığı ya da yönettiği işi iyi bilir ve konusunda uzmandır Alçakgönüllüdür ve öğrenmeye ve kendini geliştirmeye her zaman açıktır. Vizyon sahibi olmak: Liderin zihninde, sağlam ve özgün bir dünya görüşüne dayanan geleceğe ait bir resim vardır. Prof. Dr. Acar Baltaş 3
21. Yüzyılda küreselleşme ve bilgi teknolojileri, internet, her sektörde olduğu gibi, perakendecilik sektöründe de her türlü rekabeti ve tüketicilerin beklentilerini artırmıştır. Perakende pazarlamada ölçme ve istatistik denilince, genel olarak iki grup veriden söz etmek gerekir: (1) Makro sektör verileri ve istatistikleri, (2) Tek tek her pazarlama/perakendeci işletme açısından metrik denilen mikro perakende pazarlama ölçümlemeleri. Kuşkusuz, bu ikisi birbirini destekleyen ve besleyen, birbirine karşılıklı bağımlı, etkileşimli bilgilerdir. Rekabet ve tüketici beklentisi artarken bilgi teknolojisi çözümleri de artıyor 21. Yüzyılda küreselleşme ve bilgi teknolojileri, internet, her sektörde olduğu gibi, perakendecilik sektöründe de her türlü rekabeti ve tüketicilerin beklentilerini artırmıştır. Bu durum tüketicilere ve hatta tüm paydaşlara gerçek zamanlı, doğru, yeterli ve tutarlı bilgi hazırlamayı ve anında tepki geliştirmeyi, (duyarlı olmayı) harekete geçmeyi, planları düzeltmeyi adeta zorunlu hale getirmiştir. Perakendecilikte Ölçümleme ve İstatistik Ömer Baybars TEK Dokuz Eylül Ünv. Öğretim Üyesi http:/web.deu.edu.tr/baybars Makro perakendecilik istatistikleri bir ülkenin temel ekonomik göstergelerindendir Perakendeci işletmeler, ayakları yere basan kuruluşlardır. Bu metaforik bir deyiş değildir. Çünkü bir ülkedeki milyonlarca tüketicinin o ülkenin ekonomisi ile alışverişlerinin en önemli kaynağı perakendeci mağazalar ve diğer tüm perakende girişimlerdir. Bu kuruluşların sayısal, sektörel gelişimi, pazar payları, satış alanlarının toplamı, lojistik ve diğer pazarlama destek kuruluşlarına (reklamcılık, danışmanlık, araştırma vb) hizmetlere katkıları, yaptıkları ürün ve hizmet satışları, istihdam ettikleri insan sayıları, makro temelde ölçümlenmeden hiçbir ekonominin hedefleri saptanamaz ve saptanan hedefler de tutturulamaz. Kısacası, perakendecilik istatistikleri, bir ülkenin temel ekonomik göstergelerinin en önemlilerindendir. Bunlar, işletmeler düzeyinde mikro karar destek sistemlerinin olduğu kadar, ülke yönetiminde makro karar destek sistemlerinin de temel dayanaklarındandır. Daha doğrusu olmalıdır. Ülke temelinde ve sektörel perakende ölçümlemeleri Öte yandan, ülke temelinde ve sektörel makro perakende ölçümlemeleri açısından dikkate alınacak birçok rasyo ve istatistik söz konusudur. Girilecek bölgedeki perakendeci işletme sayısının yeterliğini ölçen bölgesel ve ülkesel Perakendeci Mağaza Doyum İndeksi, belirli bir bölgede belirli bir zamanda açılan kapanan mağazaların oranları (Mortalite veya Mağaza Devir Hızı oranları),perakendecilikte Kapasite Rasyoları (belirli bölgede mağaza veya alışveriş merkezi başına nüfus, belirli sayıda nüfusa düşen mağaza, format sayısı, perakendecilikte çalışan sayısı vb) bunlardan bazılarıdır. Kapasite rasyoları, aynı zamanda işletmelerin rekabet ve yer seçimi değerlendirmelerinde mikro açıdan da işe yarayabilecek önemli göstergelerdendir. Mağazalar için ölçüm tabloları Mağazalar için Ölçüm Tabloları nda, Aylık Ve Günler İtibariyle Mağaza Ziyaretçi Sayıları, Günleri İtibariyle Kesilen Fatura Adeti, Satılan Ürün Adetleri, Dönüştürme Oranları, Fatura Başına Ürün Adeti, Fatura Başına Satış, Gerçekleşen Satışlar, Kabul Edilir Minimum Performans Standartı, İşletme Başarı Düzeyleri Ve Performans gibi veriler yer alır. Belirli sürelere toplanıp, değerlendirilen bu verilere göre, personel/mağaza ödüllendirilir veya bakım odasına alınır! Kıssadan hisse 1. Toplumda herkese, özveri ile verimlilikle çalışma ve sonuçlarını ölçme olanağının sağlanması, doğru, gerçekçi, sorumlu ve anlamlı yaşamanın da ölçüsüdür. Dolayısıyla, perakendecilikte önemli sınamalardan biri, bir ülkedeki perakendeciliğinin %90 a yakın bir kısmının kayıt içine alınmasıdır. 2. Ölçme konusu yeniçağda perakendeciliğin ne kadar özen, bilgi ve teknoloji gerektiren zor bir işletmecilik dalı olduğunu açıkça göstermektedir.! 4
Perakende Yatırımının Esasları Ercüment TUNÇALP Perakendecilik Danışmanı ercumenttuncalp@yahoo.com Tüketici gelirindeki ve alışkanlıklarındaki farkı dikkate almayan kıyaslamaların ters sonuç vermesi kaçınılmazdır. Perakende yatırımı hesap işidir. Gerek mağaza sahibi için gerekse kiralayan için bu ince hesapta baz alınması gereken birinci unsur cirolardır. Ciroların ve ona bağlı kârların karşılayamadığı kira bedelleri; devamlılığı sağlayamadığı gibi boş kalan dükkanlar veya ödenemeyen kiralar yüzünden de yatırımların geri dönüşünü geciktirir. Bu bakımdan normalin üzerindeki yüksek metrekare kira bedellerinin yatırımcıya da, kiracıya da rahat yüzü göstermeyeceği gayet açıktır. Bütün geliri TL cinsinden olan bir yerli perakendecinin döviz cinsinden kira ödemesine veya borçlanmasına hep şaşırmışımdır. Oysa ülkemizdeki başarılı bir yabancı perakendeci, yatırım kredisini kendi para cinsinden değil TL cinsinden almaktadır. Çünkü zaten yeteri kadar çevresel belirsizlik varken, hiç değilse bu konuda risk alınmamaktadır. AVM yatırımlarını yapanların belli bölgelere yoğunlaşmalarını devamlı eleştiriyoruz. Çünkü rekabet şartlarının ağırlaşması gelirleri düşürürken bu günkü gibi ek kriz şartları durumu daha da olumsuz hale getirmektedir. Bu bakımdan yerel yönetimlerin, yatırımcının ve perakendecinin işbirliğine ihtiyaç vardır. İmar planlarında AVM yatırımı yapanın, hemen bitişiğine iki adet daha AVM ye ruhsat verilmeyeceğinden emin olması gerekir. Böylelikle kiraladığı dükkana önemli yatırım yapan perakendecide korunmuş olacaktır. Yatırıma yön veren sağlıklı stratejilerdir Ülkemizde perakende ekipmanları alanında dünya çapında şirketler vardır. Bunlardan çok yönlü istifade edilmelidir. Perakendenin türüne, satılan ürünlerin özelliklerine göre, hedef kitleye ve onların alışveriş alışkanlıklarına bağlı olarak değişik uygulamalarından yararlanmak mümkün olabilmektedir. Yatırıma yön veren sağlıklı stratejilerdir. Bunları hayata geçirmek ve yatırımların geriye dönüşünü sağlamak ekip çalışması ile mümkün olabilir. Senede en az bir defa ve yıllık iş programının (bütçe hazırlığının) öncesinde swot analizi yapılmalıdır. Departman liderlerinden oluşan ekip önce şirketin güçlü yönlerini belirlemelidir. Neyin iyi yapıldığı, rakiplerin hangi alanlarda geride bırakıldığı, müşterinin hangi özelliklerinizle sizi pozitif olarak değerlendirdiği ortaya konmalıdır. Devamında elbette zayıf yönlerin belirlenmesi daha da önemlidir. Çeşitlendirme Perakendenin dünya lideri gibi ülkemiz liderinin de çok değişik formatlarda mağazacılık yapmasına buna benzer çalışmalar yön vermektedir. Tüketicinin gelir durumuna, yerel alışkanlıklarına ve imar imkanlarına paralel olarak çeşitlemeye gidilmektedir. Pahalı dekorasyon malzemelerinin kullanıldığı butik şubeler ayrı tabela adıyla, en ucuz dekorasyona sahip discount mağazalar başka tabela adıyla konumlandırılarak; iki ayrı tabela adıyla da değişik büyüklükteki diğer mağazaları, satış alanlarına uygun ek isimlerle müşteriye hizmet sunmaktadırlar. Yatırım öncesi yapılan yanlış kıyaslamalar Burada yatırım öncesi yapılan yanlış kıyaslamalardan da örnek vermek istiyorum. Tüketici gelirindeki ve alışkanlıklarındaki farkı dikkate almayan kıyaslamaların ters sonuç vermesi kaçınılmazdır. ABD de başarılı olmuş bir sağlık ürünleri mağaza konseptini ülkemizde o haliyle uygulamanın yanlışlığını o projenin ilk günlerinde belirtmiştik. Daha sonrada haklılığımız yaşanarak görüldü. Bırakınız ülkeler arasındaki farkı; şehirler, hatta semtler arasında bile bu farkların iyi gözlenmesi gerekmektedir. 5
Güleryüz AVM nin kalite anlayışı Açtığı mağazalarla bölgelerindeki istihdama katkı sağlayan Güleryüz AVM, kaliteli hizmet anlayışıyla kendi branşında lider olan Astaş Raf Sistemleri yle çalışıyor. Güleryüz AVM, sektördeki yolculuğunu 11 yıldır sürdürüyor. Yenilikçi ve ilerici bakış açısıyla sektördeki gelişmeleri yakından takip eden Güleryüz AVM, uygun fiyatları ve kalitesiyle de müşterilerinin yüzünü güldürüyor. Açtığı mağazalarla da bölgelerindeki istihdama katkı sağlayan Güleryüz AVM, kaliteli hizmet anlayışıyla kendi branşında lider olan Astaş Raf Sistemleri yle çalışıyor. Firma yetkilileri tüketiciye sundukları yeni mağazacılık anlayışıyla, Astaş Raf ın hizmet anlayışının birleştiğini belirtiyorlar. İlk şubesini 1998 yılında Nevşehir Pazar Yeri mevkiinde açan Güleryüz AVM, 2007 yılında ikinci şubesi olan AVM Çarşı Şubesi ni açtı. Geçtiğimiz günlerde ise, AVM Sanayi Şubesi nin açılışını yaparak, 3. mağazasıyla perakendecilik yolunda emin adımlarla ilerleyeceğini gösterdi. Turka AVM, kaliteli hizmet anlayışını Aştaş Raf la birleştirdi Raf tasarımlarına ve kalitesine önem veren Turka AVM, hizmet anlayışını Astaş Raf kalitesiyle birleştirdi. Turka AVM, 1954 yılında H. Hikmet Aslan ve kardeşleri tarafından Kırşehir de kuruldu. Turka Center AVM, 5 şubesiyle dürüst, kaliteli alışveriş ilkesi ile müşterilerine 6 yıldır hizmet veriyor. Yenilikçi ve ilerici bakış anlayışıyla müşterilerin taleplerini değerlendiren Turka Center Mağazalar Zinciri, bölgesinde dünya standartlarında uygulamalar gerçekleştirerek sektördeki en başarılı perakendecilerden biri olmayı hedefliyor. Turka Center Mağazalar Zinciri, Anadolu insanın misafirperverliğinden yola çıkarak müşteri memnuniyetini ön planda tutmaya çalışıyor. 5 şubesiyle Kırşehir merkezde perakendeciliğe yeni bir boyut kazandıran Turka Center, 2009 yılının Nisan ayında 5. şubesini Kaman İlçesi nde hizmete açarak hizmet ağını genişletti. Raf tasarımlarına ve kalitesine önem veren firma, hizmet anlayışını Astaş Raf kalitesiyle de birleştirdi. Astaş Raf ın sunduğu sistem, kalite ve çözümlerden son derece memnun olduklarını belirten yetkililer, mağazalarında Astaş Raf ı tercih etmeye devam edeceklerini belirttiler. 6
Müşteriyi nasıl sadık kılarsınız? Doç. Dr. Fatma Demirci ÖREL Çukurova Ünv. İkt. ve İd. Bil. Fak. Perakendeciler üç sebepten ötürü sadakat programları uygularlar: Sadık müşteriler hakkında bilgi toplamak, onları elde tutmak, daha fazla ve sık satış yapmak. Perakendeciler arasındaki yoğun rekabet nedeniyle müşteri sadakati, son zamanlarda önemli bir konu olmuştur. Perakendeci işletmelerde frekans pazarlaması olarak da bilinen sık alan müşteri programları (Frequent Buyer Program) ya da sadakat programları, hızla gelişmektedir. Perakendeciler veri tabanlarını kullanarak bu programları geliştirirler ve bu sayede müşteriyle ilişkileri sağlamlaştırırlar. Sadakat programları neden uygulanır? Perakendeciler üç sebepten ötürü sadakat programları uygularlar: Sadık müşteriler hakkında bilgi toplamak, onları elde tutmak ve daha fazla ve sık satış yapmak. Sadakat programlarının önemli bir parçası manyetik kartlar, yani mağaza kartlarıdır. Müşteri alışveriş yaptığı zaman, mağaza kartını ya kendisi ya da kasiyer okuyucudan geçirir. Böylece, müşterinin yaptığı alışverişin ayrıntıları, anında bilgi merkezine ulaşır. Örneğin, ABD de Wisconsin isimli gıda zinciri, müşteri veri tabanından, müşterilerinin yüzde 25 ilâ 30 unun satın alımların yüzde 70 ini gerçekleştirdikleri bilgisine ulaşmıştır. Bugün özellikle zincir mağazacılıkta kart uygulaması olmayan perakendeci neredeyse yok gibidir. Mağaza kartları, perakendecilere iki tür bilgi sağlar: Satış kayıtları ve müşteri profilleri. Kartlar, hangi üründen (markadan) ne miktarda satın alındığı, ne zaman satın alındığı gibi verilerin yanı sıra müşterilerin yaşam tarzları ve harcama alışkanları hakkında da çeşitli veriler sunar. ABD de süpermarketlerin yüzde 75 i aktif bir kart programı kullanıyor ABD de süpermarketlerin yüzde 75 inin aktif bir kart programı bulunmaktadır. Ac nielsen tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ABD de hanelerin yüzde 70'i sadakat programlarının bir parçası olan kart sisteminden yararlanmaktadırlar. Daha da ilginç olan, alışverişe çıkarken yanında birden fazla mağaza kartı olan müşterilerin sayısının, toplam müşterilerin yüzde 60'ını oluşturduklarının saptanmış olmasıdır. Elde edilen bu sonuç, sadakat kartlarının, müşterilere indirim sağlama yanında, perakendeciler tarafından, gerçek anlamda pazarlama kararlarının alınmasında kullanılıp kullanılmadığı sorusunu akla getirmektedir. Dünyada birkaç firma dışında, çok az perakendeci, kart kullanıcılarından elde ettiği bilgilerle hizmetlerini müşteri odaklı hale getirmiştir. YARARLANILAN KAYNAKLAR - Patrick M. Dunne, Robert f. Lusch, ve David A. Griffith, Retailing, 4th.ed., Orlando: Harcourt, ınc., 2002. - Michael Levy ve Barton Weitz, Retailing Management, 4th ed., New York: MC Graw- Hill Company, 2001. - www.cmcturkey.com/crmdunyasi/haber, 13.01.2005. Promosyon nasıl yapılmalı? Türkiye de süper ve hipermarket gibi gıdaya dayalı perakendeci işletmeler ağırlıklı olarak mağaza kartı uygulamalarına yönelmişlerdir. Ancak, önemli olan mağaza kartının dağıtılmasından sonra promosyonların nasıl yapılacağıdır. Örneğin, yerel süpermarket zincirlerinde genelde kartlar sadece indirim kartı olarak işlev görmektedir. Mağaza kartlarının bu şekilde uygulanmasının perakendecilere sağladığı şu gibi faydalar vardır: Her müşteri ile doğrudan bağlantı kurabilmeyi sağlayan detaylı bilgilerin elde edilmesi, Her müşterinin satın alma alışkanlığı hakkında detaylı ve doğru bilgi sahibi olabilme, Kart sahiplerinin tanınarak tercihleri doğrultusunda farklı bir hizmet almasının sağlanması, Promosyon etkinliklerinin takip edilebilmesi, En kârlı müşteri gruplarını hedef alarak, kârlılığı artıracak stratejik promosyonların düzenlenmesine olanak tanınması. 7
Sağlıklı gıda ürünleri tüketimi Özellikle et, kanatlı et, yumurta ve deniz ürünleri gibi gıdaların uygun pişirilmesi gerekiyor. Gıdaların kaynatılmasında en az 70 dereceye ulaşılması, et ve kanatlı etlerin sularının pembe değil, berrak olmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Sağlıklı gıda ürünleri tüketimi, temizlik, doğru pişirme, uygun şartlarda saklama, çiğ-pişmiş gıda ayırımının doğru yapılması ile taze ve sağlıklı hammadde temini olarak sıralanıyor. Gıdaların 70 derecede pişirilmesi tüketim için uygun bulunuyor. Çiğ gıdaların hazırlanmasında kullanılan bıçak ve kesim tahtalarının mutlaka ayrı olması gerekiyor. Gıdaların çok uzun süre buzdolabında saklanmaması, donmuş ürünlerin oda sıcaklığında çözdürülmemesi tavsiye ediliyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü nün (KORGEM) hazırladığı broşüre göre; sağlıklı gıda tüketiminin ilk şartı, gıdaları hazırlamaya başlamadan önceki kişisel temizlik Buna göre, gıdalar hazırlanmadan, önce ellerin yıkanması gerekiyor ve hazırlama esnasında da yıkama işlemenin sık sık tekrarlanması gerekiyor. Pişmiş gıdalarla çiğ gıdaların ayrılması gerekiyor Gıdaların hazırlanma aşamasında taze et, kanatlı et ve deniz ürünlerinin diğer gıdalardan ayrılması gerekiyor. Özellikle çiğ gıdaların hazırlanmasında kullanılan bıçak ve kesim tahtalarının mutlaka ayrı olması gerekiyor. Ayrıca, hazırlanmış gıdalar ile çiğ gıdaların birbirinden ayrılacak şekilde kapalı kaplarda saklanması gerekiyor. Çünkü, çiğ gıdalar özellikle et, kanatlı et ve deniz ürünleri ile bunların suları tehlikeli mikroorganizmalar içeriyorlar. Bu mikroorganizmalar gıdaların hazırlanması ve saklanması sırasında diğer gıdalara geçebiliyorlar. Uygun pişirme Özellikle et, kanatlı et, yumurta ve deniz ürünleri gibi gıdaların uygun pişirilmesi gerekiyor. Gıdaların kaynatılmasında en az 70 dereceye ulaşılması, et ve kanatlı etlerin sularının pembe değil, berrak olmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Sağlıklı beslenmek için Uygun pişirme hemen hemen tüm tehlikeli mikroorganizmaları öldürüyor. Konuyla ilgili yapılan araştırmalar da gıdaların 70 derecede pişirilmesinin tüketim için güvenli olacağını gösteriyor. Gıdaların güvenli sıcaklıklarda saklanması Pişmiş gıdaların 2 saatten fazla oda sıcaklığında bırakılmaması, pişmiş ve hassas gıdaların 5 derecenin altında soğutulması, servis sırasında ise pişmiş gıdaların 60 derecenin üzerinde ısıtılması gerekiyor. Gıdaların çok uzun süre buzdolabında bile saklanmaması, donmuş ürünlerin oda sıcaklığında çözdürülmemesi tavsiye ediliyor. 8