olarak bilinmektedir ve bu etkileri ortadan kaldırmaya yönelik rehabilitasyon programları uygulanmalıdır. Egzersiz stratejileri, dayanıklılık (enduran

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "olarak bilinmektedir ve bu etkileri ortadan kaldırmaya yönelik rehabilitasyon programları uygulanmalıdır. Egzersiz stratejileri, dayanıklılık (enduran"

Transkript

1 PULMONER REHABİLİTASYONDA EGZERSİZ Dr. Alev Atasever Ege Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), ilerleyici hava akımı obstrüksiyonu ile karakterize sistemik bir hastalıktır. Bu olgularda yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktörler, dispne ve egzersiz kapasitesinde azalmadır (1). Azalmış egzersiz kapasitesi ile akciğer fonksiyonları arasında zayıf bir ilişki bulunmaktadır. KOAH da meydana gelen birçok fizyopatolojik değişiklik dispneye yol açar: - İnspirasyon kasları üzerinde artmış mekanik yük - Göğüs duvarının artmış mekanik restriksiyonu - İnspirasyon kaslarındaki güçsüzlük - Artmış ventilatuvar yük - Gaz değişim anormallikleri - Dinamik hiperinflasyon - Kardiyovasküler etkiler KOAH lı olgularda; hava yollarının daralması, elastik geri çekim kuvveti ve ekspiratuvar akım hızlarının azalması, ilerleyici havayolu obstrüksiyonuna neden olmaktadır. Ekspirasyon sırasında akciğerlerin yeterli düzeyde boşalamaması, dinamik hiperinflasyon ile sonuçlanmaktadır. Bu şekilde yüksek volümlerde solunması ise, inspirasyon kaslarının fonksiyonel olarak daha güçsüz olmasına neden olur. Yine dinamik hiperinflasyon nedeni ile diyafragmanın aşağı itilmesi ve liflerinin kısalması, dispne ve kas yorgunluğunun temel nedenlerini oluşturmaktadır. Kaslarda fonksiyonel değişikliklerin yanı sıra, yapısal bazı değişiklikler de ortaya çıkar (2). Periferik ve solunum kas güçsüzlüğü ile kondisyonsuzluk, azalmış egzersiz toleransına neden olan en önemli faktörlerdir. Solunum kas güçsüzlüğü ise; hiperkapni, dispne ve noktürnal oksijen desatürasyonuna yol açar (3,4). Kas güçsüzlüğü KOAH lı olgularda önemli bir prognostik faktör olarak da bilinmektedir. İskelet kaslarındaki disfonksiyon aşağıdaki nedenlere bağlı olarak gelişmektedir. 1. Kas kütlesindeki değişiklikler: Kas kütlesinin direkt ölçümü mümkün olmamakla birlikte, indirekt olarak ölçüm yapılabilmektedir. Biyoelektrik impedans ve dual emisyon X-ray absorbsometri yöntemleri ile yapılan ölçümlerde, KOAH lı olgularda yağdan bağımsız kas kütlesinde azalma saptanmıştır (5). 2. Kas liflerindeki yapısal değişiklikler: Hücresel düzeyde yapılan incelemeler sonucunda, KOAH lı olguların kas liflerinin tiplerinde ve boyutlarında bazı değişiklikler olduğu saptanmıştır. KOAH lı olguların kilo kaybı ile orantılı olarak, Tip II liflerde belirgin atrofi oluşmaktadır (6). Aynı zamanda Tip I ve Tip II liflerin çapları da, daha küçük bulunmuştur. 3. Kapillerlerde azalma: Elektron mikroskopik incelemeler ile, KOAH lı olgularda normal sağlıklı bireylere göre kas kapillerlerinde % 53 oranında azalma bildirilmiştir. Bu nedenle, kaslara oksijen dağılımı da azalmaktadır. 4. Metabolik enzimlerde azalma: İnaktivite ve hipoksemi, kaslarda oksidatif enzimlerin azalmasına neden olmaktadır. KOAH lı olgularda, hem inflamasyon hem de kortikosteroid kullanımına bağlı miyopati de bulunmaktadır. KOAH lı olgularda bütün bu değişikliklerin sonucunda, hem iskelet hem de solunum kaslarında ortaya çıkan güçsüzlük, dispneye ve egzersiz kısıtlamasına neden olmaktadır. Dispne, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesinin azalmasına neden olduğundan, KOAH tedavisinin temel hedefi bu semptomu azaltmaktır. Pulmoner rehabilitasyonun (PR) temel amacı; semptomların azaltılması, egzersiz kapasitesinin ve yaşam kalitesinin artırılması, günlük aktivitelerde fiziksel ve duygusal katılımın artırılmasıdır. Pulmoner rehabilitasyon programlarının içeriğinde; sigaranın bıraktırılması, optimal tıbbi tedavinin sağlanması, periferik ve solunum kaslarının egzersizleri, beslenme desteği, psikososyal destek ve sağlık eğitimi yer almalıdır (7). Alt ekstremite kaslarındaki güçsüzlük, günlük aktiviteleri kısıtlayan en önemli faktör olduğundan, bu kasların egzersizleri PR nun en önemli komponenti olarak kabul edilmektedir. İskelet kaslarındaki atrofi ve zayıflık, yaşam süresi açısından kötü prognostik bir faktör

2 olarak bilinmektedir ve bu etkileri ortadan kaldırmaya yönelik rehabilitasyon programları uygulanmalıdır. Egzersiz stratejileri, dayanıklılık (endurans) anlamını ifade eden ve büyük kas gruplarına yönelik olarak uzun süreli orta derecede yoğunlukta uygulanan aerobik ve daha küçük kas gruplarını güçlendirmeye yönelik, daha az süreler ile daha yoğun olarak uygulanan güçlendirme (rezistans) egzersizlerinden oluşmaktadır. Pulmoner rehabilitasyonun esas amacı, hastayı submaksimal düzeyde egzersiz kapasitesine sahip kılabilmek olduğu için, programın temelinde mutlaka dayanıklılık egzersizleri yer almalıdır. Dayanıklılık egzersizleri (bisiklet, yürüme bandı ya da normal zeminde yapılan yürüyüş), kasların kapillerizasyonu ve oksidatif fonksiyonlarını artırarak aerobik düzeyde çalışmalarına, böylece ventilasyon ihtiyacının azaltmasına, kardiyak atımın artmasına, solunum paterninin değişmesine ve sonuçta dispne ile bacak yorgunluğunun azalmasına neden olmaktadır. EGZERSİZ PROGRAMI OLUŞTURMA PRENSİPLERİ Sağlıklı bireylerde egzersiz yoğunluğu; maksimum kalp hızının yüzdesi şeklinde (maksimum kalp hızının % ı olacak şekilde) ya da maksimum oksijen tüketimi yüzdesi olarak (maksimum oksijen tüketiminin % i olacak şekilde) tanımlanmaktadır. Haftada 3-5 kez ve dk. yapılan bu egzersizler, kasları anaerobik eşik düzey üzerinde çalışmaya zorlar ve anaerobik kas metabolizması artar. Böylece periferik kas liflerinde hipertrofi, aerobik enzim aktiviteleri, kapillerizasyon ve myoglobin seviyelerinde artış gösterilmiştir (8). Egzersiz programlarının, maksimum egzersiz performansını artırma, periferik kaslarda adaptasyonları sağlama ve kardiyak fonksiyonları iyileştirme etkileri vardır. Ancak, KOAH lı olgularda, sağlıklı erişkinlerde uygulanan bu programın uygun olup olmadığı henüz kanıtlanmış değildir. Bugün için rehabilitasyon program içeriğinin de aynı özellikleri taşıması gerektiği düşünülmektedir. KOAH lı olgularda egzersiz sırasında anaerobik metabolizma ve laktik asidozun erken başladığı saptanmıştır. Düşük yoğunlukta uygulanan bir egzersiz programı, egzersiz toleransı üzerinde orta düzeyde etki gösterir ancak, fizyolojik etkiler oluşturamamaktadır. KOAH lı olgularda maksimum egzersiz kapasitesi sağlamak, ventilasyonu azaltmak, erken laktik asidoz gelişimini önlemek ve kaslardaki oksidatif mekanizmayı tetiklemek için, maksimum kapasitenin en az %60 ının üzerinde egzersiz uygulanması gereklidir. Yüksek düzeylerde uygulanan programlardan sonra, maksimal ve submaksimal egzersiz kapasitelerinde belirgin yanıt elde edilmiştir (9). Submaksimal düzeyde uygulanan programlar sonrasında, ventilasyon ihtiyacında azalma ve laktat seviyelerindeki artış, kaslarda aerobik metabolizmanın tetiklendiğini göstermektedir. Egzersiz programlarının süresi genellikle çok tartışılan ancak kesin olarak belirlenemeyen bir konudur. Ancak rehabilitasyon programları kişinin alışkanlığını değiştirmek üzere oluşturulduğundan, genellikle en az 6 haftalık süre ile uygulanması gerektiği vurgulanmaktadır. KOAH lı hastalarda, semptomların azaltılması ve egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesi açısından yoğun içerikli programlar tercih edilmelidir. ALT EKTREMİTE EGZERSİZLERİ Alt ekstremitelerde ortaya çıkan güçsüzlük, egzersiz kısıtlaması ve yürüme mesafelerinin kısalmasına neden olan en önemli faktörlerdir. Bu nedenle alt ekstremite egzersizleri, pulmoner rehabilitasyon programlarının temel ögeleridir. Alt ekstremite egzersiz programları, bisiklet, yürüyüş ya da herikisinin birlikteliğinden oluşmaktadır. Maksimum kapasitenin % 60 ve üzerinde yapılan bisiklet egzersizi ile, maksimum iş yükünde yaklaşık % 30 ve dayanıklılık süresinde ise yaklaşık % 70 düzeyinde artışlar bildirilmiştir. Benzer kazançlar yürüme ya da kombine programlar ile de elde edilmiştir (10). Bu egzersizler ile, kas liflerinde oksidatif enzim artışı ve kas liflerinde hipertrofi ortaya çıkmaktadır. Egzersiz programı süresi: Pulmoner rehabilitasyon programlarının amacı, hastanın sedanter yaşam şeklini değiştirebilmek olduğundan, kişileri yeni yaşam şekline sokabilecek süreler belirlenmeye çalışılmıştır. Egzersiz programlarının süresi ne kadar uzun olursa, etkilerin ortaya çıkması ve kişinin yeni yaşam şekli kazanması o kadar fazla olacaktır. Ancak maliyetin düşürülmesi ve hasta uyumunun sağlanabilmesi için, ortalama 6-8 haftalık programların yeterli olduğu görüşü hakimdir. Daha kısa süreleri karşılaştıran bir çalışmada (4 ve 7 hafta), dört haftalık programın etkili olmadığı sonucuna varılmıştır (11).

3 Aralıklı egzersiz: Hipoksi veya hiperkapnisi olan ciddi KOAH lı olgular, yüksek yoğunlukta egzersizi dk. süre ile yapabilecek toleransa sahip değillerdir. Bu nedenle, 2-3 dk.lık süreler halinde yoğun egzersiz programları alternatif olarak önerilmiştir. Egzersiz süresi: Egzersiz süreleri 4 ile 12 hafta arasında değişmektedir. Ancak, en az 6-8 haftalık sürelerin gerekli olduğu vurgulanmaktadır. Uzun süreli uygulanan programların etkisi daha belirgin ve daha kalıcı olmaktadır. ÜST EKSTREMİTE EGZERSİZLERİ: Rehabilitasyon programlarının temel konusu, alt ekstremite egzersizleridir. Ancak üst ekstremiteler günlük yaşamda çok sık kullanılmakta ve bu kaslarda olan güçsüzlükler nedeniyle hastaların yaşam kaliteleri bozulmaktadır. KOAH lı olgular üst ekstremitelerinde kısıtlılıklar ifade ederler. Bu kısıtlılıkların nedenleri: - KOAH lı olgularda üst ekstremiteler solunuma indirekt olarak katılmaktadırlar. - Kol egzersizleri desenkron solunum hareketleri ile ilişkilidir. - Üst ekstremite egzersizleri ile daha iyi ventilasyon yapabilirler. - Ventilasyon ve oksijen tüketimi, üst ekstremitelerde, alt ekstremitelerden daha fazladır. İlk bakışta üst ekstremite egzersizleri, nefes darlığı ve solunum işi ile ilişkisiz gibi görünmektedir. Ancak yukarıda sayılan nedenlerle, üst ekstremite egzersizleri ile solunum işi arasında ilişki bulunmaktadır. Üst ekstremitelerdeki pozisyon değişiklikleri, göğüs duvarı mekaniklerini değiştirebilmektedir. Aynı zamanda, üst ekstremitelerde olan basit bit pozisyon değişikliği fonksiyonlarda değişikliğe neden olabilmektedir. Sağlıklı bireylerde, üst ekstremitelerin fonksiyonları, alt ekstremiteler kadar oksijen tüketimi, kalp hızı ya da ventilasyonu etkilememektedir (12). Üst ekstremite egzersizleri; destekli kol endurans egzersizleri, desteksiz dayanıklılık egzersizleri ya da bireysel ağırlık kaldırma egzersizlerinden oluşmaktadır. Bu egzersizlerin genellikle solunum fonksiyonları, solunum kas fonksiyonları ve genel egzersiz performansları üzerinde etkileri bulunmamaktadır. Ancak bu egzersizlerin, içeriğine göre metabolik ihtiyacı azalttığı ve günlük aktivitelerde hareket kolaylığı sağladığı gösterilmiştir. Üst ekstremite egzersizlerinde genellikle, kol ergometresi kullanılmaktadır. Bu aletlerin avantajı, daha büyük kas gruplarını çalıştırması, uygulamasının basit olması, egzersizin standart olması ve gücün direkt olarak ölçülebilmesidir. Ancak ergometrelerin pahalı olması ve her yerde bulunamaması da dezavantajları oluşturmaktadır. Bu nedenle günlük yaşam aktivitelerine daha çok benzeyen desteksiz üst ekstremite egzersizleri geliştirilmiştir (13). Üst ekstremite egzersizleri, özellikle üst ekstremitelerindeki güçsüzlük nedeniyle günlük aktivitelerinde zorlanan hastalarda uygulanmalıdır. Ancak üst ekstremite egzersizleri ile yürüme mesafelerinde değişiklik saptanmamıştır. PERİFERİK KASLARI GÜÇLENDİRME EGZERSİZLERİ: Aerobik olarak yapılan egzersizlere ek olarak, üst ve alt ekstremitelerin ağırlıklar ile çalıştırılması önerilmektedir. KOAH da periferik kaslarda atrofi ve güçsüzlük olduğu için, bu küçük kas gruplarına yönelik olarak güçlendirme egzersizleri önerilmektedir. Kaslara eklenen ağırlıklar ve tekrarlar, kasların güçlenmesini sağlamaktadır. Sağlıklı bireylerde güçlendirme egzersizleri 12 hafta süre ile, haftada 3 kez ve maksimum bir tekrarın en az % 80 i kadar olacak şekilde 3 seri halinde 8 kez yapılan ağırlık çalışması şeklinde uygulanmaktadır. Güçlendirme egzersizlerinin avantajı, daha az ventilasyona ihtiyaç duymaları nedeniyle, daha az dispneye neden olmaları ve daha yüksek yoğunlukta egzersize izin verebilmeleridir. En az 8 haftalık süre sonunda, güçlendirme egzersizleri ile kasların oksidatif kapasitesinde, kapillerizasyonda ve oksijen dağılımında artma saptanmıştır. Ancak dispnenin azaltılmasında çok etkili olmadığından, rehabilitasyon programlarında aerobik egzersizler ile kombine edilmesi önerilmektedir. Maksimal oksijen tüketiminde artışa da neden olmaktadırlar. Yoğun olarak uygulanan güçlendirme egzersizleri, fiziksel performansı da anlamlı derecede iyileştirmektedir (14). KOAH lı olgularda, güçlendirme egzersizlerinin ilave edilmesi sonucu, kas kütlesinde ve gücünde artma saptanmasına rağmen endurans egzersizlerine göre genel performansı ve yaşam kalitesini etkileme düzeyi azdır. Ancak özellikle kas güçsüzlüğü belirgin olan hastalarda, kombine edilmesi önerilmektedir. Kas güçsüzlüğü belirgin olan KOAH lı olgularda heriki egzersiz şeklinin kombinasyonu ile, kas gücü, egzersiz performansı ve yaşam kalitesinde belirgin iyileşmeler gösterilmiştir (15). Güçlendirme egzersizleri ile solunum fonksiyonları değişmemektedir. Egzersiz toleransındaki artışlar, kasların güçlenmesine ve günlük yaşam aktivitelerine daha rahat yapabilir hale

4 gelmeleri ile mümkün olmaktadır. KOAH da periferik kasların güçlendirme egzersiz sonuçlarını değerlendiren meta-analizde; üst ve alt ekstremiteye yönelik güçlendirme egzersizlerinin güvenli olduğu, tek başına uygulandıklarında aerobik kapasiteyi artırmadıkları ancak aerobik egzersizleri ile kombine edildiğinde daha iyi sonuçlar elde edilebileceği vurgulanmıştır (16). Hastanede uygulanan programların devamı olarak da, evde basit ağırlıkların günlük olarak uygulanması da önerilmektedir. Şekil-1: Üst ekstremite egzersizlerinden örnekler

5

6 Şekil-2 Alt ekstremite egzersizlerinden örnekler

7 SOLUNUM KASI EGZERSİZLERİ: KOAH lı olguların hemen hemen hepsinde diyafragma başta olmak üzere tüm solunum kaslarında belli derecelerde kas güçsüzlüğü, yapısal ve fonksiyonel değişiklikler olmaktadır. Solunum kaslarındaki en önemli disfonksiyon, hiperinflasyon nedeniyle oluşan mekanik etkilerdir. KOAH daki dinamik hiperinflasyon akciğerlerin daha yüksek volümlerde solunum işini yapmasına, bu da inspirasyon kaslarının yorulmasına ve güçsüzlüklerine neden olmaktadır (17). İskelet kaslarında olan yapısal değişiklikler, solunum kaslarında da oluşmaktadır. KOAH lı olgularda sadece kas aktivitelerinde azalma değil, solunum iş yükünde artış görülmektedir. Dinamik hiperinflasyon solunum işi üzerindeki elastik yükün artmasına, intrensek pozitif basınçların artışına ve sonuç olarak inspirasyon yükünün artışına neden olmaktadır (18). Rehabilitasyon programlarının amacı, solunum kaslarının gücünü, dayanıklılığını ve koordinasyonunu artırmaktır. Solunum kaslarının egzersiz mekanizması; istemli hiperventilasyon ya da belli düzeyde bir dirence karşı yapılacak olan solunum hareketleri mekanizmalarına dayanmaktadır. İnspirasyon Kaslarının Egzersizleri: Son yıllarda yayınlanan bir meta-analizde, pulmoner rehabilitasyon programlarına eklenen inspirasyon kası egzersizlerinin, istirahat ve egzersizde ortaya çıkan dispneyi belirgin olarak azalttığı gösterilmiştir (19). İnspirasyon kas egzersizleri, direnç uygulayan solunum egzersiz cihazları ile evde de uygulanabilmektedir. İnspirasyon basıncı ya da inspirasyon akımına göre çalışan bu cihazlara karşı hasta solunum yaptırıldığında, solunum kasları belli bir dirence karşı çalışmak zorunda bırakılmaktadır. Bir diğer yöntem, istemli ventilasyon (normokapnik hiperpne) yöntemidir. Bu yöntemde hastanın dk. süre ile ventilasyon yapması istenir. İzokapnik şartlarda yapılan bu solunum egzersizinin dezavantajı, mutlaka bir gözlemcinin olması ve komplike bir cihaz gerektirmesidir (20). İnspirasyon direnci mekanizması ile çalışan solunum egzersizlerinde, hasta bir ağızlık yardımı ile akım ya da basıncı ayarlanan bir cihaza karşı solunum hareketi yapar. Son zamanlarda akımdan bağımsız direnç uygulayan, belli bir basınç düzeyinde valfi açılan cihazlar üretilmiştir. Bu cihazlar ile en düşük (inspirasyon basıncının % 30 u) ve en yüksek (inspirasyon basıncının % i) düzeylerinde uzamış inspirasyon yaptırılmakta ve egzersiz yoğunluğu belirlenebilmektedir. Bu cihazlarda hastaya uygulanacak olan basınç ve yük dikkatli bir şekilde ayarlanmalıdır. Birçok çalışmada, inspirasyon kası egzersizleri ile maksimal inspirasyon basıncı ve inspirasyon kaslarının endurans kapasitelerinin arttığı göstreilmiştir (21). Ekspirasyon Kaslarının Egzersizleri: İnspirasyon kaslarına benzer bir şekilde, ekspirasyon kaslarında da KOAH lı olgularda benzer değişiklikler bulunmaktadır. Ekspirasyon kaslarındaki güçsüzlük, genellikle sistemik miyopatiye bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kasların da dayanıklılığı ve direncinde azalmalar saptanmıştır. Aynı zamanda kuvvetli öksürük manevralarının da bu kaslardaki güçsüzlük nedeni ile yapılamadığı da bilinmektedir (22). Bu nedenle spesifik ekspirasyon kası egzersizleri rehabilitasyon programına eklenebilir. Ancak, bu egzersizlerin direkt dispne üzerinde etkileri bulunmamasına rağmen, egzersiz kapasitesinde artışa neden oldukları da bilinmektedir. Ancak etkileri henüz tam olarak açıklanmış değildir. TÜM KOAH LI OLGULARDA EGZERSİZ UYGULANMALI MIDIR? Genel olarak KOAH lı olgular egzersiz programlarından yararlanan olgulardır. Uzun yıllar boyunca, ciddi akciğer hastalığı olan olguların rehabilitasyon programları için uygun adaylar olmadıklarına inanılıyordu. Ancak, son yıllarda ciddi KOAH lı ya da ciddi akciğer hastalığı olan olgularda da rehabilitasyon programlarının uygulanması önerilmektedir. FEV1 değeri beklenene göre % 40 ve altında olan olgularda ya da ileri KOAH lı hiperkapnik olgularda dahi uygulanabileceği bildirilmektedir (23). Geniş serili bir çalışmada tüm evrelerdeki KOAH lı olgularda, rehabilitasyon sonrasında egzersiz performansında artış gösterilmiştir (24). Bugüne kadar olan klinik veriler, kas güçsüzlüğü ve azalmış ventilasyon rezervi olan hastaların egzersiz programları için daha uygun adaylar olduklarını göstermiştir. Özellikle yürüme mesafesi kısıtlanmış olguların, bu programlardan maksimum düzeyde yarar gördükleri bildirilmektedir (25). İleri yaş, ciddi havayolu obstrüksiyonu, hiperkapni ve halen sigara içiyor olmak, pulmoner rehabilitasyon programlarına hasta alınmaması için kesin kriterler olarak kabul edilmemektedirler. Ayrıca, rehabilitasyon programları ile fizyolojik düzeylerde elde edilemeyen kazançlar pulmoner rehabilitasyon programlarının başarısız olduğu anlamına da gelmemelidir.

8 KAYNAKLAR 1. Casaburi R, Kukafka D, Cooper CB, Witek TJ, Ketsen S. Improvemnet in exercise tolerance with the combination of Tiotropium and pulmonary rehabilitation in patients with COPD. Chest 2005;127: Skeletal Muscle Dysfunction in Chronic Obstructive Pulmonary Disease. A Statement of the American Thoracic Society and European Respiratory Society. Am J Respir Crit Care Med 1999; 159:S1-S Gosselink R, Troosters T, Decramer M. Peripheral muscle weakness contributes to exercise limitation in COPD. Am J Respir Crit Care Med 1996;153: Weiner P, Magadle R, Beckerman M, Weiner M, Berar-Yanay N. Comparison of specific expiratory, inspiratory, and combined muscle training programs in COPD. Chest 2003;124: Casaburi R, Carithers E, Tosolini J, Philips J, Bhasin S. Randomized placebo controlled trial of growth hormone in severe COPD patients undergoing endurance training (abstract). Am J Respir Crit Care Med 1997;155:A Hughes RL, Katz H, Sahgal V, et al. Fiber size and energy metabolites in five separate muscles from patients with chronic obstructive lung disease. Respiration 1983;44: Troosters T, Casaburi R, Gosselink R, Decramer M. Pulmonary Rehabilitation in Chronic Obstructive Pulmonary Disease. State of the Art. Am J Respir Crit Care Med 2005;172: Gosselink R. Comprehensive Rehabilitation Programme. Interactive course on Evidencebased assessments in respiratory medicine, ERS Congress, 2002, Florence. 9. Casaburi R, Patessio A, Ioli F, et al. Reductions in exercise lactic acidosis and ventilation as a result of exercise training in patients with obstructive lung disease. Am Rev Respir Dis 1991;143: O Donnell DE, McGuire MA, Samis L, Webb KA. The impact of exercise reconditioning on breathlessness in severe chronic airflow limitation. Am J Respir Crit Care Med 1995;152: Gren RH, Singh SJ, Williams J, Morgan MD. A randomised controlled trial of four weeks versus seven weeks of pulmonary rehabilitation in chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 2001;56: Holland AE, Hill CJ, Nehez E, Ntoumenaupoulos G. Does unsupported limb exercise training improve symptoms and quality of life for patients with chronic obstructive pulmonary disease?. J Cardiopulm Rehabil 2004;24: Takahashi T, Jenkins SC, Strauss GR, Watson CP, Lake FR. A new unsupported upper limb exercise test for patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Cardiopulm Rehabil 2003;23: Sipila S, Multanen J, Kallinen M, Era P, Suominen H. Effects of strength and endurance training on isometric strength and walking speed in elderly women. Acta Physiol Scand 1996;156: Gosselink R, Troosters T, Decramer M. Physiological adaptations after exercise training in patients with COPD. Am J Respir Crit Care Med 1997;155:A O Shea SD, Taylor NF, Paratz J. Peripheral muscle strength training in COPD. A systematic review. Chest 2004;126: Gosselink R, Troosters T, Decramer M. Distribution of muscle weakness in patients with stable chronic obstructive pulomnary disease. J Cardiopulm Rehabil 2000;20: Weiner P, McConell A. Respiratory muscle training in chronic obstructive pulmonary disease:inspiratory, expiratory, or both?. Curr Opin Pulm Med 2005;11: Lotters F, van Tol B, Kwakkel G, Gosselink R. Effects of controlled inspiratory muscle training in patients with COPD: a meta-analysis. Eur Respir J 2002;20: Scherer TA, Spengler CM, Owassapian D, Imhof E, Boutellier U. Respiratory muscle endurance training in chronic obstructive pulmonary disease:impact on exercise capacity, dyspnea, and quality of life. Am J Respir Crit Care Med 2000;162: Preusser BA, Winningham ML, Clanton TL. High versus low intensity inspiratory muscle interval training in patients with COPD. Chest 1994;106:

9 22. Ramirez-Sarmiento A, Orozco-Levi M, Barriero E, et al. Expiratory muscle endurance in chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 2002;57: Casaburi R, Porszasz J, Burns MR, Carithers ER, Chang RS, Cooper CB. Physiologic benefits of exercise training in rehabilitation of patients with severe chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 1997;155: Berry MJ, Rejeski WR, Adair NE, Zaccaro D. Exercise rehabilitation and chronic obstructive pulmonary disease stage. Am J respir Crit Care Med 1999;160: Troosters T, Gosselink R, Decramer M. Exercise training in COPD; how to distinguish responders from non-responders. J Cardiopulm Rehabil 2001;21:10-17.

PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Ventilatuar Limitasyon Dispne Aktivitenin azalması Fonksiyon

Detaylı

EGZERSİZ EĞİTİMİ: DİSPNE ve DİNAMİK HİPERİNFLASYONA ETKİLERİ. Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

EGZERSİZ EĞİTİMİ: DİSPNE ve DİNAMİK HİPERİNFLASYONA ETKİLERİ. Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı EGZERSİZ EĞİTİMİ: DİSPNE ve DİNAMİK HİPERİNFLASYONA ETKİLERİ Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı KOAH Ne yapabiliriz??? Ne yapabiliriz??? How common is

Detaylı

FERİK KASLARIN EGZERSİZ

FERİK KASLARIN EGZERSİZ KOAH DA PERİFER FERİK KASLARIN EGZERSİZ EĞİTİMİ Doç.. Dr. Alev GÜRGG RGÜN Ege Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Göğüs G Hastalıklar kları Anabilim Dalı KOAH Nefes darlığı Azalmış aktivite Depresyon Sosyal

Detaylı

Doç. Dr. Alev GÜRGÜN

Doç. Dr. Alev GÜRGÜN KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞINDA PULMONER REHABİLİTASYON: PROGRAMLAR & YAŞANAN ZORLUKLAR Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı İZMİR Pulmoner Rehabilitasyonun

Detaylı

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki

Detaylı

Tablo 1: NIMV nin amaçları (3). Kısa-süreli (akut dahil) Uzun süreli. Semptomların giderilmesi. Uyku süresinin ve kalitesinin düzeltilmesi

Tablo 1: NIMV nin amaçları (3). Kısa-süreli (akut dahil) Uzun süreli. Semptomların giderilmesi. Uyku süresinin ve kalitesinin düzeltilmesi Pulmoner rehabilitasyon; semptomatik ve sıklıkla da günlük yaşam aktivitelerinde azalma olan kronik akciğer hastalarına uygulanan multidisipliner, kanıta dayalı ve kapsamlı bir programdır (1). Pulmoner

Detaylı

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS Aerobik Antrenmanlar Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar Miyoglobin Miktarında oluşan Değişiklikler Hayvan deneylerinden elde edilen sonuçlar dayanıklılık antrenmanları

Detaylı

6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi

6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi 6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi Ebru Yüce, Deniz Ulaş, Nermin Köşüş, Serap Simavlı, Aydın Köşüş Amaç 6 dakika yürüme testindeki performansın doğum

Detaylı

Dayanıklılık ve antrenman

Dayanıklılık ve antrenman Dayanıklılık ve antrenman Çocukların büyüme ile fonksiyonel ve anatomik özelliklerinki gelişme; kalp akciğer, kan ve iskelet kası kapasite ve büyüklükleri de artar. Bu da mak. oksijen kapasitesi artmasında

Detaylı

KOAH ta Hastane Dışı Pulmoner Rehabilitasyon

KOAH ta Hastane Dışı Pulmoner Rehabilitasyon K O N U I I I G E N E L Y A K L A Ş I M L A R B Ö L Ü M 12 Dicle Kaymaz KOAH ta Hastane Dışı Pulmoner Rehabilitasyon Pulmoner rehabilitasyon; kronik solunum hastalığı olan semptomatik ve günlük yaşam aktivitesi

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYONDA HASTA SEÇİMİ, DEĞERLENDİRMEDE ALAN TESTLERİ Doç.Dr. Pınar ERGÜN Pulmoner rehabilitasyon (PR), kronik solunum hastalığı olan olgularda standart medikal tedaviye rağmen egzersiz

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK Uzun süreli immobilizasyon sonucu: - Nitrojen ve protein dengesi bozulur. - İskelet kasının kitlesi, kasılma kuvveti ve etkinliği azalır. - İskelet kaslarında

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI

PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI Doç. Dr. PINAR ERGÜN Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ Pulmoner

Detaylı

GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON

GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON Pulmoner Rehabilitasyon; ERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

Orta ve Şiddetli Obstrüksiyonu Olan KOAH lı Hastalarda Altı Dakikalık Yürüme Testini Belirleyen Faktörler

Orta ve Şiddetli Obstrüksiyonu Olan KOAH lı Hastalarda Altı Dakikalık Yürüme Testini Belirleyen Faktörler Orta ve Şiddetli Obstrüksiyonu Olan KOAH lı Hastalarda Altı Dakikalık Yürüme Testini Belirleyen Faktörler Sema SAVCI, Deniz İNAL İNCE, Hülya ARIKAN Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Detaylı

GARD Türkiye Projesi. Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri

GARD Türkiye Projesi. Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri GARD Türkiye Projesi Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri KBYM Triaj Bilgilendirme Eğitim İleri teknoloji hastaneleri 2. Basamak hastane Evde bakım I. basamak Acil Servisler Özel bakım kuruluşları

Detaylı

Kronik solunum hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon; bileşenleri, organizasyon

Kronik solunum hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon; bileşenleri, organizasyon Kronik solunum hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon; bileşenleri, organizasyon Prof. Dr. Müzeyyen Erk Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Plan Kronik solunumsal hastalıklar KSH da egzersiz

Detaylı

Pulmoner Rehabilitasyon

Pulmoner Rehabilitasyon Pulmoner Rehabilitasyon Adayların n ve Programların n Seçimi Dr. Gaye ULUBAY Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Klasik Görüş Sigara içmeyen, semptomatik, kronik akciğer hastalığı

Detaylı

KOAH ta Alt ve Üst Ekstremite Egzersiz Eğitimi

KOAH ta Alt ve Üst Ekstremite Egzersiz Eğitimi K O N U I V F İ Z Y O T E R A P İ - R E H A B İ L İ T A S Y O N Y A K L A Ş I M L A R I B Ö L Ü M 18 Rengin Demir KOAH ta Alt ve Üst Ekstremite Egzersiz Eğitimi Pulmoner rehabilitasyon (PR); 2006 yılında

Detaylı

BÖLÜM PULMONER REHABİLİTASYON VE EVDE BAKIM

BÖLÜM PULMONER REHABİLİTASYON VE EVDE BAKIM BÖLÜM 16 PULMONER REHABİLİTASYON VE EVDE BAKIM Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım 49 Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Prof. Dr. Pınar Ergün Pulmoner Rehabilitasyon (PR); kronik obstruktif akciğer

Detaylı

Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Düzeyi Araştırması

Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Düzeyi Araştırması MAKALELER / Articles Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Düzeyi Araştırması Research on Chronic Obstructive Pulmonary Diseases Awareness Level ın The City of Kırıkale Arzu DAŞKAPAN1,

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akci er Hastalı ında Ayaktan Takip Edilen Hastaların Pulmoner Rehabilitasyon Sonrası Kısa Dönem Sonuçları

Kronik Obstrüktif Akci er Hastalı ında Ayaktan Takip Edilen Hastaların Pulmoner Rehabilitasyon Sonrası Kısa Dönem Sonuçları ARAŞTIRMA / Original Article KOAH / COPD Toraks Dergisi 2006; 7(3): 173-177 Kronik Obstrüktif Akci er Hastalı ında Ayaktan Takip Edilen Hastaların Pulmoner Rehabilitasyon Sonrası Kısa Dönem Sonuçları Figen

Detaylı

KOAH da dinamik hiperinflasyonun egzersiz dispnesi, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesine etkisi

KOAH da dinamik hiperinflasyonun egzersiz dispnesi, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesine etkisi KOAH da dinamik hiperinflasyonun egzersiz dispnesi, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesine etkisi Eylem Sercan ÖZGÜR 1, Sibel ATIŞ 1, Arzu KANIK 2 1 Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları

Detaylı

Pulmoner Rehabilitasyona Aday Olgunun Değerlendirilmesi Ve Program Yapılandırma. Dr. Dicle Kaymaz Dr. Fzt. Melda Sağlam

Pulmoner Rehabilitasyona Aday Olgunun Değerlendirilmesi Ve Program Yapılandırma. Dr. Dicle Kaymaz Dr. Fzt. Melda Sağlam Pulmoner Rehabilitasyona Aday Olgunun Değerlendirilmesi Ve Program Yapılandırma Dr. Dicle Kaymaz Dr. Fzt. Melda Sağlam 1 OLGU 70 yaşında, erkek hasta Şikayet: Nefes darlığı,öksürük Hikaye:~25 yıldır olan

Detaylı

Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı ALAN TESTLERİ Doç. Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunum içeriği Egzersiz testi endikasyonları Egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesinde kullanılan testler

Detaylı

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz ve Maske Seçimi Mod ve Ayarlar

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz ve Maske Seçimi Mod ve Ayarlar Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz ve Maske Seçimi Mod ve Ayarlar Dr.Kürșat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Bilim Dalı SEVGİDE GÜNEŞ GİBİ OL Solunum yetmezliğinde NIV

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

Doç. Dr. Sema Savcı H.Ü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon YO. ssavci@hacettepe.edu.tr

Doç. Dr. Sema Savcı H.Ü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon YO. ssavci@hacettepe.edu.tr PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞININ AZALTMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Sema Savcı H.Ü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon YO. ssavci@hacettepe.edu.tr Kronik obstrüktif akciğer hastalıklarında

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI

SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI SOLUNUM SİSTEMİ HASTALARINDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Sibel KÜÇÜK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Solunum Sistemi Hastalıklarında Evde Bakımın Amacı Progresyonu önlemek,

Detaylı

AEROBİK EGZERSİZ PROGRAMLARININ DÜZENLENMESİ

AEROBİK EGZERSİZ PROGRAMLARININ DÜZENLENMESİ AEROBİK EGZERSİZ PROGRAMLARININ DÜZENLENMESİ 1 Aerobik Egzersiz Programlarının Düzenlenmesi Aerobik uygunluk düzeyi belirlendikten sonra aerobik uygunluğu geliştirmek ve korumak için egzersiz programları

Detaylı

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? KOAH NE DEMEKTİR? KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? Hastalar için özet bilgiler KOAH nedir? KOAH, hastalığın belli başlı özelliklerinin tanımını içinde barındıran Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı teriminin

Detaylı

KOAH da Pulmoner Rehabilitasyon: Kime, Ne Zaman, Nasıl?

KOAH da Pulmoner Rehabilitasyon: Kime, Ne Zaman, Nasıl? 124 Derleme Review KOAH da Pulmoner Rehabilitasyon: Kime, Ne Zaman, Nasıl? Pulmonary Rehabilitation in COPD: To Whom, When, How? Dr. Pervin KORKMAZ EKREN, Dr. Alev GÜRGÜN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

Dispne Gelişim Mekanizmaları Hiperinflasyon ve Farmakolojik Tedavi Dr.Hatice Türker

Dispne Gelişim Mekanizmaları Hiperinflasyon ve Farmakolojik Tedavi Dr.Hatice Türker Dispne Gelişim Mekanizmaları Hiperinflasyon ve Farmakolojik Tedavi 23-04-2008 Dr.Hatice Türker 1 ANLATIM PLANI Dispne tanımı Dispne mekanizmaları KOAH tanımı KOAH da hiperinflasyon Hiperinflasyon tedavisi

Detaylı

Prof. Dr. Müzeyyen Erk İÜ.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

Prof. Dr. Müzeyyen Erk İÜ.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD PULMONER REHABİLİTASYON VE EVDE BAKIMIN TANIMLANMASI Prof. Dr. Müzeyyen Erk İÜ.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD A. Pulmoner Rehabilitasyonun Tanımlanması Pulmoner rehabilitasyon (PR), kronik

Detaylı

12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE ETKİSİ

12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE ETKİSİ 12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE ETKİSİ Meltem Kılıçaslan Kalkan, Gaziantep Üniversitesi,Beden Eğitimi ve Spor AD. Önder Dağlıoğlu,

Detaylı

Çocuk ve adolesanlarla çalışma

Çocuk ve adolesanlarla çalışma Çocuk ve adolesanlarla çalışma Çocuklarda çalışma(antrenman) çocuğun kuvvetini, anaerobik ve aerobik kapasitesini iyileştirebilir. Ancak çocuklar yetişkinlerin küçük birer kopyası (minyatürü) değildir.

Detaylı

Dr. Öznur Akkoca Yıldız

Dr. Öznur Akkoca Yıldız EGZERSİZ KISITLANMASINDA FİZYOPATOGENEZ Dr. Öznur Akkoca Yıldız Egzersiz testleri; kontrollü metabolik şartlar altında yapılan egzersizin ;solunum sistemi, kardiyovasküler sistem ve sellüler cevabının

Detaylı

Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç

Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Düzeyi Araştırması Kırıkkale İli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Bilinç Düzeyi Araştırması Research on Chronic Obstructive Pulmonary Diseases

Detaylı

Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü

Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü 1 Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü Çocukların çoğu hareketi uzun süreli orta düzeyde aktivitelerden çok; kısa süreli patlayıcı aktiviteleri içermektedir

Detaylı

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyatın Riski Ameliyatın Riski Major akciğer ameliyatı yapılacak hastalarda risk birden fazla faktöre bağlıdır. Ameliyatın Riski

Detaylı

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz seçimi Mod ve ayarlar. Dr.Kürşat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi Konya

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz seçimi Mod ve ayarlar. Dr.Kürşat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi Konya Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz seçimi Mod ve ayarlar Dr.Kürşat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi Konya Ventilatör Çeşitleri Transpulmoner P(P L ): P A -P pl

Detaylı

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin

Detaylı

Birim Antrenman. Dr. Alper AŞÇI. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

Birim Antrenman. Dr. Alper AŞÇI. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Birim Antrenman Dr. Alper AŞÇI Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Performans Çevre koşulları ve bireysel özelliklerden kaynaklanan motor boyuttaki gözlenebilir ve kalıcı davranış değişikliği

Detaylı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı PULMONER HİPERTANSİYONUN YBÜ de TEDAVİSİ Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı YBÜ-pulmoner hipertansiyon PULMONER VENÖZ HİPERTANSİYON

Detaylı

Futbolda Dar ( Küçük) Alan Oyunları Fizyolojisi ve Antrenmana Çıkarımlar. Yusuf Köklü

Futbolda Dar ( Küçük) Alan Oyunları Fizyolojisi ve Antrenmana Çıkarımlar. Yusuf Köklü Futbolda Dar ( Küçük) Alan Oyunları Fizyolojisi ve Antrenmana Çıkarımlar Yusuf Köklü Pamukkale Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu 5. Antrenman Bilimi Kongresi 2-4 Temmuz 2013 Beytepe/

Detaylı

FİZYOTERAPİNİN PREOPERATİF ve POSTOPERATİF BAKIMDA YERİ Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı

FİZYOTERAPİNİN PREOPERATİF ve POSTOPERATİF BAKIMDA YERİ Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı FİZYOTERAPİNİN PREOPERATİF ve POSTOPERATİF BAKIMDA YERİ Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı 1 PREOPERATİF BAKIM ve Hazırlık 2 Genel olarak, planlanmış ameliyat için hazırlık üç aşamada uygulanır: Hastanın

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYON. Doç. Dr. Pınar Ergün drpinarergun@gmail.com

PULMONER REHABİLİTASYON. Doç. Dr. Pınar Ergün drpinarergun@gmail.com PULMONER REHABİLİTASYON Doç. Dr. Pınar Ergün drpinarergun@gmail.com Pulmoner rehabilitasyon (PR) Avrupa Solunum Araştırmaları Derneği (ERS) ve Amerika Toraks Derneği (ATS) tarafından kronik solunum hastalığı

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Solunum fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan testler nelerdir? Solunum

Detaylı

FİZİKSEL AKTİVİTE RİSKLER & YARARLAR. Prof.Dr.Gülfem ERSÖZ

FİZİKSEL AKTİVİTE RİSKLER & YARARLAR. Prof.Dr.Gülfem ERSÖZ FİZİKSEL AKTİVİTE RİSKLER & YARARLAR Prof.Dr.Gülfem ERSÖZ Fiziksel Aktivite Kassal kontraksiyon ve enerji harcaması gerektiren her türlü hareket Egzersiz Sağlık durumunu iyileştirmek Fiziksel uygunluğu

Detaylı

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda

Detaylı

«uzun süreli spor çalışmaları sırasında organizmanın yorgunluğa karşı gösterdiği yüksek direnç yeteneği»

«uzun süreli spor çalışmaları sırasında organizmanın yorgunluğa karşı gösterdiği yüksek direnç yeteneği» 1 «uzun süreli spor çalışmaları sırasında organizmanın yorgunluğa karşı gösterdiği yüksek direnç yeteneği» «sporcunun psiko-fiziki yorgunluğa karşı direnç yeteneği» 2 Dayanıklılık antrenmanlarının temel

Detaylı

KOAH da Hiperinflasyonun Solunum Kasları ve Solunum Paterni Üzerine Etkisi

KOAH da Hiperinflasyonun Solunum Kasları ve Solunum Paterni Üzerine Etkisi KOAH da Hiperinflasyonun Solunum Kasları ve Solunum Paterni Üzerine Etkisi Öznur AKKOCA*, Gizem DEMİR*, Sevgi SARYAL*, Gülseren KARABIYIKOĞLU* * Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim

Detaylı

Havayolu klirensi bozuk hastaya yaklaşım. Prof. Dr. Sema Savcı Fizyoterapist H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

Havayolu klirensi bozuk hastaya yaklaşım. Prof. Dr. Sema Savcı Fizyoterapist H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Havayolu klirensi bozuk hastaya yaklaşım Prof. Dr. Sema Savcı Fizyoterapist H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Hava yolu temizleme teknikleri Solunum mekanikleri Hasta tanımlaması Modalitelerin

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul

ÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul ÖZGEÇMİŞ...(Pejman Golabi)......Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doğum Tarihi : 05.05.1974 Doğum Yeri İş Adresi : Tahran-İran : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul Telefon:

Detaylı

Performans Testleri. Antrenör Nihan DÖNMEZ

Performans Testleri. Antrenör Nihan DÖNMEZ Performans Testleri Antrenör Nihan DÖNMEZ Yetenek seçimi Vücut yapısı Reaksiyon zamanı Güç ve kuvvet testi Anaerobik kapasite Dayanıklılık Sağlık testleri gibi konu başlıkları altında farklı birçok testi

Detaylı

ANTRENMANA UYUM DOÇ.DR. MİTAT KOZ. Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

ANTRENMANA UYUM DOÇ.DR. MİTAT KOZ. Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu ANTRENMANA UYUM DOÇ.DR. MİTAT KOZ Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Aerobik - Anaerobik Düzenli antrenmanların organizma üzerinde çeşitli etkileri olduğu bilinmektedir. Düzenli yapılan

Detaylı

YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA

YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA YAŞLILARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Yaşlılara yönelik egzersiz programları hazırlarken Genetik özelliklerine, Hastalık durumuna, Daha önceden sporla ilişkisine, Ne kadar

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Yaşam Kalitesi ve Solunum Fonksiyon Testi ile İlişkisi #

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Yaşam Kalitesi ve Solunum Fonksiyon Testi ile İlişkisi # Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Yaşam Kalitesi ve Solunum Fonksiyon Testi ile İlişkisi # Serkan AKBAY*, Bahar KURT*, Arzu ERTÜRK*, Meral GÜLHAN*, Nermin ÇAPAN* * Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs

Detaylı

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması Dr. Ahmet U. Demir Solunum fizyolojisi Bronş Ağacı Bronş sistemi İleti havayolları: trakea (1) bronşlar (2-7) non respiratuar bronşioller (8-19) Gaz değişimi: respiratuar

Detaylı

Aslında egzersiz kısıtlanması multifaktöriyeldir; bu faktörlerden birisi baskın etken iken, diğer faktörler de kısıtlanma fizyopatogenezine katkıda bu

Aslında egzersiz kısıtlanması multifaktöriyeldir; bu faktörlerden birisi baskın etken iken, diğer faktörler de kısıtlanma fizyopatogenezine katkıda bu PULMONER REHABLİTASYONA ADAY HASTALARIN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KARDİOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ Doç.Dr. Öznur AKKOCA YILDIZ Ankara Üniversitesi, Göğüs Hastalıkları AD Aerobik egzersiz en azından birkaç dakikalığına

Detaylı

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Deniz İNAL İNCE, Nur TUNALI, Sema SAVCI, Hülya ARIKAN Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, ANKARA

Detaylı

Kronik Solunum Hastalıklar Vücut Kompozisyon anormallikleri ve Nutrisyonel destek. Solunumsal rehabilitasyon- Evde Bakım m Merkezi

Kronik Solunum Hastalıklar Vücut Kompozisyon anormallikleri ve Nutrisyonel destek. Solunumsal rehabilitasyon- Evde Bakım m Merkezi Kronik Solunum Hastalıklar klarında Vücut Kompozisyon anormallikleri ve Nutrisyonel destek Doç.Dr. Pınar P Ergün Atatürk Göğüs G s Hastalıklar kları ve Göğüs G s Cerrahisi Merkezi/ Solunumsal rehabilitasyon-

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 FİZİKSEL UYGUNLUĞA GİRİŞ. Bölüm 2 FİZİKSEL UYGUNLUK SAĞLIK VE HASTALIK. Bölüm 3 SAĞLIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE RİSK SINIFLAMASI

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1 FİZİKSEL UYGUNLUĞA GİRİŞ. Bölüm 2 FİZİKSEL UYGUNLUK SAĞLIK VE HASTALIK. Bölüm 3 SAĞLIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE RİSK SINIFLAMASI İÇİNDEKİLER Bölüm 1 FİZİKSEL UYGUNLUĞA GİRİŞ FİZİKSEL AKTİVİTE VE HASTALIKLAR... 5 SAĞLIK BEDEN EĞİTİMİ VE FİZİKSEL UYGUNLUK... 6 Egzersiz Fizyolojisi Araştırma ve Sağlık... 8 Fiziksel Aktivite, Fiziksel

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu

Detaylı

Egzersiz E itimi; Fonksiyonel De erlendirme Yöntemleri, Reçeteleme

Egzersiz E itimi; Fonksiyonel De erlendirme Yöntemleri, Reçeteleme Egzersiz E itimi; Fonksiyonel De erlendirme Yöntemleri, Reçeteleme Doç. Dr. P nar ERGÜN Atatürk Gö üs Hastal klar ve Gö üs Cerrahisi E itim Araflt rma Hastanesi, ANKARA Egzersiz tolerans nda azalma ve

Detaylı

NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI

NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI NÖRO-REHABİLİTASYONDA HALLIWICK YAKLAŞIMI Orkun Tahir ARAN, Uzm. Fzt. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü orkunaran@gmail.com Hidroterapi, Terapötik Akuatik Rehabilitasyon,

Detaylı

Orta-Uzun Mesafe Koşularında VO2 Maks/Koşu Ekonomisi/Laktat Ölçümleri ve Antrenman Çıkarımlar

Orta-Uzun Mesafe Koşularında VO2 Maks/Koşu Ekonomisi/Laktat Ölçümleri ve Antrenman Çıkarımlar Orta-Uzun Mesafe Koşularında VO2 Maks/Koşu Ekonomisi/Laktat Ölçümleri ve Antrenman Çıkarımlar Prof. Dr. Muzaffer Çolakoğlu Ege Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Yrd. Doç. Dr. Tahir Hazır

Detaylı

Dr. Öğr. Üyesi Yetkin Utku KAMUK

Dr. Öğr. Üyesi Yetkin Utku KAMUK Günlük yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen, kalp ve solunum hızını arttıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukta sonuçlanan aktivitelerdir. Günlük ev işlerinden,

Detaylı

Türk Yoğun Bakım Derneği Mekanik Ventilasyon Kursu Şubat 2010, İstanbul.

Türk Yoğun Bakım Derneği Mekanik Ventilasyon Kursu Şubat 2010, İstanbul. Türk Yoğun Bakım Derneği Mekanik Ventilasyon Kursu 26-27 Şubat 2010, İstanbul Weaning MV desteğinin kademeli olarak azaltılıp, hastanın ventilasyonu üstlenmesi sürecidir. Weaning MV süresinin % 40 ı Nozokomiyal

Detaylı

Nefes Darlığı ile Başa Çıkabilme Yöntemleri

Nefes Darlığı ile Başa Çıkabilme Yöntemleri Nefes Darlığı ile Başa Çıkabilme Yöntemleri Uzm Dr Dicle KAYMAZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Sağlık Hizmetleri Merkezi

Detaylı

KOAH lı olgularda kardiyopulmoner egzersiz testi ile egzersiz kapasitesi ve dinamik hiperinflasyonun değerlendirilmesi

KOAH lı olgularda kardiyopulmoner egzersiz testi ile egzersiz kapasitesi ve dinamik hiperinflasyonun değerlendirilmesi KOAH lı olgularda kardiyopulmoner egzersiz testi ile egzersiz kapasitesi ve dinamik hiperinflasyonun değerlendirilmesi Gaye ULUBAY, Aslı GÖREK, Şerife SAVAŞ, Füsun ÖNER EYÜBOĞLU Başkent Üniversitesi Tıp

Detaylı

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA Normale dönüş-performans ilişkisi Ne kadar hızlı? Egzersiz sonu toparlanmanın amacı... Tüm vücudu ve kasları dinlendirmek, egzersiz öncesi şartları yeniden hazırlamaktır. Kısa

Detaylı

KUVVET ANTRENMANLARININ PROGRAMLANMASI

KUVVET ANTRENMANLARININ PROGRAMLANMASI KUVVET ANTRENMANLARININ PROGRAMLANMASI Özel olma ilkesi Kuvvet için yüksek şiddet düşük tekrar Dayanıklılık için düşük şiddet yüksek tekrar Hareketin hızı ve genişliği de önemli 2 Aşırı Yüklenme İlkesi

Detaylı

EGZERSİZE KAS SİSTEMİNİN YANITI

EGZERSİZE KAS SİSTEMİNİN YANITI EGZERSİZE KAS SİSTEMİNİN YANITI Prof. Dr. F ÖZYENER EGZERSİZ SIRASINDAKİ DAYANIKLILIĞIMIZ VE SÜRATİMİZ BÜYÜK ORANDA KASLARIMIZIN ENERJİ VE GÜÇ ÜRETEBİLME YETENEĞİNE BAĞLIDIR. Kas Hücresi Sarkotübüler

Detaylı

NELİK PULMONER YAKLAŞIMLARI. Dr Rengin GüzelG Çukurova. Üniversitesi Fiziksel Tıp T p ve Rehabilitasyon AD

NELİK PULMONER YAKLAŞIMLARI. Dr Rengin GüzelG Çukurova. Üniversitesi Fiziksel Tıp T p ve Rehabilitasyon AD DİSPNEYE YÖNELY NELİK PULMONER REHABİLİTASYON YAKLAŞIMLARI Dr Rengin GüzelG Çukurova Üniversitesi Fiziksel Tıp T p ve Rehabilitasyon AD SUNUM PLANI Tanım Dispne ve yaşam am kalitesi Teknikler Öne eğilmee

Detaylı

KOAH PATOGENEZİ VE FİZYOPATOLOJİSİ

KOAH PATOGENEZİ VE FİZYOPATOLOJİSİ İlknur BAŞYİĞİT Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Kocaeli, Türkiye e-mail: ilknur.basyigit@gmail.com PATOGENEZ Zararlı partikül ve gazlara karşı hava yollarında ve akciğer

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım

Detaylı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Zararlı gaz ve partiküllere karşı havayolları ve akciğerin artmış kronik inflamatuar yanıtı ile ilişkili ve genellikle ilerleyici özellikteki kalıcı hava akımı

Detaylı

YOĞUN BAKIMDA NONİNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON. Dr. Aynur Akın Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı

YOĞUN BAKIMDA NONİNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON. Dr. Aynur Akın Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı YOĞUN BAKIMDA NONİNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON Dr. Aynur Akın Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Sunum Planım NIMV uygulama şekilleri Yıllar içerisinde NIMV kullanımı

Detaylı

KAN VE SIVI RESÜSİTASYO N -1 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI Dr.İlker GÜNDÜZ

KAN VE SIVI RESÜSİTASYO N -1 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI Dr.İlker GÜNDÜZ KAN VE SIVI RESÜSİTASYO N -1 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI Dr.İlker GÜNDÜZ 03-11-2009 Doku hipoperfüzyonu ve organ hasarı oluşturan, intravasküler volüm kaybının ilk tedavisi

Detaylı

Hafif ve Orta Şiddetteki Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıklarında Egzersiz Kapasitesi

Hafif ve Orta Şiddetteki Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıklarında Egzersiz Kapasitesi Hafif ve Orta Şiddetteki Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıklarında Egzersiz Kapasitesi Öznur AKKOCA*, Ferda ÖNER*, Sevgi SARYAL*, Elif ŞEN*, Gülseren KARABIYIKOĞLU* * Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

LABAROTUVAR DONANIMI VE METODOLOJİ. Doç. Dr. Fadıl Özyener Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı

LABAROTUVAR DONANIMI VE METODOLOJİ. Doç. Dr. Fadıl Özyener Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı LABAROTUVAR DONANIMI VE METODOLOJİ Doç. Dr. Fadıl Özyener Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Egzersiz Testleri Kardiyo Pulmoner Egzersiz Testleri Yürüme/Mekik Testleri Kardiyo-Pulmoner

Detaylı

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJININ SÜREKLILIĞI Egzersizin özelliğine bağlıdır 100 m ATP-CP Maraton aerobik sistem 400-800 m laktik asit sistemi 1500 m ATP-CP, laktik asit sistem ve aerobik sistem

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ Egzersiz sırasında çalışan kaslar, ihtiyaç duydukları enerji için oksijen (O 2 ) kullanır ve karbondioksit (CO 2 ) üretir. Akciğerler, hava ile kanın karşılaştığı ı organlardır.

Detaylı

YAŞAMBOYU SPOR ve ANTRENMAN BİLGİSİ. HAZIRLAYAN Zekeriya BAŞEKEN Beden Eğitimi Öğretmeni 1

YAŞAMBOYU SPOR ve ANTRENMAN BİLGİSİ. HAZIRLAYAN Zekeriya BAŞEKEN Beden Eğitimi Öğretmeni 1 YAŞAMBOYU SPOR ve ANTRENMAN BİLGİSİ HAZIRLAYAN Zekeriya BAŞEKEN Beden Eğitimi Öğretmeni 1 Spor insanoğlunun var oluşundan beri onunla beraber olan, belirli kurallar içeren, rekabet ortamı olan, haz veren

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı EGZERSİZ Fizyolojisi Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Kaslarda güç, kuvvet ve dayanıklılık Maksimum kasılma kuvveti 3-4 kg/cm2 kesit alanı

Detaylı

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler; kemik

Detaylı

ROBOT YARDIMI İLE PROSTAT KANSERİ AMELİYATINDA HASTA EĞİTİMİ

ROBOT YARDIMI İLE PROSTAT KANSERİ AMELİYATINDA HASTA EĞİTİMİ ROBOT YARDIMI İLE PROSTAT KANSERİ AMELİYATINDA HASTA EĞİTİMİ Prostat kanserinin tedavisinde sık olarak uygulanan robotik radikal prostatektomi ameliyatında, cerrah tarafından yönetilen bir robot aracılığıyla

Detaylı

Kuvvetlendirme Egzersizleri. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör.

Kuvvetlendirme Egzersizleri. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Kuvvetlendirme Egzersizleri Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Kuvvetlendirme Egzersizleri Kuvvet arttırma yöntemleri kasa yük bindirme prensibine dayanır. Overload prensibi: Aşırı yüklenme

Detaylı

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ SPORCU BESLENMESİ SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ Yeterli ve dengeli beslenmenin bir sporcunun başarısını garanti etmediği, ancak yetersiz ve dengesiz beslenmenin bazı sağlık problemlerine ve performans

Detaylı

FARKLI FENOTİPTEKİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA FONKSİYONEL STATÜNÜN KARŞILAŞTIRILMASI

FARKLI FENOTİPTEKİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA FONKSİYONEL STATÜNÜN KARŞILAŞTIRILMASI T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FARKLI FENOTİPTEKİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA FONKSİYONEL STATÜNÜN KARŞILAŞTIRILMASI Fzt. Filiz ERDEM Kardiopulmoner Rehabilitasyon Programı

Detaylı

Antrenman ile anaerobik sistemde oluşan değişiklikler ve ölçülmesi: DAYANIKLILIK ANTRENMANINA UYUM PROF.DR. MİTAT KOZ

Antrenman ile anaerobik sistemde oluşan değişiklikler ve ölçülmesi: DAYANIKLILIK ANTRENMANINA UYUM PROF.DR. MİTAT KOZ Antrenman ile anaerobik sistemde oluşan değişiklikler ve ölçülmesi: DAYANIKLILIK ANTRENMANINA UYUM PROF.DR. MİTAT KOZ Dayanıklılık - Endurans Dayanıklılık bir işi veya aktiviteyi uzun süre yapabilmektir.

Detaylı

PULMONER REHABİLİTASYON

PULMONER REHABİLİTASYON TORAKS KİTAPLARI SAYI 7 EYLÜL 2009 TORAKS KİTAPLARI PULMONER REHABİLİTASYON SAYI 7 PULMONER REHABİLİTASYON Konuk Editörler Prof.Dr. Müzeyyen ERK Doç.Dr. Pınar ERGÜN Türk Toraks Derneği TORAKS KİTAPLARI

Detaylı

Palyatif bakımda solunum sıkıntısına yaklaşım

Palyatif bakımda solunum sıkıntısına yaklaşım Palyatif bakımda solunum sıkıntısına yaklaşım DOÇ. DR. MEHMET ATILLA UYSAL SAĞLıK BILIMLERI ÜNIVERSITESI YEDIKULE GÖĞÜS HASTALıKLARı VE GÖĞÜS CERRAHISI EĞITIM VE ARAŞTıRMA HASTANESI Sunu içeriği Hangi

Detaylı

AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD VOLÜM VE KAPASİTELER Akciğerin tek kompartmanlarına volüm birden fazla kompartmanlarına kapasite denir AKCİĞER VOLÜMLERİ

Detaylı

MESLEKİ REHABİLİTASYON

MESLEKİ REHABİLİTASYON MESLEKİ REHABİLİTASYON Fizyoterapi ve ergoterapi içinde yer alan, Amerika da 1923 de Federal Mesleki Rehabilitasyon Kanunu ile resmi hale gelen, daha sonraları 1970 lerin ortalarından itibaren karşımıza

Detaylı

Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR

Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR Prof. Dr. A. Necati GÖKMEN DEÜ Tıp Fakültesi Anesteziyoloji

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ Ventilasyon: Spontan solunum ya da spontan ventilasyon, havanın

Detaylı