225 Göğüs Travmalı Olgunun Adli Tıbbi Değerlendirilmesi

ORİJİNAL ARAŞTIRMA 225 Göğüs Travmalı Olgunun Adli Tıbbi Değerlendirilmesi Dr. Kenan KARBEYAZ, a Dr. Tarık GÜNDÜZ, a Dr. Harun AKKAYA, a Dr. Yasemin BALCI a a Adli Tıp AD, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eskişehir Ge liş Ta ri hi/re ce i ved: 26.10.2009 Ka bul Ta ri hi/ac cep ted: 04.03.2010 VIII. Adli Bilimler Sempozyumu Antalya,14-18 Ekim 2009, Poster Sunusu Ya zış ma Ad re si/cor res pon den ce: Dr. Kenan KARBEYAZ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adli Tıp AD, Eskişehir, TÜRKİYE/TURKEY drkenankarbeyaz@hotmail.com ÖZET Amaç: Travma genç erişkin yaş grubunun en sık ölüm sebebidir. Göğüs travmaları da sıklık bakımından kafa ve ekstremite travmalarından sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Göğüs travmaları, diğer tüm travmalar gibi adli olgu olarak değerlendirilir. Dolayısıyla, müdahale ve tedavi eden hekime ihbar yükümlülüğünün yanı sıra, adli rapor düzenleme yükümlülüğü de getirmektedir. Bu çalışmada, hakkında adli rapor düzenlenen göğüs travmalarına bağlı yaralanmaların değerlendirilmesinin yanı sıra, adli rapor tanzimi için Yeni Türk Ceza Kanunu çerçevesinde kullanılmakta olan kılavuzda güncellenmesi gereken hususlar olup olmadığının tartışılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı nca 1 Ocak 2004 ile 31 Aralık 2008 tarihleri arasında hakkında adli raporlar düzenlenen 225 göğüs travmasına bağlı yaralanma olgusu değerlendirilmiştir. Bulgular: Travma nedeniyle rapor düzenlenen tüm olguların 225 ini (%27.1) göğüs travmalı olguların oluşturduğu, olguların 170 inin (%76) erkek, 55 inin (%24) kadın olduğu belirlenmiştir. Olguların 82 sinin (%36.4) penetran, 143 ünün (%63.6) künt travmaya maruz kaldığı, olguların %14.2 sinin (S: 32) basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek ölçüde hafif yaralandığı, %69,3 ünün (S: 156) yaşamsal tehlikeye maruz kaldığı saptanmıştır. Sonuç: Türk Ceza Kanunu çerçevesinde düzenlenecek adli raporlar için hazırlanan kılavuzun, kosta kırıklarının ağırlığı açısından yeniden gözden geçirilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Adli tıp uzmanı bulunan kurumlarda adli raporların, adli tıp uzmanları tarafından düzenlemesi uygun olacaktır. Bu kapsamda yataklı sağlık kuruluşlarında adli tıp uzmanı istihdamının yaygınlaştırılması yararlı olacaktır. Anah tar Ke li me ler: Adli tıp; toraks; yaralar ve yaralanmalar ABS TRACT Objective: Trauma is the most common cause of death in young adults. Following the head and the extremity traumas, the chest traumas are third rank of the traumas frequency. The chest traumas are evaluated becoming legal case as the all kind of traumas. Accordingly, it s kept liability of denounce to the doctor that interfered and examined the chest trauma as well as the liability of the legal report arrangements either. In this study; it s aimed evaluation of the chest traumas that had been the legal report arrangements and it s aimed also discussion of the points that update or not of using guide in the framework of the new Turkish Penal Code. Material and Methods: In this study, we evaluated 225 traumatization cases regarding to the chest trauma that had been legal report arrangements at Eskisehir Osmangazi University Medicine Faculty, Forensic Medicine Department January 1st 2004-December 31st 2008. Results: The chest trauma cases are determined at number 225 (27.1%) from all trauma cases that had been legal report arrangements and it s determined that 170 (76%) cases were male and 55 (24%) cases were female. 82 (36.4%) cases had exposed to penetran injury and 143 (63.6%) cases had exposed to blunt injury and it s detected that 32(14.2%) cases were the recruit with simple medical interference and 156 (69.3%) cases were caused to the exposed to vital hazard. Conclusion: It was thought to be suited to revise the guideline that for the legal reports which will be held within the framework of The New Turkish Penal Code, in terms of severity of rib fractures. It would be convenient to arrange the forensic reports, by forensic specialists in the institutions which have the specialist. In this context, it will be beneficial to increase the forensic specialists in the bed-health institutions. Key Words: Forensic medicine; thorax; wounds and injuries Cop yright 2010 by Tür ki ye Kli nik le ri Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2):73-8 Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2) 73

Kenan KARBEYAZ ve ark. rav ma lar genç eriş kin yaş gru bu nun en sık ölüm se be bi dir. Gö ğüs trav ma la rı da sık lık ba kı mın dan ka fa ve eks tre mi te trav ma la rın - dan son ra üçün cü sı rada yer al mak ta dır. 1 Gü nü - müz de tra fik ka za la rı, iş ka za la rı ve şid det olay la rın da ki ar tı şa bağ lı ola rak gö ğüs trav ma la rın - da da be lir gin ar tış ya şan mak ta dır. 2,3 Gö ğüs böl ge - si kalp, ak ci ğer ve önem li vas kü ler ya pı lar gi bi ha ya ti önem ta şı yan or gan la ra sa hip ol du ğun dan bu böl ge de ki ya ra lan ma lar da mor ta li te ve mor bi - di te yük sek ola bil mek te dir. 4-7 Gö ğüs trav ma la rı, künt ve pe net ran gö ğüs trav ma la rı ol mak üze re iki ana baş lık al tın da in ce - le ne bi lir. Künt trav ma lar; tra fik ka za la rı, yük sek - ten düş me, künt bir cis min gö ğü se di rekt ya da in di rekt te ma sı ne ti ce sin de mey da na ge lir ken, penet ran trav ma lar; ke si ci de li ci alet ler, de li ci alet ler ve ateş li si lah lar ile oluş mak ta dır. Gö ğüs trav ma la - rı ad li ol gu ni te li ği ta şı ma la rı ne de niy le mü da ha le ve te da vi eden he ki me ih bar yü küm lü lü ğü nün ya - nı sı ra, çö zül me si ge re ken hu ku ki prob lem le re ışık tu ta cak ad li ra por dü zen le me yü küm lü lü ğü de getir mek te dir. 4 Su nu lan ça lış ma da ad li ra por dü zen le nen gö - ğüs trav ma la rı na bağ lı ya ra lan ma la rın de ğer len di - ril me si nin ya nı sı ra, ad li ra por tan zi mi için Ye ni Türk Ce za Ka nu nu çer çe ve sin de kul la nıl mak ta olan kı la vuz da gün cel len me si ge re ken hu sus lar olup ol ma dı ğı tar tı şıl mış tır. GE REÇ VE YÖN TEM LER Es ki şe hir Os man ga zi Üni ver si te si Tıp Fa kül te si Ad - li Tıp Ana bi lim Da lı ta ra fın dan 1 Ocak 2004 ile 31 Ara lık 2008 ta rih le ri ara sın da hak kın da ad li ra por dü zen le nen 225 gö ğüs trav ma sı na bağ lı ya ra lan ma ol gu su de ğer len di ril miş tir. Ol gu lar; yaş, cin si yet, olay ve lez yon tü rü, ke mik kı rık la rı, olay tü rü ve toraks içi lez yo na gö re da ğı lı mı, olay tü rü ve ad li ra por içe rik le ri nin da ğı lı mı açı sın dan de ğer len di - ril miş tir. Tüm ra por lar, Türk Ce za Ka nu nu na gö re ba sit tıb bi mü da ha le ile gi de ri le bi le cek öl çü de ha - fif ol ma, ya şa mı nı teh li ke ye so kan du ru ma ne den ol ma ve ke mik kı rık la rı nın ha yat fonk si yon la rı na et ki si açı sın dan de ğer len di ril miş tir. Ve ri ler SPSS 15 pa ket is ta tis tik prog ra mı ara cı lı ğıy la de ğer len di - ril miş ki-ka re ve yüz de ana liz le ri ya pıl mış tır. 225 GÖĞÜS TRAVMALI OLGUNUN ADLİ TIBBİ DEĞERLENDİRİLMESİ BUL GU LAR Ana bi lim da lı mız ta ra fın dan 1 Ocak 2004 ile 31 Ara lık 2008 ta rih le ri ara sın da ki beş yıl lık dö nem de dü zen le nen 1178 ad li ra po run, 831 ini (%70.5) trav ma ol gu la rı oluş tur mak ta ve gö ğüs trav ma sı sap ta nan ol gu lar, tüm trav ma ol gu la rı nın %27.1 i- ni (S: 225) oluş tur mak ta dır. Ol gu la rı mız, yaş la rı 2-69 yıl (or ta la ma: 30.4 ± 13.8) ara sın da de ği şen, 170 er kek (%75.6), 55 kadın dan (%24.4) oluş mak ta dır. Ol gu la rın 82 si nin (%36.4) pe net ran, 143 ünün (%63.6) künt trav ma so nu cun da ya ra lan dı ğı be lir len miş tir. Pe net ran ve künt trav ma la ra ma ruz ka lan er kek sa yı sı, ka dın la - ra gö re is ta tis tik sel ola rak an lam lı dü zey de (P< 0.001) yük sek bu lun du (Tab lo 1). Ol gu la rın olay tü rü ne gö re da ğı lı mı Şekil 1 de su nul muş tur. Ol gu la rın %46.2 si nin tra fik ka za sı (S: 104), %24.9 unun (S: 56) ke si ci-de li ci alet ya ra lan - ma sı so nu cu mey da na gel di ği sap tan mış tır. Ol gu la rın 150 sin de (%66.7) he mo to raks, pnömo to raks ve ya he mop nö mo to raks sap tan mış tır. To raks içi bul gu la rın trav ma tü rü ne gö re da ğı lı mı Tab lo 2 de ve ril miş tir. Cinsiyet Erkek Kadın Toplam Olay türü Sayı % Sayı % Sayı % Penetran yaralanma 75 44.1 7 12.7 82 36.4 Künt yaralanma 95 55.9 48 87.3 143 63.6 Toplam 170 100.0 55 100.0 225 100.0 c 2 = 17,678 TABLO 1: Travma türlerinin cinsiyete göre dağılımı. P<0,001 ŞEKİL 1: Olguların olay türüne göre dağılımı. 74 Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2)

225 GÖĞÜS TRAVMALI OLGUNUN ADLİ TIBBİ DEĞERLENDİRİLMESİ Kenan KARBEYAZ ve ark. TABLO 2: Toraks içi bulguların olay türüne göre dağılımı. Toraks içi bulgu Hemotoraks Pnömotoraks Hemopnömotoraks Trafik Kazası 22 23 19 Kesici-delici alet yaralanması 27 6 12 Yüksekten düşme - 8 5 Ateşli silah yaralanması 11-12 Darp 1 1 3 Toplam 61 38 51 TABLO 3: Kırılan kemiklerin dağılımı. Kırılan kemik Sayı % Kosta 79 68.1 Sternum 1 0.9 Klavikula 10 8.6 Skapula 7 6.0 Kosta ve sternum 9 7.8 Kosta ve klavikula 6 5.2 Kosta ve skapula 4 3.4 Toplam 116 100.0 Ol gu la rın %32.9 un da (S: 74) to raks or gan la - rın da ya ra lan ma ol du ğu be lir len miş tir. To raks için - de en sık ak ci ğe rin (%78.4, S: 58) ya ra lan dı ğı be lir len miş tir. Ol gu la rın 8 in de (%10.8) kalp, 5 in - de (%6.8) kalp ve ak ci ğer, 3 ün de (%4.0) ak ci ğer ve bü yük da mar la rın ya ra lan dı ğı be lir len miş tir. Ol gu la rın 116 sın da (%51.6) ay nı za man da toraks böl ge sin de ke mik kı rı ğı da sap tan mış tır. Trav - ma so nu cu kı rı lan ke mik le rin da ğı lı mı Tab lo 3 te ve ril miş tir. Ke mik kı rı ğı bu lu nan ol gu la rın %84.5 in - de (S: 98) kos ta, %8.6 sın da (S: 10) ster num, %13.8 in - de (S: 16) kla vi ku la, %9.5 in de (S: 11) ska pu la da kı rık ol du ğu be lir len miş tir. 9 ol gu da kos ta ve ster num, 6 ol gu da kos ta ve kla vi ku la, 4 ol gu da kos ta ve ska pu la - nın bir lik te kı rıl dı ğı sap tan mış tır. Sa de ce kos ta kı rı - ğı sap ta nan 79 ol gu nun 12 sin de (%15.2) tek kos ta kı rı ğı, 7 sin de (%8.9) iki kı rık, 43 ün de de (%54.4) bir he mi to raks ta kos ta kı rı ğı ol du ğu sap tan mış tır. Ke mik kı rık la rı nın ha yat fonk si yon la rı na et ki si Tab lo 4 te ve ril miş tir. Ke mik kı rı ğı bu lu nan ol gu la rın %76.7 sin de (S: 89) kı rı ğın ha yat fonk si - yon la rı nı or ta de re ce de (2.3 pu an) et ki le di ği be lir - len miş tir. Ol gu la rın ad li ra por içe rik le ri nin, olay tür le ri - ne gö re da ğı lı mı Tab lo 5 te su nul muş tur. Ol gu la rın %14.2 si nin (S: 32) ba sit tıb bi mü da ha le ile gi de ri - le bi le cek öl çü de ha fif ya ra lan dı ğı, %30.7 si nin (S: 69) ya şam sal teh li ke ye ma ruz kal ma dı ğı sap tan mış - tır. Ya şam sal teh li ke ye ma ruz ka lan 156 ol gu nun 150 sin de to raks ta ya şam sal teh li ke ne de ni olan lezyon sap ta nır ken 6 ol gu da (%3.8) to raks ta ya şam sal teh li ke oluş tu ran lez yon ol mak sı zın, di ğer vü cut bö lüm le rin de ya şam sal teh li ke ye ne den olan ya ra - lan ma lar sap tan mış tır. Ol gu la rın 36 sın da (%16) gö - ğüs trav ma sı na ek ola rak ka fa, 41 in de (%18.2) eks tre mi te, 21 in de de (%9.8) ba tın böl ge sin de lezyon sap tan mış tır. Olay tü rü ile ya ra lan ma nın ba sit tıb bi mü da ha le ile gi de ri le bi le cek öl çü de ha fif olma sı ara sın da an lam lı bir fark sap tan ma mış tır (P>0.05). Ya şam sal teh li ke açı sın dan ise an lam lı bir fark sap tan mış tır (P<0.001). Ya şam sal teh li ke si olma yan ol gu la rın %82.6 sı nın (S: 57) künt trav ma ya ma ruz kal dı ğı be lir len miş tir. TAR TIŞ MA Trav ma ne de niy le has ta ne ye ya tı rı lan has ta la rın 1/3 ünün ağır gö ğüs trav ma lı has ta lar ol du ğu ve TABLO 4: Kemik kırıklarının hayat fonksiyonlarına etkisine göre dağılımı. Hafif derece (1 puan) Orta derece (2,3 puan) Ağır derece (4,5,6 puan) Tek kostada kırık (S: 12) Üç ve daha fazla kosta kırığı (S: 42) Kosta+sternum+diğer (S: 6) İki kostada kırık (S: 7) Klavikula (S: 10) Kosta+skapula+diğer (S: 2) Kosta ve sternum kırığı (S: 9) Skapula (S: 7) Kosta ve skapula (S: 2) Sternum (S: 1) 19 89 8 Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2) 75

Kenan KARBEYAZ ve ark. 225 GÖĞÜS TRAVMALI OLGUNUN ADLİ TIBBİ DEĞERLENDİRİLMESİ TABLO 5: Olguların adli rapor içeriklerinin olay türlerine göre dağılımı. Adli Rapor İçeriği Basit Tıbbi Müdahale Yaşamını Tehlikeye Sokan Durum Giderilebilir Giderilemez Yok Var Olay Türü Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Penetran yaralanma 10 31.3 72 37.3 12 17.4 70 44.9 Künt yaralanma 22 68.8 121 62.7 57 82.6 86 55.1 Toplam 32 100.0 193 100.0 69 100.0 156 100.0 P değeri P>0.05 P<0.001 trav ma so nu cu mey da na ge len ölüm le rin %20-25 ini de gö ğüs trav ma la rı nın oluş tur du ğu be lir til - mek te dir. 2,8 2004-2008 yıl la rı ara sın da Ana bi lim Da lı mız da ad li ra por la rı dü zen le nen 831 trav ma ya bağ lı ya ra lan ma nın %27.1 ini (S: 225) gö ğüs travma sı na bağ lı ol gu la rın oluş tur du ğu be lir len miş tir. De mir han ve ark.nın yap tı ğı ça lış ma da trav ma nede niy le baş vu ran ol gu la rın %26 sı nın gö ğüs trav ma - lı ol gu lar ol du ğu bil di ril miş tir. 3 Su nu lan ça lış ma da ol gu la rın en kü çü ğü nün 2, en bü yü ğü nün 69 ya şın - da ol du ğu, yaş or ta la ma sı nın 30.4±13.8 ol du ğu, olgu la rın %76 sı nın er kek (S: 170), %24 ünün ka dın (S: 55) ol du ğu sap tan mış tır. Yal çın ka ya ve ark.nın gö ğüs trav ma lı ol gu la rı de ğer len dir di ği ça lış ma da ol gu la rın yaş or ta la ma sı nın 35 ol du ğu bil di ril miş - tir. 2 Ça kan ve ark.nın gö ğüs trav ma la rı nı de ğer len - dir dik le ri ça lış ma da ol gu la rın %86 sı nın er kek, %14 ünün ka dın ol du ğu be lir til miş tir. 9 Ol gu la rın yaş ve cin si yet açı sın dan da ğı lım la rı ben zer ça lış - ma lar la uyum lu bu lun muş tur. 10-16 Gö ğüs trav ma la rı ile il gi li ola rak; Yal çın ka ya ve ark.nın yap tı ğı bir ça lış ma da gö ğüs trav ma la rı nın %57.9 unun künt, %42.1 inin pe net ran, 2 Te kin baş ve ark.nın yap tı ğı bir ça lış ma da %75.8 künt, %24.1 pe net ran, 13 Ço ba noğ lu nun yap tı ğı bir ça lış ma da %74.5 künt, %25.4 pe net ran, 12 İma moğ lu ve ark.nın yap tık la rı bir ça lış ma da ise ol gu la rın %59.1 ini künt ya ra lan ma la rın oluş tur du ğu nun 11 sap tan dı ğı bil di - ril miş tir. Su nu lan ça lış ma da ko nu ile il gi li ya pı lan ça lış ma lar la uyum lu ola rak, ol gu la rın %63.6 sı nın (S: 143) künt, %36.4 ünün (S: 82) pe net ran ya ra lan - ma lar ol du ğu be lir len miş tir. Trav ma tür le ri ile cinsi yet ara sın da an lam lı bir iliş ki sap tan mış tır (P<0.001). Er kek ol gu la rın %44.1 inin (S: 75), ka dın ol gu la rın ise %12.7 si nin (S: 7) pe net ran ya ra lan - ma ya ma ruz kal dık la rı be lir len miş tir. Bu du rum kadın la rın, şid det olay la rı na er kek ler den da ha az katıl ma la rı na bağ lan mış tır. İzmir de to raks böl ge si ne yö ne lik ateş li si lah lar la oluş tu rul muş ya ra lan ma la - rın de ğer len di ril di ği bir ça lış ma da 29 ol gu nun 22 sinin er kek, 7 si nin ka dın ol du ğu bil di ril miş tir. 17 Di yar ba kır da kal be na fiz pe net ran ya ra lan ma sı olan 27 ol gu nun de ğer len di ril di ği bir ça lış ma da ol gu la rın tü mü nün er kek ol du ğu be lir til miş tir. 18 Tra fik ka za la rın da en sık ka fa trav ma sı na rastla nıl mak la bir lik te, gö ğüs trav ma la rı nın en sık tra fik ka za sı so nu cu ge liş ti ği gö rül müş tür. 14,19-21 Su nu lan ça lış ma da da ol gu la rın %46.2 si ni (S: 104) tra fik kaza sı, %24.9 unu (S: 56) ke si ci-de li ci alet ya ra lan ma - sı, %11.6 sı nı (S: 26) ateş li si lah ya ra lan ma sı, %10.7 si ni (S: 24) darp, %6.7 si ni (S: 15) yük sek ten düş me ol gu la rı oluş tur mak ta dır Di yar ba kır da 10 yıl lık dö nem de 1642 gö ğüs trav ma lı ol gu nun de ğer - len di ril di ği ça lış ma da, ol gu la rın %41.4 ünün (S: 679), 14 Er zu rum da 5 yıl lık dö nem de 592 gö ğüs travma lı ol gu nun de ğer len di ril di ği ça lış ma da ise ol gu la - rın %45.8 inin (S: 271) tra fik ka za la rı so nu cu mey da na gel di ği be lir til miş tir. 13 Si vas ta Acil Ser vi - se tra fik ka za sı so nu cu baş vu ran 1300 has ta nın değer len di ril di ği bir ça lış ma da ol gu la rın %32 sin de (S: 416) gö ğüs trav ma sı ol du ğu bil di ril miş tir. 19 Ke si cide li ci alet ya ra lan ma la rı ile il gi li ya pı lan ça lış ma lar - da, ya ra lan ma la rın en sık gö ğüs böl ge sin de ol du ğu bil di ril miş tir. 22-26 Su nu lan ça lış ma da ikin ci sık lık la ke si ci-de li ci alet ya ra lan ma sı sap tan mış tır (%24.9, S: 56). Di yar ba kır da ke si ci-de li ci alet ya ra lan ma sı sonu cu ölen 203 ol gu nun %56.7 si nin gö ğüs böl ge sin - de ya ra lan ma sap tan dı ğı bil di ril miş tir. 22 Kah ra man ma raş ta ke si ci-de li ci alet ya ra lan ma sı na bağ lı ölen ve otop si si ya pı lan 57 ol gu nun de ğer len - 76 Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2)

225 GÖĞÜS TRAVMALI OLGUNUN ADLİ TIBBİ DEĞERLENDİRİLMESİ Kenan KARBEYAZ ve ark. di ril di ği bir ça lış ma da ol gu la rın 50 sin de (%87.7) gö - ğüs böl ge sin de ya ra lan ma sap tan dı ğı bil di ril miş tir. 23 Künt ve ya pe net ran gö ğüs trav ma la rın da sıklık la he mo to raks, pnö mo to raks ve ya he mop nö mo - to raks ge li şe bil mek te dir. 1-3,27,28 He mo to raks, pnö mo to raks ve ya he mop nö mo to raks tek ba şı na ya şam sal teh li ke kri te ri dir. Ol gu la rın %66.7 sin de he mo to raks ve/ve ya pnö mo to raks sap tan mış tır. Başoğ lu ve ark.nın Sam sun da gö ğüs trav ma lı 521 olgu yu de ğer len dir dik le ri bir ça lış ma da ol gu la rın %64.7 sin de he mo to raks ve/ve ya pnö mo to raks geliş ti ği bil di ril miş tir. 15 Gö ğüs böl ge sin de kalp, ak ci ğer ve önem li vaskü ler ya pı lar gi bi ha ya ti önem ta şı yan or gan lar yer al dı ğın dan, bu böl ge de ki ya ra lan ma lar da mor ta li te ve mor bi di te yük sek ola bil mek te dir. 4-7 Gö ğüs travma la rın da he mo to raks, pnö mo to raks ve ya he mo-p - nö mo to rak sın ya nı sı ra gö ğüs içi or gan ya ra lan - ma la rı ve vas kü ler ya ra lan ma lar da ya şam sal teh li - ke se be bi ola bil mek te dir. 27 Ol gu la rın %30.7 si nin (S: 69) ya şam sal teh li ke ye ma ruz kal ma dı ğı sap tan mış - tır. Ya şam sal teh li ke ye ma ruz ka lan 156 ol gu nun 150 sin de to raks ta ya şam sal teh li ke ne de ni olan lezyon sap ta nır ken 6 ol gu da (%3.8) to raks ta ya şam sal teh li ke oluş tu ran lez yon ol mak sı zın, di ğer vü cut bö lüm le rin de ya şam sal teh li ke ye ne den olan ya ra - lan ma lar sap tan mış tır. Ol gu la rın 150 sin de (%66.7) he mo to raks, pnö mo to raks ve ya he mop nö mo to raks sap tan mış tır. Ol gu la rın %32.9 un da (S: 74) to raks or gan la rın da ya ra lan ma bu lun du ğu, to raks için de en sık ak ci ğe rin (%78.4, S: 58) ya ra lan dı ğı be lir - len miş tir. 8 ol gu da (%10.8) kalp, 5 ol gu da (%6.8) kalp ve ak ci ğer, 3 ol gu da (%4.0) ak ci ğer ve bü yük da mar la rın ya ra lan dı ğı tes pit edil miş tir. Ol gu la rın 116 sın da (%51.6) ke mik kı rı ğı saptan mış tır. Trav ma so nu cu kı rı lan ke mik ler Tab lo 3 de ve ril miş tir. Ke mik kı rık lı ol gu la rın %84.5 in de (S: 98) kos ta, %8.6 sın da (S: 10) ster num, %13.8 in- de (S: 16) kla vi ku la, %9.5 in de (S: 11) ska pu la nın kırıl mış ol du ğu be lir len miş tir. 9 ol gu da kos ta ve ster num, 6 ol gu da kos ta ve kla vi ku la, 4 ol gu da kos - ta ve ska pu la ol mak üze re 19 ol gu da iki fark lı ke miğin kı rıl dı ğı be lir len miş tir. Ke mik kı rık la rı nın da ğı lı mı ko nuy la il gi li ben zer ça lış ma lar la uyum lu bu lun muş tur. 12-14 Vü cut ta olu şan kı rık lar, Türk Ce - za Ka nu nu nun Ne ti ce iti ba riy le ağır laş mış ya ra - lan ma la ra ve ri le cek ce za la rı n dü zen len di ği 87. mad de si nin 3. fık ra sın da ay rı bir kav ram ola rak yer al mak ta ve kı rı ğın, ki şi nin ha yat fonk si yon la rı na etki si ne gö re ce za ön gö rül mek te dir. Ad li Tıp Ku ru - mu Baş kan lı ğı, Ad li Tıp Uz man la rı Der ne ği ve Ad li Tıp Der ne ği n ce, ye ni Türk Ce za Ka nu nu çer çe ve - sin de dü zen le ne cek ad li ra por lar için ha zır la nan kıla vuz da, kı rı lan her ke mi ğe bir ağır lık pu a nı ve ril miş tir. Kı la vu za gö re, bir ka bur ga kı rı ğı; 1, ster num kı rı ğı; 2, par ça lı, açık ster num kı rı ğı; 4, klavi ku la kı rı ğı; 2, açık kla vi ku la kı rı ğı; 3, ska pu la kırı ğı; 2, açık ve ya par ça lı ska pu la kı rı ğı; 3.de re ce ola rak sı nıf lan dı rıl mış tır. 29 Su nu lan ça lış ma da, ke - mik kı rı ğı bu lu nan 116 ol gu da, kı rık la rın ha yat fonk si yon la rı na et ki si; 89 ol gu da (%76.7) or ta (2.3 de re ce), 19 ol gu da (%16.4) ha fif (1 de re ce), 8 ol gu - da da (%6.9) ağır (4,5,6) ola rak be lir len miş tir. Ha fif de re ce de et ki le nen 19 ol gu nun 12 sin de tek kos ta kı rı ğı, 7 sin de iki kos ta kı rı ğı ol du ğu be lir len miş tir. Gö ğüs trav ma la rı ile il gi li ba zı lez yon lar da; ülke miz de kul la nıl mak ta olan ad li ra por kı la vu zun da yer alan ya ra ağır lık la rı ile Ulus la ra ra sı Kı sal tıl mış Ya ra lan ma Cet ve li (AIS) nde ki ya ra ağır lık la rı arasın da uyum suz luk ol du ğu gö rül müş tür. Ör ne ğin iki adet faz la kot kı rı ğı nın AIS e gö re ya ra lan ma ağır lık de re ce si 2 olup or ta de re ce de ya ra lan ma ya işa ret et mek te dir. Ye ni Türk Ce za Ka nu nu çer çe ve sin de dü zen le ne cek ad li ra por lar için ha zır la nan kı la vuz il ke le ri ne gö re ise iki kot kı rı ğı nın ol du ğu ol gu da ya ra lan ma ağır lık de re ce si ( 1 2 +1 2 = 1.4 <1.5 ol du - ğun da 1 pu an) 1 ola rak he sap lan mak ta ve ha fif dere ce de ya ra lan ma ya işa ret et mek te dir. Su nu lan ça lış ma da 7 ol gu da baş ka ke mik kı rı ğı ol mak sı zın iki kos ta kı rı ğı sap tan mış olup bu ol gu lar da kı rık la - rın ha yat fonk si yon la rı na et ki le ri ha fif (1 pu an) olarak de ğer len di ril miş tir. Özel lik le bir den faz la kot kı rı ğı olan, an cak he mop nö mo to raks, iç or gan ve ya vas kü ler ya ra lan ma ol ma yan ol gu lar da ha zır la nan kı la vu zun AIS e gö re ha fif kal dı ğı gö rül mek te dir. 30,31 An cak ül ke miz de kul la nıl mak ta olan ya ra lan ma ağır lı ğı nın be lir len di ği kıla vu za gö re, AIS 3 ve üstün de olan tüm ya ra lar tek ba şı na ya şam sal teh li ke oluş tu ran ya ra kap sa mın da dır. Su nu lan ça lış ma nın de mog ra fik ve ri le ri ve yara lan ma tür le ri, ko nu ya iliş kin ulu sal ve ulus larara - sı ça lış ma ve ri le ri ile uyum lu bu lun muş tur. Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2) 77

Kenan KARBEYAZ ve ark. Türk Ce za Ka nu nu çer çe ve sin de dü zen le ne cek ad li ra por lar için ha zır la nan kı la vu zun, kos ta kı rık - la rı nın ağır lı ğı açı sın dan ye ni den göz den ge çi ril me - si nin uy gun ola ca ğı dü şü nül müş tür. Ki şi le rin ad li yar gı la ma sü re cin de hak la rı nın kay bol ma ma sı ya da mağ dur ol ma la rı nın ön len me si için, has ta yı te da vi et mek ka dar, ad li ra por yaz ma so rum lu lu ğu da bu lunan he kim le re li san süs tü eği tim le ri son ra sın da meslek içi eği tim le re de vam edil me si, bu eği tim ler de ad li ol gu lar da ki so rum lu luk la rı nın vur gu lan ma sı ge rek - mek te dir. 5271 sa yı lı Ce za Mu ha ke me si Ka nu nu - nun 65., 71. ve il gi li di ğer mad de le ri bi lir ki şi li ğe da vet edi len dok tor la ra gö re vi ka bul yü küm lü lü ğü ve 5237 sa yı lı Türk Ce za Ka nu nu nun 4. mad de si nin 1. fık ra sı da Ce za ka nun la rı nı bil me mek ma ze ret 225 GÖĞÜS TRAVMALI OLGUNUN ADLİ TIBBİ DEĞERLENDİRİLMESİ sa yıl ma z hük mü nü ih ti va et ti ği göz önü ne alın dı - ğın da ad li ra por dü zen le mek le yü küm lü tüm doktor la rın so rum lu du ru ma düş me me le ri için tüm trav ma lı ol gu lar da ol du ğu gi bi gö ğüs trav ma lı ol gu - lar da da uy gu lan ma sı ge re ken ya sal pro se dür le ri ve uy gu la ma esas la rı nı bil me le ri ge rek mek te dir. Bunun la bir lik te ide al olan; tüm ad li ra por la rın, bu konu da özel ola rak eği tim al mış ki şi ler ta ra fın dan dü zen len me si dir. Uy gu la ma da iz le ne cek yol, ça lı şı - lan sağ lık ku ru lu şu ve böl ge de ki ad li tıp uz ma nı varlı ğı ve sa yı sı na gö re de ğiş mek te dir. Ad li tıp uz ma nı bu lu nan ku rum lar da ad li ra po ru ad li tıp uz ma nı nın dü zen le me si uy gun ola cak tır. Bu kap sam da ya tak lı sağ lık ku ru luş la rın da ad li tıp uz ma nı is tih da mı nın yay gın laş tı rıl ma sı ya rar lı ola cak tır. 1. Leb le bi ci Hİ, Ka ya Y, Ko çak AH. [Analy sis of 302 ca ses with chest tra u ma]. Tur kish J Tho rac Cardi o vasc Surg 2005;13(1):392-6. 2. Yal çın ka ya İ, Sa yır F, Kur naz M, Ço ba noğ lu U. [Chest tra u ma; analy sis of 126 ca ses]. 2000;6(4): 288-91. 3. De mir han R, Kü çük HF, Kar gı AB, Al tın taş M, Kurt N, Gül men N. [Eva lu ti on of 572 ca ses with blunt and pe net ra ting tra u ma]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2001;7(4):231-5. 4. Yö rük Y, Su nar H, Kö se S, Meh med R, Ak kuş M. [Tho rax tra u mas]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 1996;2(2):188-93. 5. Ad net F, La pandry C, La pos tol le F. Tho ra cic tra - u ma. Rev Prat 2003;53(9):967-74. 6. Sa yar A, Me tin M, Ölç men A, Ak pı nar A, Gü leç H, Ölç men M. [Bronc hi al rup tu re ca u sed by blunt tra - u ma]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 1998;4 (4):285-8. 7. Ça kan A, Ça ğı rı cı U, Bu du ne li T, Ar kın M, Se vinç S, Üç vet A. [Trac he ob ronc hi al in ju ri es due to the blunt tho ra cic tra u ma: a 10-ye ar ex pe ri en ce]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2000;6(4):255-9. 8. Jo nes KW. Tho ra cic tra u ma. Surg Clin North Am 1980;60(1):957-81. 9. Ça kan A, Yun cu G, Ol gaç G, Alar T, Se vinç S, Ka ya ŞÖ, et al.[tho ra cic tra u ma: analy sis of 987 pa ti ents]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2001;7(4):236-41. 10. Taç yıl dız İH, İnce İ, Boy lu Ş, Ak gün Y, Aban N, Koç Ş. [Tho ra co ab do mi nal in ju ri es]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 1997;3(3):185-90. 11. İma moğ lu OU, Ön cel M, Er gi nel T, Tun çay E, Dal kı lıç G, Acar H, et al. [Ap pro ach to tho rax tra - u ma: sum mary of 110 ca ses]. Tur kish J Tho rac Car di o vasc Surg 1999;7(6):450-3. KAYNAKLAR 12. Ço ba noğ lu U. [Chest tra u ma: analy sis of 110 ca - ses]. Tur kish Tho ra cic Jo ur nal 2006;7(3): 162-9. 13. Te kin baş C, Eroğ lu A, Kürk çü oğ lu İC, Türk yıl maz A, Ye ke ler E, Ka ra oğ la noğ lu N. [Chest tra u ma: analy sis of 592 ca ses]. Ulus Trav ma ve Acil Cerra hi Derg 2003;9(4):275-80. 14. Öz çe lik C, Bal cı AE, Eren Ş, Ül kü R, Dab lan M, Eren MN. [Tho ra cic tra u ma (ten ye ars ex pe ri en - ce)]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2000;6(1): 44-9. 15. Ba şoğ lu A, Ak dağ AO, Çe lik B, De mir can S. [Tho ra cic tra u ma: an analy sis of 521 pa ti ents]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2004;10(1): 42-6. 16. Can gır AK, Na dir A, Akal M, Kut lay H, Öz de mir N, Gün gör A, et al. [Tho ra cic tra u ma analy sis of 532 pa ti ents]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2000;6(2):100-5. 17. Çı kı rık çı M, Ça ğı rı cı U, Atay Y, Yağ dı T, Tel li A, Bil kay Ö. [Tho ra cic guns hot in ju ri es]. Ulus Trav - ma ve Acil Cer ra hi Derg 1999;5(4): 266-9. 18. Ça kır Ö, Eren Ş, Bal cı AE, Öz çe lik C, Eren N. [Pe net ra ting car di ac in ju ri es]. Tur kish J Tho rac Car di o vasc Surg 1997;7(1):112-7. 19. Va rol O, Eren HŞ, Oğuz türk H, Kork maz İ, Beydi li İ. [In ves ti ga ti on of the pa ti ents who ad mit ted af ter traf fic ac ci dent to the emer gency de part - ment]. Cum hu ri yet Me di cal Jo ur nal 2006;28(2): 55-60. 20. Hi lal A, Me ral D, Ars lan M, Gül men MK, Er yıl maz M, Ka ran fil R. [Eva lu a ti on of the de aths du e to traf fic ac ci dents in Ada na]. Ad li Tıp Bül te ni 2004;9(3):74-8. 21. Gö ren S, Su ba şı M, Tı raş çı Y. [De aths du e to traf fic ac ci dent]. Tur ki ye Kli nik le ri J Fo ren Med 2005;2(9):9-13. 22. Gö ren S, Tı raş çı Y, Al de mir M. [De aths du e to stab wo und to the chest and ab do men]. Ad li Bi l- im ler Der gi si 2004;3(2):39-43. 23. Er kol Z, Eşi yok B, Bü ken B, Tur la A. [The eva lu - a ti on of de aths du e to stab wo unds in Kah ra - man ma ras]. Ad li Bi lim ler Der gi si 2007;6(2): 42-9. 24. Ay dın B. [The ret ros pec ti ve eva lu a ti on of de aths du e to stab wo unds in Sam sun]. Ad li Bi lim ler Dergi si 2006;5(1):19-23. 25. Al tun G, Az mak D, Yıl maz A. [De aths du e to stab wo und]. Ad li Tıp Bül te ni 2000;5(1):44-6. 26. Öz kök MS, Kat kı cı U, Ör sal M. [Re sul ted of de ath in stab wo und; a ret ros pec ti ve study of fo ren sic au topsy]. Ad li Tıp Der gi si 1992;8(3): 147-54. 27. De mir ci Ş, Do ğan HK. [Fo ren sic me di ci ne in thora cic sur gery emer gen ci es]. Tur ki ye Kli nik le ri J Surg Med Sci 2007;3(3):87-98. 28. Er han Y, So lak İ, Ko ca baş S, Söz bi len M, Kuman lı oğ lu K, Mo ral AR. [The eva lu a ti on of di a - nos tic ac cor dan ce bet we en pla in ra di ogrphy and bo ne scin tig raphy fort he as sess ment of stre num and rib frac tu res in the early pe ri od of blunt tra u - ma]. Ulus Trav ma ve Acil Cer ra hi Derg 2001;7(4): 242-5. 29. Bal cı Y, Gü zel S, Çe tin G. [The eva lu a ti on terms of fo ren sic cri me of in jury in new Tur kish Pe nal Co de]. Bal cı Y, edi tör. Her kes İçin Ad li Tıp Cep Ki ta bı. 1. Bas kı. Es ki şe hir: Es ki şe hir Os man ga zi Üni ver si te si Ya yın la rı; 2008 p.203-35. 30. Co pes WS, Law nick M, Cham pi on HR, Sac co WJ. A com pa ri son of ab bre vi a ted in jury sca le 1980 and 1985 ver si ons. J Tra u ma 1988;28 (1):78-86. 31. Cham pi on HR, Sac co WJ, Car naz zo AJ, Co pes W, Fo uty WJ. Tra u ma sco re. Crit Ca re Med 1981;9(9):672-6. 78 Turkiye Klinikleri J Foren Med 2010;7(2)