GİRİŞ. 1 Yücel KÜRKLÜ

Benzer belgeler
T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 1 ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ DENEYİ

MAK-LAB006 PARALEL ZIT AKIġLI ISI DEĞĠġTĠRĠCĠSĠ DENEYĠ

MAK 311 ISI GEÇİŞİ YARIYIL SONU SINAVI

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

ALTERNATİF AKIM DEVRE YÖNTEM VE TEOREMLER İLE ÇÖZÜMÜ

ZKÜ Mühendislik Fakültesi - Makine Mühendisliği Bölümü ISI VE TERMODİNAMİK LABORATUVARI Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değiştirgeci Deney Föyü

T.C RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVARI I DERSİ

DEN 322. Isı Transferi Temel Bağıntıları

TE 06 TOZ DETERJAN ÜRETİM TESİSİNDEKİ PÜSKÜRTMELİ KURUTMA ÜNİTESİNDE EKSERJİ ANALİZİ

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

ÖRNEK SET 5 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği I

bir yol oluşturmaktadır. Yine i 2 , de bir yol oluşturmaktadır. Şekil.DT.1. Temel terimlerin incelenmesi için örnek devre

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

SU İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ. Suİhtiyacı. Proje Süresi. Birim Su Sarfiyatı. Proje Süresi Sonundaki Nüfus

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili

MAK TERMODİNAMİK (CRN: 22594, 22599, 22603, ) BAHAR YARIYILI ARA SINAV-2

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

III - ELEKTROMAGNETİK GENELLEŞTİRME

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir :

ENERJİ. Isı Enerjisi. Genel Enerji Denklemi. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi 2007

DEN 322. Isı Değiştirgeçleri

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

BEÜ Mühendislik Fakültesi - Makine Mühendisliği Bölümü ISI VE TERMODİNAMİK LABORATUVARI Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değiştirgeci Deney Föyü

ELM201 ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ

VANTİLATÖR TASARIMI. Şekil 1. Merkezkaç vantilatör tipleri

QKUIAN. SAĞLIK BAKANLIĞI_ KAMU HASTANELERİ KURUMU Trabzon Ili Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Anlık ve Ortalama Güç

ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN BİYOLOJİK ARITIMI VE ARITIM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ

Korelasyon ve Regresyon

Prototip Bir Güneş Takip Sisteminin Tasarlanması

Sığa ve Dielektrik. Bölüm 25

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

2 Mayıs ELEKTRONİK DEVRELERİ I Kontrol ve Bilgisayar Bölümü Yıl içi Sınavı Not: Not ve kitap kullanılabilir. Süre İKİ saattir. Soru 1.

Calculating the Index of Refraction of Air

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3

BOYUT ÖLÇÜMÜ VE ANALİZİ

Cebir Notları. Karmaşık Sayılar Testi z = 1 2i karmaşık sayısının çarpmaya göre tersinin eşleniğinin sanal kısmı kaçtır?

Adi Diferansiyel Denklemler NÜMERİK ANALİZ. Adi Diferansiyel Denklemler. Adi Diferansiyel Denklemler

DENEY NO: 9 ĐŞLEMSEL YÜKSELTEÇLER (OP-AMP) VE UYGULAMALARI GĐRĐŞ:

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ

BÖLÜM 7 TRANSFORMATÖRLER

MALZEMELERİN MEKANİK DAVRANIŞLARI. Turgut GÜLMEZ

ÇOK BĐLEŞENLĐ DAMITMA KOLONU TASARIMI PROF. DR. SÜLEYMAN KARACAN

KAPASİTANS VE ENDÜKTANS EBE-215, Ö.F.BAY 1

11. z = 1 2i karmaşık sayısının çarpmaya göre tersinin eşleniğinin sanal kısmı kaçtır? 14. eşitliğini sağlayan z karmaşık sayısı kaçtır? 15.

Biyomedikal Amaçlı Basınç Ölçüm Cihazı Tasarımı

TEMEL DEVRE KAVRAMLARI VE KANUNLARI

Bağımsız Model Blok Dengeleme için Model Oluşturma ve Ön Sayısal Bilgi İşlemleri

AĞIR BİR NAKLİYE UÇAĞINA AİT BİR YAPISAL BİLEŞENİN TASARIMI VE ANALİZİ

TEKLİF MEKTUBU SAĞLIK BAKANLIĞI_. '.. m

tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi

ÖRNEK SET 4 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği - I

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu

Kaliteli Isı Değiştiriciler

PARALEL VE ZIT AKIŞLI ISI DEĞİŞTİRİCİLERİ DENEYİ

HAFTA 13. kadın profesörlerin ortalama maaşı E( Y D 1) erkek profesörlerin ortalama maaşı. Kestirim denklemi D : t :

VEKTÖRLER VE VEKTÖREL IŞLEMLER

GİRİŞİMCİLİK Organizasyon Yapısı. Üretim/Hizmet Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır.

Sera İklimlendirme Kontrolü İçin Etkin Bir Gömülü Sistem Tasarımı

Belirtilen kapasitede son kata aittir

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ

Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : (2001)

Isıtma Sistemleri. Binalarda ısıtma sistemleri. o Kullanım alanları o Hacim ısıtması o Kullanma sıcak suyu ısıtması

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri

TRANSFORMATÖRLER BÖLÜM 7. Alıştırmalar. Transformatörler. Sınıf Çalışması

Çok Parçalı Basınç Çubukları

Asimetri ve Basıklık Ölçüleri Ortalamalara dayanan (Pearson) Kartillere dayanan (Bowley) Momentlere dayanan asimetri ve basıklık ölçüleri

Malzeme Bilimi. Fiziksel Özellikler. Fiziksel Özellikler. Kompasite-Porozite Birim Ağırlık Özgül Ağırlık Su Emme Kılcal Su Emme

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

Resmi Gazetenin tarih ve sayılı ile yayınlanmıştır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Mukavemet I Vize Sınavı (2A)

ATIK POLİMERİK MALZEME KATKILI BETONUN YALITIM ÖZELLİĞİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

. ÖZEL DAR ARTNAME. Bu bölüm, elektrik özel artnamesinde bulunan tüm alt bölümlere uygulanacak temel prensipleri belirler.

EK-1 01 OCAK 2014 TARİHLİ VE SATILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞTIR.

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Heat Exchanger Solutions

T.C BARTIN iı ÖZEL idaresi PLAN PROJE YATIRIM VE inşaat MÜDÜRlÜGÜ ...,

flletmeye Almada Bir Araç: Bina Otomasyon Sistemi

TÜRKİYE DEKİ 380 kv LUK 14 BARALI GÜÇ SİSTEMİNDE EKONOMİK YÜKLENME ANALİZİ

ORTA GERİLİM ENERJİ DAĞITIM TALİ HATLARINDA ARIZA ANALİZİ

TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi. İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bildirimi

ISI TEKNİĞİ LABORATUARI-1

TRANSFORMATÖRLER. 4. a) Pri mer dev re ye uy gu la nan al ter na tif ge ri li min et kin de ğe ri; 1. İdeal transformatörler için,

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE

KALİTELİ ISI DEĞİŞTİRİCİLER

Deprem Tepkisinin Sayısal Metotlar ile Değerlendirilmesi (Newmark-Beta Metodu) Deprem Mühendisliğine Giriş Dersi Doç. Dr.

SICAK SU HAZIRLAYICISI (BOYLER)

T.C BART/N il ÖZEL IDARESI Plan Proje Inşaat ve Yatırım Müdürlüğü TEKLIF MEKTUBU. TEKLI F-SAHTBI Nlf'J

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

KONVEKTÖR BATARYALARININ ISIL KAPASİTELERİNİN TEORİK VE DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Hesabı Bakımından 1975 Deprem Yönetmeliği İle 2006 Deprem Yönetmeliğinin Karşılaştırılması

Transkript:

GİRİŞ Kaynar su veya buardan faydalanılarak ısıtma amaçlı veya çeştl şlemlerde kullanılmak amaıyla sıak suyun elde edldğ azlara tavl azları (eşanjör veya ısı değştrler) denr. Sıaklığı fazla lan br akışkan le daa az ısıda lan br akışkanın ısı alışverş prensbne denr. Genş alana yayılmış bnaların br nktadan ısıtılmasında sıak su kullanıldığında brulardan öneml ölçüde ısı kaybı meydana gelr buar veya kaynar su kullanılmasında se ısıtıı yüzeylernn çk sıak lması gb masurlar rtaya çıkar. Bu masurları rtadan kaldırmak çn ısı değştrler kullanılır. ab bu arada yaygın bna ısıtmasında luşaak kayıpların önüne geçmek suret le eknm sağlanır. Isı değştrler knstrüksyn gemetrsne göre 4 temel sınıfa ayrılır: a- Brusal ısı değştrler b- Plakalı ısı değştrler - Genşletlmş yüzeyl ısı değştrler d- Rejeneratf ısı değştrler Brusal ısı değştrler esas larak brulardan yapılırlar. Br akışkan brunun çersnden akarken dğer akışkan brunun dışından akar. Bru çapı bru sayısı bru uzunluğu bru adımı ve bru düzenlemes değştrleblr. Bu nedenle brusal ısı değştrlern dzaynlarında ldukça esneklk vardır. Brusal ısı değştrler; çft brulu gövde brulu ve spral brulu ısı değştrlernden luşmaktadır. Plakalı ısı değştrler akış kanallarını luşturan ne plakalardan yapılırlar. Bunlar gaz sıvı veya k-fazlı akımların erang br kmbnasynu çn ısı transfer etmek amaıyla kullanılırlar. Cntalı-plakalı spral plakalı ve lamell tplernden luşmaktadır. Genşletlmş yüzeyl ısı değştrler ısı transfer alanını artırmak amaıyla esas ısı transfer yüzey (brusal veya plakalı) üzernde kanatçıklar veya laveler bulunan ısı değştrlerdr. Gaz tarafındak ısı taşınım katsayısı sıvı tarafındak ısı taşınım katsayısından çk düşük lduğundan kanatçıklar gaz tarafında kullanılır. En yaygın tpler plakalı-kanatlı ve brulu-kanatlı ısı değştrlerdr. Rejeneratf ısı değştrler perydk akışlı ısı değştrlerdr. Bu ısı değştrlerne Rejeneratörler de denlmektedr. Rejeneratörlerde ısı öne sıak akışkan tarafından br rtamda dep edlr daa snra sğuk akışkana verlr. Isı geçş dlaylıdır. Yüel KÜRKLÜ

Plakalı Isı Eşanjör Knstrüksynu Isı değştrmeye yarayan patentl plakalar saplamalar vasıtasıyla çelkten yapılmış ön ve arka baskı plakaları arasında alt ve üst taşıyıı barlar üzerne dzlerek tespt edlrler. Bu plakaların er brnn yekpare larak preslenmş lması daa yüksek mukavemet çn çk önemldr. Plakalar üzernde erang br kaynak veya bağlantı yktur. Standart br üntede er plakanın üzerne er br br köşede bulunan dört delk yer alır. Ayrıa sızdırmazlığı sağlamak ve ısı transfer kanallarını luşturmak amaıyla da lastk esaslı ntalar plakanın etrafındak nta yuvasının çnde yer alır. Grş ve çıkış nzulları uygulamaların çğunda ön baskı plakası üzernde yer alır. Anak özel durumlarda ısı değştrnn çk geçşl larak mal edlmes gerekeblr k bu durumda da grş-çıkış nzulları er k ön ve arka baskı plakaları üzernde bulunur. Plakalı ısı eşanjörün genel yapısı bu şekldedr ve bu knstrüktf yapı kntrl ve temzleme amaıyla eşanjörün klaya açılablmesn sağlar. Plakalı Isı Eşanjörün Çalışma Prensb Plakalı Isı eşanjörlernde ntalar vasıtasıyla plakaların üzernde luşturulan akış kanallardan geçen akışkanlar brbrleryle karışmaksızın akarken sıaklık farkından dlayı arzu edlen ısı transfer gerçekleştrlr. Plakalı Isı Eşanjörlernn; plaka byutu ve plaka sayısı çnden geçen akışkanın debsne grş-çıkış sıaklık değerlerne fzksel özellklerne basınç düşümlerne ve stenen maksmum mukavemet değerne göre belrlenr. Plakalar üzerndek smetrk veya asmetrk dzaynlar akışkanların türbülanslı br şeklde akmasını sağlayaak yapıdadır k buda yüksek ısı transfer katsayılarının elde edlmesne neden lur. Plakalı Isı eşanjörlernde plakalar arasında luşturulan temas nktaları plaka paketnn stenen mukavemete ulaşmasını sağlar. Yüel KÜRKLÜ

Plakalı Isı Eşanjörün Avantajları Akışkanların brbrne karışmasını önleyen özel nta tasarımı: Herang br sebeple akışkanların brbrne karışması özel nta tasarımı sayesnde tamamen önlenmştr. Herang br nta arızası durumunda akış atmsfere açık lan kısımdan drekt larak dışarı dğru lur. Bu da dışarıdan gözle tespt edleblr. Kmpakt tasarımı sayesnde düşük ağırlık ve küçük mntaj am: Plakalı ısı eşanjörler aynı kapastedek br brulu eşanjörlern kapladığı amn %0-30 u arasında br am kaplarlar. Bu da daa küçük am ve daa düşük yatırım malyet sunar. am türbülans sayesnde yüksek verm - düşük malyet: Plakalı ısı eşanjörlernde plakalar sayesnde luşturulan akış kanallarında plakalar üzerndek özel şekller vasıtasıyla yüksek türbülanslı akış luşturulur k buda yüksek ısı transfer katsayılarına ulaşılmasını sağlar. Elde edlen bu yüksek ısı transfer katsayıları da eşanjörde kullanılan malzeme mktarı azaltılarak daa düşük malyetler elde edlmesn sağlar. Klaya kapaste artırımının gerçekleştrleblmes: Plakalı eşanjörlern mdüler yapısından dlayı klaya plaka eklenerek kapaste artırımı gerçekleştrlr. Daa düşük bakım malyetler: Plakalı ısı eşanjörlernde erang ek alana tyaç duymaksızın sadee saplamaların sökülmes suretyle ısı transfer plakalarına klaya ulaşılarak bakım yapılablr. Brulu tp eşanjörlerde se bru demetn dışarı alablmek çn kullanılan am kadar ek br alana tyaç duyulur. Plakalı Isı Eşanjörlernde Kullanılan Malzemenn Önem Plakalı ısı eşanjörlern stenlen ısıl şartlarda uzun yıllar srunsuz çalışmasını sağlayan faktörlerden brs de eşanjörü meydana getren malzemelern belrl br kaltede lmasıdır. Malzemelern ISO 900 gereğ kalte testlernn yapılablmes çn de er br malzemenn üstünde gerye dönük neleme çn markalama lması gerekmektedr. 3 Yüel KÜRKLÜ

Gövde Malzemes Sstemn çalışma basınına göre farklı malzemelerden de yapılablen eşanjör gövdelernn kaltes mnmum St 37- lmalıdır. (St 44 ve St 5 gb farklı malzemelerden de lablr). Eşanjörün maksmum çalışma basınına uygun mukavemet esaplamaları yapılarak en uygun gövde kalınlığı esap edlr. Kullanılan prsese göre gövde malzemeler paslanmaz larak da mal edleblmektedr. Malyetn daa düşük lması stenen uygulamalarda se karbn çelğnden yapılmış lan gövde paslanmaz malzemeden kaplanablmektedr. Plakalı Eşanjör gövdes mal edlrken sırasıyla delk merkezlernn şlenmes kumlama yağ alma fsfatlama ve byama şlemlernden geçmektedr. Plaka Malzemes Kullanılan akışkana göre ve stenen maksmum çalışma mukavemetne uygun plaka malzemes seçm çk önemldr. Genel larak aşağıdak plaka malzemeler kullanılmakta lup en sık kullanılan malzeme tp.440 /AISI 36 dır. AISI 304 Nİ 00/0 AISI 36 G-30 AISI 36 L C- 4 54 SMO INCONEL 65 654 SMO INCONEL 85 İANYUM MONEL 400 İ PD ANALUM C-76 C Cnta Malzemes Plakalı ısı eşanjörlernde lmt faktör ntadır. Bu yüzden dğru nta malzemesn seçmek çk önemldr. Uygulamaya gre çeştl nta tpler aşağıda sıralanmıştır. Unutulmaması gereken en öneml nktalardan br de eşanjör ntalarının nrmal sülfürlü ve perkstl lmak üzere üç kaltede üretlyr lmasıdır. Bu üç kalte nta malzemes kend aralarında kıyaslandığında perkstl lan malzeme çalışma şartları bakımından er zaman en y perfrmansı sağlamaktadır. 4 Yüel KÜRKLÜ

Plakalı Isı Eşanjör Dzaynında Basınç Kayıplarının Önem Plakalı eşanjörlerde plaka üzernde yer alan şekller tessattak akışkanın akışına karşı br drenç luşturaağı çn sstemde basınç kaybı meydana getreektr. Plakalı ısı eşanjörlern dzaynlarında öneml br yere sap lan basınç kayıpları plakalı eşanjörün yüzey alanını ve buna bağlı larak da malyetler dğrudan etklemektedr. Plakalı eşanjörlerde basınç kaybı ne kadar yüksek alınırsa plakalı ısı eşanjörünün yüzey alanı ölçüde küçülürken basınç kaybının düşük alınması durumunda da plakalı ısı eşanjörünün yüzey alanı ölçüde büyüyeektr. Bu nedenle frmalardan teklf stenrken aynı ısıl değerleryle beraber stenen maksmum basınç kayıpları da verlmel ve snuç buna göre rdelenmeldr. Plakalı Isı Eşanjörlernde Kullanılan Kanal Dzaynları Plakalı ısı eşanjörlernde plakalarla luşturulan akış kanallarında akış ne kadar yüksek türbülansla akarsa ısı transfer katsayıları da randa yüksek lur. Bu nedenle plakalı eşanjör malatçıları daa yüksek ısı transfer katsayısı (k) elde edeblmek çn plakalardak kanal dzaynları üzernde yüksek malyetl AR-GE çalışmaları yapmaktadır. Isı transfer katsayısının yüksek lması daa düşük ısı transfer alanlarına gereksnm sağlar. Br dğer deyşle aynı uygulama daa az plaka kullanarak çözüleblr demektr. A. ULRAFLEX (Asmetrk) Dzayn Ultraflex plaka dzaynında da em genş açılı em de dar açılı plakalar vardır. Bu dzaynda karşı (dagnaal) akış yönü kullanılır. Bu dzaynın en öneml özellğ dar açılı ve genş açılı br plaka çftnn döndürülmes veya çevrlmes snuunda değşk uygulamalara evap verebleek altı farklı kanal dzaynı luşturulablmesdr. Bu sayede plakalı ısı eşanjörler er br uygulamanın karakterstk verlerne göre prjelendrlr ve en yüksek ısı transfer katsayısını veren dzayn seçlr. 5 Yüel KÜRKLÜ

B. Smetrk Dzayn Smetrk plaka dzaynı da genş açılı ve dar açılı plakalardan luşmuştur. Bu dzayn da paralel yönlü veya karşı (dagnal) akış yönlü akışın ksnden br kullanılablr. Smetrk dzayn da sadee genş açılı sadee dar açılı veya em dar açılı em de genş açılı plaka çft kullanılarak üç farklı kanal dzaynı elde edleblr. 6 Yüel KÜRKLÜ

Leml p Plakalı Isı Eşanjörü (CBE) Leml tp ısı eşanjörler; sıvı-sıvı sıvı-buar ve sıvı-sğutuu gaz uygulamalarında ısı eşanjörler teknljsnn en etkn ve en verml ısı transfer çözümlernn başında yer almaktadır. Leml tp ısı eşanjörler ön ve arka frameler arasındak br plaka demetnden luşur. Bu tp eşanjörlerde sızdırmazlık ntalar yerne plakaların vakumlu fırınlarda brbrne nkel ya da bakır yardımı le kaynaklanması sayesnde elde edlr. Leml Plakalı Isı Eşanjörlernn Avantajları Leml ısı eşanjörler; söküleblr tp eşanjörlere göre %5 klask brulu tp eşanjörlere göre 0 kat fazla verme saptrler. Byut larak brulu tp eşanjörlern %5-0 ukadar br am kaplarlar. Daa da afftrler. Sn deree kmpakt: Aynı kapastedek brulu tp eşanjörlern %85-90 ına eşdeğer büyüklükte lduğundan uygulamalarda ldukça genş br dzayn özgürlüğü sağlar. Maksmum malzeme verm: Cntaya tyaç lmadığından nta kullanımının luşturduğu bölgelerden tasarruf edlmş lur. Daa küçük am kullanımı: Kmpakt sstemlerde çk az mktarda ısı transfer akışkanı kullanılmaktadır. Bu da daa düşük am daa düşük malyet demektr. Daa düşük sstem malyetler: Daa yüksek ısı transfer katsayısı(k) na mkân verdğ çn sstemde daa az deb kullanımı daa düşük kapastel pmpa kullanımı ve dlayısıyla daa az enerj sarfyatı sağlar. Düşük sıaklık yaklaşımı: C lık sıaklık değşmlernde ble verml larak çalışmaktadır. Yüksek çalışma basını: Leml tp ısı eşanjörlernn nrmal çalışma basınçları 3 bar lup çalışma basınının 5 katında test edlrler. 7 Yüel KÜRKLÜ

Düşük basınç kaybı: Basınç kayıpları brçk durumda dğer eşanjör sstemlerne göre daa azdır. Bu da daa az şletme malyet anlamına gelmektedr. Leml Plakalı Isı Eşanjörlernn Knstrüksynu Prensp larak leml eşanjörler ön gövde/ kruyuu plaka paket ve arka gövde/kruyuu plaka paket arasında yer alan luklu plakaların meydana getrdğ plaka paketnden luşmaktadır. Ön kruyuu plaka paket başlangıç plakası kör rng ler ve ön kruyuu plakadan luşmaktadır. Bağlantılar uygulamaya veya öze steklere göre dzayn edleblr. Vakum-ergtme prses sırasında k plaka arasındak er temas nktasında kaynak nktası luşturulur. Bu dzayn k farklı çevrme sap br eşanjör rtaya çıkarır. Başlangıç plakası kruma plakası le lk ve sn kanal plakası arasındak bşluğu kapatır. Değşk tplerde kruma plakası vardır k bu eşanjörün tpne büyüklüğüne ve basınç sınıfına göre değşr. Bazı Eşanjörlerde kruma plakası ve kanal plakası arasındak bşluğu kapamak amaıyla kör rnglere kullanılır. Bazı eşanjörlerde se bu kör rngler lk/sn kanal plakası veya kruma plakası le brleştrlmştr. 8 Yüel KÜRKLÜ

Leml Plakalı Isı Eşanjörlernn Kullanım Alanları Genel larak leml plakalı ısı eşanjörler (CBE) ntalı tp plakalı ısı eşanjörlernde ntaların maksmum çalışma sıaklıklığı ve çalışma basını üzerndek uygulamalarda kullanılırlar. Leml plakalı ısı eşanjörlernn yaygın larak kullanım alanlarını; Isı pmpaları uygulamaları Endüstryel tp sğutuular da kndenser ve evapratör uygulamaları Hava sğutuular ve sğutma uygulamaları Fabrka atık ısısından faydalanma Bnaların avalandırılması Gemlerde ısıtma sğutma üm endüstryel uygulamalar Bölgesel ısıtma Yağ sğutulması 9 Yüel KÜRKLÜ

DENEY CİHAZI Grş Müendslk uygulamalarının en öneml ve en çk karşılaşılan şlemlernden brs farklı sıaklıklardak k veya daa fazla akışkan arasındak ısı değşmdr. Bu değşmn yapıldığı azlar genelde ısı değştr larak adlandırılmakta lup pratkte termk santrallerde kmya endüstrlernde ısıtma klmlendrme sğutma tessatlarında taşıtlarda elektrnk azlarda alternatf enerj kaynaklarının kullanımında ısı deplanması gb brçk yerde bulunablmektedr. 60 yıl öne gelştrlmş lan plakalı ısı değştrler bu sure çersnde pek çk uygulamalar le kullanım alanlarını sürekl gelştrmşlerdr. Özellkle sn 0 yıl çersnde üretm mettlarında meydana gelen gelşmelere kaynaklı tp plakalı ısı değştrlernde gelştrlmes mümkün lmuştur. Leml plakalı ısı değştrler ısıtma sğutma avalandırma ve endüstryel uygulamalarda geleneksel ısı değştrlere göre aşağıdak gb pek çk avantaj getrmektedr. Çk yüksek ısı transfer katsayısı sebebyle leml plakalı ısı değştrler kmpakt yapısı le sınırlı amlerde raatlıkla kullanablrler. Leml ünteler nta çermedklernden yüksek basınç ve/veya sıaklık bulunan görevlerde raatlıkla çalışablrler. Ser larak mal edldklernden standart plaka sayıları le tyaç duyulduğunda çk daa kısa surelerde temn edleblrler. ermdnamk Analz Br ısı eşanjrundek ısı geçş sadee çndek akışkanlar arasında lduğu yan rtama br ısı kaybının lmadığı kabul edlrse aşağıdak bağıntılarla yazılablr: Sıak ve sğuk akışkanların sğuması ve ısınması esnasında verlen ve alınan ısılar akışkanların kütlesel debler le grş ve çıkış entalplernn farkından bulunablr ve aşağıdak gb yazılablr: 0 Yüel KÜRKLÜ

ısı mktarı: Isının alınması ve verlmes durumunda akışkanların sıaklıkları değşyr se geen şeklnde yazılablr. Bu denklemde: Ortalama lgartmk sıaklık farkı değer ısı eşanjrunde akışın türüne göre belrlenmektedr. Ortalama lgartmk sıaklık farkı (Δtm) aşağıdak gb fade edleblr: Sn eştlk Denklem () e taşınırsa: edleblr: fades elde edlr. Sğutma sstemnn sğutma perfrmans katsayısı (COP) aşağıdak gb fade Yüel KÜRKLÜ

Deneysel Analz Deneysel çalışmanın amaı leml plakalı ısı eşanjörü kullanılan sğutma sstem mal etmek ve leml plakalı ısı eşanjörü kullanılan br sğutma sstemnn sğutma etknlk katsayısını belrlemektr. Bu amaçla luşturulan deney azı k farklı çalışma durumu çn tasarlanmıştır. Deney azı; sğutma amaçlı kapalı sstem ve sğutma amaçlı aık sstem lmak üzere k farklı şeklde çalışablmektedr. Kurulan deneysel sstem Şekl de görülmektedr. Deney setnde leml plakalı ısı eşanjöründe sıak akışkandan sğuk akışkana ısının aktarıldığı devre seknder devre; sğuk akışkanın sıak akışkandan ısı aldığı devre se prmer devre larak smlendrlmştr. Deneysel sstem sğutma amaçlı çalıştırıldığında; sğuk su tankındak su br pmpa vasıtasıyla sğutma sstemne at ayrı br leml plakalı ısı eşanjörüne gönderlr. Leml plakalı ısı eşanjörüne sğuk su tankından gelen suyun ısısı ayrı br kmpresörlü sğutma grubunda dlaşan sğutuu akışkana aktarılır. Dlayısıyla leml plakalı eşanjörden sğumuş larak çıkan su tekrar sğuk su tankına döner. Eşanjörden çıkan suyun ısısını alarak ısınan sğutuu akışkan tekrar kmpresörlü sğutma grubuna gelr ve burada tekrar sğutulur. Sğutma sstemnde sğutuu akışkan larak R- kullanılmıştır. Sğutma sstem ava sğutmalı kndensere saptr. Sğutma amaçlı larak dzayn edlen deney düzeneğnde; seknder devre larak smlendrlen yan sıak akışkanın sğuk akışkana ısısını verdğ devrede; sstemde dlaşan akışkan çevrmn tamamladığında sıak su tplama tankına dnuyrsa kapalı sstem çevrmn tamamlayan akışkan sğuk su tplama tankına dönmeyp dışarıya atılıyrsa aık sstem larak adlandırılmıştır. Deneysel sstemn sğutma amaçlı ve kapalı sstem larak çalıştırılması esnasında deb 094 m3/ değerlernde yapılmıştır. Sğutma amaçlı çalıştırılan deney düzeneğndek ısı eşanjörü Şekl 3 de görüldüğü gb 6 adet plakadan luşan kaynaklı plakalı ısı eşanjörü larak tasarlanmıştır. Deneysel sstemde kullanılan plakalı ısı eşanjörü ters akımlıdır. Plakalı ısı eşanjörünün özellkler abl de verlmştr. Yüel KÜRKLÜ

3 Yüel KÜRKLÜ

Sğutma amaçlı ve kapalı sstem larak çalıştırılan deney düzeneğndek leml plakalı ısı eşanjöründek tplam ısı transfer mktarına bağlı larak sğutma sstem perfrmans katsayısı değşmler Şekl 4 de verlmştr. Leml plakalı ısı eşanjöründek tplam ısı transferndek azalmayla sğutma perfrmans katsayısının da azaldığı görülmektedr. Sğutma amaçlı ve kapalı sstem larak çalıştırılan deney düzeneğndek leml plakalı ısı eşanjöründek tplam ısı transfer mktarına bağlı larak sğutma sstem perfrmans katsayısı değşmler Şekl 5 de verlmştr. Leml plakalı ısı eşanjöründek tplam ısı transferndek azalmayla sğutma perfrmans katsayısının da azaldığı görülmektedr. 4 Yüel KÜRKLÜ

5 Yüel KÜRKLÜ Kullanılan ölçüm azları: Manmetre ermmetre Ventürmetre Hesaplamalar Br ısı değştrge dzayn edlmek veya perfrmansı tamn edlmek stendğnde brm zamandak tplam ısı transfer mktarını akışkan grş ve çıkış sıaklıkları karma ısı transfer katsayısı ve tplam yüzey alanı le lşklendrmek gerekeektr. Sıak akışkan Sğuk akışkan m m q q

Enerj denges bağıntısı ssteme uygulanarak böyle br bağıntı elde edleblr. q m q m Sıak akışkan Sğuk akışkan burada akışkan entalpsn göstermektedr. Sabt özgül ısılar kabülü le: q m q m p p Sıak akışkan Sğuk akışkan yazılablr. Dğer faydalı br fade brm zamandak tplam ısı transfern sıak ve sğuk akışkan sıaklıkları farkı D ye bağlı larak veren br fade lablr. Bu alde: Bu fade Newtn sğuma kanununun uygulandığı br durum lmalıdır. ek br transfer katsayısı yerne bu durumda karma ısı transfer katsayısı U kullanılaaktır. D ısı değştrgende bulunulan pzsyn le değşeeğnden dlayı rtalama br sıaklık farkı göz önüne alınmalıdır. q UA m q çn gelştrlen bu k fade yardımıyla ısı değştrge analz yapılablr. Dm çn uygun br şekl gelştrlmeldr. 6 Yüel KÜRKLÜ

Lgartmk rtalama sıaklık farkı le ısı değştrge analz Isı değştrgeçler sıak ve sğuk akışkanların aynı yönde (paralel akış) ve zıt yönde (karşıt akış) areketlerne göre temel larak sınıflandırılırlar. Paralel akışlı ısı değştrge D sıaklık farkı başlangıçta büyüktür anak x n artmasıyla ızlı br şeklde düşer ve asmpttk larak 0 a yaklaşır. Bu tp br ısı değştrge çn sğuk akışkanın çıkış sıaklığı sıak akışkanın çıkış sıaklığını aşamaz. Burada: Dm çn sıak ve sğuk akışkanların dferansyel elemanlarına enerj denges uygulanablr. Her elemanın uzunluğu dx ve ısı transfer yüzey alanı da lsun. p p ve U çn rtalama değerler alınırsa: dq m dq m p p d d C d C d 7 Yüel KÜRKLÜ

8 Yüel KÜRKLÜ yazılablr. Burada C ve C sıak ve sğuk akışkan ısı kapastelerdr. da yüzey alanından ısı transfer çn: da U dq yazılablr. Lkal sıaklık farkı: lmak üzere enerj denges fadeler yerne knursa: C C UA da C C U d C C dq d d d ln C ve C değerler çn: q UA ln ve lduğundan ln UA q bulunur. Snuçlar özet alnde verlrse: lm lm UA q ln ln

9 Yüel KÜRKLÜ Karşıt akışlı ısı değştrge Bu tp br ısı değştrge çn sğuk akışkanın çıkış sıaklığı sıak akışkanın çıkış sıaklığını aşablr. lm lm UA q ln ln

Prblem 0 Yüel KÜRKLÜ

Yüel KÜRKLÜ

Yüel KÜRKLÜ

3 Yüel KÜRKLÜ

Snuç ve Yrum: Müendslk uygulamalarının en öneml ve en çk karşılaşılan şlemlernden brs farklı sıaklıklardak k veya daa fazla akışkan arasındak ısı değşmdr. Bu değşmn yapıldığı azlar genelde ısı değştr larak adlandırılmakta lup pratkte termk santrallerde kmya endüstrlernde ısıtma klmlendrme sğutma tessatlarında taşıtlarda elektrnk azlarda alternatf enerj kaynaklarının kullanımında ısı deplanması gb brçk yerde bulunablmektedr. Leml plakalı ısı değştrler ısıtma sğutma avalandırma ve endüstryel uygulamalarda geleneksel ısı değştrlere göre aşağıdak gb pek çk avantaj getrmektedr. Çk yüksek ısı transfer katsayısı sebebyle leml plakalı ısı değştrler kmpakt yapısı le sınırlı amlerde raatlıkla kullanablrler. Leml ünteler nta çermedklernden yüksek basınç ve/veya sıaklık bulunan görevlerde raatlıkla çalışablrler. Nt: Isı Eşanjörler SE Standartları Ek tedr. 4 Yüel KÜRKLÜ

Kaynaklar ttp://www.esanjr.m.tr/esanjr.asp?t=plakal%fd%0is%fd%0e%feanj%f6rler nde%0kullan%fdlan%0hesap%0y%f6ntem ttp://www.esanjr.m.tr/plakal_s_esanjru.asp ttp://www.esanjr.m.tr/leml_esanjr.asp ttp://www.mm.rg.tr/resmler/dsya_ekler/80f9db376da9_ek.pdf?derg=895 5 Yüel KÜRKLÜ