Kalp hastalığı bulunan 88 köpekte kardiyopulmoner konsültasyon istemlerinin değerlendirilmesi

Transkript

1 Akara Üiv Vet Fak Derg,, 998, 07 Kalp hastalığı bulua 88 köpekte kardiyopulmoer kosültasyo istemlerii değerledirilmesi Ekrem Çağatay ÇOLAKOĞLU, Arif KURTDEDE, Ali Evre HAYDARDEDEOĞLU, Hadi ALİHOSSEİNİ, Doğuka ÖZEN, Ece AYDEMİR Akara Üiversitesi, Veterier Fakültesi, İç Hastalıkları Aabilim Dalı, Akara; Aksaray Üiversitesi, Veterier Fakültesi, İç Hastalıkları Aabilim Dalı, Aksaray; Serbest Veterier Hekim, Atalya; Akara Üiversitesi, Veterier Fakültesi, Biyoistatistik Aabilim Dalı, Akara, Türkiye. Özet: Çalışmada edisel ya da kojeital kalp hastalıklı 88 köpekte oluşa olgular iceledi. Hastaları; aamez ve fiziksel muayee bilgileri, toraks rötgeleri, elektrokardiyografik ve ekokardiyografik muayee bulguları ve tedavi girişimlerii kapsaya medikal kayıtları değerledirildi. Köpeklerde kalp hastalıklarıı taısal süreçleride; kliik muayee, elektrokardiyografi, toraks radyografisi ve ekokardiyografi bulgularıı birlikte değerledirilmesii gerektiği ve geriatrik hastalarda ruti kardiyak kotrolleri öemli olduğu ortaya kouldu. Aahtar sözcükler: Kalp hastalıkları, kosültasyo, köpek. Evaluatio of the cardiopulmoary cosultatio requests i 88 dogs with heart disease Summary: I the study, 88 dogs with acquired or cogeital heart disease were assessed. Medical records icludig aamesis, physical examiatio, thorax radiography, electrocardiographic ad echocardiographic exams ad treatmet optios of cases were also evaluated. The curret study reflects the cliical ad diagostic applicatios icludig electrocardiography, thorax radiography ad echocardiography i cases with heart disease ad the sigificace of routie cardiac exams i geriatric cases durig the diagostic process. Keywords: Cosultatio, dog, heart disease. Giriş So yıllarda kliiklere başvura köpeklerde giderek daha fazla sayıda kardiyopulmoer sistem hastalığı taısı koulmaktadır. Kalp hastalığıda şüpheleile köpeklerde taıı koulması ve tedavi protokollerii oluşturulması içi zama zama kosültasyo yötemie başvurulmaktadır. Köpeklerde kalp hastalıklarıı görülme sıklığıı, daha sık görüldüğü ırkları, yaş aralıklarıı ve hastalığı ortaya çıkışıda etkili ola çevre şartlarıı kapsaya epidemiyolojik çalışmalar bulumaktadır (, ). Ülkemizde köpeklerde kardiyopulmoer hastalıkları değerledirildiği çalışmalar bulusa da (, 0, ) ayrıtılı radyografik, elektrokardiyografik ve ekokardiyografik bulgular ile tedavi uygulamalarıı içere geiş olgu sayılı retrospektif bir çalışmaya rastlamadı. Suula çalışmada, kardiyopulmoer kosültasyo soucu kalp hastalığı taısı koula 88 köpekteki epidemiyelojik veriler, kliik muayee bulguları, diyagostik uygulamalar ve tedavi girişimlerii retrospektif değerledirilmesi amaçladı. Materyal ve Metot Bu çalışmada Ekim 009Aralık 05 tarihleri arasıda kliiğe kosültasyo isteği ile sevk edile, çeşitli ırk ve cisiyette 88 köpekte oluşa olgular; eşgal bilgileri (ırk, yaş, cisiyet, calı ağırlık) aamez (egzersiz itoleras, epizodik güçsüzlük, öksürük, dispe, ortope, sekop) ve kardiyopulmoer muayee bulguları yöüde ayrıtılı olarak değerledirildi. Radyografi, elektrokardiyografi ve ekokardiyografi uygulamalarıda birkaçı bir arada gerçekleştirilerek, olgulardaki kalp hastalıkları taımladı. Hastaları laterolateral ve vetrodorsal pozisyolarda çekile toraks radyografileri kardiyak remodelig yöüde değerledirildi. Hastaları sağ lateral yatar pozisyoda ya da steral pozisyoda yazdırıla altı derivasyo elektrokardiyografileri (50 mm/s, 0 mm/mv, Cardiofax ECG 85K, Niho Kohde Corporatio, Tokyo, Japa) yapılarak; kalp atım sayısı (dk/atım), kardiyak ritm (vetriküler prematüre atım, atrial stadstil, supravetriküler prematüre atım, siüs aritmi siüs taşikardi, siüs bradikardi, siüs pause, atrial fibrilasyo ve

2 9 Ekrem Çağatay Çolakoğlu Arif Kurtdede Ali Evre Haydardedeoğlu Hadi Alihosseii Doğuka Öze Ece Aydemir atrial flütter), itrakardiyak ileti soruları (atriyovetriküler blok ve dal bloğu) ve kardiyak morfolojik değişiklikler yöüde değerledirildi (). Kojeital ve edisel kalp hastalıklarıı her biri içi stadart sağ veya sol parasteral uzu ve kısa ekse pozisyolarda kaydedilmiş () BM mod ekokardiyografik (Shimadzu Sdu 50 Ultrasoud System) veriler iceledi. Drofilariasis taısı içi kott test veya hızlı test kitleri kullaıldı. Hastalara uygulaa tedavi protokolleri kaydedildi. Perikardiyosetez içi hastalar sol lateral yatar pozisyoa getirildi ve uygulama geel aestezisi altıda yapıldı. İdiyopatik perikardiyal efüzyo taımı tespit edilebile herhagi bir etiyolojisi olmaya perikardiyal efüzyo sıvıları içi kullaıldı. Elde edile tüm parametrelere ait taımlayıcı istatistikler hesapladı ve sürekli veriler içi Aritmetik Ortalama (X) ± Stadart Hata(S x ); kategorik veriler içi ise yüzdeler (%) halide gösterildi. Hastalarda kullaıla ilaçları ISACHC klasifikasyoua göre frekas dağılımlarıı değerledirmek içi kikare testi kullaıldı. Verileri değerledirilmesi içi SPSS.0 paket programıda yararlaıldı. Bulgular Çalışmada değerledirile 88 kalp hastalıklı olguu 5 si erkek (%59.09), sı dişi (%0.90) cisiyettedi. Köpekleri 50 si (%5.8) küçük ırk, 8 i (%.8) büyük ırk olarak taımladı. Köpekleri yaş ortalamaları (alt ve üst sıırları) 8.80±0.9 (0.8 yıl); calı ağırlık ortalamaları (alt ve üst sıırları) ise 8.70±.7 (.77 kg) olarak belirledi. Kalp hastalığı taısı koula olguları (:88) üde (%5.9) kojeital kalp defektleri, 7 üde (%8.09) edisel kalp hastalıkları bulumaktaydı. Kojeital kalp hastalarıı üde (%9.85) ekokardiyografik muayeede sadece bir kardiyak aomali görüldü. Bu kojeital aomaliler; dört hastada subaortik steoz (SAS) (%0.7), üç hastada patet duktus arteriosus (PDA) (%.07), iki hastada triküspid displazisi (TD) (%5.8), iki hastada perimembraöz vetriküler septal defekt (VSD) (%5.8), bir hastada musküler VSD (%7.9) ve bir hastada suprakristal VSD (%7.9) olarak taımladı. Hastaları sadece biride (%7.5) ostium sekudum tipi atrial septal defekt (ASD) ve perimembraöz VSD birlikte tespit edildi. Kosültasyo içi göderile hastaları 7 üde (%8.09) kosültasyo öcesi kalp hastalığı ö taısıı koulamadığı dikkati çekti. Kosülte edile 88 olguda taımlaa edisel ve kojeital kalp hastalıkları ve olgulardaki ırk, cisiyet ve yaş dağılımları Tablo de verildi. Hastaları kosültasyo amaçlı sevk edilme edeleri sırasıyla; egzersiz itoleras (:, %75), dispe (:5, %.), öksürük (:5, %57.8), ortope (:, %50), epizodik güçsüzlük (:, %.8) ve sekop (:8, %9,09) şeklideydi. Miksömatöz mitral kapak hastalığı (MMVD) bulua hastalarda e sık görüle kliik bulgu öksürük (:; %70.9) ve egzersiz itolerastı (:9; %.9). Dilate kardiyomyopatili (DCM) köpeklerde ise sırasıyla; egzersiz itoleras (:8; %75), öksürük (:; %5.8) ve dispe (:0; %.) e sık görüle kliik belirtilerdi. Taı ve ayırıcı taı amacıyla; hastaları 9 uda (%55.8) ruti ka aalizleri, 8 üde (%9.) toraks grafisi, side (%70.5) elektrokardiyografi ve tamamıda ekokardiyografi uyguladı. Hastaları kliik elektrokardiyografik verilerii taımlaa kalp hastalıklarıa göre dağılımı Tablo de gösterildi. Toraks rötgeleride geeralize kardiyomegali belirlee hastaları (:50, %0.); 7 side DCM, üde MMVD, beşide mitral ve triküspid regürgitasyo (MR+TR), üçüde hasta siüs sedromu (SSS), üçüde PDA, ikiside VSD ve ikiside SAS belirledi. Birer hastada dirofilariasis, idiyopatik perikardiyal efüzyo (PE), TD ve eşzamalı atrial ve vetriküler septal defekt (ASD+VSD) teşhis edildi. Sol atrial dilatasyo tespit edile hastaları (:, %.); dokuzu MMVD li, sekizi DCM li, beşi MR+TR li hastalarda oluşmaktaydı. Birer hastada ise TD, VSD, SAS ve ASD+VSD teşhisi yapıldı. Plöral efüzyo bulgusu dört hastada (%.8) belirledi. 7 hastaı (%.5) toraks rötgeleride pulmoer ödem dikkati çekti. Bu hastaları dağılımı; MMVD (:), DCM (:), MR+TR (:5), VSD (:), SAS (:) ve ASD+VSD (:) şeklideydi. Altı hastada (%7.) toraks rötgeleride pulmoar kitle tespit edildi. Bu hastaları dördüde eşzamalı MMVD, biride DCM ve biride de TR ortaya kodu. Broşial opasite artışı hastaları üde (%7.7) görülmekteydi. Bu hastaları büyük çoğuluğuu sırasıyla MMVD (:8), DCM (:5) ve MR+TR li (:) hastalar oluşturmaktaydı. Pulmoer ya da aortik ark belirgileşmesi hastaları üde (%5.7) bulumaktaydı. Bu hastaları büyük çoğuluğuu ise MR+TR (:) ve PDA lı (:) hastalar oluşturmaktaydı. Hastaları 5 side (%59.09) ekokardiyografide MR dikkati çekti. Bu hastaları dağılımı MMVD (:), DCM (:), MR+TR (:), dirofilariasis (:), VSD (:) ve ASD+VSD (:) şeklideydi. TR belirlee hastaları (:, %5) büyük çoğuluğu DCM (:) ve MR+TR li (:) hastalarda oluşmaktaydı. Aortik regürgitasyo belirlee hastaları (:, %.7) büyük bir kısmıda eşzamalı DCM (:) teşhisi yapıldı. Buu sırasıyla; üç hastayla VSD, ikişer hastayla PDA ve SAS takip etti. Pulmoer regürgitasyo ise hastaları ide (%.5) görüldü. Hastaları diğer ekokardiyografik verilerii hastalıklara göre dağılımı Tablo de gösterildi.

3 Tablo. Sekse sekiz olguda taımlaa kalp hastalıkları ile olgulardaki ırk, cisiyet ve yaş dağılımları. Table. Heart disease idetified i 88 cases of differet breed, age ad sexes. Cisiyet Erkek Dişi Yaş Irk Boxer Melez AÇ Doberma Kagal Cocker Labrador Golde Terrier Pekiese Daschud Cavalier Rottweiler Chihuahua Beagle Shih tzu Picher Setter Akbaş Collie Pitbull DCM (:; %7.7) ±. DİRO (:; %.5).5±.7 MMVD (:; %5.) 8 ±. 8 İPE (:; %.) PE (:; %.7) SSS (:; %.5) KON (:; %5.9) 0 MR+TR (:; %.8) TR (:; %.7) AÇ: Alma Çoba Köpeği; DCM: Dilate Kardiyomyopati; DİRO: Dirofilariasis; MMVD: Miksömatöz Mitral Kapak Hastalığı, İPE: İdiyopatik Perikardit; PE: İdiyopatik Perikardiyal Efüzyo; SSS: Hasta Sius Sedromu; KON: Kojeital Kalp Hastalıkları; MR: Mitral Regürgitasyo; TR: Triküspid Regürgitasyo. AÇ: Germa Shepherd Dog; DCM: Dilated Cardiomyopathy; DIRO: Dirofilariasis; MMVD: Myxomatous mitral valve disease; IPE: Idiopathic Pericarditis; PE: Idiopathic Pericardial Effusio; SSS: Sick Sius Sydrome; KON: Cogeital Heart Disease; MR: Mitral Regurgitatio; TR: Tricuspid Regurgitatio. 8.5±.0 7.±5. ±.8 Akara Üiv Vet Fak Derg,, 07 9

4 Ekrem Çağatay Çolakoğlu Arif Kurtdede Ali Evre Haydardedeoğlu Hadi Alihosseii Doğuka Öze Ece Aydemir 9 Tablo. Elektrokardiyografik verileri hastalıklara göre dağılımı. Table. Distributio of electrocardiographic fidigs related to heart disease. Elektrokardiyografik Değişkeler DCM DİRO MMVD İPE PE SSS TD PDA VSD SAS ASD+VSD MR+TR TR İletim Soruları.Derece AV Blok (:5; %8.0).Derece AV Blok Mobitz Tip (:; %.8) Mobitz Tip (:; %.) Sol Dal Bloğu (:; %.) Morfolojik Değişiklikler Sol Vetriküler Geişleme Pateri (:; %0.9) Sağ Vetriküler Geişleme Pateri (:; %.8) Bivetriküler Geişleme Pateri (:8; %.9) P Mitrale (:; %9.) P Pulmoale (:8; %.9) Biatrial Geişleme Pateri (:5; %8.0) Bifazik T Dalgası (:9; %.5) PR İtervalide Kısalma (:; %.) QRS Amplitütüde Azalma (:; %.8) ST Depresyou (:; %7.7) Elektriksel Alteras (:7; %.) Ritim Soruları VPC Uifokal (:5; %8.0) Multifokal (:; %.) Atrial Stadstil (:; %.) İletilmemiş SVPB (:5; %8.0) SVPB Dar Kompleks (:; %.) Geiş Kompleks (:; %.) Siüs Aritmi (:5; %0.) Siüs Taşikardi (>0 atım/dk) (:; %5.8) Siüs Bradikardi 70 bpm (:; %9.7) 0 bpm (:; %.) Siüs Pause (:5; %8.0) Atrial Fibrilasyo Normal Vetriküler Yaıtlı İce Dal (:; %.5) Hızlı Vetriküler Yaıtlı İce Dal (:; %.) Atrial Flütter (:; %.8) 0 9 AV: Atriovetriküler; VPC: Vetriküler Prematüre Kompleks; SVPB: Supravetriküler Prematüre Atım; DCM: Dilate Kardiyomyopati; DİRO: Dirofilariasis; MMVD: Miksömatöz Mitral Kapak Hastalığı; İPE: İdiyopatik Perikardit; PE: İdiyopatik Perikardiyal Efüzyo; SSS: Hasta Sius Sedromu; TD: Triküspid Displazi; PDA: Patet Duktus Arteriosus; VSD: Vetriküler Septal Defekt; SAS: Subaortik Steoz; MR: Mitral Regürgitasyo; TR: Triküspid Regürgitasyo. QRS süreside ya da R dalgası amplitütüde artış, SSS pateri varlığı ya da I II II ve avf de deri Q dalgaları. AV: Atriovetricular; VPC: Vetricular Premature Complex; SVPB: Supravetricular Premature Beat; DCM: Dilated Cardiomyopathy; DIRO: Dirofilariasis; MMVD: Myxomatous mitral valve disease; IPE: Idiopathic Pericarditis; PE: Idiopathic Pericardial Effusio; SSS: Sick Sius Sydrome; TD: Tricuspid Dysplasia; PDA: Patet Ductus Arteriosus; VSD: Vetricular Septal Defect; SAS; Subaortic Steosis; MR: Mitral Regurgitatio; TR: Tricuspid Regurgitatio. Icreased QRS duratio or R wave amplitude, Presece of SSS patter or deep Q wave i lead I II II ad avf.

5 Akara Üiv Vet Fak Derg,, Tablo. Ekokardiyografik bulguları hastalıklara göre dağılımı. Table. Distributio of echocardiographic fidigs related to heart disease. Ekokardiyografik Değişkeler DCM DİRO MMVD İPE PE SSS TD PDA VSD SAS ASD+VSD MR+TR TR Sol Vetriküler Dilatasyo (:7; %0.8) Sağ Vetriküler Dilatasyo (:; %.) Bivetriküler Dilatasyo (:0; %.) Sol Atrial Dilatasyo (:9; %.) Sağ Atrial Dilatasyo (:5; %5.8) Biatrial Dilatasyo (:; %.5) Pulmoer Dilatasyo (:; %.7) Perikardiyal Efüzyo (:; %8.) Sol Vetriküler Ekzatrik Hipertrofi (:; %8.) Sol Vetrikül Kosatrik Hipertrofi (:; %.8) Mitral Prolapsus (:; %.8) Sağ Vetriküler Kosatrik Hipertrofi (:; %.) Vejetatif Değişiklikler veya Thrombüs (:; %.7) Poststeotik Dilatasyo (:; %.) DCM: Dilate Kardiyomyopati; DİRO: Dirofilariasis; MMVD: Miksömatöz Mitral Kapak Hastalığı; İPE: İdiyopatik Perikardit; PE: İdiyopatik Perikardiyal Efüzyo; SSS: Hasta Sius Sedromu; TD: Triküspid Displazi; PDA: Patet Duktus Arteriosus; VSD: Vetriküler Septal Defekt; SAS: Subaortik Steoz; MR: Mitral Regürgitasyo; TR: Triküspid Regürgitasyo. DCM: Dilated Cardiomyopathy; DIRO: Dirofilariasis; MMVD: Myxomatous mitral valve disease; IPE: Idiopathic Pericarditis; PE: Idiopathic Pericardial Effusio; SSS: Sick Sius Sydrome; TD: Tricuspid Dysplasia; PDA: Patet Ductus Arteriosus; VSD: Vetricular Septal Defect; SAS; Subaortic Steosis; MR: Mitral Regurgitatio; TR: Tricuspid Regurgitatio.

6 9 Ekrem Çağatay Çolakoğlu Arif Kurtdede Ali Evre Haydardedeoğlu Hadi Alihosseii Doğuka Öze Ece Aydemir Hastalarda kullaıla kalp ilaçları ve yapıla uygulamalar sırasıyla; furosemid (:; %7.), ACEI (: 5; %.), furosemid dışı diüretik (:8; %.), taurikarite desteği (:0; %.), terbutali (:8; %0.5), atikoagülatif (:; %5.9), pimobeda (:; %5.9), digoksi (:; %.7), NSAID (:9, %0.), beta blokör (:; %.5), vetilasyo desteği (:; %.) ve perikardiyosetez (:; %.5) şeklideydi. DCM li hastalarda e sık kullaıla ilaç furosemid (:8; %8.) olurke, buu sırasıyla ACEI (:; %9.), furosemid dışı diüretik (:; %9.), taurikarite desteği (:; %9.), pimobeda (:7; %50) ve digoksi (:0; %7.9) takip etti. MMVD li hastalarda ise sırasıyla ACEI (:8; %50), furosemid (:; %.9) ve furosemid dışı diüretik (:; %.) e sık kullaıla ilaçlardı. Kalp hastalıklarıı tedaviside kullaıla ilaçları dağılımıa bakıldığıda; furosemid ve atikoagulatifleri ISACHC klasifikasyoua göre şiddetli kalp hastalığı olarak sııfladırıla olgularda daha sık kullaıldığı belirledi (P<0.05). Tartışma ve Souç Köpeklerde MMVD i e sık karşılaşıla edisel kalp hastalığı olduğu bildirimlerie bezer olarak (, ) bu çalışmada değerledirile 88 köpeği ide MMVD taımladı. Çalışmada MMVD li köpeği 0 uu altı yaş ve üzeride olduğu, olguları tamamıı araştırıcıları bildirimleriyle uyumlu olarak (0,, 5, 9, 8) küçük ırk köpeklerde oluştuğu dikkati çekti. MMVD li hastalarda fark edile ilk kliik bulgu ola öksürüğü, atriyal geişlemeye bağlı broşiyal kompresyo soucu ortaya çıktığı bulgusua () bu çalışmadaki MMVD li hastada rastladı. Bu hastaları 8 ide ekokardiyografik olarak sol atrial dilatasyou geliştiği ve buları dokuzuu elektrokardiografiside atrial geişlemei bir bulgusu olarak P mitrale dikkati çekti. MMVD li köpeklerde çoğulukla pulmoer ödem gelişmesie bağlaa egzersiz itoleras (, ) bu çalışmada e sık karşılaşıla ikici kliik belirtiydi ve bu belirtiyi göstere köpeği radyografiside pulmoer ödem belirledi. MMVD li sekiz köpeği rötgeleride belirlee broşiyal opasite artışıı kalp hastalığıa eşlik etmesi literatüre (0) uygu buludu. MMVD li köpekleri ekokardiyografik değerledirmeside; mitral kapak kalılaşması, mitral regürgitasyo, sol atrial ve vetriküler dilatasyo, sol vetrikül ekzatrik hipertrofi ve/veya mitral prolapsusu görülebileceği raporlarıyla (, ) uyumlu olarak bu çalışmadaki olguları tamamıda mitral regürgitasyo, 8 ide sol atrial dilatasyo, altısıda sol vetriküler dilatasyo, side sol vetrikül ekzatrik hipertrofi ve dördüde mitral prolapsus tespit edildi. MMVD li bazı köpeklerde ai ölüme yol aça supravetriküler ve vetriküler aritmiye (7, 7) bu çalışmadaki köpeklerde rastlamazke olguları biride AF, biride siüs bradikardi ve biride birici derece atriyovetriküler blok belirledi. Bu souç kliik ortamıda alıa elektrokardiyografik kayıtlarda sempatik to aktivasyoudaki artışı hastalarda aritmileri taımlamasıı güçleştireceği bildirimiyle (9) uyumludur. Mitral regürgitasyolu olgularda kalbi boyutuu değerledirmede kullaıla kliik prosedürlere bezer olarak (, 8, ), çalışmada mital regürgitasyo belirlee köpekte üde radyografik kotrollerde geeralize kardiyomegali ve bu hastaları dokuzuda ayı zamada sol atrial dilatasyo taımladı. Ekokardiyografik muayeede sol atrial dilatasyolu olgu sayısı 8 olarak saptadı. DCM i daha çok büyük ırk ve erkek cisiyette köpekleri etkileye, haftalık hatta aylık yaşlarda dahi görüle () ve myokardiyal foksiyo bozukluğuyla karakterize bir hastalık olduğu bildirimleriyle (, 8, ) bezer olarak çalışmadaki DCM li köpekleri çoğu büyük ırk köpeklerde oluştu ve DCM li hastaı 8 i erkek cisiyettedi. Ayrıca köpekleri yaş ortalamaları altıı üzerideydi. DCM li köpeklerde myokardiyal foksiyoları giderek kötüleşmesi kliik belirtileri belirgileşmesie ve öksürük ve dispe belirtilerii ortaya çıkmasıa ede olmaktadır. Hastalık ilerledikçe kardiyomegali belirgileşmekte ve mitral aulusu geişlemesi regürgitasyoa yol açmaktadır (5, 7, ). Suula çalışmada; DCM li köpekleri tamamıda egzersiz itoleras, öksürük veya dispe saptadı. Hastaları büyük çoğuluğuu toraks rötgeleride kardiyomegali, ekokardiyografik muayeeleride ise mitral regürgitasyo dikkati çekmekteydi. Ekokardiyografik ve elektrokardiyografik bulgusu olmaya prekliik DCM li köpekleri değerledirildiği birçok çalışmada; Holter ile belirlemiş ve ai ölümle ilişkiledirile vetriküler ve supravetriküler aritmiler taımlamış ve DCM i kesi taısı yapılmıştır (5, 9). Suula çalışmada DCM li tüm köpeklerde kliik belirtiler oluşmada öce Holter uygulamasıı yapılmamış olması DCM i erke döem taısıı egellemiştir. Köpeklerde kojeital kalp hastalıklarıı %85 ide tek kardiyak aomali görülürke, % üde çift ve % ide üçlü kardiyak defekt bir arada ortaya çıktığı bildirimlerie bezer olarak (), bu çalışmada da kojeital kalp hastalıklı köpeği %9 e yakııda tek kardiyak aomali belirleirke, yalızca biride iki kardiyak defekt bir arada tespit edildi. Kojeital kalp hastalıkları sıklığıı saf ırklarda daha fazla olduğu görülmektedir (). Bu çalışma da, bu bildirime uygu olarak kojeital kalp hastasıı i saf ırklarda oluşmaktaydı. Köpeklerde yapıla çalışmalarda SAS e sık görüle kojeital defekt

7 Akara Üiv Vet Fak Derg,, olarak rapor edilmektedir (). Suula çalışmada da SAS e sık teşhis edile kojeital kalp hastalığı olmuştur. SSS li birçok hastada; siüs bradikardi, değişe derecelerde sioatrial ve atriyovetriküler blok ve kaçış ritimleri oluşabilmektedir (). Suula çalışmada da; SSS li hastalarda. ve. derece atriyovetriküler blok, supravetriküler ve vetriküler prematüre atım ve bradiritim teşhis edildi. Dirofilariasis i sıklıkla erkek köpekleri etkilediği () çalışmada Dirofilariasis taısı koula tüm köpekleri erkek cisiyette olması ile doğrulamış oldu. Ülkemizde Veterier Hekimlikte geriye döük kayıtlardaki yetersizlikler, tutula kayıtlarda bir örekliği olmaması, çalışma koularıda braşlaşmaı gerçekleşmemiş olması ve uzu yıllar içide hastaları değerledire ekipteki değişiklikler bu retrospektif çalışmadaki aa sıırlayıcı faktörler olmuştur. Souç olarak, suula çalışmada kalp hastalıklarıı taısal sürecide kliik muayee yaıda; elektrokardiyografi, toraks radyografisi ve ekokardiyografii birlikte değerledirilmesii gerektiği ve özellikle geriatrik hastalarda ruti kardiyak kotrolleri öemli olduğu kaısıa varıldı. Teşekkür Hastaları Doppler değerledirilmeleride desteği içi Dr. Yusuf Şe e teşekkür ederiz. Kayaklar. Boo JA (0): Veteriary Echocardiography, d Editio, WileyBlackwell, USA.. Borgarelli M, Häggström J (00): Caie degeerative myxomatous mitral valve disease: Natural history, cliical presetatio ad therapy. Vet Cli North Am Small Aim Pract, 0, 5.. Buchaa JW, Bucheler J (995): Vertebral scale system to measure caie heart size i radiographs. J Am Vet Med Assoc, 0, Buchaa JW (999): Prevalece of cardiovascular disorders I: PR Fox, D Sisso, NS Moise (Eds), Textbook of Caie ad Felie Cardiology: Priciples ad Cliical Practice, WB Sauders, Philadelphia. 5. Calvert CA, Jacobs GJ, Smith DD ve ark. (000): Associatio betwee results of ambulatory electrocardiography ad developmet of cardiomyopathy durig logtermfollowup of doberma pichers. J Am Vet Med Assoc,, 9.. Ciha H, Yılmaz Z (0): Bursa daki köpeklerde kalp hastalıklarıı prevalası. Uludag Uiv J Fac Vet Med, 0, Crosara S, Borgarelli M, Perego M ve ark. (00): Holter moitorig i dogs with myxomatous mitral valve disease. Aust Vet J, 88, Çakıroğlu D, Meral Y, Bakırel U ve ark. (009): Cardiac trophoi levels i dogs with dilated cardiomyopathy. Kafkas Üiv Vet Fak Derg, 5, Çolakoğlu EÇ, Sahal M (05): Compariso of ihospital ad hour ambulatory electrocardiography i dog with heart disease. Aim Health Prod Hyg,, Detweiler DK, Lugibühl H, Buchaa JW ve ark. (98): The atural history of acquired cardiac disability of the dog. A NY Acad Sci, 7, 89.. Detweiler DK, Patterso DF (95): The prevalece ad types of cardiovascular disease i dogs. A New York Acad Sci, 7, 85.. Disatia S (00): Myxomatous değeerative mitral valve disease: A update. Thai J Vet Med, 0, Ferasi L, Crews L, Biller DS ve ark. (0): Risk factors for coughig i dogs with aturally acquired myxomatous mitral valve disease. J Vet Iter Med, 7, 89.. Fuetes VL, Johso LR, Deis S (00): BSAVA Mauel of Caie ad Felie Cardiorespiratory Medicie, d Editio, WileyBlackwell, USA. 5. Glowaski MM (00): Aesthesia for the geriatric patiet, Tufts Aimal Expositio, North Grafto.. Göül R, Or ME, Dodurka T (00): Köpeklerde gözlee kardiyak büyümeleri elektrokardiyografik olarak belirlemesi. Turk J Vet Aim Sci,, Hase DE, Craig CS, Hodeghem LM (990): Stretchiduced arrhythmias i the isolated caie vetricle. Circulatio, 8, Hasso K, Haggstrom J, Kvart C ve ark. (005): Iterobserver varıabılıty of vertebral heart sıze measuremets ı dogs wıth ormal ad elarged hearts. Vet Radiol,, Haydardedeoğlu AE, Kalıbacak A (05): Geriatrik hasta köpeklerde fiziksel, biyokimyasal ve radyolojik bulguları değerledirilmesi. Atatürk Üiversitesi Vet Bil Derg, 0, Kibar M, Alka Z (005): Evaluatio of radiographical, echocardiographical ad color doppler fidigs of heart diseases i geriatric dogs. Turk J Vet Aim Sci, 9, Kibar M, Oğrak YZ, Apaydı N ve ark. (008): Kagal ırkı köpeklerde dogmasal kalp hastalıklarıda doppler ekokardiografik muayee bulguları. Erciyes Üiv Vet Fak Derg, 5, Lombard CW, Specer CP (005): Correlatio of radiographic, echocardiographic, ad electrocardiographic sigs of left heart elargemet i dogs with mitral regurgitatio. Vet Radiol,, Marti MWS, Stafford MJ (00): Caie dilated cardiomyopathy: A retrospective study of progostic fidigs i 7 cliical cases. JSAP, 5, 8.. MoevaJorda NA, Corcora BM, Frec A ve ark. (00): Sick sius sydrome i ie West Highlad White Terriers. Vet Rec, 8, O Grady MR, O Sulliva ML (00): Dilated cardiomyopathy: A update. Vet Cli Small Aim Pract,, Oliveira P, Domeech O, Silva J ve ark. (0): Retrospective review of cogeital heart disease i 97 dogs. J Vet Iter Med, 5, Oyama MA, Sisso DD, Thomas WP ve ark. (00): Cogeital Heart Disease. 7. I: SJ Ettiger, EC

8 98 Ekrem Çağatay Çolakoğlu Arif Kurtdede Ali Evre Haydardedeoğlu Hadi Alihosseii Doğuka Öze Ece Aydemir Feldma (Eds), Textbook of Veteriary Iteral Medicie. 7th ed., Elsevier, St. Louis. 8. Parker HG, KilroyGly P (0): Myxomatous mitral valve disease i dogs: Does size matter? JVC,, Petrie JP (005): Practical applicatio of holter moitorig i dogs ad cats. Cli Tech Small Aim Pract, 0, Sigh MK, Johso LR, Kittleso MD ve ark. (0): Brochomalacia i dogs with myxomatous mitral valve disease degeeratio. J Vet Iter Med,, 9.. Strasser A, Simuek M, Seiser M ve ark. (997): Agedepedet chages i cardiovascular ad metabolic resposes to exercise i Beagle dogs. J Vet Med Ser A,, 90.. Tidholm A (997): Retrospective study of cogeital heart defects i 5 dogs. JSAP, 8, Tilley LP, Smith FWK, Oyama MA ve ark. (008): Maual of Caie ad Felie Cardiology. th Editio, Sauders, USA.. Ware WA (0): Cardiovascular Disease i Small Aimal Medicie, d Editio, Maso Publishig, USA. Geliş tarihi: /Kabul tarihi: Yazışma adresi: Dr. Ekrem Çağatay Çolakoğlu, Akara Üiversitesi Veterier Fakültesi İç Hastalıkları Aabilim Dalı, Akara, Türkiye colakoglu@akara.edu.tr