Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi: Ulusal ve Uluslararası Vergi Hukukunda Alınan Önlemler

Transkript

1 Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Nüsret - Semahat Arsel Uluslararası Ticaret Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Vergi Hukuku Konferansları Serisi - 2 International Tax Law Conference Series - 2 Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi: Ulusal ve Uluslararası Vergi Hukukunda Alınan Önlemler Preventing Tax Avoidance: National and International Tax Law Measures Editör / Editor: Prof.Dr. Billur YALTI Beta

2 Yay n No : Bask - Ağustos STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da- t m A.Ş. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.Ş. Bask - Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: Başakşehir/İSTANBUL Kapak Tasar m : Veysel Coşkun Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 ÖNSÖZ Bu kitap, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi nin, Nüsret-Semahat Arsel Uluslararası Ticaret Hukuku Merkezi ile işbirliği halinde, 3 Kasım 2011 tarihinde İstanbul da gerçekleştirdiği İkinci Uluslararası Vergi Konferansında sunulan ve tartışılan tebliğlerin derlendiği bir çalışmadır. Kitap, konferans konusuna uygun bir biçimde, Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi ni ele almaktadır. Konferans konusunun belirlenmesinde, vergiden kaçınma kavramının çokça kullanılmasına karşın içeriğinin belirsizliği, vergi mükellefinin vergiyi azaltmak veya ortadan kaldırmak için sergilediği çeşitli davranış modellerinin hukuken birbirlerinden ayırt edilmesi zorunluluğu, vergiden kaçınmaya karşı ülke sınırları içinde ve sınır aşan hallerde gösterilen çeşitli reaksiyon biçimlerinin tartışılmasının gerekliliği etken olmuştur. Uluslararası vergi çevrelerinin, vergiden kaçınma olgusunu ve bununla mücadele yöntemlerini 2000 li yıllarda daha da çok mercek altına almış olması da bir diğer etkendir. Konferans, vergiden kaçınmanın kavramsal ve anayasal sınırlarının belirlenmesi, ulusal hukuklarda uygulandığı şekliyle vergiden kaçınmayı önleyici genel ve özel düzenlemelerin karşılaştırmalı bir biçimde değerlendirilmesi ve sınır ötesi işlemlerde vergiden kaçınmaya yönelik yaklaşım ve uygulamaların tartışılması amacıyla tasarlanmıştır. Konferansta sunulan tebliğler, hem karşılaştırmalı vergi hukuku hem de uluslararası vergi hukuku açısından çok zengin ve nitelikli bilgi birikimini bütünleştirmiştir. Bu çerçevede, elinizdeki eser, temel bir başvuru kaynağı mahiyetinde olacaktır. Bu esere değerli tebliğleri ile katkıda bulunan Prof. Dr. Daniel Gutmann, Prof. Dr. Mustafa Akkaya, Prof. Dr. Daniel Deak, Prof. Dr. Nihal Saban, Prof. Dr. Nurettin Bilici, Prof. Dr. Dennis Weber ve Prof. Dr. Adolfo Martin Jimenez e içten teşekkürlerimi sunuyorum. Konferansta değerli katkısı olan Prof. Dr. Pasquale Pistone ye ayrıca teşekkür ediyorum. Konferansta oturum başkanlığı yapan sevgili meslektaşlarım Prof. Dr. Binnur Çelik, Prof. Dr. Esra Ekmekçi, Prof. Dr. Gülsen Güneş

4 IV ve Prof. Dr. Elif Sonsuzoğlu na teşekkürü borç biliyorum. Tebliğlerin çevirisinde büyük emeği olan Yrd. Doç. Dr. Selçuk Özgenç, Yrd. Doç. Dr. Gülşen Gedik, Yrd. Doç. Dr. Nuray Aşçı Akıncı, Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Akçaoğlu ve Ar. Gör. Gamze Gümüşkaya ya teşekkür borçluyum. Konferansın organizasyonunda idari görev alan Gülçin Ataklı ya da teşekkür etmek isterim. Konferansta soru ve yorumlarıyla katkıda bulunan bütün katılımcılara da ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Yaratılan ve yazılan her düşüncenin yeni sorulara ve yeni cevaplara yol açacağına olan inancımla, kitabın vergi hukuku alanında çalışan akademisyenler, yargıçlar ve uygulamacılara faydalı olmasını diliyorum. Prof. Dr. Billur Yaltı Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi 9 Temmuz 2014, Rumeli Feneri

5 PREFACE This book is a study which compiles the papers which were presented and discussed in the Second International Tax Law Conference organized in 3 November 2011 in Istanbul by Koç University Law School, in cooperation with the Dr. Nüsret -Semahat Arsel International Business Law Implementation and Research Center. The book discusses Prevention of Tax Avoidance as the title of the conference suggests. Though frequently used, the vagueness of the concept of tax avoidance, the necessity to legally differentiate various behaviors demonstrated by the taxpayer in order to diminish or eliminate taxes, and the necessity to discuss various types of reactions against tax avoidance within the country borders and in cross border situations were the main factors affected the determination of the conference title. Moreover, the fact that international tax circles have been paying more attention on tax avoidance and the methods against it during 2000 s was also another driving factor for the title selection. The conference was designed to determine the conceptual and constitutional limits of tax avoidance, to discuss general and special anti-avoidance rules as regulated in national laws under a comparative law perspective, and to discuss the approaches and practices targeting the tax avoidance in cross-border cases. The papers presented in the conference gathered a highly qualified knowledge in terms of comparative tax law and international tax law. Within this context, this book will be a basic source of reference. I would like to present my sincere gratitude to Prof. Dr. Daniel Gutmann, Prof. Dr. Mustafa Akkaya, Prof. Dr. Daniel Deak, Prof. Dr. Nihal Saban, Prof. Dr. Nurettin Bilici, Prof. Dr. Dennis Weber and Prof. Dr. Adolfo Martin Jimenez who have contributed to this book with their valuable papers. I would also like to thank Prof. Dr. Pasquale Pistone for his esteemed contribution in the conference. My dear colleagues Prof. Dr. Binnur Çelik, Prof. Dr. Esra Ekmekçi, Prof. Dr. Gülsen Güneş

6 VI and Prof. Dr. Elif Sonsuzoğlu who acted as the chairs of the conference sessions deserve my acknowledgment. I owe special thanks to Assist. Prof. Dr. Selçuk Özgenç, Assist. Prof.Dr. Gülşen Gedik, Assist. Prof. Dr. Nuray Aşçı Akıncı, Assist. Prof. Dr. Ertuğrul Akçaoğlu and Gamze Gümüşkaya who contributed to the translation of the texts. I would also like to thank Gülçin Ataklı who provided administrative support for the organization of the conference. Furthermore, I would like to present my special thanks to all participants who contributed the conference with their questions and observations. With all my belief that the ideas created and written will always trigger new questions and new answers, I hope this book will be useful for scholars, members of jurisdiction and practitioners who work in the field of fiscal law. Prof. Dr. Billur Yaltı Koç University, Faculty of Law 9 July 2014, Rumeli Feneri

7 İÇİNDEKİLER CONTENTS Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi: Ulusal ve Uluslararası Vergi Hukukunda Alınan Önlemler Preventing Tax Avoidence: National and International Measures Önsöz... III Preface...V İçindekiler / Contents...VII Vergiden Kaçınmanın Tanımlanması... 1 Prof. Dr. Daniel Gutmann (Çeviren: Yrd.Doç.Dr. Selçuk Özgenç) Defining Tax Avoidance Prof. Dr. Daniel Gutmann Vergi Borcunu Etkileme Çabalarının Anayasal Vergilendirme İlkeleri Karşısındaki Konumu Prof. Dr. Mustafa Akkaya Status of Efforts to Affect the Tax Obligation under the Constitutional Principles on Taxation Prof. Dr. Mustafa Akkaya Macar Vergi Hukuku nda Hukukun Kötüye Kullanılması Prof.Dr. Daniel Deak (Çeviren: Ar. Gör. Gamze Gümüşkaya) Abuse of Law in Hungarian Taxation Prof. Dr. Daniel Deak Vergi Usul Kanunu 3,B,1 in -neliği Prof. Dr. Nihal Saban What is the being of Article 3, B, 1 of the Tax Procedural Law? Prof. Dr. Nihal Saban

8 VIII Türk Hukukunda Vergiden Kaçınmayı Önleme Amaçlı Özel Düzenlemeler Prof. Dr. Nurettin Bilici Special Rules Aimed at Preventing Tax Avoidance in Turkish Law Prof. Dr. Nurettin Bilici Avrupa Vergi Hukukunda Hukukun Kötüye Kullanılması: Genel Bir Bakış ve Avrupa Birliği Adalet Divanı nın Dolaysız ve Dolaylı Vergi İçtihatlarında Bazı Yeni Eğilimleri Prof. Dr. Dennis Weber (Çevirenler: Yrd. Doç. Dr. Gülşen Gedik - Yrd. Doç. Dr. Nuray Aşçı Akıncı) Abuse of Law in European Tax Law: An Overview and Some Recent Trends in the Direct and Indirect Tax Case Law of the Court of Justice of the European Union Prof. Dr. Dennis Weber Ulusal Hukuktaki Genel Vergiden Kaçınmayla Mücadele Hükümleri ve Vergi Anlaşmaları Prof. Dr. Adolfo Martín Jiménez (Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Akçaoğlu) Domestic General Anti-Avoidance Clauses and Tax Treaties Prof. Dr. Adolfo Martín Jiménez Vergi Anlaşmalarında Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi: Anlaşma Alışverişi Örneğinde Türkiye Uygulaması Prof. Dr. Billur Yaltı Anti-Avoidance under the Tax Treaties: The Turkish Practice in Case of Treaty Shopping Prof. Dr. Billur Yaltı