ŞUBAT 17 1 Aralık ayında 98, seviyesinde kaydedilen Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), 17 ta 97 düzeyine gerileyerek kötümser kanatta kalmayı sürdürdü. Bu dönemde RKGE alt endekslerinde, sabit sermaye yatırım harcamaları ile gelecek aya dair ihracat sipariş ve üretim hacmi dışındaki tüm kalemlerde olumsuz gelişimler görüldü. döneminde mevsimlikten arındırılmış RKGE de de,1 puanlık bir düşüş kaydedildi. Öte yandan Aralık ayında, seviyesine gerileyen Tüketici Güven Endeksi (TGE), ta %5, oranında yükselerek,9 oldu. TGE nin performansında hanenin maddi durum beklentisi, tasarruf etme ihtimali, genel ekonomik durum ve işsiz sayısı beklentilerindeki gelişimlerin her biri yukarı yönlü etki yaptı. Reel Kesim Beklentilerinde Düşüş Var 1, 1, 11, 1, 9, 8, 7,, 5, GÜVEN ENDEKSLERİ 77,1 11,1 1 5 7 8 9 1 11 1 1 5 7 8 9 1 11 1 1 Kaynak: TCMB & TÜİK 15 1 17 TGE RKGE Tüketici Güveni Ayında Yükseldi 97,9 1 ayında 1, olan Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) da 1,1 düzeyine yükseldi. Takvimsellikten arındırılmış endeks ise bu SANAYİ SEKTÖRÜ dönemde 1, seviyesiyle yıllık %,7 artış kaydetti. ayında SÜE kapsamında, ara malı dışındaki tüm mal gruplarında yukarı yönlü yıllık gelişimler görüldü. Öte yandan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO), 17 verileri de açıklandı. Buna göre KKO, ayında %75,5 olarak gerçekleşerek bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan artış kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış KKO ise, ayında, puan azalarak %7, oranında kaydedildi. Kapasite Kullanım Oranı Ayında %75,5 Oldu 8 77 7 7, Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 75,5 71 8 Sanayi Üretimi da Yükseldi 5 1 5 7 8 9 1 11 1 1 5 7 8 9 1 11 1 1 15 1 17 Kaynak: TCMB 1 17
döneminde %11, olan işsizlik oranı, de %11,8 e yükseldi. Oran böylece bir önceki yılın aynı dönemine göre 1, puan artış sergilerken, erkeklerde %9,8, kadınlarda %1 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise,, puan artışla %11,7 ye yükseldi. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının önceki yılın aynı dönemine göre değişmeyerek %, olduğunu, işgücüne katılım oranının ise,8 puan artışla %5, olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7,1 olurken, kadınlarda %,1 düzeyinde gerçekleşti. döneminde ayrıca genç işsizlik oranı %1,, tarım dışı işsizlik oranı ise %1,1 e yükseldi. 1 11 1 9 8 7 11, 11, 1, İŞGÜCÜ PİYASALARI 9, 9, 9, 9,8 11,1 1,8 1,9 1,1 1, 1,5 1,5 1,1 Aralık 9, 9, 15 1 11, 11, 11,8 1,7 1, İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı %11,8 e Yükseldi Genç İşsizlik Oranı %1, Oldu Para PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON Politikası Kurulu (PPK), 17 tarihli toplantısında, marjinal fonlama oranını %8,5 ten %9,5 e yükseltirken bir hafta vadeli repo ihale faiz oranında bir değişikliğe gitmedi. Kurul, geç likidite penceresi borç verme faiz oranını ise %1 dan %11 e yükseltti. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkisi ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki oynaklık nedeniyle kısa vadede enflasyondaki belirgin yükselişin devam edebileceğinin öngörüldüğü belirtildi. Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümündeki bozulmayı sınırlamak amacıyla parasal sıkılaştırmanın güçlendirilmesine karar verdi. Önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını yineleyen PPK, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin yakından izlenerek ihtiyaç duyulması halinde ilave parasal sıkılaştırma yapılabileceğini bildirdi. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ise, 17 ayında bir önceki aya göre %,, 1 nın aynı dönemine göre %9, arttı. Aralık ayında %8,5 seviyesine yükselmiş olan yıllık tüketici enflasyonu böylece, 17 yılına beklentilerin de üzerinde bir seviyeyle girdi. Bu dönemde yıllık enflasyona en yüksek katkı yapan gruplar, ulaştırma, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkollü içecekler ve tütün oldu. döneminde çekirdek enflasyonda da yeniden bir yükseliş kaydedildi. 1 TÜFE Değişim TÜFE Değişim Oranı Oranı (%, (%, Yıllık) 1 8 9,58 8,78 7,,57,58 7, 8,79 8,5 7,8 7,1 7 8,5 9, 1 5 7 8 9 1 11 1 1 1 17 TCMB Sıkılaştırmaya Gitti Enflasyon Yeni Yıla Yükselerek Girdi 17
İHRACATTAKİ GELİŞMELER TİM verilerine göre, ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına 5 15 1 5.9 Otomotiv Kaynak: TİM İhracat Verileri 1.5 1. Hazırgiyi m Kimyevi Maddeler göre %15 oranında artarak 1,5 milyar dolar oldu. Bu dönemde en çok ihracat yapan sektör,1 Sektörler Sektörler Bazında Bazında İhracat İhracat (milyon $, $, İlk İlk 1 1 Sektör) 85 Çelik milyar dolarla otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1, milyar dolarla, hazır giyim ve konfek- 1 5 55 7 91 9 Tekstil Elektrik Elektronik 1 17 Hububat, Bakliyat Demir Makine Madencili k siyon ile kimyevi maddeler ve mamuller takip etti. ayında otomotiv ve kimyevi maddeler ihracatı sırasıyla %,8 ve %,7 oranlarında yıllık artış, hazır giyim sektörü ise %,9 oranında düşüş gerçekleştirdi. ihracat sıralamasında. olan çelik grubunda da %, lik bir yıllık artış kaydedildi. Bu dönemde sektörler genelinde, zeytin ve zeytinyağı sektörü %1, artış ile dikkat çekerken, en keskin düşüş ise, ihracatı %15,5 oranında gerileyen savunma ve havacılık sanayinde görüldü. ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı otomotiv sanayi yaparken, en olumsuz etki ise hazır giyim sektöründen geldi. İhracat Yıla %15 Yükselişle Başladı Çelik Sektörü Yıla Hızlı Giriş Yaptı Hazır Giyim İhracatı Ayında Düşüş Kaydetti ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT TİM verilerine göre, ayında en çok ihracat yapılan ilk 5 ülke, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %,1 artarken, İngiltere pazarında %, oranında bir yukarı yönlü gelişim görüldü. Irak a yapılan ihracat ise, kaydettiği %, oranında yıllık bazda artış ile dikkat çekmeye devam etti. döneminde birçok Avrupa pazarında canlı bir görünüm kaydedilirken, ABD ye yapılan ihracat da %1, arttı. Yılın ilk ayında Rusya pazarında da çift haneli bir toparlanma gözlendi. ayında en çok ihracat yapan iller arasında, lider İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul bu dönemde, milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Bursa ve Kocaeli nin ihracatı 1 er milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü, milyar dolarla İzmir, 5.liği ise,9 milyar dolarla Gaziantep aldı. Irak Pazarında Toparlanma Sürüyor Ülkeler Ülkeler Bazında Bazında İhracat İhracat (milyon (milyon $, İlk $, 1) İlk 1) 1.5 1. 9 1.11 8 1 51 99 9 77 7 Avrupa Pazarları Canlı Görünüm Çizdi Almanya İngiltere Irak İtalya ABD Fransa İspanya Hollanda İran BAE Kaynak: TİM İhracat Verileri 1 17 Rusya Pazarı Ayında Pozitif Gelişim Sergiledi 17
DIŞ TİCARET DENGESİ Aralık Ayında İhracat ve İthalat Arttı TÜİK verilerine göre, Aralık ayında ihracat önceki yılın aynı dönemine göre %9 artarak 1,8 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %5,1 yıllık bazda büyüme gerçekleştiren motorlu kara taşıtları olurken, onu, %,1 düşüşle makineler takip etti. Aralık ayında. sırada ise, %,7 artış kaydeden elektrikli makine ve cihazlar ihracatı yer aldı. Bu dönemde toplam ihracat gelişimine en olumlu katkı kıymetli metaller taşlar faslından, en olumsuz etki ise meyvelerden geldi. İthalat ise Aralık ayında yıllık bazda %, oranında bir artış gerçekleştirerek 18, milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla, mineral yakıtlar yağlar, makineler ile motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlar ile makinelerde sırasıyla %5,1 ve %, daralırken, motorlu taşıtlar fasıllarında ise %7,8 artış kaydetti. Aralık ayında ithalat gelişim hızına en güçlü olumsuz katkı mineral yakıtlar ve yağlar ile makinelerden gelirken, yukarı yönlü katkı veren grupların başında ise kıymetli metaller taşlar geldi. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Aralık ayında yıllık %1, oranında bir düşüşle 5, milyar dolar oldu. -Aralık döneminde ise açık %11,7 gerileyerek 5 milyar dolar olarak kaydedildi. 1 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yıla göre, puan yükselerek %71,8 düzeyinde gerçekleşti. 1 Yılında Dış Ticaret Açığı %1, Geriledi 18 15 1 9 5 15 1 5 7, 198, İhracat (Milyar $) İhracat (milyar $) 1 15 1 1,8 Dış Dış Ticaret (milyar (Milyar $) $) 1, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 15 1, 5 Aralık ayında 1,7 milyar dolar olan cari işlemler açığı, döneminde, milyar dolar olarak kaydedildi. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal 8 -,8,,,9,,,1 ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla,9 ve,5 milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki 1 milyar dolarlık fazladan olumlu -, -, Cari İşlemler Açığı (milyar $),, 5,1 Aralık ÖDEMELER DENGESİ,,7,1 etkilendi. Yılın ilk 11 aylık döneminde ise, cari açık önceki yılın aynı dönemine göre %5 arttı. Bu veriler doğrultusunda yıllıklandırılmış açık, ayında,7 5,5 1,5 1,7 1,7, milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Öte yandan bu dönemde finans hesapları 1, milyar dolar net giriş kaydederken, resmi rezervlerde,8 milyar dolar azalış görüldü. Cari Açık da, Milyar Dolar Oldu Resmi Rezervler Düşüş Kaydetti Kaynak: TCMB 15 1 17
AVRUPA EKONOMİSİ Euro Bölgesi nde ayında %,8 e yukarı yönlü revize edilen sanayi üretimi yıllık değişim hızı, da %, oldu. Bölgede 1 yılının son çeyreğine dair GSYH gelişim hızı ise, %1,8 olarak kaydedildi. 17 yılının ilk ayında reel kesim güven endeksinin,77 seviyesinde gerçekleştiği gözlenirken, aynı dönemde tüketici güveninin de, puan toparlanarak -,7 düzeyine yükseldiği görüldü. Aralık işgücü istatistikleri ise, bölgede işsizlik oranının döneminde revize edilen %9,7 seviyesinden %9, ya gerilediğini gösterdi. Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) 1 1, 1 1,1 1, 1,8 1,9 1,7 1, 1,8 1,8-1 - Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç 1 15 1 Euro Bölgesi Güven Endeksleri (Puan) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) 15 1 17 - -, -,7 1,5-8,77 1-1 -9,7,5-1, Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Kaynak: TradingEconomics Euro Bölgesi Ekonomisi %1,8 Büyüdü Bölgede İşsizlik Oranı %9, ya Geriledi 5 17
ABD sanayi üretimi uzun süren yıllık bazda düşüş eğilimini Aralık ayında geride bırakarak %,5 oranında yükseliş kaydetti. Ekonominin son çeyrek yıllık GSYH gelişim hızı ise, %1,9 olarak gerçekleşti. ABD de yeni yılın ilk göstergelerinden PMI verisi, 1,5 puanlık bir artışla 5 düzeyine ulaşırken, son yılı aşkın dönemin en yüksek seviyesini kaydetti. Bu dönemde 98,5 düzeyine yükselen tüketici güven endeksi de, 1 yılın zirvesine tırmanmış oldu. Öte yandan ABD de işsizlik oranı Aralık döneminde %,7 olurken, yıllık tüketici enflasyonu Aralık ta %,1 e yükseldi. FED ise ayındaki FOMC toplantısında, faiz oranlarında bir değişikliğe gitmeme kararı aldı. 5 1 ABD EKONOMİSİ ABD GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık),,9,,5, 1,9 1, 1, 1,7 1,9 1, Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç Ç1 Ç Ç Ç 1 15 1 Kaynak: TradingEconomics ABD Ekonomisi Son Çeyrekte %1,9 Büyüdü FED ta Pas Geçti Tüketici Güveni 1 Yılın Zirvesinde YÜKSELEN EKONOMİLER Yükselen ekonomilere dair 1 son çeyrek büyüme verileri açıklanmaya başladı. Buna göre Çin ekonomisi bu dönemde yıllık bazda %,8 oranında bir gelişim hızı sergiledi. Böylelikle 1 yılını %,7 lik bir ekonomik büyümeyle geride bırakan Çin, 15 yılındaki %,9 luk temposunu bir miktar yavaşlatmış oldu. Bir diğer yükselen ekonomi olan Meksika ise, yılın son çeyreğinde hafif hızlanan bir performans sergileyerek %, oranında GSYH artışı kaydetti. Meksika ekonomisinin. çeyrekteki gelişim hızına, hizmetler ve tarım sektörlerinden pozitif, sanayi üretiminden ise negatif katkı geldi. GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) 9 7, 7,5 7,1 7, 7 7,9,8,7,7,7,8,,,7,8,5,8,,, 1,8, Çin de GSYH 1 da %,7 Arttı Çin Meksika 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç 15 Ç1 15 Ç Kaynak: TradingEconomics 15 Ç 15 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç Meksika Yılın Son Çeyreğinde %, Büyüdü 17