Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test Nedir?

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test Nedir?"

Transkript

1 16 Anabilim Dalı nın resmi web sayfasıdır. Genetik laboratuarlarında yapılan testler ve bölüm hakkında detaylı bilgi bulmak mümkündür. Adres: Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı. Dekanlık Binası 3. Kat Kampus ANTALYA Tel: Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test Nedir? Gülhane Askeri Tıp Akademisi nin resmi web sayfasıdır. Address: Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Askeri Tıp Fakültesi Etlik, ANKARA, Web: Ege Üniversitesi nin resmi web sitesidir. Genetikle ilgili konularda kısa bilgiler veren ve genetik laboratuvarının güncel olarak hangi hizmetleri verdiğini gösteren web sayfasıdır. Adres: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı, Bornova, İZMIR, Türkiye Tel: E-posta: Web: Bu bilgiler Genetic Alliance UK tarafından geliştirilmiştir. Çeviri; Dr. Türker BİLGEN, Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı Mart 2009 Bu çalışma EuroGentest, Avrupa Birliği FP6 tarafından desteklenmiştir. Kontrat Numarası: Resimler; Rebecca J Kent rebecca@rebeccajkent.com Hastalar ve Aileler için Bilgiler

2 2 Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test Nedir? Bu broşür kanser dışındaki hastalıklar için uygulanan prediktif (Presemptomatik, öngörü veya hastalık öncesi) genetik testler hakkında bilgiler içermektedir. Bu boşür şu sorulara yanıt bulmanıza yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır: Prediktif genetik test nedir? Niçin prediktif genetik test yaptırmaya karar veririz? Prediktif genetik test yaptırmayı düşündüğümde neleri göz önünde bulundurmalıyım? Bölüm 1. Genlerimiz hakkında Öncelikle genlerin ve kromozomların ne olduğunu anlamamız Prediktif genetik testi anlamamıza yardımcı olacaktır. Gen ve Kromozom nedir? Vücudumuz milyonlarca hücreden oluşur. Hücrelerin çoğu genlerin tamamını içerir. Genler büyümemizi ve vücudumuzun nasıl çalışacağını kontrol eden bir yönergeler dizisi gibidir. Ayrıca genler göz rengimiz, kan grubumuz ve boyumuz gibi birçok özelliğimizin oluşmasından sorumludurlar. Genler kromozom olarak tanımlanan ipliksi yapılar üzerinde taşınırlar. Genellikle çoğu hücremizde 46 kromozom bulunur. Kromozomlarımızı anne ve babamızdan alırız. 23 kromozomluk bir takımı annemizden ve diğer 23 kromozomluk takımı babamızdan alırız. Böylelikle 2 takım 23 kromozoma veya diğer bir ifade ile 23 çift kromozoma sahip oluruz. Kromozomlar genlerden oluştuğu için hemen hemen tüm genlerimizin iki kopyasını, her biri bir ebeveynden gelecek şekilde anne ve babamızdan alırız. Ebeveynlerimiz ile benzer özelliklere sahip olmamızın altında yatan gerçek budur. Kromozomlar ve dolayısı ile genler DNA ismi verilen bir kimyasal molekülden yapılmıştır. Kas Hastalıkları Derneği Web: Orphanet Nadir hastalıklar, klinik denemeler, ilaçlar ve tüm Avrupa daki destek grupları hakkında bilgi sağlayan ücretsiz web sayfasıdır. Web: EuroGentest Genetik testler ve tüm Avrupa daki destek grupları hakkında bilgi sağlayan, ücretsiz web sayfasıdır. Web: Ulusal genetik merkezler: Bu web sayfası Hacettepe Üniversitesi tarafından yaygın genetik hastalıklar hakkında kısa bilgiler vermek üzere hazırlanmıştır. Adres: Hacettepe Üniversitesi, ANKARA Tel: Web: Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin resmi web sayfasıdır. Genetik testler ve verilen hizmetler hakkında bilgiler bulmak mümkündür. Adres: Talatpaşa Bulvarı Samanpazarı / ANKARA Tel: (0312) E-posta: info@ztb.gov.tr Web: Ankara Üniversitesi, Pediatrik Moleküler Genetik Bölümü nün hazırladığı genetikle ilgili oldukça kapsamlı bilgiler veren resmi web sayfasıdır. Adres: KORU Mahallesi, 606. Sokak, UYUM Sitesi No: , Cayyolu, ANKARA, FAX : or Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ve Genetik

3 14 aile bireyleri hastanın bakımı ile ilgili s o r u m l u l u k l a r ı n ı d ü ze n l e m e k t e zorlanabilirler. Bazı kimseler için genetik bir hastalığın oluşması riskine sahip olduğunu bilmek, parasal ve diğer pratik açılardan geleceğini planlamasına olanak verir. g) Testin Zamanlaması Eğer test yaptırmaya karar verdiyseniz, kararınızı güçleştiren dışsal faktörlerin minimum seviyede olduğu zamanı seçiniz. Evlilik veya doğum gibi kutlama zamanları gibi boşanma, ayrılmalar, iş yerindeki stresli zamanlar ve bunun gibi zamanlar test yaptırmak için zor anlardır. Sonuçları aldığınızda sonuçlar ne olursa olsun kendinizi duygusal hissedeceğiniz için, ne yapacağınızı önceden planlamak iyi bir fikirdir. Şekil 1: Genler, Kromozomlar ve DNA 3 Örneğin; kesin olmasa bile en azından 30 yaşına gelinceye kadar kesinlikle yaptırmayacağım demek test hakkında bir karar vermenize yardımcı olabilir. Bu şekilde konuyu gelecekte tekrar gözden geçirmek üzere bir kenara koyabilirsiniz. Test sonuçlarını aldığınızda geri dönüş yoktur. Bu nedenle vereceğiniz karar hakkında emin olmanız ve deneyimli genetik uzmanları ile kararınızı tartışmanız önemlidir. Genetik uzmanından randevu almanızın, testi yaptıracağınız anlamına gelmeyeceğini unutmayınız. Daha Fazla Bilgi için: Çocuk Solunum Yolu Hastalıkları ve Kistik Fibrozis Derneği Tel: Web: kistikfibrozis@gmail.com Bir genin bir ya da her iki kopyasında meydana gelerek, düzgün bir şekilde çalışmasını engelleyen bir genomik değişim (mutasyon), bazen kalıtım yoluyla aktarıldığı gibi, ilk defa kendimizde de oluşabilir. Böyle bir değişim, ilgili gen vücudumuza doğru bilgileri veremediği için bir genetik hastalığa neden olabilir. Kistik fibrosiz, Müsküler Distrofi ve Huntington hastalığı gibi binlerce farklı genetik hastalık vardır. Bu hastalıkların bazıları doğumla birlikte ortaya çıkarken, bazıları yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkar. Bu broşürde daha çok yaşamın geç dönemlerinde ortaya çıkan hastalıklar üzerinde durulmuştur. Bölüm 2 Prediktif Genetik Testler Prediktif Genetik Test Nedir? Prediktif test, kişinin özellikle yaşamının ileri aşamalarında belirli bir hastalığa sahip olup olmayacağı veya hastalığa yatkınlığı

4 4 olup olmadığı hakkında bilgi sağlayabilir. Test genellikle kan örneği alınarak yapılır. Kan, genetik laboratuvarında hastalıkla ilişkili belirli bir gen ya da genlerde herhangi bir değişiklik olup olmadığını belirlemek üzere analiz edilir. Genlerin nasıl analiz edildiği hakkındaki daha fazla bilgiyi Genetik Laboratuvarında Yapılan İşlemler? isimli broşürde bulabilirsiniz. Hangi durumlarda prediktif genetik test yaptırılır? Ailenizde bilinen bir genetik hastalık var ve hastalığa neden olan değişmiş (mutasyonu taşıyan) gen biliniyorsa, sizde de aileden gelen bu değişmiş genin var olup olmadığını öğrenmek için prediktif test yaptırabilirsiniz. Şu durumlarda test yaptırmayı isteyebilirsiniz: 1. Hastalığın önlenebilir veya semptomlarının etkili bir şekilde tedavi edilebilir olması halinde. 2. Hastalığın önlenebilir veya semptomlarının etkili bir şekilde tedavi edilebilir olmamasına rağmen: Çocuk sahibi olmaya karar vermede yardımcı olması veya çocuklarınızın riskleri hakkında bilgi istemeniz durumunda. Hastalığa yakalanma riskiniz hakkında daha fazla bilgi sahibi olmanın sağlığınızla ilgili önemli kararlar almanıza yardımcı olabileceğini düşünmeniz durumunda. Kendi geleceğiniz hakkında daha fazla bilgiye sahip olmayı istemeniz ve belirsizlik yerine hakkınızdaki konuların açıklığa kavuşmasını tercih etmeniz durumunda. 13 Bazı kişiler aile bireyleri için duydukları endişe nedeniyle genetik riskleri hakkında bilgi edinmek isteyebilirler. Bunun yanında, diğer aile bireyleri ise sahip oldukları riskler hakkında bilgi sahibi olmamayı tercih ettikleri için test yaptırmayı istemeyebilirler. Bu konuda hassas olmanız gerekebilir. Çünkü test sonucunuz diğer aile bireylerine istemedikleri halde, sahip oldukları riskler hakkında bilgiler verebilir. Aynı ailedeki bireylerin test yaptırmak ile ilgili saygı duymanızı gerektiren farklı düşünceleri olabileceğini unutmayınız. Genetik test bazen evlat edinme ve öz babanın farklılığı (örneğin biyolojik baba ailenin düşündüğü kişi olmayabilir) gibi aile sırlarını ortaya çıkarabilir. Bunun nedeni test yaptırırken insanların aile öyküsüne bakılması ve aile bireyleri ile aynı genleri paylaşmıyor olmanızın açığa çıkabilmesidir. Bu olasılıkların varlığı test yaptırmaya karar vermeden önce bilinmelidir. f) Gizlilik, Sigorta ve Mali Durum Gizlilik Genetik test sonuçlarınıza erişim gizlidir. Doktorunuz genetik test yaptırdığınızı veya test sonuçlarınızı izniniz olmaksızın hiç kimseye söyleyemez. Sigorta Özellikle belirli bir miktarın üzerindeki sigorta poliçesi için başvurduğunuzda, sigorta şirketleri sıklıkla siz ve aileniz hakkındaki tıbbi detayları sağlamanızı talep ederler. Sigorta şirketleri ve işverenlerin sormalarına izin verilen bilgiler, ülkeden ülkeye büyük oranda değişmektedir. Yaptırdığınız veya yaptırmayı düşündüğünüz genetik testin sonuçlarının bu kapsamda olup olmadığını öğrenmelisiniz. Bu durumu genetik uzmanına sorunuz ve ulusal yasalar için danışınız. Mali Durum Genetik bir hastalıkla yaşamak parasal açıdan zor olabilir. Bu tip bir hastalığa sahip olan kişiler, uzun süre çalışamayabilir veya tümüyle çalışmayı bırakmak zorunda kalabilirler. Eşler ve diğer

5 12 Hamilelik sırasında fetüse test yapılması konusunda alternatif bir teknik olan Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) olarak adlandırılan testin yapılması mümkündür. Bu test tıbbi destekli üremenin uygulandığı çiftleri kapsamaktadır. Yumurta döllendikten sonra (embriyo durumunda) değişmiş genin var olup olmadığı test edilmektedir. Sadece değişmiş gene sahip olmayan ebriyolar annenin rahmine yerleştirilir. Bu yöntem uzun bir süreçtir ve herkese uygun değildir. PGT hakkında daha fazla bilgi ve sizin için uygun olup olmadığını öğrenmek için doktorunuzla görüşmelisiniz. e) Diğer Aile Bireyleri Birçok durumda genetik test süreci, aile üyelerinin yakınlaşmasını sağlar ve aile destek almak için iyi bir kaynak olabilir. Bazı durumlarda ise süreç, aile içinde gerginliğe ve sıkıntıya neden olabilir. Test süreci ve sonuçlarının eşinizle ve diğer aile bireyleri ile olan ilişkinizi nasıl etkileneceği hakkında düşünmek ve bir sonuca varmak iyi fikirdir. Değişmiş genin belirlenebilmesi için öncelikle etkilenen aile bireyinin test yaptırmak için ikna olması gereklidir. Aile bireylerini ikna etmek zor olabilir. Bazen aile bireyleri birbirleriyle olan iletişimlerini kaybetmişlerdir. Ayrıca geçmişte olmuş acı verici anıların hatırlanmasına neden olacağından, hastalık hakkında konuşmak zor olabilir. Genetik uzmanları bu durumlarda size bazı öneriler sunabilirler. Prediktif Test ile hangi hastalıklar test edilebilir? Günümüzde bazı hastalıklar için prediktif test yapılabilmektedir. Örneğin: 1) Bazı kanser tiplerinde (Daha fazla bilgi için lütfen Kanserde Prediktif Genetik Test broşürüne bakınız). 2) Sinir sistemini etkileyen (nörolojik) bazı hastalıklar: - Huntington hastalığı - Kalıtsal ataksi ve spastik parapleji gibi 3) Kasları etkileyen (nöromüsküler) bazı hastalıklar: - Miyotonik Distrofi - Fascioscapulohumeral müsküler distrofi gibi 4) Kalbi etkileyen (kardiyak) bazı hastalıklar: - Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) - Uzun QT sendromu gibi Risk ile neyi kastediyoruz? Çoğu durumlarda (kanser hariç) değişmiş gene sahip olmak genellikle hastalığın ortaya çıkacağını gösterir. Buna rağmen şimdilik hastalığın hangi yaşta ortaya çıkacağını, nasıl etkileneceğinizi ve semptomların hangi hızla gelişeceğini tahmin etmek genellikle mümkün değildir. 5 Eğer risk altında olduğunuzu hissediyorsanız ve bu hastalıkların biri için prediktif test yaptırmayı düşünüyorsanız, genetik uzmanından randevu almalısınız. Genetik test süreci Prediktif test yaptırmadan önce risk altında olduğunuz teyit edilmelidir ve eğer öyleyse, test yapılırken hangi gende değişimin aranacağına karar verilir. İlk olarak aile öyküsü

6 6 alınmalıdır. Hastalıktan etkilenen yakın akrabalarınıza da değişmiş geni tespit etmek için test yapılır. Genetik test yaptırmak sizin seçiminizdir. Sağlık uzmanları, aileniz veya arkadaşlarınız tarafından test yaptırmanız konusunda asla baskı hissetmemelisiniz. Aynı zamanda, test yaptırmak genetik uzmanları ile birkaç kez görüşmenizi gerektirecek uzun bir süreçtir. Laboratuvarda sonuçların elde edilmesi aylar sürmektedir. Sizin için yeni ve oldukça karmaşık olan bilgileri kavramak zor olabilir. Randevularınız için size destek olabilecek arkadaş veya eş gibi birinin yanınızda olması iyi fikirdir. Randevularınız sırasında yanınızdaki kişi notlar alabilir. Deneyimli bir genetik uzmanı ile genetik test konusunda konuşma imkânına sahip olmak önemlidir. Sizin en doğru kararı vermeniz için ihtiyacınız olan bütün bilgiyi uzmanınız size sağlayacaktır. Ayrıca, uzmanlar ortaya çıkabilecek herhangi bir duygusal problemler için size yardımcı olabilir, her türlü sorularınızı cevaplayabilir ve kaygılarınızı giderebilirler. Test sonuçlarını aldıktan sonra geri dönüşün olmadığını bilmelisiniz. Bu yüzden karar vermeden önce, bazı temel konular üzerinde düşünmeniz önemlidir. Bunlardan bazıları aşağıda ele alınmıştır; üzerinde düşünmeniz ve tartışmanız için bazı faydalı soruları içermektedir. Bununla birlikte bu liste her şeyi içermez ve size özel durumlarla ilgili tüm durumları içermemektedir. Bölüm 3 Karar verme a) Tedavi ve Önleme Hastalığı tedavi etmenin veya önlemenin bir yolu var mıdır? Eğer değişmiş geni taşıdığınız belirlenmiş ise, uygun tedavinin veya Eğer test sonuçlarınız ailenizde belirlenmiş olan genetik değişikliği taşımadığınızı gösteriyor ise, bu hastalik açısından artmış bir riske s a h i p o l m a d ı ğ ı n ı z ı v e çocuklarınızın da genetik riski sizden almayacakları anlamına gelir. Çünkü sizde olmayan bir genetik değişikliği çocuklarınıza aktaramazsınız. Eğer test sonuçları değişmiş gene sahip olduğunuzu gösteriyor ise, çocuklarınız da değişmiş geni kalıtımla almış ve risk altında olabilirler. 18 yaşını geçene kadar genellikle çocuğa prediktif test yapılmamalıdır. Testin çocuk için tıbbi bir yararı yoksa kendi kararını verecek olgunluğa erişinceye kadar beklenmesinin iyi olduğu düşünülmektedir. Çocuk için belirli bir tıbbi yararı olduğunda prediktif test yapılması istisnai bir durumdur. Genetik bir hastalığı ve prediktif test sonuçlarını, çocuklarınızla ve ergenlik dönemindeki gençlerle konuşmak çok zor olabilir. Çok sayıda soruları olabilir ve mümkün olduğu kadar dürüst bir şekilde, yaşlarını ve olgunluk seviyelerini göz önünde bulundurarak sorularına cevap vermek önemlidir. Çocuklarımın hastalığı taşımalarını engellemenin herhangi bir yolu var mı? Bazı genetik hastalıklarda, bebeğin değişmiş geni kalıtımla alıp almadığını belirleyebilmek için hamilelik sırasında test yapılması mümkündür (prenatal test, doğum öncesi test). Daha fazla bilgi için Amniyosentez ve CVS broşürüne bakmalısınız. Eğer bu seçeneği düşünüyorsanız, ilgilendiğiniz hastalık ile ilgili uygun testlerin olup olmadığını doktorunuzla görüşünüz. Eğer mümkün ise bunu hamilelik öncesinde yapmak iyidir. Çünkü laboratuvarın hazırlıklarını yapması birkaç ay sürebilir. 11

7 10 Sonuçlar değişmiş geni taşımadığımı gösterirse nasıl davranabilirim? Değişime uğramış geni taşımadığı belirlenen birçok kişi sevinç ve rahatlama hisseder. Yinede test sonrasında bir şey hissetmediğini söyleyen kişi sayısı da az değildir. Çünkü uzun süre risk ile yaşayan kişilerin normal hissedebilmesi için büyük değişim gerekir. İyi sonuçların düşünüldüğü kadar pozitif sonuçlar getirmediğini gören kişiler hayal kırıklığına uğrayabilirler. Bazı insanlar değişmiş gene sahip olduklarına inandıkları için bu geni taşımadıklarının belirlenmesi, hayatındaki bütün hedeflerini değiştirebilir. Bazı kişiler bir geleceğe sahip olma fikri ile başa çıkmanın zor olduğunu düşünürler. Bazıları iyi sonuçları akrabalarına iletmekte zorlanırlar. İyi test sonuçları elde eden kişiler sık sık sağlam olma suçluluğu hissettiklerini bildirirler. Bu kişiler diğer aile üyeleri yapamadığı halde kendilerinin bu hastalığa yakalanmaktan nasıl kurtulduklarını merak ederler. Bazen diğer akrabalarınızın aksine talihli olduğunuzu kabul etmek zordur. İyi sonuçlar alan bazı insanlar, hastalıktan etkilenen aile üyelerine karşı sorumluluklarının arttığını hissederler. Sonuçlar her ne kadar iyi haber de olsa test sonuçlarını belirlemek zaman alır. d) Çocuklarınızdaki Risk Test sonuçları çocuklarınız (ve gelecekte olabilecek çocuklarınız) için ne anlama gelir? Genetik testin sonuçları sadece hastalığın gelişimi ile ilgili riskler değil, aynı zamanda çocuklarınızdaki riskler hakkında da bilgi verir. 7 hastalığın ortaya çıkışındaki risklerin azaltılmasının bir yolunun olup olmadığını belirlemek önemlidir. Uygun bir tedavi seçeneğinin olduğunu bilmek karar vermenize yardımcı olabilir. Yukarıda bahsedilen kalp hastalıkları gibi bazı durumlarda tedavi imkânı olmadığı halde, ilaçlar ve özel kalp pilleri kullanarak veya bazı durumlarda ameliyat ile hastalığın üstesinden gelinebilir. Huntington hastalığı gibi diğer bazı durumlarda, hastalığın gelişimini yavaşlatıcı uygun tedavi olanağı yoktur. Yinede ilaçlarla bazı belirtilerin kısmi olarak da olsa üstesinden gelinebilir. Bununla birlikte değişmiş gene sahip olduğunuzu bilmek, duygusal anlamda yarar sağlayabilir veya gelecekle ilgili planlarınıza faydası olabilir. b) Genetikte Belirsizlik Hastalığın ve test sonuçlarının belirsizliği Prediktif test sonuçları çok az da olsa bir derece belirsizlik taşır. Değişmiş gene sahip olmak, genellikle hastalığın meydana geleceğinin neredeyse kesin olduğu anlamına gelir. Buna rağmen hastalığın ne zaman ortaya çıkacağı, ne kadar ağır olacağı ve semptomların hangi hızda gelişme göstereceğini tahmin etmek zordur. Bilimsel anlamda pozitif test sonucu, değişmiş genin taşındığı ve negatif test sonucu ise, değişmiş genin taşınmadığı anlamına gelir. Sonuçlar çoğunlukla pozitif veya negatiftir. Bununla birlikte bazen üçüncü bir olasılık olarak gri bölge veya ara test sonucu vardır. Bu sonuç değişmiş gen bulunmasına rağmen, hastalığa neden olup olmayacağını bilmenin zor olduğu anlamına gelir. Bu genellikle nadir görülen fakat oldukça moral bozucu olabilen bir sonuçtur. Testi yaptırmaya karar verirken genetik uzmanı ile bütün bu olası

8 8 sonuçlar tartışılmalıdır. c) Sonuçların değerlendirilmesi Test sonuçları beni duygusal açıdan nasıl etkileyebilir? Genetik test yaptırmaya karar vermeden önce olası tüm sonuçların duygusal olarak sizi nasıl etkileyebileceği hakkında düşünmeli ve genetik uzmanınızla tartışmalısınız. İyi veya kötü sonuç aldığınızda, kendinizi nasıl hissedebileceğinizi düşünmeniz ve geçmişte kötü sonuçlara nasıl tepki verdiğinizi anımsamanız iyi bir fikirdir. Bu konular hakkında düşünmeniz, test sonucu her ne olursa olsun, hakkınızdaki bir bilgiyi biliyor olmanızın mı ya da bilmiyor olmanın verdiği belirsizlikle yaşamanızın mı daha iyi olduğuna karar vermenize yardımcı olabilir. Bununla birlikte hepimizin farklı reaksiyon verdiğini ve normal reaksiyon diye bir şeyin olmadığını bilmek önemlidir. Konuyla ilgili üzerinde durulması gereken bazı durumlar şunlardır: Sonuçlar değişmiş geni taşıdığımı gösterirse nasıl davranabilirim? Bazı kişiler, test sonucunun değişmiş gene sahip olduğunu gösterse bile, bunu sonucu bilmemenin verdiği strese ve kaygıya tercih eder. Bu kişiler için daha fazla bilgiye sahip olmak, bilgi ne olursa olsun, rahatlatıcı olabilir. 9 Genetik hastalık açısından yüksek riski bulunan bazı insanlar, bunun tedavi edilebilecek bir şey olduğunu öğrendiklerinde rahatlarlar. Sağlıklı kalma şansını arttırmak için yapabilecekleri her şeyi yapma şansını yakaladıkları için sonucu bilmenin yararlı bir bilgi olduğunu düşünürler. Tedavi edilemeyen bir hastalığa neden olan değişmiş gene sahip diğer bazı kişiler için ise, bu durum kendilerinde zaten var olan bir hastalığı tekrar öğrenmeye benzeyebilir. Akıllarındaki tek soru bana gerçekte ne olacak? sorusudur. Bu durum çok sıkıntı verici olabilmektedir. Bazı kişiler değişmiş gene sahip oldukları belirlendiğinde kendilerini şokta hissederler. Kendilerini yalnız, endişeli, kızgın ve mahcup hissedebilirler. Genetik uzmanları ve psikolojik danışmanlar ile psikologlar gibi diğer sağlık uzmanları bu durumdaki kişilere yardımcı olmakta deneyimlidirler ve destek almak için iyi bir kaynak olabilirler. Bazı kişiler ise hasta dernekleri veya destek grupları ile iletişime geçmenin daha yararlı olduğunu düşünebilirler. Bu gruplar, özellikle pratik ve duygusal açıdan sahip oldukları deneyimlerini kullanarak, hastalık ve hastalıkla yaşamanın nasıl bir şey olduğu hakkında bilgi verebilirler. Aileleri ve kişileri aynı durumda bulunan diğer kişilerle sık sık bir araya getirebilirler. Değişmiş gene sahip olduğunuzun belirlenmesi ve çocuklarınıza bunu aktarabilme ihtimalinden dolayı, çocuklarınızın gelecekteki sağlığı ile ilgili kendinizi suçlu ve endişeli hissedebilirsiniz. Bunun yanında genlerin şansa bağlı olarak dağıtıldığını ve değişmiş gene sahip olmanın kimsenin suçu olmadığını bilmeniz önemlidir. Hastalığın gelişmesinde yüksek riske sahip olan bazı insanlar için değişken ruh hali söz konusudur. Kötü ve iyi günlerin olduğunu söylerler. Çoğu kişi en sonunda sonuçların ne anlama geldiğini fark eder ve gelecek planlarını yapmak için bilgiyi faydalı bir şekilde kullanır.

Resesif (Çekinik) Kalıtım

Resesif (Çekinik) Kalıtım 12 Resesif (Çekinik) Kalıtım İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi k a l i t e s t a n d a r t l a r ı n a u y g u n o l a r

Detaylı

Kanserde Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test

Kanserde Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test 16 Dalı, Bornova, 35100-İZMIR, Türkiye Tel: +90 232 390 4917 E-posta: tibbigenetik@mail.ege.edu.tr Web: www.tibbigenetik.med.ege.edu.tr Kanserde Prediktif (Presemptomatik) Genetik Test Bu bilgiler Genetic

Detaylı

Dominant (Baskın) Kalıtım

Dominant (Baskın) Kalıtım Dominant (Baskın) Kalıtım İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına uygun olarak uyarlanmıştır. Ocak 2007

Detaylı

Genetik Test Nedir? Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler. İngiltere deki Guy s ve St. Thomas Hastanesi tarafından hazırlanan broşürlerden uyarlanmıştır.

Genetik Test Nedir? Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler. İngiltere deki Guy s ve St. Thomas Hastanesi tarafından hazırlanan broşürlerden uyarlanmıştır. Genetik Test Nedir? İngiltere deki Guy s ve St. Thomas Hastanesi tarafından hazırlanan broşürlerden uyarlanmıştır. Ocak 2007 Bu çalışma EuroGentest, Avrupa Birliği FP6 tarafından desteklenmiştir. Kontrat

Detaylı

Randevunuz Hakkında Bazı Bilgiler

Randevunuz Hakkında Bazı Bilgiler 12 Randevunuz Hakkında Bazı Bilgiler İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına uygun olarak uyarlanmıştır.

Detaylı

X e Bağlı Kalıtım. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler

X e Bağlı Kalıtım. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler 15 X e Bağlı Kalıtım İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına uygun olarak uyarlanmıştır. Ocak 2007 Bu çalışma

Detaylı

Kromozom Translokasyonları

Kromozom Translokasyonları 16 Kromozom Translokasyonları İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi ve IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına uygun olarak uyarlanmıştır. Ocak 2007

Detaylı

Koryonik Villus Biyopsi (CVS) Testi

Koryonik Villus Biyopsi (CVS) Testi 12 Koryonik Villus Biyopsi (CVS) Testi İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi, Royal Koleji Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları ile IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden

Detaylı

Amniyosentez. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler

Amniyosentez. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler 12 Amniyosentez İngiltere' deki Guy's ve St Thomas Hastanesi, Royal Koleji Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları ile IDEAS Genetik Bilgi Parkı tarafından hazırlanan broşürlerden kendi kalite standartlarına

Detaylı

Kromozom Değişimleri. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler. Ocak 2007

Kromozom Değişimleri. Hastalar ve Aileler İçin Bilgiler. Ocak 2007 16 Kromozom Değişimleri Ocak 2007 Bu çalışma EuroGentest, Avrupa Birliği FP6 tarafından desteklenmiştir. Kontrat Numarası: 512148. Çeviri; Dr. Türker BİLGEN, Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi

Detaylı

Otozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir?

Otozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir? This information (1) on Autosomal Dominant genetic disorders is in Turkish Otozomal Baskın Genetik Hastalıklar (Kadınlar İçin) (İngilizce si Autosomal Dominant Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalığa,

Detaylı

Genetik Laboratuvarında Yapılan İşlemler

Genetik Laboratuvarında Yapılan İşlemler 12 Genetik Laboratuvarında Yapılan İşlemler Bu broşür Dr. Ian M Frayling (Galler Üniversitesi Hastanesi, Tıbbi Genetik Enstitüsü, Cardiff, UK), Dr. Domenico Coviello (Tıbbi Genetik Laboratuvarı, Fondazione

Detaylı

This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders)

This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalıklara bir veya daha fazla hatalı gen

Detaylı

This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis)

This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) Kistik Fibroz nedir? Kistik Fibroz (Cystic Fibrosis, CF), kalıtsal bir genetik (genetic) hastalıktır.

Detaylı

Tıbbi Genetik Bölümü Ne iş Yapar? Uzm. Dr. Ebru MARZİOĞLU ÖZDEMİR

Tıbbi Genetik Bölümü Ne iş Yapar? Uzm. Dr. Ebru MARZİOĞLU ÖZDEMİR Tıbbi Genetik Bölümü Ne iş Yapar? Uzm. Dr. Ebru MARZİOĞLU ÖZDEMİR Genetik Test Nedir? Genetik testlerin çoğunda vücudumuzun büyümesi, gelişmesi ve fonksiyonunu yerine getirebilmesi için gerekli bilgileri

Detaylı

Pompe hastası iken çocuk sabihi olmak

Pompe hastası iken çocuk sabihi olmak Pompe hastası iken çocuk sabihi olmak Pompe hastalığı, kalıtsal bir hastalıktır. Bu da, her iki ebeveyn de hastalığa sebep olan genetik özre sahip ise, hastalık çocuklarda da görülebilir. Bu sebeple, aile

Detaylı

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır. Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda

Detaylı

Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı?

Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı? This information (16) on Marrying a Relative is in Turkish Akraba evliliği (İngilizce si Marrying a relative) Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı? Bu sorunun

Detaylı

This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness)

This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness) This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness) Genetik (genetic) sağırlığa değişim geçirmiş bir veya daha fazla sayıda gen (gene) neden olur. İşitme,

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

PREİMPLANTASYON GENETİK TANIDA KULLANILAN YÖNTEMLER ve ÖNEMİ

PREİMPLANTASYON GENETİK TANIDA KULLANILAN YÖNTEMLER ve ÖNEMİ PREİMPLANTASYON GENETİK TANIDA KULLANILAN YÖNTEMLER ve ÖNEMİ Yrd. Doç. Dr. Hakan GÜRKAN Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı PGT NEDİR? Gebelik öncesi genetik tanı (PGT) adı verilen

Detaylı

Huntington hastalığı, aynı aile içinde bile oldukça değişkendir. Huntington hastalığının ilk semptomları genellikle şunları içerir:

Huntington hastalığı, aynı aile içinde bile oldukça değişkendir. Huntington hastalığının ilk semptomları genellikle şunları içerir: This information (12)on Huntington s disease and presymptomatic testing is in Turkish Huntington Hastalığı ve Presemptomatik Test (İngilizce'si Huntington s Disease and Presymptomatic Testing) Huntington

Detaylı

Herediter Meme Over Kanseri Sendromunda. Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tı p Fakültesi T ı bbi Genetik Anabilim Dalı

Herediter Meme Over Kanseri Sendromunda. Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tı p Fakültesi T ı bbi Genetik Anabilim Dalı Herediter Meme Over Kanseri Sendromunda Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tı p Fakültesi T ı bbi Genetik Anabilim Dalı Herediter Meme Over Kanseri (HBOC) %5-10 arası kalıtsaldır Erken başlama

Detaylı

Gen ve kromozom nedir?

Gen ve kromozom nedir? This information (21) on Robertsonian translocations is in Turkish Robertsonian Kromozom Translokasyonları (İngilizce'si Robertsonian Chromosome Translocations) Kromozom translokasyonu nedir? Kromozom

Detaylı

Gen ve kromozom nedir?

Gen ve kromozom nedir? This information (6) on Chromosome Translocations is in Turkish Kromozom Translokasyonları (İngilizce'si Chromosome Translocations) Kromozom translokasyonu nedir? Kromozom yer değiştirmesinin (chromosome

Detaylı

DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE

DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Tiedot turkiksi DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Çocukların oturup konsantre olmakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorlanmaları normaldir. Ancak DEHB li (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu)

Detaylı

This information (3) on Bowel cancer and genetics is in Turkish Bağırsak kanseri ve genetiği (İngilizce'si Bowel cancer and genetics)

This information (3) on Bowel cancer and genetics is in Turkish Bağırsak kanseri ve genetiği (İngilizce'si Bowel cancer and genetics) Kanser ve genler This information (3) on Bowel cancer and genetics is in Turkish Bağırsak kanseri ve genetiği (İngilizce'si Bowel cancer and genetics) Vücudumuz milyonlarca hücreden (cells) meydana gelir.

Detaylı

Akıl hastalıkları sık görülmektedir. Her yıl yaklaşık her beş Danimarkalıdan biri şizofreni gibi bir akıl hastalığına yakalanmaktadır.

Akıl hastalıkları sık görülmektedir. Her yıl yaklaşık her beş Danimarkalıdan biri şizofreni gibi bir akıl hastalığına yakalanmaktadır. INVEGA hakkında bilgiler Yalnız değilsiniz Akıl hastalıkları sık görülmektedir. Her yıl yaklaşık her beş Danimarkalıdan biri şizofreni gibi bir akıl hastalığına yakalanmaktadır. Hastalığınızın bir sonucu

Detaylı

Hem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi

Hem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi Kanserli Hastalar Tarafından Sık Sorulan Sorular Hem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi Hastaların Soruları Tıbbi tedavi Otonomi

Detaylı

Parkinson. Bilgileri ve. Desteğ. Parkinson s information and support Turkish

Parkinson. Bilgileri ve. Desteğ. Parkinson s information and support Turkish Parkinson Bilgileri ve Desteğ Parkinson s information and support Turkish Bir Parkinson tanısı, yaşamınızı tepetaklak edebilir. Bize başvurun. Parkinson hastasıysanız ya da bir hastayı tanıyorsanız, muhtemelen

Detaylı

Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla

Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla Kekemelik Nedir? Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla ortaya çıkan konuşmanın akıcılığının bozulduğu durum

Detaylı

Canlı vericiden yapılan böbrek nakli mi kadavra vericiden yapılan böbrek nakli mi daha başarılıdır?

Canlı vericiden yapılan böbrek nakli mi kadavra vericiden yapılan böbrek nakli mi daha başarılıdır? BÖBREK NAKLİ Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrek nakli modern tıbbın en büyük başarılarından birisidir ve böbrek yetmezliği olan hastalarda tercih edilen tedavi şeklidir. Hastalar böbrek nakli olsa bile yaşamlarının

Detaylı

Okul fobisi nasıl gelişir?

Okul fobisi nasıl gelişir? Eğer bir kelimenin sonuna "fobi" eklenmişse, hemen bir şeylerden korkulduğunu düşünürüz. Ancak okul fobisi gelişen çocukların okula gitmek istememelerinin tek nedeni okuldan korkmaları değil. Çocuğa bu

Detaylı

DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE

DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Information på turkiska DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Çocukların oturup konsantre olmakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorlanmaları normaldir. Ancak DEHB li (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite

Detaylı

GENETİK TESTLER VE ETİK

GENETİK TESTLER VE ETİK GENETİK TESTLER VE ETİK 1. Genetik Test Nedir? Bireyin genetik bilgisini (DNA dizi bilgisi) ortaya çıkarmak için genetik materyale uygulanan testler, genetik test kapsamına girmektedir. Bu testlerin amacı

Detaylı

Erken Bo alma. (Prematür ejakülasyon) ile ilgili Bilgilendirme Bro ürü. www.späterkommen.de

Erken Bo alma. (Prematür ejakülasyon) ile ilgili Bilgilendirme Bro ürü. www.späterkommen.de Erken Bo alma (Prematür ejakülasyon) ile ilgili Bilgilendirme Bro ürü www.späterkommen.de Erken bo alma sorununuz var ml test edin Erken boşalma riskinizi, aşağıdaki uzman kişilerce hazırlanmış sorulara

Detaylı

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır:

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır: Genetik danışma, genetik düzensizliklerin temelini ve kalıtımını inceleyerek hasta ve/veya riskli bireylerin hastalığı anlayabilmesine yardımcı olmak ve bu hastalıklar açısından evliliklerinde ve aile

Detaylı

Kadın sağlığı konusunda küçük bir rehber

Kadın sağlığı konusunda küçük bir rehber Kadın sağlığı konusunda küçük bir rehber Skåne deki Temel Bakımda bulunan Ebe muayenehaneleri (Barnmorskemottagningarna) NEREYE BAŞ- VURABILIRIM? IKIZLERIM OLUR MU? BENİM İÇİN UYGUN MU? NORMAL MI? KAÇA

Detaylı

Sağlık kayıtlarınızda değişiklikler Özet Bakım Kayıtları

Sağlık kayıtlarınızda değişiklikler Özet Bakım Kayıtları Lütfen bu broşürü okumak için zaman ayırınız Sağlık kayıtlarınızda değişiklikler Özet Bakım Kayıtları Biz, (İngiltere deki NHS) sağlık kayıtlarınızı sakladığımız ve Değişiklikler nedir? Hasta bakımının

Detaylı

Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan

Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan Uygun antibiyotik seçeneği ile ilaç yükleme testi nedir? Antibiyotiklere ve bazen de diğer ilaçlara allerji tanımlayan olgularda allerjileri olan ilaç dışında- kullanabilecekleri güvenilir bir antibiyotik

Detaylı

Kanserli hasta ile iletişim. Kötü haber verme. Prof. Dr. Şeref Kömürcü.

Kanserli hasta ile iletişim. Kötü haber verme. Prof. Dr. Şeref Kömürcü. Kanserli hasta ile iletişim Kötü haber verme Prof. Dr. Şeref Kömürcü serefkomurcu@gmail.com Olgu 49 y, kadın, öğretim üyesi 7/2016 Meme Ca, MKC + AD, T2N2M0 RT ve KT almak istememiş 8/2017 Lokal nüks Tedavi

Detaylı

Verem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler

Verem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler Verem (TB) ile teması olan kişiler için bilgiler Information for contacts of Tuberculosis (TB) - Turkish January 2013 Page 1 Verem (Tüberküloz) için sizinle niçin ilişkiye geçtik? Veremli bir kişiyle temasınız

Detaylı

HÜKÜM GİYMEMİŞ BİR TUTUKLUNUN HASTANEYE SEVKİ (KISITLAMALI YA DA KISITLAMASIZ)

HÜKÜM GİYMEMİŞ BİR TUTUKLUNUN HASTANEYE SEVKİ (KISITLAMALI YA DA KISITLAMASIZ) HÜKÜM GİYMEMİŞ BİR TUTUKLUNUN HASTANEYE SEVKİ (KISITLAMALI YA DA KISITLAMASIZ) (1983 Ruh Sağlığı Yasası, Bölüm 48) 1. Hasta Adı 2. Bakımınızdan sorumlu kişinin ismi (sorumlu klinik tedavi uzmanınız ) 3.

Detaylı

ÇOCUKLAR İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI. Oyun Terapisi Nedir? Oyun Terapisti Kimdir?

ÇOCUKLAR İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI. Oyun Terapisi Nedir? Oyun Terapisti Kimdir? ÇOCUKLAR İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI Oyun Terapisi Nedir? Oyun Terapisti Kimdir? Ebeveynler için Notlar Bu kitapçık, yaklaşık 4 ila 12 yaş aralığındaki, psikoterapi düşünülmüş çocuklar

Detaylı

GENETİK HASTALIKLAR. Dr.Taner DURAK. Tıbbi Genetik Uzmanı. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014

GENETİK HASTALIKLAR. Dr.Taner DURAK. Tıbbi Genetik Uzmanı. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014 GENETİK HASTALIKLAR Dr.Taner DURAK Tıbbi Genetik Uzmanı Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014 Dr. Taner DURAK özgeçmişi 1966 Artvin Şavşat doğumlu 1983-1989, Bursa, Uludağ Üniv,Tıp

Detaylı

TEDAVİ İÇİN HASTANEYE KABUL

TEDAVİ İÇİN HASTANEYE KABUL TEDAVİ İÇİN HASTANEYE KABUL (1983 Ruh Sağlığı Yasası, Bölüm 3) 1. Hasta Adı 2. Bakımınızdan sorumlu kişinin ismi (sorumlu klinik tedavi uzmanınız) 3. Hastane ve koğuş ismi 4. Bölüm 3 altında alıkoyma tarihi

Detaylı

AMNİYON SIVISININ İÇERİĞİ

AMNİYON SIVISININ İÇERİĞİ AMNİYON SIVISININ İÇERİĞİ 1- Gebeliğin başında amniyon sıvısının içeriği ekstrasellüler sıvı ile aynıdır. 2- Amniyon sıvısının birinci trimesterde major kaynağı amniyotik membrandır. 3- Gebelik ilerledikçe,

Detaylı

Bayındır Hastanesİ Söğütözü Genel Yoğun Bakım Zİyaretçİ Kılavuzu

Bayındır Hastanesİ Söğütözü Genel Yoğun Bakım Zİyaretçİ Kılavuzu Bayındır Hastanesİ Söğütözü Genel Yoğun Bakım Zİyaretçİ Kılavuzu Bu broşür, Bayındır Hastanesi Söğütözü (BHS) Genel Yoğun Bakım (Reanimasyon) süreci hakkında sizi aydınlatmak amacıyla hazırlanmıştır.

Detaylı

Verimli Çalışma. Edinilmiş çalışma alışkanlıkları

Verimli Çalışma. Edinilmiş çalışma alışkanlıkları Verimli Çalışma Edinilmiş çalışma alışkanlıkları Bir üniversite öğrencisi olarak sizden beklenilen, bağımsız bir öğrenci olmanızdır. Kimse nasıl çalışmanız gerektiğini sizden daha iyi bilemez, ancak size

Detaylı

1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1. ÜNİTE : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM 1 DNA (Deosiribo Nükleik Asit) Kalıtım maddesi hücre çekirdeğinde bulunur. Kalıtım maddesi iğ ipliği (Yumak) şeklinde bir görünümdedir. İğ ipliğindeki kalıtım maddesi

Detaylı

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler

COUMADİN TEDAVİSİ. Cerrahi Servisler COUMADİN TEDAVİSİ Cerrahi Servisler Coumadin tedavisi hakkında merak ettikleriniz Bu kitapçık Coumadin tedavinizin daha başarılı ve yaşamınızın olabildiğince normal hale gelmesine yardımcı olmak üzere

Detaylı

This information on Marfan syndrome is in Turkish Marfan Sendromu (İngilizce'si Marfan syndrome)

This information on Marfan syndrome is in Turkish Marfan Sendromu (İngilizce'si Marfan syndrome) This information on Marfan syndrome is in Turkish Marfan Sendromu (İngilizce'si Marfan syndrome) Marfan Sendromu nedir? Marfan sendromu (Marfan syndrome), kalıtsal bir genetik (genetic) hastalıktır. İskelet,

Detaylı

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM

CİNSİYETE BAĞLI KALITIM CİNSİYETE BAĞLI KALITIM *Cinsiyetin belirlenmesi: Eşeyli üreyen hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi farklı şekillerde olabilmektedir. Bazı hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi, çevre koşulları tarafından

Detaylı

Anneye En Güzel Hediye Olarak Ne Alınması Gerekir?

Anneye En Güzel Hediye Olarak Ne Alınması Gerekir? Anneye En Güzel Hediye Olarak Ne Alınması Gerekir? Hayatımızın en değerli varlığıdır anneler. O halde onlara verdiğimiz hediyelerinde manevi bir değeri olmalıdır. Anneler için hediyenin maddi değeri değil

Detaylı

Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz bir şekilde bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü urlara denir.

Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz bir şekilde bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü urlara denir. Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz bir şekilde bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser, hücrelerde DNA'nın hasarı sonucu hücrelerin

Detaylı

Tedavi sürecinde sık sık evden ve okuldan uzak kalmak, alıştıkları sosyal destekten uzak kalmalarına sebep olur. Bazı çocuklar içe kapanabilir.

Tedavi sürecinde sık sık evden ve okuldan uzak kalmak, alıştıkları sosyal destekten uzak kalmalarına sebep olur. Bazı çocuklar içe kapanabilir. ÇOCUK VE HASTALIK Tanı ve Tedavinin Psikolojik Etkileri Nelerdir? Kanserin çocuklar üzerinde fiziksel, psikolojik veya bilişsel etkileri olabilir. Bir çocuğun bu etkilerle nasıl baş edeceği bireysel faktörlere

Detaylı

FK IX OFFER BENLİK İMAJ ENVANTERİ

FK IX OFFER BENLİK İMAJ ENVANTERİ FK IX OFFER BENLİK İMAJ ENVANTERİ 1- Beni çok iyi tanımlıyor 2- Beni iyi tanımlıyor 3- Beni az çok iyi tanımlıyor 4- Beni pek tanımlamıyor 5- Beni zaman zaman hiç tanımlamıyor 6- Beni hiç tanımlamıyor

Detaylı

PSİKOLOJİK DANIŞMA. Psikolojik Danışma Nedir?

PSİKOLOJİK DANIŞMA. Psikolojik Danışma Nedir? PSİKOLOJİK DANIŞMA Psikolojik Danışma Nedir? Psikolojik danışma, kişisel, sosyal, eğitimsel ve mesleki konularda kişilerin amaçlarını belirleme, karar verme, var olan problemlerini çözme ve benzeri konularda

Detaylı

Anaokulu Bilgi ve İletişim Sistemi

Anaokulu Bilgi ve İletişim Sistemi Anaokulu Bilgi ve İletişim Sistemi Kullanıcı Kılavuzu [Sürüm 1.0-23.12.2015] 1 İçindekiler Kurulum İşlemleri / İlk Kullanım...3 Hızlı başlangıç...4 Etkinlik planlama...5 Yemek Planlama...5 Servis Planlama...5

Detaylı

Sağlıklı Hamilelik BR.HLİ.081

Sağlıklı Hamilelik BR.HLİ.081 Sağlıklı BR.HLİ.081 Sağlıklı Sağlıklı bir hamilelik geçirmek hamilelik öncesi dönemde sağlığınızla ilgili testleri yaptırmakla başlar. Bu nedenle çocuk istediğinize karar verdiğinizde önce bir kadın hastalıkları

Detaylı

İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR

İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR YENİ GELİŞMELER VE GELECEK DR. BURÇAK KARACA 3.TIBBİ ONKOLOJİ KONGRESİ FARMAKOGENOMİK KURSU 24/MART/2010, ANTALYA Giriş Preklinik çalışmalardan elde edilen temel

Detaylı

GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI

GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI Bir genetik hastalığa neden olan veya bir genetik hastalığa yatkınlığa neden olan belirli genleri taşıyan kişilerin tespit edilmesi için yapılan toplum temelli çalışmalardır.

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

HASTANE EMRİ İLE KISITLAMA OLMADAN HASTANEYE ALINMA

HASTANE EMRİ İLE KISITLAMA OLMADAN HASTANEYE ALINMA HASTANE EMRİ İLE KISITLAMA OLMADAN HASTANEYE ALINMA (1983 Ruh Sağlığı Yasası, Bölüm 37) 1. Hasta Adı 2. Bakımınızdan sorumlu kişinin ismi (sorumlu klinik tedavi uzmanınız ) 3. Hastane ve koğuş ismi 4.

Detaylı

Hayatınız. için tek bir an!

Hayatınız. için tek bir an! Bilgilendirme broşürü LebensBlicke Barsak Kanseri Erken Teşhis Vakfı Hayatınız için tek bir an! 05.04. Aile doktoru ile görüşme Saat 14. 00 de Erken teşhis muayenesi Salı 10.06. Barsak endoskopisi Saat

Detaylı

Koçluk, danışanın problemlerini çözüme ulaştırmak ve yolunu aydınlatmaktır.

Koçluk, danışanın problemlerini çözüme ulaştırmak ve yolunu aydınlatmaktır. BEN BĐR YAŞAM KOÇUYUM 7.SEANS Koçluk ve danışmanlık Bazen öyle zamanlar olur ki danışanlarınızın koçluk hizmetinin sınırları içinde olmayan problemlerine yardım etme durumunda kalırsınız. Böyle zamanlarda

Detaylı

UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK

UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) Sosyal Psikoloji Uygulamaları HUKUK SAĞLIK DAVRANIŞI KLİNİK PSİKOLOJİ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE PAZARLAMA POLİTİKA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SOSYAL

Detaylı

Kanser ve genler. Bağırsak kanseri ve Polipsiz kalıtsal kolon kanseri. Polipsiz kalıtsal kolon kanseri

Kanser ve genler. Bağırsak kanseri ve Polipsiz kalıtsal kolon kanseri. Polipsiz kalıtsal kolon kanseri 1 Kanser ve genler This information (7) on Hereditary non-polyposis colon cancer is in Turkish Polipsiz Kalıtsal Kolon Kanseri (İngilizce si Hereditary Non Polyposis Colon Cancer, HNPCC) ayrıca Lynch Sendromu

Detaylı

Aile desteği. Gençlik ve Ebeveyn Danışmanlık Kuruluşu

Aile desteği. Gençlik ve Ebeveyn Danışmanlık Kuruluşu Aile desteği Gençlik ve Ebeveyn Danışmanlık Kuruluşu Gençlik ve Ebeveyn Danışmanlık Kuruluşu, danışmanlık hizmeti ve yine çocuk yetiştirme ve birlikte yaşama bağlamındaki tüm sorunlarda destek sunar. Hizmet

Detaylı

Bölüm A. NEW YORK EYALETİ SAĞLIK DAİRESİ AIDS Enstitüsü HIV Testi için Bilgilendirilmiş Onay

Bölüm A. NEW YORK EYALETİ SAĞLIK DAİRESİ AIDS Enstitüsü HIV Testi için Bilgilendirilmiş Onay NEW YORK EYALETİ SAĞLIK DAİRESİ AIDS Enstitüsü HIV Testi için Bilgilendirilmiş Onay HIV testi isteğe bağlıdır. Size sağlık hizmeti veren personeli bilgilendirerek herhangi bir tarihte onayınızı geri alabilirsiniz.

Detaylı

KRANİYOFARİNJİOMA. Seri No. 13

KRANİYOFARİNJİOMA. Seri No. 13 KRANİYOFARİNJİOMA Seri No. 13 Hasta Rehberi Kolay Okunabilir Rehber Kraniyofarinjiyoma - Seri No.13 (Ağustos 2006 da güncellenmiştir) Bu broşür Reading Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Reading,

Detaylı

Bölüm 1: Doldurulması zorunlu maddeler:

Bölüm 1: Doldurulması zorunlu maddeler: SMA HASTA KAYDI ÖZ BİLDİRİM REHBERİ Bu dökümanda kaydınızı doğru doldurmanız için size yardımcı olabilecek ek bilgiler yer almaktadır. Başlamadan önce, aşağıdaki bilgileri okuyunuz: Kayıt sürecini tamamlamadan

Detaylı

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

8. Sınıf Fen ve Teknoloji Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle nesilden nesile aktarılmasını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen

Detaylı

Xeplion (paliperidone palmitate) pozitif bir günlük yaşam için desteğiniz. Xeplion ile tedaviye ilişkin hasta bilgilendirme broşürü

Xeplion (paliperidone palmitate) pozitif bir günlük yaşam için desteğiniz. Xeplion ile tedaviye ilişkin hasta bilgilendirme broşürü Xeplion (paliperidone palmitate) pozitif bir günlük yaşam için desteğiniz Xeplion ile tedaviye ilişkin hasta bilgilendirme broşürü Tedaviler arasındaki sürede özgürlüğünüzü, hastalığınıza daha az, iyi

Detaylı

Non-İnvaziv Prenatal Tarama (NİPT) Uluslararası kalite güvenceniz

Non-İnvaziv Prenatal Tarama (NİPT) Uluslararası kalite güvenceniz Non-İnvaziv Prenatal Tarama (NİPT) Uluslararası kalite güvenceniz NIPT Testi Nedir? Non-İnvaziv Prenatal Tarama (NIPT) trizomi taraması için geliştirilmiş daha güvenilir ve daha hassas ileri düzey bir

Detaylı

Sağlık Hizmetlerinde Yeni Rakip: Hastalar ve İnternet

Sağlık Hizmetlerinde Yeni Rakip: Hastalar ve İnternet Sağlık Hizmetlerinde Yeni Rakip: Hastalar ve İnternet Elif Perihan ÖNCEL İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği Antalya - 2018 Z kuşağı İnternet ( Interconnected

Detaylı

TPOG İSKİP Merkez Çalışma Kodu: Hasta TC Kimlik No Hasta İsim, Soyadı. Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu. Sayın Anne Babalar,

TPOG İSKİP Merkez Çalışma Kodu: Hasta TC Kimlik No Hasta İsim, Soyadı. Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu. Sayın Anne Babalar, TPOG İSKİP 2011 Gönüllü Bilgilendirilmiş Onam Formu Sayın Anne Babalar, Bu bir klinik araştırma çalışmasıdır. Klinik araştırmalar sadece bu çalışmaya katılmayı seçen hastaların dahil edildiği protokollerdir.

Detaylı

Amniyosentezden önce bir şansınız daha var!

Amniyosentezden önce bir şansınız daha var! Hassasiyeti YÜKSEK ve GÜVENİLİR Bir Tarama Testi Fetal trizomilerin taranması ve Y kromozomunun değerlendirilmesinde kullanılan son derece gelişmiş bir kan testi Amniyosentezden önce bir şansınız daha

Detaylı

UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN... Kayıt (protokol) numarası :... Doğum tarihi (gün/ay/yıl) :... Adresi :...... Telefon numarası

Detaylı

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı

Detaylı

2013 / 2014 SAYI: 17. Haftanın Bazı Başlıkları

2013 / 2014 SAYI: 17. Haftanın Bazı Başlıkları 2013 / 2014 SAYI: 17 Haftanın Bazı Başlıkları Çocukla İyi Zaman Geçirmenin 10 Yolu VI. Geleneksel Piyano Resitali Miniklere Anlamlı Hediye Okul Küçük Erkek Basketbol Takımı mızdan Başarı Çocukla İyi Zaman

Detaylı

Prof. Dr.İmirzalıoğlu. Tarih Aralığı: 20.01.2016-23.01.2016. Haber Sayısı: 46

Prof. Dr.İmirzalıoğlu. Tarih Aralığı: 20.01.2016-23.01.2016. Haber Sayısı: 46 Prof. Dr.İmirzalıoğlu Tarih Aralığı: 20.01.2016-23.01.2016 Haber Sayısı: 46 İÇİNDEKİLER No Haber Başlığı 1 21.01.2016 81HABER.COM Anne Karnındayken Bebeğinizin Sağlığını Merak Ediyorsanız 2 21.01.2016

Detaylı

DUYGUSAL ZEKA. Birbirinden tamamen farklı bu iki kavrama tarzı, zihinsel yaşantımızı oluşturmak için etkileşim halindedirler.

DUYGUSAL ZEKA. Birbirinden tamamen farklı bu iki kavrama tarzı, zihinsel yaşantımızı oluşturmak için etkileşim halindedirler. 0212 542 80 29 Uz. Psk. SEMRA EVRİM 0533 552 94 82 DUYGUSAL ZEKA Son yıllarda yapılan pek çok çalışma zeka tanımının genişletilmesi ve klasik olarak kabul edilen IQ yani entelektüel zekanın yanı sıra EQ

Detaylı

Anksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz.

Anksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz. Rüyalar genellikle en saçma göründüklerinde en derindedir. Sigmund Freud Anksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz. Anksiyete: kendinize kötü bir şey olacağını ve

Detaylı

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal

Detaylı

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın X kromozomu üzerindeki genler için; Erkekler X e bağlı karakterler için hemizigottur Dişiler iki X kromozomuna sahip oldukları için mutant

Detaylı

R E H B E R L Đ K B Ü L T E N Đ - 3

R E H B E R L Đ K B Ü L T E N Đ - 3 1886 ÖZEL GETRONAGAN ERMENĐ LĐSESĐ R E H B E R L Đ K B Ü L T E N Đ - 3 2010 2011 Kız olursa Sarin, erkek olursa Masis Erkek olursa doktor, kız olursa öğretmen KENDĐNĐ TANIMA VE MESLEK SEÇĐMĐ Sevgili veliler,

Detaylı

İmplantasyon Öncesi Genetik Tanı

İmplantasyon Öncesi Genetik Tanı This information (19) on pre-implantation genetic diagnosis is in Turkish İmplantasyon öncesi Genetik Tanı (İngilizce'si Pre-implantation Genetic Diagnosis) Kalıtsal genetik hastalığı (genetic disorder)

Detaylı

MÜHENDİSLİK KARİYERİ Mühendislik Kariyeri Mezun olduktan sonra çalışmak için seçtiğiniz şirket ne olursa olsun genelde işe basit projelerle başlayacaksınız. Mühendis olmak için üniversitede 4 yıl harcamanıza

Detaylı

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının 3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi DR PıNAR KORKMAZ D U MLUPıNAR Ü N

Detaylı

This information (25) on XYY syndrome is in Turkish XYY sendromu (İngilizce'si XYY syndrome)

This information (25) on XYY syndrome is in Turkish XYY sendromu (İngilizce'si XYY syndrome) This information (25) on XYY syndrome is in Turkish XYY sendromu (İngilizce'si XYY syndrome) XYY sendromu nedir? XYY sendromu (XYY syndrome), fazladan bir kromozomun (chromosome) neden olduğu genetik (genetic)

Detaylı

MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir

MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir Grip. Korunun, koruyun. MEVSİM GRİBİ: NEDEN AŞI OLMANIZ GEREKİR Son zamanlarda sık sık mevsim gribi ve domuz gribi gibi farklı grip türlerinden söz edildiğini duymuş

Detaylı

SINAV KAYGISI. Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir? * Fiziksel Belirtiler

SINAV KAYGISI. Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir? * Fiziksel Belirtiler SINAV KAYGISI Kaygı, stresli bir durum karşısında hepimizin yaşadığı uyarılmışlık halidir. Ancak kaygının belli bir miktarda yaşanmasının olumlu işlevleri de vardır. Bir miktar kaygı günlük hayatta bizi

Detaylı

hamilelik ayrılma Aile arabuluculuk evlilik boşanma yasal birlikte yaşam eş çocukların karşılanması doğum

hamilelik ayrılma Aile arabuluculuk evlilik boşanma yasal birlikte yaşam eş çocukların karşılanması doğum evlilik ayrılma arabuluculuk yasal birlikte yaşam eş çocukların karşılanması hamilelik doğum boşanma Aile Biz birlikte yaşıyoruz ama evlenmek istemiyoruz. Bu mümkün müdür? Evet. Belçika da, birçok çift

Detaylı

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde Farkındalık Çalışması

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde Farkındalık Çalışması İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi nde Farkındalık Çalışması * Bu çalışma Pozitif Yaşam Derneği UNAIDS ve İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi iş birliği ile Oturum öncesi (OÖ) 17 kişiye,

Detaylı

Sağlık Amaçlı Genetik Testler

Sağlık Amaçlı Genetik Testler Sağlık Amaçlı Genetik Testler GENETİK TESTLER HANGİ DURUMLARDA İSTENİR? PROFESYONEL GENETİK DANIŞMA GENETİK TESTLERLE NE ARAŞTIRILIR? SİZİN KARARINIZ Sağlık Amaçlı Genetik Testler Hepimiz ebeveynlerimizden

Detaylı

DUCHENNE MUSKÜLER DİSTROFİ HASTA KAYDI İÇİN REHBER

DUCHENNE MUSKÜLER DİSTROFİ HASTA KAYDI İÇİN REHBER DUCHENNE MUSKÜLER DİSTROFİ HASTA KAYDI İÇİN REHBER Bu rehberde kaydınızı doğru doldurmanız için size yardımcı olabilecek ek bilgiler yer almaktadır. Başlamadan önce, aşağıdaki bilgileri okuyunuz: Kayıt

Detaylı

Dr. H. Fehmi Yazıcıoğlu

Dr. H. Fehmi Yazıcıoğlu Dr. H. Fehmi Yazıcıoğlu Etik Nedir? Etik düzgün ahlaklı yaşam ve onun çelişki ve çıkmazları ile uğraşan felsefi/dini bir alandır. Biomedikal etik, araştırma, genel anlamda tıp ve toplum ile ilgili etik

Detaylı

Bilgilendirme Toplantısı Boşanma ve Çocuk

Bilgilendirme Toplantısı Boşanma ve Çocuk 11.03.2016 Bilgilendirme Toplantısı Boşanma ve Çocuk Cemre Soysal Uzman Klinik Psikolog Boşanma kararına doğru.. Boşanma çocukların başına gelebilecek en sarsıcı olaylardan biridir. Çocukların değişikliklere

Detaylı