İMMUN HEMOLİTİK. Prof. Dr. Yeşim AYDINOK. Pediatrik Hematoloji B.D. E.Ü.. Kan Merkezi

Transkript

1 İMMUN HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI Prof. Dr. Yeşim AYDINOK Ege Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Pediatrik Hematoloji B.D. E.Ü.. Kan Merkezi

2 Transfüzyon Reaksiyonları Enfeksiyon İmmun Enfeksiyon dışı İmmun olmayan Hemolitik Humoral Hücresel Hemolitik değil TA-GVHH Eritrosit Lökosit Trombosit İmm. Hemol. Transf. Reak. Akut Geç NHFTR PTP Allerjik/Anaflaktik TRALI

3 SHOT Serious Hazards of Transfusion ( ) Total IBCT U&I HSE ATR HTR TRALI PTP TA GVH TTI TA CO TAD Ölüm Major Minor Total IBCT: Incorrect blood component transfusion, U&I: Unnecessary and inappropriate, HSE: Handling and storage errors, ATR: Acute transfusion reaction, HTR: Hemolytic transfusion reaction TRALI: Transfusion related acute lung injury, PTP: Post transfusion purpura, TA-GVHD:Transfusion associated graft versus host disease, TTI: Transfusion transmitted infections, TACO: Transfusion associated circulatory overload, TAD: Transfusion associated dyspne

4 major kan grup sistemleri ABO sistemi A, B, AB, O Rh sistemi D minor kan grup sistemleri (n>600) Rh subgrupları C, c, E, e Diğer minör gruplar M, N, S, Kell, Duffy, Kidd...

5 Klinik önemi olan kan gruplarında rölatif r antijenite *

6 İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Alıcı plazma antikorları X Donör eritrositleri İzoaglütininler (anti-a, anti-b) Allo-antikorlar (anti-d, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S) Donör plazma antikorları(tdp, Tromb.) X Alıcı eritrositleri İzoaglütininler (anti-a, anti-b) Donörler arası uyumsuzluk İzoaglütininler (anti-a, anti-b) Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Alıcı plazma antikorları X Donör eritrositleri Allo-antikorlar (anti-d, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S)

7 Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Primer İmmun Yanıt IgG IgG IgM IgG 3-7 gün birkaç hafta veya ay anti-d, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S IgG Sekonder İmmun Yanıt Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Allo-antikorlar; alıcı plazmasında antikor tarama ile saptanırlar zaman içinde yıkılır ve zayıflar, bu nedenle gözden kaçabilirler alıcının yaşam boyu bu Ag (-) ERT alması sağlanmalıdır

8 Geç İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi IgG dalak karaciğer IgG C4 + C2 C1q Aktive C1 C4bC2a C3 konvertaz C3 C4bC2aC3b Opsonin Fagosit C3a C3b

9 Akut İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi C1q Aktive C1 C3 Opsonin Fagosit C4 + C2 C4bC2a C3 konvertaz C3a C4bC2aC3b C3b C5a Anaflatoksin C5 konvertaz C5b C6 C7 C8 C9 MAC mast hücrelerinden histamin / serotonin salınımı Hemolizin

10 Akut İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi Koag.sistem aktivasyonu YDİP FXII Kallikrein-kinin Fibrinoliz C5a C5b-C9 mast hücre Histamin Serotonin intra- vaskuler hemoliz düz kas kontraksiyonu bronkopsazm IL-1, IL-6, IL-8, TNF ateş hipotansiyon T-B hücre aktivasyonu endotelial hücre hasarı Bradikinin Kallidin Arteriolar dilatasyon Kapiller permeabilite artışı Hipotansiyon Renal, pulmoner, splanktik cilt kapillerlerinde vazokonstriksiyon Norepinefrin

11 Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu Semptom ve Bulguları Ateş Bulantı / Kusma Titreme Göğüs/karın/sırt ağrısı Anksiyete Dispne/Takipne Taşikardi Yaygın kanama Hipotansiyon Flushing Oligüri/anüri Hemoglobinüri Şok

12 Geç hemolitik transfüzyon reaksiyonu Semptom ve Bulguları Nedeni bilinmeyen ateş Hemoglobin değerlerinde erken düşüş Hafif sarılık (transfüzyondan 1 hafta sonra) Hemoglobinüri görülebilir

13 İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Ayırıcı Tanı Septik şok Anaflaktik reaksiyon TRALI Hemolizli eritrosit susp. uygulanması Mekanik Termal Kontaminasyon

14 İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi Transfüzyonu durdurulur Damar yolu açık tutulur Hastanın post transfüzyon EDTA lı ve düz kan örneği kan torbası ve seti kan merkezine gönderilir

15 İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi Testler Hasta örneği Pre-tx Post-tx tx CM kanı Donör Tx Ünite Hemoglobinemi X* x DAT x x x ABO-Rh Rh(D) x x x x Ab tarama (İAT)( x x Bakteriyel kültk ltür x x Serbest Hb Haptoglobin LDH Bilirubin (ind.) Hemoglobinüri Pre-tx hasta plazması Post-tx hasta plazması Çapraz karşılaştırma DAT(+) ise elüsyon/antikor tanımlama, İAT (+) ise antikor tanımlama yapılır

16 İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi antikor tarama, DAT ve çapraz karşılaştırma negatif İmmun hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi sürüyorsa 2 hafta sonra antikor tarama tekrarlanır Hasta tanımlama hatası, örnek karışıklığı, hatalı etiketleme başka bir hasta hatalı transfüzyon riski taşıyor mu? tüm kayıtlar ve sonuçlar gözden geçirilir tüm değerlendirme sonuçları rapor halinde klinisyene verilir

17 Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu yönetimiy Monitorizasyon (KN, SS, KB, CVP,idrar, kan gazı) Hipotansiyon derhal düzeltilir Sıvı desteği (%0.9 NaCl) Katekolaminler (adrenalin iv infüzyonu) Dopamin < 2-5 mikrogram/kg/dk (?) Asidoz düzeltilir NaHCO 3 (dikkat!) Solunum desteği Oksijen / PPV Diürez > 2 ml/kg/sa. (18-24 sa.) Frusemid 1-2 mg/kg Koagulasyon sistem aktivasyonu (PZ,PTZ,Fibrinojen,Tromb., Hb) TDPL, Trombosit süsp., kriyopresipitat, ERT Kortikosteroid, antihistaminik, parasetamol

18 İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Önlenmesi Örnek kan alınması Hastanın doğru tanımlanması Örneğin doğru etiketlenmesi KAN BANKASI Hasta örneğinde 3 günden eski olmamalı ABO-Rh(D) Antikor tarama (+) ise tanımlama yap hasta kartı düzenle Önceki kayıtlar Donör kanında ABO-Rh(D) iki ayrı kontrol Transfüzyonun başlatılması Transfüzyonun izlemi Yatakbaşı ABO kontrol Komponentin görünümü Hasta ve ürün bilgileri uyumu Hastanın doğru tanımlanması Transfüzyon öncesi çapraz karşılaştırma Test sonuçları 2 farklı tekn. tarafından değerlendirilir Banka çıkış işlemi 3. bir tekn. tarafından yapılır

19