Böbrekte AA Amiloidozis in Histopatolojik Bulguları ve Klinik Korelasyon Zeynep Kendi Çelebi 1, Saba Kiremitçi 2, Bengi Öztürk 3, Serkan Aktürk 1, Şiyar Erdoğmuş 1, Neval Duman 1, Kenan Ateş 1, Şehsuvar Ertürk 1, Gökhan Nergizoğlu 1, Sim Kutlay 1,Şule Şengül 1, Arzu Ensari 2, Kenan Keven 1 1 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı 2 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı 3 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı
GİRİŞ Amiloidozis dünyada farklı etyoloji ve dağılım göstermektedir. AA amiloidozis, sistemik inflamatuar hastalıklara sekonder ortaya çıkmaktadır ve Ailevi Akdeniz Ateşi nin endemik olduğu bölgelerde daha sık izlenmektedir. TND 2013 raporlarına göre ülkemizde renal replasman tedavisi(hd+pd) başlanan hastaların %3,75 inde etyoloji amiloidozistir.
GİRİŞ Glomerüler hastalıklarda böbrek biyopsisi: Tanı ve tedavi Prognoz AA amiloidoziste böbrek biyopsisi Tanı Prognoz?
AMAÇ AA amiloidozisde böbrek biyopsisinin prognoz ile ilişkisi hakkında yapılmış çalışma bulunmamaktadır. 2010 yılında renal amiloidozis için histopatolojik bir sınıflama yapılması önerilmiş, ancak klinik parametreler çalışmaya dahil edilmediğinden prognoz ile ilişkisi gösterilememiştir(*). Bu çalışmanın amacı AA amiloidozisli hastalarda renal biyopsi özellikleri ile klinik bulgular arasındaki ilişkiyi göstermekti. Sen S, Sarsik B.Arch Pathol Lab Med. 2010 Apr;134(4):532-44.
METOT Retrospektif kohort çalışma 2005-2013 arası Renal biyopsi = AA Amiloidozis Biyopsi değerlendirmesi: Glomerüler amiloid birikim paterni Glomerüllerin tutulum yaygınlığı Vasküler amiloid birikimi İnflamasyon varlığı Kronik hasar bulguları
SONUÇ 38 hasta 19 E, 19 K Ortalama yaş: 52±14 yıl Ortalama Takip Süresi: 26±31 ay Amiloidozis etyolojisi FMF 17 hasta Kronik enfeksiyon 6 hasta Diğer 15 hasta
Biyokimyasal Parametreler Bazal kreatinin (mg/dl, ort±ss) 2,3 ± 2,1 Bazal albümin (g/dl, ort±ss) 2,49 ± 0,95 Bazal GFH (MDRD, ml/dk/1,73 m², ort±ss) 55 ± 46 Bazal Proteinüri (mg/gün) 8054 ± 8870 Takip sonu kreatinin (mg/dl, ort±ss) 4,1 ± 3,1 Takip sonu albümin (g/dl, ort±ss) 2,5 ± 1,0 Takip sonu GFH (MDRD, ml/dk/1,73 m², ort±ss) 36 ± 40 Takip sonu Proteinüri (mg/gün) 8452 ± 6931
Biyokimyasal Parametreler LDL kolesterol (ort±ss) 148 ± 55 Trigliserit (ort±ss) 207 ± 115 CRP (mg/dl, ort±ss) 37 ± 48 Ürik asit (mg/dl, ort±ss) 6,5 ± 2 Sedimantasyon (mm/sa, ort±ss) 75 ± 36 Ferritin (ng/ml, ort±ss ) 206 ± 191
Patolojik İnceleme Parametre Yok Var Yüzde (%) Glomerüler büyüme 17 19 %52 Glomerülde global tutulum 11 24 %68 Glomerüler obliterasyon 13 23 %63 Glomerülde vasküler kutupta amiloid birikimi 25 11 %30 Glomerülde mezangial birikim 2 34 %94 Glomerülde nodüler birikim 15 21 %58 Glomerüler bazal membranda amiloid birikimi 15 21 %58 Biyopside diffüz amiloid tutulumu 3 32 %91 İnterstisyel alanda amiloid birikimi 9 27 %75 Tübül bazal membranında amiloid birikimi 15 21 %58 Vasküler duvarda amiloid birikimi 38 0 %100 Peritübüler kapillerlerde amiloid birikimi 5 26 %83 İnterstisyel fibrozis(if) 8 28 %77 Tübüler atrofi(ta) 9 27 %75 İnterstisyel inflamasyon(ii) 8 28 %77
Biyopsi Özellikleri Glomerüler büyüme(n=19) Glomerül kapiller yumağının Bowman aralığını ortadan kaldıracak şekilde büyüme-genişleme göstermesi
Biyopsi Özellikleri Glomerülün segmental ya da global tutulumu Segmental: Bir glomerülün kısmen (%50 sinden azının) etkilenmesi Global: Bir glomerülün büyük kısmının (%50 den fazlası-tamamı) etkilenmesi
Segmental tutulum(n=11)
Global tutulum(n=24)
Biyopsi Özellikleri Amiloide bağlı glomerüler obliterasyon Kapiller lümenlerin tamamen kollabe olup glomerülün aselüler amiloid yumağı halini adığı durum
(n=23)
Biyopsi Özellikleri Glomerüllerin fokal ya da diffüz tutulumu Fokal: Biyopsideki glomerüllerin yarısından azında tutulum olması Diffüz: Biyopsideki glomerüllerin yarısından fazlasında tutulum olması
Diffüz tutulum(n=32)
Fokal tutulum(n=3)
Biyopsi Özellikleri Glomerüllerde nodüler tutulum(n=21)
Biyopsi Özellikleri Tübüler atrofi(n=27), İnterstisyel inflamasyon(n=28), İnterstisyel fibrozis(n=28)
SONUÇ Glomerüler Büyüme CRP (mg/dl) p Var (n = 19) 24 0,012 Yok (n = 17) 11 Tübüler Atrofi CRP (mg/dl) p Var (n = 26) 20 0,019 Yok (n = 9) 11 İnterstisyel Fibrozis CRP (mg/dl) p Var (n = 27) 19 0,054 Yok (n = 8) 11 İnterstisyel İnflamasyon CRP (mg/dl) p Var (n = 27) 19 0,223 Yok (n = 8) 14
SONUÇ Glomerüler Büyüme TA p İF p İİ p Var (n = 19) 17 0,05 18 0,013 18 0,013 Yok (n = 17) 9 9 9 Glomerüler Tutulum Paterni TA P İF p İİ p Global (n = 23) 21 0,007 22 0,002 22 0,002 Segmental (n = 11) 5 5 5 Glomerüler büyüme ve glomerülde global tutulum olması arasında korelasyon saptandı. p < 0,001 ; r = 0,738 Oblitere Glomerül TA P İF p İİ p Var (n= 22) 20 0,003 20 0,012 20 0,012 Yok (n= 13) 6 7 7
SONUÇ Hesaplanmış GFH(MDRD, ml/dk/1,73 m²) Var Yok p Glomerüler Büyüme 42 77 0,02 Global Tutulum 41 92 0,002 Oblitere Glomerül 52 70 0,283 Tübüler Atrofi 44 101 0,001 İnterstisyel Fibrozis 44 110 <0,001 İnterstisyel İnflamasyon 48 96 0,009
SONUÇ PROTEİNÜRİ(mg/gün) Var Yok p Glomerüler Büyüme 9990 6295 0,249 Global Tutulum 7930 5639 0,363 *Oblitere Glomerül 5487 9970 0,054 Nodüler Birikim 9241 4118 0,022 Tübüler Atrofi 6517 8665 0,415 İnterstisyel Fibrozis 7070 6998 0,979 İnterstisyel İnflamasyon 7259 6334 0,737 *Oblitere glomerül yüzdesi arttıkça proteinürinin azaldığı gözlendi (p=0,031; r=-0,361)
SONUÇ SDBY GELİŞİMİ: 18 hasta SDBY VAR SDBY YOK p Glomerüler Büyüme 12 7 0,017 Global Tutulum 15 9 0,003 Oblitere Glomerül 13 10 0,052 Tübüler Atrofi 16 11 0,02 İnterstisyel Fibrozis 16 12 0,044 İnterstisyel İnflamasyon 16 12 0,044
SONUÇ Çok Değişkenli Analiz hgfh: Tübüler atrofinin, glomerüler büyüme, glomerüllerin global tutulumu, CRP, İF ve İİ dan bağımsız olarak hgfh nın belirleyicisi olduğu saptandı (B=-20,573, p= 0,019). SDBY: Glomerüllerde global amiloid tutulumu olması, interstisyel inflamasyon, tübüler atrofi ve interstisyel fibrozisten bağımsız olarak SDBY gelişme riskini yaklaşık 18 kat arttırdığı görüldü (p= 0,01, OR=18,750, %95 CI= 2,021-173,942).
SONUÇ Tübüler atrofi olan olgularda, glomerüler büyüme ve glomerüllerde global tutulum arasında saptanan ilişki, amiloid birikimi sonucu glomerüllerde büyüme meydana geldiğini, sonrasında glomerülün global olarak etkilendiğini ve hasar ilerledikçe tübüler atrofi geliştiğini düşündürmektedir.
SONUÇ Bu çalışma, AA amiloidozisli vakalarda renal biyopsinin renal sonlanım noktaları hakkında bilgi sağladığını göstermektedir. Olgu sayısı arttırılarak, hastalığın daha erken evrelerinde yapılacak renal biyopsilerle, patolojik bulgular ve klinik özellikler arasındaki ilişki ortaya çıkarılabilecektir.