ENGELLER VE AÞMA YOLLAR Baþöðretmen Dr. Þemsettin IÞIK, Ank. Gölbaþý Þ.S.K. And. Ýmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öðretmeni(*)

Transkript

1 KÝTAP OKUMANIN ÖNÜNDE DURAN ENGELLER VE AÞMA YOLLARI ( ) Editör Baþöðretmen Dr.Þemsettin IÞIK Ank. Gölbaþý Þ.S.K. Son Güncelleme ( ) KÝTAP OKUMANIN ÖNÜNDE DURAN ENGELLER VE AÞMA YOLLAR Baþöðretmen Dr. Þemsettin IÞIK, Ank. Gölbaþý Þ.S.K. And. ÝmamHatip Lisesi Meslek Dersleri Öðretmeni() A TEÞHÝS (OKUMUYORUZ) 1 NÝÇÝN OKUMUYORUZ? 2 OKUMANIN YERÝNE NE KOYUYORUZ? B TEDAVÝ (OKUMALIYIZ) 1 KENDÝMÝZÝ VE ÇEVREMÝZÝ TANIMAK 2 YAÞANABÝLÝR BÝR DÜNYA KURMAK 3 GELECEÐE BÝRÝKÝMLERÝ AKTARMAK C TEÞVÝK (OKUMAYI YENÝDEN KAZANMALIYIZ) 1 AÝLEDE OKUMAYA BAÞLAYARAK 2 EVDE VE OKULDA OKUMA SAATLERÝ OLUÞTURARAK 3 OKUMAYI TEÞVÝK ÝÇÝN KÝTAPLAR HEDÝYE EDEREK 4 OKUMAYI ÖDÜLLENDÝREREK 5 KÝTAP OKUMANIN YARARLARINA DÝKKAT ÇEKEREK A TEÞHÝS (OKUMUYORUZ) Okuma, ruhen ve bedenen hazýrlýk isteyen zor bir iþtir. Buna ilaveten yanýnda, anlamayý ve yaþanýlan hayatý anlamlandýrmayý da gerektirmektedir. Bu da haliyle nefse aðýr gelmekte ve okumadan uzak durmak için birbirinden garip mazeretler üretmeye sevk etmektedir. 1 NÝÇÝN OKUMUYORUZ? Niçin okumuyoruz sorusuna verilecek birden çok bahane üretme ve onlarýn arkasýna sýðýnma mümkündür. Söz geliþi oldukça sýk tekrar edilen mazeretlerden bazýlarý þunlardýr: Kitaplar çok pahalý. Ýþten geldim, yorgunum. Biz Öðrenciyiz. Oku, oku nereye kadar? Okuyup da adam mý olacaðýz? Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

2 Okuyanlar ne oldu ki? Bu ve benzerleri, söyleyenlerinin de ikna olmadýðý sudan bahanelerdir. Hâlbuki hiçbir bahane, en kötü çözüm kadar bile kýymete haiz deðildir. Okumaya zaman bulamadýðý söyleyenler, ortalama olarak günde 23 saatini haber veya dizi seyretmek için TV karþýsýnda geçiriyor. Okumanýn önüne yukarýda yer alan basit bahaneler çýkarýlýrken, saatler süren dizi ve filimler için bunlar geçerli olmuyor. Garip deðil mi? Diðer bir açýdan, dünyayý ayaklar altýna seren internet, acaba doðru kullanýlabiliyor mu? Ýnternet kütüphanelerine yeterli vakit ayrýlabiliyor mu? Bu tür sorulara, kitap ve okuma üzerine yapýlan istatistiki bilgiler eþliðinde cevap bulmaya çalýþalým. Kitap Okuma Oraný: Japonya da toplumun % 14 ü, Amerika da %12 si, Ýngiltere ve Fransa da % 21 i düzenli kitap okur iken, Türkiye de durum % 0,01 yani on binde bir. Bu oranla bir çok Afrika ülkesinin gerisinde kalmýþ durumdadýr. Birleþmiþ Milletler Ýnsani Geliþim Rapor unda kitap okuma oranýnda Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduðu 173 ülke arasýnda 86. sýrada yer almaktadýr.[1] Bir Yýlda Kiþi Baþýna Okuma Sayýlarý: Bir Japon bir yýlda ortalama 25 kitap okuyor Bir Ýsviçreli bir yýlda ortalama 10 kitap okuyor. Bir Fransýz bir yýlda ortalama 7 kitap okuyor Türkiye de bir yýlda ortalama 12 bin 89 kiþi 1 kitap okuyor.[2] Kitap Okumaya Ayrýlan Zaman: Türkiye de bir kiþinin ayýrdýðý zamanýn, 300 katýný bir Norveçli ayýrýyor. 210 katýný bir Amerikalý ayýrýyor. 87 katýný bir Ýngiliz ayýrýyor. 87 katýný bir Japon ayýrýyor. Dünya ortalamasý bile bizim ayýrdýðýmýz zamandan 3 kat daha fazladýr. Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

3 Kitaba Yapýlan Harcama: Geliþmiþ ülkelerde kiþi baþýna düþen yýllýk kitap alýmý, ortalama 100 $ AB ülkelerinde yýllýk kitap harcamasý 500 $ Türkiye de 2 $ [3] Türkiye'de her 100 kiþiden sadece 4,5 kiþi kitap okuyor. Japonya'da yýlda 4 milyar 200 milyon kitap basýlýyor. Türkiye'de sadece 23 milyon.[4] Türkiye de Okuma ve Ýzleme Oranlarý: Dergi okuma oraný % 4 Gazete okuma oraný % 22 Radyo dinleme oraný % 24 Televizyon izleme oraný % 95 Ders kitaplarý hariç olmak üzere, Yýllýk Basýlan Kitap Miktarlarý: ABD de 72 bin Almanya 65 bin Ýngiltere 48 bin Fransa da 39 bin Brezilya 13 bin Türkiye de 6 bin 31 kitap basýlmaktadýr.[5] Ne ilginçtir ki, nüfusu 7 milyon olan Azerbaycan'da kitaplar ortalama 100 bin adet basýlýrken, 75 milyonluk bir Türkiye'de sadece 1 3 bin adet civarýnda olmaktadýr.[6] 2011 verilerine göre, Türkiye de Basýlan Kitaplarýn Türlerine Göre Tasnifi: Edebiyat ve Retorik adet, Genel Konular 531 adet, Felsefe/Psikoloji 1347 adet Din 2834 adet Toplum Bilimleri adet Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

4 Dil 585 adet Doða Bilimleri/Matematik 425 adet Teknoloji 2665 adet Güzel Sanatlar 1431 adet Coðrafya/Tarih 3062 adet Diðer konular 1293 adet.[7] Daha önce basýlan eserlerin yeni baskýlarý dâhil üretilen bütün kitap adedi ise, 480 milyon 257 bin 824 olarak belirlendi. Bu kitaplarýn 187 milyonu da ücretsiz daðýtan ders kitabýdýr. Buna raðmen hepsi hesaba katýldýðýnda, yaklaþýk olarak kiþi baþýna 6,4 kitap düþmektedir. [8] 2 OKUMANIN YERÝNE NE KOYUYORUZ? Okumanýn yerine, sýkýcý olduðunu iddiasý ile oyalayýcý ve hoþça vakit geçirtici araçlarý koyuyor ve onlara yöneliyoruz. Haliyle bunlarýn baþýnda da televizyon, bilgisayar, yeni nesil akýllý telefonlar ve kýraathaneler gelmektedir. Bunlar, gerçekler âleminden hýzla uzaklaþtýrýp, sanal âlemin kapýlarýný aralamakta ve bundan da keyif aldýrtmaktadýr. a Televizyon Ýletiþim ve biliþim uzmanlarý, televizyondaki olumsuz programlarýn nitelik ve nicelik yönünden artýþýna dikkat çekmekte ve çocuklarýn hemen her türlü programý kontrolsüzce seyredip, her þeyi hazýr almalarý sebebiyle zihin dünyalarýnýn pasifleþtirildiðine ve kirlendiðine dair vurguda bulunmaktadýr. Bunun yanýnda þiddet unsurunun yoðun olarak yer aldýðý programlardan çocuklarýn etkilenebileceklerine ve gerçek hayatta uygulama alanlarý oluþturmaya kalkýþabileceklerine dair uyarýlarda bulunmaktadýr. Elbette teknolojinin nimetlerinden saðlýklý ve güvenli bir þekilde yararlanmak gerekir. Bunun için iki tarafý keskin bir býçak mesabesinde olan iletiþim araçlarýný en iyi ve en yararlý biçimde kullanmak iktiza eder. Bunun için özellikle televizyon ve internetin günlük kullaným süresini ve muhtevasýnýn seviyeye uygunluk durumunu tayin etmeye azami derecede ihtiyaç vardýr. Aksi halde bilinçsiz bir kullaným, kiþileri yönlendirmek suretiyle muhakeme ve sorgulama kabiliyetleri dumura uðratacaktýr. Bu da her þeyi tüketen ve toplu iletiþim vasýtalarýna ipotekli bir toplum oluþturacaktýr. Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan yapýlan araþtýrmaya göre, günlük 5 saatlik televizyon izleme oranýna sahip olan Amerika'nýn arkasýndan 4,5 saatlik bir süre televizyon izleme ile Türkiye gelmektedir. Bu da televizyon izlemede dünya ikinciliði demektir.[9] Bundan da acýsý ise þudur: Ülkemizde ortaöðretim çaðýnda bir çocuðun televizyonun ve bilgisayarýn baþýnda geçirdiði süre, okulda geçirdiði süreden yarý yarýya daha fazladýr. Yani yýlda ortalama 1000 saatlerini okulda geçirirken, 1500 saatleri ise televizyon ve bilgisayar baþýnda geçirmektedir. Durumumuzu daha net bir þekilde görmek için Fransa ile Türkiye yi karþýlaþtýrdýðýmýzda, Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

5 karþýmýza þu durum çýkýyor: Fransa'da 3 yaþýn altýndaki çocuklarýn televizyon izlemesi, ancak ebeveynlerinin izni ile günde 2 saat civarýnda olurken, ülkemizde çocuklarýn % 82'si istedikleri programý istedikleri kadar seyredebilmektedir. Bu verileri genelleþtirirsek, ortaya þu manzara çýkmaktadýr: Türkiye de günde ortalama beþ saat televizyon seyredilirken, yýlda sadece 6 saat kitap okumaya ayrýlmaktadýr. Bir baþka ifadeyle: Dergi okuma oraný % 4 Kitap okuma oraný % 4,5 Gazete okuma oraný % 22 Radyo dinleme oraný %25 Televizyon izleme oraný %94 Durum internet ve cep telefonu kullanýmýnda, televizyondan pek de geri kalýr bir durum oluþturmamaktadýr. b Ýnternet Kafeler Ev ve iþ yerleri yanýnda, birer ticarî kuruluþ olan internet kafelerin sanal âleme sýnýrsýz bir þekilde ulaþma imkâný vermesi, bu sektörün ülkemizde 27 bin 500 gibi oldukça büyük sayýya ulaþmasýna neden olmuþtur. [10] Sanal âlemde yer alan verilere göre, iller bazýnda internet kafe sayýlarý þöyledir: 3125 ile Ýstanbul (en fazla) 1793 Ýzmir, 1097 Ankara, 1081 Bursa, 1045 Antalya, 892 Ýçel, 780 Konya, 705 Gaziantep, 668 Manisa, Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

6 Adana. 30 Ardahan (en az)[11] c Cep Telefonlarý Cep telefonlarý iletiþim dünyasýnýn vazgeçilmez birer unsurudur. Bu sayede uzak mesafeler yaklaþmakta ve ona baðlý hasretler son bulmaktadýr. Bunlarýn yanýnda internete baðlanma yoluyla sihirli bilgi ve eðlence dünyasýna girilmektedir. Bu da esas kullaným alanýndan, tâlî alanlarýna doðru bir kaymaya yol açarak, ayda 299 dakika gibi bir süre telefonla konuþmaya yol açmaktadýr. Her geçen gün Türkiye'de cep telefonu abone sayýsýnýn artmasý ve 67 milyona yaklaþmasý, bunun bir göstergesidir. Ulaþýlan bu abone rakamý da ayný zamanda bir Avrupa rekoru oluþturmaktadýr.[12] Bu söylenilenleri daha net bir þekilde þöyle ifade etmek mümkündür: Türkiye, cep telefonu ve internet kullanýmýnda Avrupa'yý geride býrakmýþtýr. Cep telefonu abone sayýsý 67 milyona yaklaþýrken, mobil internet kullananlarýn sayýsý yýlda % 80 artýþ ile 11 milyona ulaþmýþtýr.[13] Türkiye, cep telefonuyla konuþma süresi ile Avrupa'da birinci olmuþtur. Bu da yaklaþýk olarak Türkiye'de 136 milyon cep telefonu olduðu, 66 milyon mobil abone bulunduðu, her yýl 17 milyon telefon ithal edildiði, bunun da maddi deðerinin 2 milyar dolar olduðu ve 46 bin baz istasyonu olduðu anlamýna gelmektedir. d Kýraathaneler Aslýnda birer kitap okuma merkezi olarak kurulan ve gün geçtikçe bir çoðu bu amacýn dýþýnda hizmet vermeye baþlayan kýraathaneler, bolca vaktin harcandýðý yerler hâlini almýþ ve her geçen gün de sayýlarý artmýþtýr. Maliye Bakanlýðý verilerine göre, Türkiye deki kahvehane sayýsý 2010 yýlý Ocak ayýnda iken, bu sayý Nisan 2010 yýlýnda e yükselmiþtir.[14] Kýraathanelerin sayýsýnýn, kütüphanelerimizi 100 e katladýðý belirtilmekte ve 2000 yýlý verilerini esas alarak, Türkiye ile AB üyelerinde yer alan kütüphane sayýlarý þöyle mukayese edilmektedir: Almanya da Fransa da Ýngiltere de 4937 Ýspanya da adet halk kütüphanesi varken, Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

7 Türkiye de halk kütüphanesi bulunmaktadýr. [15] Çocuk Vakfý Çocuk Edebiyatý Okulu, 8 Eylül Temel Okur Yazarlýk günü nedeniyle 2012 tarihinde Türkiye'nin Okuma Alýþkanlýðý Karnesi isimli bir çalýþma yapmýþ ve bu çalýþma göre Türkiye nüfusun % 88'i okuryazar olmasýna raðmen, þöyle bir sonuç ortaya çýkmýþtýr: Türkiye de çocuklar okuma becerileri açýsýndan 35 ülke arasýnda 28. sýrada. Kitap, ihtiyaç maddeleri sýralamasýnda 235. sýrada. Türkiye'de öðrencilerin sadece % 19'u, 25'ten fazla kitaba sahiptir. Türkiye'de kitaba yýlda harcanan para 45 sent. Kütüphaneye gidenlerin sadece % 8'i kitap okumaya gidiyor. Öðretmenlerin % 33,4'ü düzenli kitap okuyor. Annebabalarýn sadece birisi, çocuklarýnýn okuma alýþkanlýðýný geliþtirmek için çaba harcýyor. En çok basýlan yerli beþ kitap: Keloðlan Masallarý, Nasrettin Hoca Fýkralarý, Türk Masallarý, Dede Korkut Hikâyeleri, Ömer Seyfettin'in Hikâyeleri. En çok basýlan yabancý kitaplar La Fontaine Fabl larý, Ezop Masallarý, Andersen Masallarý, Çocuk Kalbi.[16] Bir Fin atasözünde olduðu gibi kitaplýklar, demokrasinin kaleleridir ve gençlerini kitapla beslemeyen toplumlarýn sonu acýdýr (Ovidius). Böylesi bir felakete düþmemek için okuma ile ilgili olarak kýsa ve uzun vadeli tedbirlerin derhal alýnmasý gerekmektedir. B TEDAVÝ (OKUMALIYIZ) Yaþadýðýmýz dünyayý, kendimizi ve bize burada verilen misyonu anlayýp, anlamlý bir hayat yaþamak için ucuz bahanelerin arkasýna sýðýnmadan yüz üstü býraktýðýmýz okumaya acilen dönmemiz gerekmektedir. Zira zarardan dönmek kâr; hatadan dönmek de erdemlilik olarak kabul edilmiþtir. Bu konuda meydana gelecek her türlü gecikme, telafisi mümkün olmayan olumsuz veriler olarak geri dönecektir. 1 KENDÝMÝZÝ VE ÇEVREMÝZÝ TANIMAK Ýnsanýn dünyaya geldi andan itibaren cahili olduðu kendi varlýðý ve çevresinde olup bitenler hakkýnda bir takým þeyleri öðrenmeye baþlamýþ ve medeniyetini de bu alanlarda sahip olduðu bilgiler üzerine kurmuþtur. Günümüzde geliþmiþ ülke toplumlarý, elde ettikleri toplumsal refah seviyesinin % 60 ýna Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

8 yakýnýný, okuma alýþkanlýklarýnýn saðladýðý avantajlara borçludur. Bunun tam aksine geliþimini tamamlayamamýþ toplumlarýn yüz yüze geldiði sorunlarýn pek çoðunun temelinde, eðitim ve öðretimden gerekli payý alamamýþ olmalarý yatmaktadýr. Bu toplumlar, verimli zamanlarýný deðerlendirememiþ ve okuma alýþkanlýðýnýn üretime dönük olan itici gücünden gereði gibi faydalanamamýþtýr. Oysaki kitap okuyarak yetiþen genç nesil, kendisini daha iyi yetiþtirme ve içinde yaþadýðý þartlara daha iyi bir uyum göstermenin gayreti içinde olmuþtur. Konunun uzmanlarýna göre bebekler, 67 aylýk olunca, dýþ dünya ile ilgilenmeye baþlamakta ve bu dönemde, söz geliþi kendisine kitap okunan bebeklerin ileriki dönemlerde dil geliþimleri daha saðlýklý seyretmektedir. Ayný þekilde sürekli kendisine kitap okunan veya bizzat kendisi okuyan çocuklarda da buna benzer bir durumun ortaya çýktýðý ve ifade tarzlarýnýn daha rahat olduðu müþahede edilmiþtir. Bu tür bir okuma alýþkanlýðý kazandýrmak için bazý aileler azami derecede gayret sarf etmesine raðmen, istedikleri verimi alamadýklarýndan þikâyetçi olmaktadýr. Oysa kitap okurken sýkýlan çocuklar, saatlerce televizyon ya da bilgisayar karþýsýnda otururken býkkýnlýk göstermemektedir. Okumaktan daha cazip gelen görsellik, çocuklarýn okuma isteklerini köreltmekte ve okumanýn saðladýðý imkândan mahrum býrakmaktadýr. Bu da çocuklarýn, parçadan bütüne doðru bir yol izlemesini ve hayat anlayýþýný kendi kazanýmlarýyla kurmasýný engellemekte ve kendisine sunulan hazýr modellerden birisini tercihe zorlamaktadýr. Dolayýsýyla bu da çocuklardaki kiþilik ve kimlik oluþumlarýna olumsuz olarak yansýmaktadýr. Bu olumsuz durumdan çocuklarýn etkilenmemesi, eðitim öðretim süreçlerinin daha baþarýlý olmasý, fikir üretme kabiliyetlerinin körelmemesi ve baþarýlý bir iletiþim kurabilmelerini temin etmek için kitap okuma alýþkanlýðýný kazanmalarý gerekmektedir. Küçük yaþlarda böyle bir alýþkanlýðý kazanan çocuklar, ileriki yaþlarýnda kitap okumak için belirli zaman ve mekân aramayacak ve amaçsýz bir þekilde elindeki kumanda ile televizyon kanallarýný dolaþarak zamanýný boþa harcamayýp, onun yerine otobüs, taksi, tren, uçak, vapur gibi ulaþým araçlarýnda seyahat ederken bile okumayý tercih edecektir. Evinin en iyi köþesini de çanak çömlek sergilenen vitrinlere deðil, kitaplýklara ayýrmýþ olacaktýr. Çünkü okuma, uzun bir süreçtir. Beþikte baþlar, mezarda biter. Okul hayatýyla biten okumalar, yarýda kalmýþ demektir. Okuma ayný zamanda, kararlýlýk ve sabýr eþliðinde iðne ile kuyu kazma gibidir. Yine okuma, hakký, hakikati, doðruyu ve güzeli arama ve bulma heyecanýdýr. Bu da bir diðerinin baþlangýcýný oluþturur. Böylece arayýþlar, umudu; umutlar, heyecaný; heyecanlar da canlýlýðý ve erdemli insanlarý oluþturur. 2 YAÞANABÝLÝR BÝR DÜNYA KURMAK Karþýlýklý haklara saygýlý yaþanabilir bir dünya kurmak, her insanýn hem kendi þahsýna hem de içinde yer aldýðý topluma karþý bir borcudur. Bu borcu ödemenin yolu, bir Kýzýlderili atasözünde olduðu gibi biz bu dünyayý babalarýmýzdan deðil, torunlarýmýzdan ödünç aldýk anlayýþýyla hareket etmekten geçmektedir. Zira içinde yaþadýðýmýz âlemde yaptýðýmýz her þeyin, er yada geç bize bir geri dönüþümü olacaktýr. Bunun için hiçbir þeyi, gelecekte zarara ve yýkýma yol açacak bir þekilde yapmamak gerekmektedir. Aksi halde hoyratça harcanan her þey, bize ve bizden sonrakilere aðýr bedeller ödetecektir. Delinen ozon tabakasý ve kirletilen binlerce doðal kaynak, bunun en canlý örneklerini teþkil etmektedir. Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

9 3 GELECEÐE BÝRÝKÝMLERÝ AKTARMAK Ýnsan, varlýklar âleminde seçkin bir yere ve birçok imkâna sahip bir varlýktýr. Onu bu duruma yükselten þey, geçmiþ nesillerin kültürel mirasý üzerine devam edebilmesi ve daha sonrakilere de bütün bilgi ve birikimini aktarabilmesidir. Bugün üzerinde yaþadýðýmýz kültür ve medeniyeti, geçmiþten devraldýðýmýz miras üzerine kurmuþ bulunmaktayýz. Dolayýsýyla bizler de elde ettiðimiz tekniði, teknolojiyi, bilgiyi ve medeniyete dair bütün kazanýmlarýmýzý sonraki nesillere aktarmak zorundayýz. Bunun için hem baþka milletlere, hem de kendimize ait kaynaklarý okuyup, üzerinde derin tahliller yaparak ve onlarý geliþtirerek sonrakilere aktarmamýz gerekir. Bu da yine çok yönlü okuyup yazmayý zorunlu kýlmaktadýr. C TEÞVÝK (OKUMAYI YENÝDEN KAZANMALIYIZ) Bir alýþkanlýðý kazanmak kadar, eski bir alýþkanlýðý terk etmek de zordur. Bunlarýn her birisi için istikrarlý ve planlý bir uðraþ gerekmektedir. Dolayýsýyla terk edilen okuma alýþkanlýðýný, yeniden kazanmak elbette kolay olmayacaktýr. Bunun için çok ciddi tedbirler almak gerekir. 1 AÝLEDE OKUMAYA BAÞLAYARAK Birçok þeyin temeli ailede atýlmakta ve yine pek çok þeyin ön modelini aile oluþturmaktadýr. Kitap okuma alýþkanlýðý da ailede baþlamakta ve okulda seviyeye uygun kitaplarýn öðretmenler tarafýndan okutulmasýyla devam ettirilmektedir. Her haliyle çocuðunun ön modelini oluþturan anne ve babalar, yüklendikleri sorumluluklarý her yönüyle yerine getirmeye gayret sarf etmeli ve okumada da asla zafiyete yer býrakmamalýdýr. Bu hususta iyi bir model teþkil etmeyen annebabanýn, çocuklarýnda gerçek anlamda bir okuma alýþkanlýðýnýn meydana gelmesi çok zordur. Unutulmamalýdýr ki, okuma alýþkanlýðý kazanan çocuklar zekâlarýný, bilgilerini, düþünce güçlerini, kendilerini ifade etme yeteneklerini arttýrmakta ve emsallerine göre olaylarý daha doðru tahlil etme imkânýna sahip olmaktadýr. Bu da Balzac ýn da dediði gibi bilginin efendisi olabilmek için çalýþmanýn kölesi olmak gerekir gerçeðini, yani okumayý ortaya çýkarmaktadýr. Çocuklara okuma alýþkanlýðý kazandýrmak için yapýlmasý gerekenler: 1 Evde okumaya belirli bir zaman ayrýlmalý ve bunun okuma zamaný olduðu bilinmeli. 2 Okunan kitaplardan elde edilen kazanýmlar ciddiye alýnmalý ve paylaþýlabilecek ortamlar oluþturulmalý. 3 Kitap okuma konusunda çocuklara baský yapýlmamalý. 4 Küçük çocuklara kitaplardan sevebilecekleri bölümler okunmalý. 3 Evde kitaba deðer verilmeli ve kitap fuarlarý gezilmeli. 4 Evde herkese hitap eden bir kitaplýk bulunmalý. Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

10 6 TV ve bilgisayar tabanlý araçlarla geçirilen zaman ayarlanmalý. 2 EVDE VE OKULDA OKUMA SAATLERÝ OLUÞTURARAK Okuma alýþkanlýðýnýn kazanýlmasý için mümkün mertebe evde ve okulda okuma saatlerinin düzenlenmesi ve bunlara muntazaman uyulmasý gerekir. Zira bir alýþkanlýðýn kazanýlmasý da kaybedilmesi de uzun bir zaman dilimini almakta ve uygun metotlarla istikrarlý olmayý zorunlu kýlmaktadýr. Bu hususlarýn yanýnda, onca kitap arasýndan yaþ ve seviyeye uygun olanlardan iyi bir seçim yapmaya itina göstermek de önem arz etmektedir. Çünkü bu noktada yapýlacak hata, okuma hissini ortadan kaldýrabileceði gibi zihinleri bulandýrmak suretiyle arzulanmayan yöneliþ ve sonuçlara da neden olabilmektedir. Bunun için doðru tercihler yapýlmalý ve kiþinin okuma zevkini canlý tutup, hayata hazýrlanmasýna katký saðlamalýdýr. Özellikle karamsarlýk, atalet, þüphe ve hayattan koparýcý hususlara prim veren türlerden olabildiðince kaçmak gerekir. Yani karanlýk emellere sürükleyen ve iç karartýcý konularý ele alan kitaplarý tercih etmekten sakýnmak gerekir. Þunu belirtmek gerekir ki, bilimsel verilerden yoksun, þüpheli izahlar ve safsatalarla süslü eserden uzak durup, bilimsel gerçeklere dayanan ve açýk üsluplu kitaplara yönelme, okumanýn canlý tutulmasý için vazgeçilemez bir unsurdur. 3 OKUMAYI TEÞVÝK ÝÇÝN KÝTAPLAR HEDÝYE EDEREK Her hediye, kendi kategorisinde güzel ve anlamlýdýr. Ancak bunlar arasýnda bir kitabýn hediye olarak yer almasý, daha da anlamlýdýr. Zira hemen hemen bütün hediyeler eskiyip, ilk günkü gibi orijinalliðini muhafaza edemezken, hediye edilen bir kitabýn durumu emsallerinden farklý bir konum arz etmektedir. Her ne kadar zamanla onun dýþýnda da bir yýpranma meydana gelse de güncel bilgi ve konularý iþleyen birçok gazete ve derginin hilafýna, muhtevasý taze ve diri kalmaktadýr. Bu yönüyle dünü, bugüne; bugünü, yarýna taþýyacak olan ve üzerinden her geçen gün, deðerini daha da artýran bir hediye olacaktýr. 4 OKUMAYI ÖDÜLLENDÝREREK Ödüllendirme, yapýlan iþin devamýný saðlamada oldukça etkin bir role sahiptir. Dolayýsýyla okumanýn canlý ve sürekli tutulmasý için mükâfatlandýrmanýn yapýlmasý gerekir. Bunun için özellikle öðrencilerin, buna ihtiyaçlarý vardýr. Onlar yazmaya teþvik edilmeli ve yazdýklarý þiir ve nesirler, duvar gazetelerinde, panolarda, okul gazete ve dergilerinde yayýnlanýlarak cesaretlendirilmelidir. Hatta alanýnda yapýlan yarýþmalarda dereceye giren eserler, mahallî gazetelerde yayýnlatýlmalý ve o günün anýsýna eser sahiplerine hediyeler takdim edilmelidir. 5 KÝTAP OKUMANIN YARARLARINA DÝKKAT ÇEKEREK Kitap okuma bir ilaçtýr. Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

11 Kitap okuma hayatý sevdirir. Kitap okuma düþünceleri olgunlaþtýrýr, besler, geliþtirir. Kitap okuma stresi azaltýr. Kitap okuma zihni açar, hantallýktan kurtarýr. Kitap okuma güzel görmemizi saðlar. Kitap okuma bizi bir bilen yapar. Kitap okuyanýn güvenilir bir çevresi oluþur. Bilgi daðarcýðýmýzý ve kelime hazinemizi zenginleþtirir. Anlama gücümüzü ve konuþma yeteneðimizi kuvvetlendirir. Genel kültürümüzü artýrýr. Etkin ve etkili bir insan olmanýn yollarýný açar. Meslek hayatýmýzda baþarý düzeyimizi yükseltir. Dünyaya bakýþ açýmýzý deðiþtirir. Toplumsal iliþkilerimizin kalitesini artýrýr. Okul hayatýndaki baþarýlarý pekiþtirir. Hayal gücümüzü geliþtirir. Okumak haz duymaya, zihnimizi süslemeye, karar verme yeteneklerimizi geliþtirmeye yarar. Yukarýda yer alan hususlara dikkat çekmek için dünyaca ünlü kiþiler de þunlarý söylemiþtir: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? (Kur aný Kerim, Zümer9) Okuma, kadýn ve erkek her Müslümana farzdýr. Hz. Muhammed (sav). Okunacak en büyük kitap insandýr. Hacý Bektaþi Velî Okumayý sevmeyene dokuz hoca az. (Atasözü) Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

12 Okuyan insan fenalýða vakit bulamaz. (Atasözü) Okumak gýdadýr, okuyan insanlýk bilen insanlýktýr. V. Hugo Okuma ihtiyacý barut gibidir, bir kere tutuþunca artýk sönmez. V. Hugo Okuma zevkini kazanmayanýn öðrenimi yarýda kalmýþtýr. P. Peacut Okuma zevkini, Hindistan'ýn hazinelerine deðiþmem. E. Gýbbon Okumak bir deva, anlamak bir þifadýr. R. Necdet Evrimer Okumak bir insaný doldurur, insanlarla konuþmak hazýrlar, yazmak ise olgunlaþtýrýr. Bacon Okumasýný bilirsen, her insanýn bir kitap olduðunu göreceksin. W. E Channing Az bilmek için çok okumak gereklidir Montesquieu Okumayý sevmek, hayattaki can sýkýcý saatleri güzel saatlerle deðiþtirmektir. Montesquieu Okuyabilirseniz her insan bir kitaptýr. W. Ellery Channing Bir kitap, içimizdeki donmuþ denize indirilmiþ bir baltadýr. Franz Kafka Eðer bir insan bir kitabý okuduktan sonra, onu tekrar okumaktan zevk almýyorsa, o kitabý okumasýnýn hiç bir deðeri yoktur. Oscar Wilde Eðer okuduðumuz bir kitap, kafamýza vurulan bir darbe gibi bizi sarsmýyorsa, okumaya niçin zahmet edelim ki? Franz Kafka Kitaplar ruhun gýdasýdýr. Japon atasözü Okumadan edindiðim tek fayda, bilgisizliðimi gittikçe daha iyi görmek olmuþtur. Descartes Yetiþen zekâlarý kitaplarla beslemeyen uluslar, yýkýlmaya mahkûmdur. Ovidius Ömrünün dörtte üçünü okumakla geçiren muhakkak namuslu olur. Diderot Ýnsanlýða baþlýca borcumuz, býkmadan ve üþenmeden okumaktýr. Þemsettin Sami Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

13 Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

20 [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

21 [8] [9] Bkz. Televizyon Ýzleme Eðilimleri Araþtýrmasý 2, Kamuoyu, Yayýn Araþtýrmalarý ve Ölçme Dairesi Baþkanlýðý yayýnlarý, Þubat, [10] [11] [12] [13] Bkz. [14] [15] Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34

22 [16] () Yazý sitemize Bilal Sürgeç hocamýz eliyle iletilmiþtir Powered by Mambo Generated: 25 June, 2016, 05:34