REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Doç. Dr. Füsun Baba, Dr. Hanife Özkayalar, Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5
1. AMAÇ Bu talimatın amacı hastalardan tetkik amacıyla alınan ve laboratuvara gönderilmesi gereken patolojik ve sitolojik tüm örneklerin güvenli bir şekilde toplanması, taşınması ve kabulü için standart bir yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM Bu talimat örneklerin toplanması, taşınması ve kabulü faaliyetlerini kapsar. 3. SORUMLULAR Bu talimatın uygulanmasından klinik doktorları ve ilgili birim hemşireleri, kontrolünden Patoloji Laboratuarı kayıt kabul sekreteri sorumludur. 4. TANIMLAR 5. UYGULAMA 5.1. Örnek Toplama 5.1.1. Poliklinik ya da Ameliyathane Koşullarında Hastalardan Örnek Alma 5.1.2. Poliklinik ya da ameliyathane koşullarında hastalardan patolojik veya sitolojik örnek ilgili branşın uzman hekimi tarafından alınır. 5.1.3. Alınan patolojik örneğin yaklaşık hacminin 10 katı kadar tamponlu formaldehit solüsyonu içeren uygun büyüklükte kap içine yerleştirilir. 5.1.4. Sitolojik örneklerin sıvı bazlı olanları laboratuarımız tarafından ilgili birimlere gönderilen kaplar içerisinde; aspirasyon materyalleri ise yarısı lama yayılmış ve alkode fikse edilmiş, kalan yarısı ise lama yayılmış ve havada kurutulmuş olarak patoloji laboratuvarına gönderilmelidir. 5.1.5. Ameliyathane koşullarında alınmış patolojik örnekler uygun kap ve solüsyon içerisine konulduğu takdirde tüm ameliyatlar bitene ve tüm örnekler toplanana kadar bekletilebilir. Ameliyatlar bittikten sonra tüm hastalardan alınan örnekler istem formları eksiksiz olarak doldurulmuş ve örnek kapları üzerine hasta ismi- hasta ID numarası- hastanın doğum tarihi yazılmış ve kapakları sıkıca kapatılmış olmalıdır. Gönderme kapları üzerindeki etiket bilgileri patoloji laboratuarı istek formuna da ( Patolojik Tetkik İstek Formu, Jinekolojik Sitolojik Tetkikler İstek Formu, Frozen (İntra Operatif Konsültasyon) İstek Formu ) yazılmalıdır. Ayrıca tetkik istek formunda temel olarak doldurulması gereken bilgiler; 5.1.5.1. Hastanın adı-soyadı 5.1.5.2. Hasta ID numarası 5.1.5.3. Hastanın doğum tarihi 2/5
5.1.5.4. Hastanın muayene olduğu ya da yattığı bölüm 5.1.5.5. Örneğin adı-türü-alındığı organ 5.1.5.6. Örneği gönderen doktorun adı-soyadı- çalıştığı birim 5.1.5.7. Hasta hakkında ayrıntılı klinik, radyolojik ve laboratuar bilgileri. 5.1.6. Uygun türde ve miktarda fiksatif içerisine konmuş örnekler aynı gün içerisinde patoloji laboratuarına gönderilmelidir. Gönderilemediği takdirde uygun fiksatif içerisindeki dokular oda sıcaklığında bozulmadan ertesi güne kadar bekleyebilir. Bu koşul içi boş organ eksizyonlarını ve amputasyonları kapsam dışı tutar. Bu materyallerin içi usulüne uygun şekilde açılıp fiksatif ile temas edebilmesi için «mutlaka aynı gün içerisinde bekletilmeden» patoloji laboratuarına yollanmalıdır. 5.2 Numune Taşınması Hazırlanan örnek kapları tekerlekli bir taşıma aracına veya uygun bir taşıma çantasına konularak, kaplar içerisindeki solüsyonların taşıp dökülmemesine azami dikkat ve özen gösterilerek yardımcı sağlık personeli tarafından en kısa sürede patoloji laboratuar kayıt kabul bölümüne ulaştırılmalıdır. Yardımcı sağlık personeli patoloji laboratuarındaki görevliye materyali teslim ederken, her iki görevli karşılıklı materyal bilgilerini kontrol ederek teslim eden ve alan kişiler olarak patoloji kayıt defterini imzalamaktadırlar. 5.2.1 Ameliyat esnasında frozen section istemi gerektiğinde istemi yapan uzman hekim tarafından ayrıntılı klinik bilgi yazılmış Frozen (İntra Operatif Konsültasyon) İstek Formu ile birlikte çalışılması istenen doku örneği herhangi bir fiksatife ya da sıvıya konulmadan taze olarak, temiz bir gazlı bez içerisinde ve bu da bir biyopsi kabına yerleştirilmiş olarak hiç bekletilmeden ivedilikle patoloji laboratuarına ulaştırmalıdır. 5.2.1.1 Yardımcı Personel, laboratuvara geldiğinde örnekleri taşıma arabasından her hastaya ait kap ve istem formunu birleştirerek laboratuvar sekreterine veya laboratuvar teknisyenine teslim eder. 5.2.1.2 Bu esnada laboratuar görevlisi patoloji protokol defterine ve bilgisayara kaydettiği örneğe bir protokol numarası barkodu verir. Bu barkod ve protokol numarası patoloji laboratuarı kayıt sistemine ait olup gönderilen klinikte yapılan etiketlemeden farklıdır. Bu barkod hem biyopsi kabı üzerine ve tetkik istek formu üzerine yapıştırılmalıdır. 5.2.1.3 Örneklerin taşınması sırasında görevli personel aşağıdaki kuralları uygular; 5.2.1.4 Taşıma sırasında eldiven giymelidir. Kabın dışına bulaş olmuşsa kap değiştirilmeli, bu mümkün değilse kabın dışı dezenfektan bir solüsyon ile temizlenmelidir. 3/5
5.2.1.5 Numunelerin bırakıldığı bankolar ve masalar bulaş riski yüksek olduğu için en az günde üç kez (sabah, öğlen, akşam) dezenfekte edilmelidir. 5.2.1.6 Taşıma esnasındaki uygunsuzluk durumlarında (numune dökülmesi, saçılması, temas vb. halinde Kan ve/veya Diğer Vücut Sıvıları ile Temasta Alınacak Tedbirler Talimatı uygulanır. 5.2.1.7 Numunelerin dökülmesi, bulaşı vb. durumlarda Sterilizasyon / Dezenfeksiyon Prosedürü ne göre işlem yapılır. 5.3 Patoloji birimine gelen materyallerin türleri hakkında gerekli bilgi Patoloji Laboratuvarı Numune Kabul ve Red Talimatı nda belirtilmiştir. 5.4 Saklama Kapları 4/5
5.5 Taşıma kabı ile ilgili resim 6. İLGİLİ DOKÜMANLAR 6.1. Patoloji Laboratuvarı Numune Kabul ve Red Talimatı 6.2. Sterilizasyon / Dezenfeksiyon Talimatı 6.3. Kan ve/veya Diğer Vücut Sıvıları ile Temasta Alınacak Tedbirler Talimatı 6.4. Patolojik Tetkik İstek Formu 6.5. Jinekolojik Sitolojik Tetkikler İstek Formu 6.6. Frozen (İntra Operatif Konsültasyon) İstek Formu 5/5