Türkiye'deki ekonomik durum ve kısa/orta vade beklentileri TEB EKONOMİK ARAŞTIRMALAR 1
KÜRESEL GÖSTERGELER 2
Küresel Göstergeler: Global GSYH (%) Kaynak: IMF Not: 2014-2015 BNPP tahmini 3
Küresel Göstergeler: 2013-2014 GSYH (%) Kaynak: BNPP * TEB tahmini 4
Nis-08 Eyl-08 Şub-09 Tem-09 Ara-09 May-10 Eki-10 Mar-11 Ağu-11 Oca-12 Haz-12 Kas-12 Nis-13 Eyl-13 Şub-14 Küresel Göstergeler: İmalat PMI 60 55 ÇİN TÜRKİYE ABD 50 45 40 BREZİLYA EURO BÖLGESİ 35 30 JAPONYA 25 Kaynak: Markit 5
TÜRKİYE 6
Türkiye: Kredi Notu Son değişiklik tarihi Kredi notu Görünüm Gelecek gözden geçirme tarihi Moody's 16 Mayıs 2013 Baa3 Durağan 11 Nisan 2014 Fitch 5 Kasım 2012 BBB- Durağan 4 Nisan 2014 S&P 7 Şubat 2014 BB+ Negatif 23 Mayıs 2014 Kaynak: Reuters 7
TÜKETİM GÖSTERGELERİ 8
TÜKETİM GÖSTERGELERİ: TÜKETİCİ KREDİLERİ Tüketici kredisi büyümesi (Yıllıklandırılmış 13 haftalık hareketli ortalama, %) Faiz oranları (%) 21 19 Personal Housing 17 15 13 11 9 7 Jan-10 Jul-10 Jan-11 Jul-11 Jan-12 Jul-12 Jan-13 Jul-13 Jan-14 50% Consumer Housing Vehicle Personal finance 40% Kaynak: TCMB 30% 20% 10% 0% -10% Jan-12 Apr-12 Jul-12 Oct-12 Jan-13 Apr-13 Jul-13 Oct-13 Jan-14 9
Hanehalkı Yükümlülüklerinin Harcanabilir Gelire ve GSYH ye Oranı (Haziran 2013, %) Kaynak: BDDK, TCMB, TUİK, ECB 10
TÜKETİM GÖSTERGELERİ: TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ 140 130 120 110 CNBC-e 100 90 80 70 Turkstat 60 50 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Kaynak: TUİK, CNBE-e Son gözlem: Şubat 2014 11
YATIRIM VE ÜRETİM GÖSTERGELERİ 12
GSYH BÜYÜMESİNE KATKI (Y/Y %) 20 15 10 12.4 9.3 8.7 Gov. Cons. and Inv. Net Exports Change in Stocks Private Sector Inv. Consumption of Households GDP 8.8 5 0 5.3 3.1 2.8 1.5 1.4 3.0 4.5 4.4 2.2 4.1 2.2-5 -10 Kaynak: TUİK, TEB Son gözlem: 3Ç 2013 13
GSYH BÜYÜMESİ Kamu harcamalarının GSYH büyümesine katkısı (y/y yüzde puan) İnşaat sektörü ve GSYH büyümesi (y/y %) Kaynak: TUİK 14
YATIRIM VE ÜRETİM GÖSTERGELERİ: IMALAT PMI 65 60 55 Yeni ihracat siparişleri 50 45 40 35 PMI 30 25 Yeni siparişler 20 May-08 Oca-09 Eyl-09 May-10 Oca-11 Eyl-11 May-12 Oca-13 Eyl-13 Kaynak: Markit Son gözlem: Şubat 2014 15
YATIRIM VE ÜRETİM GÖSTERGELERİ: SANAYİ ÜRETİMİ 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Mar-12 Jun-12 Sep-12 Dec-12 Mar-13 Jun-13 Sep-13 Dec-13 Kaynak: TUİK Son gözlem: Ocak 2014 (mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ve yıllıklandırılmış çeyreklik değişim) 16
YATIRIM VE ÜRETİM GÖSTERGELERİ: KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) 85 80 75 70 65 60 Oca-07 Kas-07 Eyl-08 Tem-09 May-10 Mar-11 Oca-12 Kas-12 Eyl-13 Kaynak: TCMB Son gözlem: Şubat 2014 17
YATIRIM VE ÜRETİM GÖSTERGELERİ: REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ Kaynak: TCMB Son gözlem: Şubat 2014 18
DIŞ TALEP 19
DIŞ TALEP: ÜLKE GRUPLARININ İHRACAT BÜYÜMESİNE KATKISI (%) Kaynak: TUİK Son gözlem: Ocak 2014 20
DIŞ TALEP: AVRUPA VE ORTA DOĞU NUN IHRACATTAKI PAYI (%) 21
Oca-06 Tem-06 Oca-07 Tem-07 Oca-08 Tem-08 Oca-09 Tem-09 Oca-10 Tem-10 Oca-11 Tem-11 Oca-12 Tem-12 Oca-13 Tem-13 Oca-14 DIŞ TALEP: İHRACAT (12-aylık birikimli, milyar ABD Doları ) 14 12 10 Irak İran BAE 8 6 4 2 0 Kaynak: TUİK Son gözlem: Ocak 2014 22
DIŞ TALEP: NET ALTIN TICARETI (MILYAR USD) 6 4 2 3 6 0-2 -1-1 -3-3 -4-3 -4-1 0-5 -4-6 -8-10 -12 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013-12 Kaynak: TUİK 23
DIŞ TALEP: CARİ İŞLEMLER DENGESİ 20 12 aylık birikimli, milyar USD 0-20 C/A balance exc. gold and energy -40-60 C/A Balance -80 Feb-08 Oct-08 Jun-09 Feb-10 Oct-10 Jun-11 Feb-12 Oct-12 Jun-13 Kaynak: TCMB Son gözlem: Ocak 2014 Büyümedeki yavaşlamanın cari açığın daralmasına katkı yapması bekleniyor 24
DIŞ TALEP: CARİ İŞLEMLER DENGESİ (% GSYH, 2013) Kaynak: IMF 25
DIŞ TALEP: CARİ AÇIK VE BÜYÜME 26
Cari denge ve GSYH büyümesi 10 2001-2007 ort= 5% 5 2008-2013 ort= 3% 0-5 2001-2007 ort=-3% 2008-2013 ort=-6% -10 Cari açık (% GSYH) GSYH (y/y, %) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 t Kaynak: TCMB, TÜİK, TEB Ekonomik Araştırmalar 19/03/14 27
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDEKİ TASARRUF ORANLARI (2013, % GSYH) 28
YABANCI PORTFÖY AKIMLARI VE DOĞRUDAN YATIRIMLAR (milyar USD) Kaynak: TCMB 29
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON 30
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: TCMB Faiz Oranları ve Gecelik Repo Faizleri Kaynak: TCMB, IMKB 31
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: BANKALARIN ORTALAMA FONLAMA MALİYETİ Kaynak: TCMB 32
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: TRY vs. Gelişmekte Olan Ülke Para Birimleri Kaynak: Reuters Ecowin 33
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: Gelişmekte olan ülke para birimleri vs. USD (27 Ocak-12 Mart) Kaynak: Bloomberg 34
TCMB DÖVİZ REZERVLERİ Brüt döviz rezervleri / Kısa vadeli dış borç Bankaların YP zorunlu karşılıkları (USD bn) 1200% 1000% 800% 600% 400% average 200% 0% Brazil Russia India Mexico Indonesia South Africa Turkey Kaynak: Reuters Ecowin, IMF, TCMB Brüt rezervler $128 milyar seviyesinde 35
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: ENFLASYON VE ÇEKİRDEK ENFLASYON 18 Gıda 16 14 12 TÜFE 10 8 6 4 2 Çekirdek I 0 Oca-07 Tem-07 Oca-08 Tem-08 Oca-09 Tem-09 Oca-10 Tem-10 Oca-11 Tem-11 Oca-12 Tem-12 Oca-13 Tem-13 Oca-14 Kaynak: TUİK Son gözlem: Şubat 2014 36
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: ÇEKİRDEK ENFLASYON Mevsimsellikten arındırılmış ve yıllıklandırılmış 3 aylık hareketli ortalama 12% 10% h I 8% 6% 4% 2% 0% Oca-10 Tem-10 Oca-11 Tem-11 Oca-12 Tem-12 Oca-13 Tem-13 Oca-14 Kaynak: TUİK, TEB Ekonomik Araştırmalar Son gözlem: Şubat 2014 Çekirdek enflasyonda sert yükseliş 37
PARA POLİTİKASI VE ENFLASYON: TÜFE (2013, y/y%) Kaynak: TUİK, IMF 38
KAMU MALİYESİ 39
KAMU MALİYESİ: Merkezi Yönetim Bütçe Açığı (% GSYH, 2013) Kaynak: IMF, OVP 40
KAMU MALİYESİ: GENEL YÖNETİM BRÜT BORÇ STOKU (% GSYH, 2013) Kaynak: IMF 41
Makroekonomik Büyüklükler 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Real Sector Real GDP, % yoy 9.2 8.8 2.2 4.1 2.2 3.0 Nominal GDP, TRY bn 1,099 1,298 1,416 1,576 1,738 1,922 Nominal GDP, USD bn 731 771 794 818 779 862 GDPper capita, USD 9,987 10,430 10,605 10,796 10,152 11,105 CPI, % yoy 6.4 10.4 6.2 7.4 8.2 6.2 CPI, % avg 8.6 6.5 8.9 7.5 8.1 6.8 Exchange Rate and Interest rates EUR/TRY, eop 2.06 2.44 2.35 2.93 2.77 2.71 EUR/TRY, avg 1.99 2.35 2.30 2.56 2.92 2.76 USD/TRY, eop 1.54 1.89 1.78 2.13 2.20 2.22 USD/TRY, avg 1.51 1.68 1.78 1.93 2.23 2.23 EUR/USD, eop 1.34 1.29 1.32 1.38 1.26 1.22 EUR/USD, avg 1.32 1.40 1.29 1.33 1.31 1.24 EURUSD basket, eop 1.80 2.17 2.06 2.53 2.49 2.46 Real effective exchange rate, % yoy 4.8-6.8 2.6-3.9-7.8 7.8 Policy interest rate, % eop (*) 6.50 7.87 5.57 7.75 11.00 12.00 Benchmark bond yield, % eop 7.13 11.04 6.18 10.10 12.00 13.00 Benchmark bond yield, % avg 8.39 9.09 8.15 7.63 11.42 12.60 Fiscal Sector, % of GDP Central government balance -3.6-1.4-2.0-1.2-2.9-3.1 Central government primary balance 0.8 1.9 1.4 1.9 0.1-0.1 Central government primary balance (IMF definition) -0.4 0.3-0.1 0.5-0.5-0.6 Net Public debt 28.9 22.4 17.0 14.2 14.4 15.1 Central Government Gross Debt 42.9 39.9 37.6 37.2 38.1 37.7 External Sector, USD bn Current account -45.4-75.1-48.5-65.0-48.1-56.0 %* 2011 of GDP yılından itibaren bankaların ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini -6.2 göstermektedir. -9.7-6.1-7.9-6.2-6.5 42
Disclaimer All rights reserved. This material issued by Türk Ekonomi Bank A.Ş. is for information purposes only. No part of this material may be reproduced in any manner without the written consent of Türk Ekonomi Bank A.Ş. Under no circumstances should it be used or considered as an offer to sell or a solicitation to buy the securities or other instruments mentioned in it. Although Türk Ekonomi Bank A.Ş. uses its best endeavors to update the material presented, it does not undertake that all information is accurate or complete, nor should it be relied upon as such. The products mentioned here are not be suitable for all investors; their value may fluctuate and/or be adversely affected by exchange rates, interest rates or other factors. TEB A.Ş. assumes no responsibility whatsoever in respect of or arising out or in connection with the content of this material to third parties. If any third party chooses to use the content of this material as references he/she accepts and approves to do so entirely at his/her own risk. Yasal Uyarı Bütün hakları saklıdır. İşbu materyal Türk Ekonomi Bankası A.Ş. tarafından hazırlanmıştır ve sadece bilgi içindir. Materyalin hiçbir bölümü Türk Ekonomi Bankası A.Ş. nin yazılı muvafakati olmadan herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. İşbu materyal hiçbir durumda içeriğinde geçen kıymetli evrak ya da diğer araçların satış teklifi veya satın alma talebi olarak addedilemez. Belirtilen görüşler önceden bildirilmeksizin değiştirilebilir. Türk Ekonomi Bankası A.Ş., sunulan materyali mümkün olduğunca güncellemeye çalışmış olsa dahi, bütün bilginin doğru ve tam olduğunu taahhüt etmemekte ve güvenilir olduğunu iddia etmemektedir. İşbu materyalde belirtilen ürünler bütün yatırımcılar için uygun olmayabilir; değerleri değişken olabilir ve/veya döviz kurundan, faiz oranından ya da diğer faktörlerden negatif olarak etkilenebilir. TEB A.Ş., işbu materyalin içeriği ile ilgili, materyalin içeriğinden kaynaklanan ya da içerikle bağlantılı olarak üçüncü şahıslara karşı hiçbir sorumluluk kabul etmez. Üçüncü kişi işbu materyalin içeriğinde yer alan materyali referans olarak almayı tercih ederse bunun tamamen kendi riski olduğunu kabul eder. 43