İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER. CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER SINIFLAMA: * Histolojik (WHO 2000) * Yaş (pediatrik, erişkin) * Yerleşim(intra/extra-aksiyel, post fossa/supratentorial) * İnsidans (Primer 2/3, metastaz 1/3)

SINIFLAMA; İnsidans * Primer serebral tümörler (2/3); - Gliom(%45-50): Astrositom %75, oligo. %5, epandimom %7 -Meningiom(%15) -Pitüiter adenom (%10) - Sinir Kılıfı tümörleri(%6) * Metastatik tümorler (1/3); - Yerleşim: parankimal, leptomeningeal, dura, kemik - Etiyoloji: Akciğer %45, meme %15, melanom, GIS,GUS %10-15

YAŞ: Erişkin *Genel özellikler Tüm intrakranial tümörlerin %80-85 Primer (2/3) > metastatik (1/3) Malignansi ve metastaz olasılığı yaş ile artar *Yerleşim -Supratentorial (3/4) Gliom, meningiom, pitüiter adenom, met. Sık Lenfoma, ependimom Nadir -Infratentorial (1/4) Schwannom, meningiom, epidermoid, met. Sık Gliom, hemangioblastom Nadir

YAŞ: Pediatrik * Genel özelikler İntrakranyal tümörleri %15-20si Sıklıkla primer (met nadir) Çocuklukta en sık görülen 2. tümör grubu (Lösemiden sonra) * Yerleşim Infratentorial (%41-48); astrositom, medulloblastom, epandimom Supratentorial (%52-54); astrositom, kraniofar.,epandimom, pineal...

SINIFLAMA; Histolojik (WHO 2000) I. NÖROEPİTELİAL DOKU TÜMÖRLERİ A. Astrositik tm.ler 1. Diffüz, fibriller, protoplazmik, gemiositositik astrositomlar 2. Anaplastik Asrositom 3. Glioblastom, gliosarkom 4. Pilositik astrositom 5.pleomorfik xantoastrositom B. Oligodendroglial tm.ler 1. Oligodendrogliom 2. Anaplastik oligodendrogliom C. Epandimal tm.ler 1. Epandimom 2.Anaplastik epandimom 3. Miksopapiller epandimom 4. Subepandimom D. Mikst gliomlar 1. Oligoastrositom 2. Anaplastik oligoastrositom E. Koroid pleksus tm.leri F. Kaynağı belirsiz tm.ler 1. Astroblastom 2. Gliomatozis serebri G. Nöronal, mikst nöronö-glial Gangliositom, DNET, gangliogliom, santral nörositom... H. Pineal parankim tm.leri I. Nöroblastik tm.ler J. Embriyonel tm.ler 1. Medülloblastom 2.PNET (nöroblastom,ganglionöroblastom)

SINIFLAMA; Histolojik (WHO 2000) II. Periferik sinir tm.leri 1. Schwannom (nörinom, nörilemom) 2. Nörofibrom 3. Perinöriom 4. Malign perif. sinir kılıfı tm. III. Meninks tümörleri A. Meningotelyal h. den Meninjiom; meningotelyal, transisyonel, fibroblastik, psammomatöz, anjiomatöz, mikrokistik, sekretuar, şeffaf hücreli, metaplastik, kordoid, atipik, papiller, rabdoid, anaplastik malign meninjiom B. Meningotelyal olmayan mezenşimal tm.ler Lipom, anjiolipom, liposarkom, fibröz tm. Fibrosarkom, MFH, hemanjiom, anjiosarkom, leiomiyom, rabdomiyom, kondrom, osteom/ sarkomları C. Primer melanotik tm.ler D. Histogenez?: hemanjioblastom IV. Lenfoma, hematopoetik V. Germ hücreli VI. Sellar bölge VII. Metastatik tm.ler

Görüntüleme Yöntemleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) Yumuşak doku rezolüsyonu Multiplanar görüntüleme Lezyon bulunması Çevre dokular ile anatomik Doku karakterizasyonu ilişki daha iyi Post fossada az artefakt Herniasyon saptanması Tedavi planlanması

Görüntülemede Amaç: 1. Tümör varlığını göstermek 2. Spesifik / olası tanıyı raporlamak Klinik bulgular Hastanın yaşı Infra / supratentorial Intra / ekstra-aksiyel Yerleşim (pineal, suprasellar,..)

Görüntülemede Amaç: Tümör var mı? Cevap evet ise; Nerede lokalize? Tümörün dansite / sinyal intensitesi nasıl? İçinde nekroz, kalsifikasyon, kist var mı?? Kontrast tutuyor mu? Ayrıcı tanıyı yapabiliyor muyuz? Evet / Hayır Başka hangi görüntüleme yöntemleri bana yardım eder???

Klasik bulgular: Malign nekroz (irregular-kalın duvar ve C+ ) Benign kist (keskin sınırlı ince duvar ve C- ) Kalsifikasyon BT >>> MRG

POSTERIOR FOSSA

POSTERIOR FOSSA TMleri Astrositom (Pilositik astrositom) Medulloblastom Beyin sapı gliomu Ependimom Sinir kılfı tm Metastaz Meningiom Diğerleri...

Tanınız nedir? A) Medulloblastom B) Anaplastik astrositom C) Pilositik astrositom D) Gemistositik astrositom E) Silositik astrositom

Astrositom En sık SSS tmleri (%40-50) Pilositik astrositom (1) 2 3 glioblastoma Infratentorial Çocuklarda sık Supratentorial Erişkinlerde sık

Pilositik astrositom Sıklıkla serebellar hemisferik yerleşim WHO Grade I, Tamamen solid (%40) Mural nodülü olan kist (%50) Santral nekrotik tm (%10) Kalsifikasyon nadir

Pilositik astrositom 4. ventriküler posteriordan bası BT solid kısım izo - hipodens kist/nekroz BOS ile izodens MRG Kist ve mural nodül T1 hipointens T2 hiperintens +C nodül ve solid kısım belirgin C+ kist C-

Pilositik astrositom

Medulloblastom MRG, BT: Homojen, iyi sınırlı Kontrastsız BT de hiperdens** T2A gri madde ile izointens Genellikle +C belirgin kontrastlanma Kalsifikasyon Nekroz Kanama +C kontrastlanmama Hemisferik yerleşim Atipik özellikler( %2-50 ) Hidrosefali (%90) & peritumoral ödem (%50)sık Ayırıcı tanı: astrositom -C BT hipodens ependimom kistik komponentler

Medulloblastoma

Medulloblastoma

Ependimom %70 infratentorial En sık 1-5 yaş arasında Ependimal hücrelerden köken alıp, nöronal dokuyu infiltre eder Foramenler boyunca infiltrasyon, damar ve kranial sinirleri sarar (plastik tm) Sıklıkla 4. ventrikül tabanında lokalize Supratentorial ise en sık frontal loblarda Kalsifikasyon (50%) (BT), nekroz ve kanama (10%)

Ependimom

Ependimom

TANINIZ NEDİR? A) Hemisferik medulloblastoma B) Metastaz C) Astrositom D) Glioblastom E) Bence hiçbiri değil

Beyin sapı gliomları 3 10 yaşlar arasında sık Pons > mezensefalon > medulla Çoğunlukla astrositom Yavaş ve infiltratif büyüme Anatomik distorsiyon Ekspansiyon Genellikle düşük grade +C kontrastlanma (-) veya minimal

Pons gliomu

Tektal gliom

Tektal gliom, 3. ventrikülostomi

Hemangioblastom Vasküler kökenli tm %20 Von Hippel-Lindau sendromu ile birlikte En sık serebellum-vermis yerleşimli İyi sınırlı, minimal kitle etkisi MRG parlak mural nodül kistik tm anormal vaskülarite 40% tamamen solid

Hemangioblastom

Hemangioblastoma

Pontoserebellar köşe tmleri Akustik schwannom 70-90% +C tutar, internal akustik kanal içinde Unilateral (bilateral NF2) Meningiom +C tutar Metastasis +C tutar Epidermoid +C tutmaz T1- and T2 sekanslarda BOS sinyalleri (DAG gerekir)

İntrakanaliküler nörinom

Akustik schwannom

NF 2

Metastaz

ALL, kranial sinir tutuluşları

NF2, bilateral akustik schwannomlar

SUPRATENTORIAL TÜMÖRLER

Supratentorial tümörler Beyinde parankimal Ekstra-aksiyel hemisferik Suprasellar/sellar Pineal İntravventriküler Dural / leptomeningeal

İNFİLTRATİF ASTROSİTOM: (WHO grade 2) * Hemisferik glial neoplazilerin %20-30u, sıklıkla 20-50 yaşlarda Yerleşim: frontal, temporal, parietal loblar MRG: Infiltratif, homojen lezyon Hiposelluler ve T2 hiperintens Peritumoral ödem yok ve +C +/- (varsa minimal) Yüksek grade glioma dönüşebilir ( %50-75)

Grade II Astrositom

Grade II Astrositom

Astrositom Grade II

Op. medulloblastom

Serebral astrositom Grade II

ANAPLASTIK ASTROSİTOM (WHO grade III ) En sık 4-5. dekadlarda. BT / MRG bulguları GBM ile benzer +C sıklıkla (+) ancak (-) olabilir. GLIOBLASTOMA MULTIFORME (WHO grade IV) SSSnin en malign glial tm Sıklıkla 5. dekad sonrası ortaya çıkar BT/MRG Nekroz, kistler, peritumoral ödem Solid komponentlerinde mutlaka +C (+) Kanama

Anaplastik Astrositom

GBM

GBM

Anaplastik astrositom

Pleomorfik Ksantoastrositom

OLIGODENDROGLIAL TM, ANAPLASTIK OLIGO. Sıklıkla frontal, frontotemporal 3-5. dekadlarda İyi sınırlı Kalsifikasyon (50-90%) Grade I - III

Oligodendroglioma

Grade II oligodendroglioma

Anaplastik transformasyon (3 yıl sonra)

TÜMÖRAL HEMORAJİ

Gliomatozis, tümöral hemoraji

2 aylık takip

Oligodendroglioma

TANINIZ NEDİR? A) Oligodendrogliom B) Metastaz C) Astrositom D) Glioblastom E) Bence hiçbiri değil

LENFOMA LENFOMA İntrakranyal tümörlerin 1-2% İmmun yetmezlik sendromları ile birlikte artan insidans, AIDS Primer: Derin gri madde, korpus kallozum tutulumu Sekonder: meningeal tutulum MRG: Gri madde ile izointens. +C : belirgin kontrastlanma

Lenfoma: Karakteristik konvansiyonel MRG bulgularına rağmen bazen yüksek grade glial tmden ayırım zordur. Ancak Glial tmden ayırmak çok önemlidir, çünkü tedavisi tamamen farklıdır.

Sekonder lenfoma Primer lenfoma

Lenfoma RT sonrası

Disembriyoblastik Nöroepitelial Tümor (DNET) Solid, iyi sınırlı, lobule, benign tm %30 kist and kalsifikasyon Kortikal yerleşim Temporal ve frontal Kitle etkisi yok Epilepsi ve kortikal displazi ile birliktelik BT hipodens MRG T1W hipointens +C (-) T2W hiperintens

DNET

DNET

METASTATIK TMler Beyin 4-37% olasılıkla met hedefidir Akciğer, meme Ca, melanoma, GIS & GUS maligniteleri 30-50% soliter met MRG BTden daha iyi Belirgin +C tutulumu T2W hiperintens / izointens, belirgin periferal ödem Kanama gösterebilir Ödem GBM aksine KK u pek geçmez

Metastaz Konvansiyonel MRG de metastaz tanısında tanısal sorun yoktur, eğer ki: Hastanı bilinen primer tmü varsa, Lezyonlar multipl ise Ancak bilinen primer tm yok ise AA veya GBMden ayırım bazen zor olabilir.

Adenoca met. M. melanoma met.

Aksiğer ca metastaz

Meme ca metastaz

Tümöral kanama Meme met

Gangliogliom & Ganglionörom En sık temporal lobda İyi sınırlı Kalsif. Kist sık Periferal ödem yok MRI T1W değişken T2W hiperintens Ayırıcı tanı Astrositom Oligodendrogliom DNET

Serebellar gangliogliom

Ekstraparankimal TMler Koroid pleksus tm Meningeal tm Lenfoma / lösemi Epidermoid / dermoid Araknoid kist Kalvaryal tm

MENINGIOM Erişkin intrakranyal tmlerin 15% Adınlarda 2 kat daha sık, Yerleşim: 50% falks, parasagital, lateral konveksitede 40% bazal, subfrontal, olfaktor, sfenoid kanat ve suprasellar 10% falks-tentorial bileşke, intraventriküler intraorbital, pineal

MENINGIOM Ekstra-aksiyel tm; Dural tabanlı, subaraknoid mesafede genişleme Hiperostoz / kalvariumda erozyon Dural kuyruk Benign formlarda kalsifikasyon sık Kanama nadir BT: hiperdens MRG: solid, +C tutulum, T2W gri maddeye izointens Komşu beyin parankiminde ödem oluşturabilir.

Hiperostoz, kemik erozyonu Kalsifikasyon (20%);

En-plaque meningiom, hiperostoz

Transisyonel meninjiom

Anaplastik M. Angioblastik M.

Intraventriküler meningiom

TANINIZ NEDİR? A) Nörositom B) Metastaz C) Astrositom D) Koroid pleksus papillomu E) Bence HEPSİ

Koroid pleksus karsinomu

Koroid pleksus karsinomu, Leptomeningeal metastaz

Nörositom

Lenfoma

Araknoid Kist Orta kranial fossa & silvian fissür Kist duvarı görülemez, kalsif yok Kontrastlanma yok Tüm sekanslarda ~ BOS

Araknoid kist

Epidermoid

Kalvaryal met

Leptomeningeal metastaz

57 y, M Ac ca sella met

Metastaz Leptomeningeal Kalvarial

Pineal bölge tmleri Germ hücreli tm Germinoma (%65) Non-germinomatous (%26) Teratoma, endodermal sinus tm... Mikst (%9) Pineal parankimal tm Pinealositom Pineoblastoma Dermoid / epidermoid Pineal gliom Pineal kistler

Germinoma

Pinealocytoma

Pineoblastoma

Pineoblastoma

Pineal kist

SELLAR/SUPRASELLAR TMs Pitüiter adenom Kraniofaringiom Optik kiazmatik gliom Germ hücreli tm Hipotalamik hamartoma Rathke kleft kisti Araknoid kist Meningioma

Pitüiter Adenom İntrakranial tmlerin 10-15% <10mm mikroadenoma >10mm makroadenoma T1W 80-95% hipointens T2W 50% hiperintens, 50% izointens +C gerekli (Normal beze göre hipointens kalırlar)

Mikroadenom

1 yıl sonra küçülme

Makroadenom Kitle etkisi Kavernöz sinüs, sfenoid sinüs, suprasellar yayılım Sellada ekspansiyon +C tutulumu var

Suprasellar kalsifiye meningiom

Kraniofaringiom İki tip Adamantinomatöz (ped.) Papillomatöz (adult) Benign, yavaş büyüme 90% kalsifikasyon + +C tutulum 90% Multikistik MRG: kanama, kolesterol, protein T1W hiperintens Keratin, calcif. T2W hipointens

Kraniofaringiom

Kraniopharingiom

Kraniofaringiom

Kraniofaringiom

Optik glioma

Optik glioma

NF, Optik glioma

Hipotalamik hamartom

TANINIZ NEDİR? A) Optik gliom B) Kraniofaringiom C) Astrositom D) Dermoid E) Bence hiçbiri değil

Mesajlar Posterior fossa: Orta hat tm, -C CT hiperdens Medulloblastoma Foramenlerden uzanan orta hat tm, kalsif. +, multikistik Ependimom Hemisferik, mural nodul, CT hipodens Astrositom Bilateral akustik schwannomlar NF 2

Mesajlar Supratentorial bölge: Frontotemporal kortikal tm, kitle etkisi yok, Keskin konturlar, epilepsi + Suprasellar, T1W hiperintens, kalf + Suprasellar, optik sin. uzanım, MRS NAA + Intraventriküler, beyin parankim invazyonu Pineal + suprasellar multisentrik kitleler DWI hiperintens extra-axial kitle DWI hiperintens intra-axial kitle DNET Kraniofaringiom Optik glioma Koroid pl ca Germinoma Epidermoid Abse

Sabrınız için teşekkür ederim