ISSN: 2342-0251 THE ANALYSIS OF THE RELATION BETWEEN THE READING HABITS OF THE PRESERVICE TEACHERS OF THE TURKISH LANGUAGE AND THEIR EMPATHIC SKILLS 1 Türkçe Öğretmei Adaylarıı Okuma Durumları ile Eşduyumsal () leri Arasıdaki İlişkii İcelemesi Emie AKYÜZ 2 Abstract Violece ad aggressio as a critical problem are icreasig day by day i may parts of the life. The basic fuctios of the Turkish laguage lesso are educatig, socializig the people; gettig them to acquire ability for establishig impressive commuicatio ad gettig them sesitive to those aroud. I this cotext, the purpose of gettig studets to gai the readig culture is oe of the major purposes of educatio of the Turkish laguage. For this reaso, i this study, it has bee researched the circumstaces of the preservice teachers of Turkish laguage ad their ability for empathy ad has bee aalyzed whether there is a relatio betwee them, or ot. This research is a quatitative study that the relatio betwee the circumstaces of the preservice teachers of Turkish laguage ad their empathic skill has bee examied. The participats of the research are 123 preservice teachers who study i 1st ad 3rd grade at Gazi Uiversity, Gazi Faculty of Educatio, the Departmet of the Turkish Laguage i the 2012-2013 Sprig term. Durig the data collectio, Empathic Skill Scale developed by Üstü Dökme (1988) ad the questioaire costituted by scaig the literature ad composed of the questios o determiig the readig habits of the preservice teachers has bee used. For the aalysis of the data, the packaged software SPSS 17 has bee utilized. Key words: Readig, empathy skill, the preservice teachers of Turkish laguage. Özet Etkili iletişim kurma ve eşduyum (empati) becerisi kazaamaya bireylerde oluşa bir toplumda, bireyleri soru çözme beceriside yoksu olmalarıda kayaklaa şiddet ve saldırgalık olayları kaçıılmazdır. Buula birlikte şiddet ve saldırgalık, öemli bir soru olarak yaşamı birçok alaıda her geçe gü artmaktadır. Türkçe dersii temel işlevleri kişileri eğitme, sosyalleştirme, olara etkili iletişim kurma becerisi edidirme ve çevresidekilere karşı duyarlık kazadırmadır. Bu bağlamda öğrecilere okuma kültürü edidirmek amacı, Türkçe eğitimii e temel amaçları arasıda yer alır. Bu edele bu çalışmada Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları ile eşduyum becerileri araştırılmış ve buları arasıda ilişki olup olmadığı icelemiştir. Bu araştırma, Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları ile eşduyumsal becerileri arasıdaki ilişkii icelediği icel bir çalışmadır. Araştırmaı katılımcıları, Gazi Üiversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi bölümüde 2012-2013 yılı Bahar döemide 1 ve 3. sııfta okuya 123 Türkçe öğretmei adayıdır. Verileri toplamasıda Üstü Dökme (1988) tarafıda geliştirile Ölçeği ile alayazı taraarak oluşturula ve öğretme adaylarıı okuma durumlarıı belirlemeye yöelik sorularda oluşa sormaca kullaılmıştır. Verileri çözümlemeside SPSS 17 paket programıda yararlaılmıştır. Araştırmada Türkçe öğretmei adaylarıı öemli bir bölümü e so bir ay ya da daha uzu süre öce bir kitap bitirdiğii, kütüphaede adire yararladığıı ve okumaya güde yarım saatte az zama ayırdığıı belirtmiştir. Hiç kitap okumadığıı ve kitap okumakta zevk almadığıı belirte Türkçe öğretmei adayları bulumaktadır. Buula birlikte yei çıka kitapları takip etmediğii belirte katılımcıları sayısıı çokluğu da dikkat çekicidir. Katılımcılara uygulaa sormacada yer ala maddelere verile yaıtlar ile eşduyumsal beceri düzeyleri arasıda ise geel olarak belirgi bir ilişki bulumadığı soucua ulaşılmıştır. Aahtar sözcükler: Okuma, eşduyum becerisi, Türkçe öğretmei adayları. 1 Bu makale, araştırmacıı 6. Uluslararası Türkçei Eğitimi ve Öğretimi Kurultayı (4-6 Temmuz 2013, Niğde) da ayı başlıkla suduğu bildirii geliştirilmesiyle oluşturulmuştur. 2 Arş. Gör.Akara Üiversitesi, e-posta: emieak100@gmail.com
82 82 Emie AKYÜZ 1. Giriş Çağımızda, duygu ve düşüce boyutuyla eğitilmiş, iletişim becerileri yetki, yaratıcı ve duyarlı bireylere gereksiim duyulmaktadır (Sever, 2006: 21). Acak şiddet ve saldırgalık, öemli bir soru olarak yaşamı birçok alaıda her geçe gü artmaktadır. Kitle iletişim araçlarıa yasıya şiddet olayları icelediğide, soruları kayağıda düşüce ayrılıklarıı yaıda dili etkili kulla(a)mama, dolayısıyla etkili iletişim kur(a)mama olduğu da görülebilir. Kavcar (1999:1) a göre çağdaş eğitimi temel işlevi, topluma sağlıklı bir biçimde uyum sağlayabilmeleri içi isaları etkilemek, düü koruyarak yarıı güve altıa almaktır. Bireyi bilgi ile doatmakta çok oa kedi kedie bilgi edime yollarıı öğretmeyi amaçlaya çağdaş eğitim, bireyde sağlıklı düşüme ve doğru alama yeteeklerii geliştirilmesii ister (Şimşek,1983: 36). Dil eğitimii temel amacı ise, kişileri düşüme ve temel iletişim becerilerii geliştirmektir. Çükü bireysel ve sosyal bakımda kişiliği degeli olarak gelişmeside dili büyük payı vardır. (Kavcar, 1999: 142). Bu bağlamda dil üzeride çalışmak isa üzeride çalışmak demektir (Bamberger, 1990: 2). Dil ve kişiliği dizge içide geliştirmei e etkili araçlarıda biri okumadır. İyi kitaplar, geç okurları modeller ve ideallere, sevgi, güvee ola iç gereksiimlerii karşılarlar, geçleri kişiliğii geliştirme ve düya hakkıda geel bir kavram oluşturmalarıı sağlama kousuda eğitimi hedeflerie ulaşılmasıı desteklerler. İsaı dil gücüü yoksullaşmasıyla birlikte geel etelektüel güçlerii de yoksullaşmasıa okuma yeteeğii artırılması ile karşılık verilebilir. Yapıla araştırmalar dil yeteeklerii azalmasıı, isai usurları zayıflattığıı; eşduyum ve paylaşma yeteeklerii azalttığıı göstermektedir (Bamberger, 1990: 2). Başka bir deyişle okuma, bilişsel yarar sağlamaı yaıda iletişim ve eşduyum becerilerii gelişimii de destekler. İletişim, e geel ve yalı taımıyla duygu, düşüce, bilgi, haber ve becerileri paylaşılması; bireyler arasıda duyguda, düşücede, tutumda ortak bir payda yaratılması sürecidir (Sever, 1998: 1). Dökme( 2005: 156), üç tür iletişim olduğuu belirterek bu iletişim türlerii şu şekilde açıklar: 1. Çatışmalı İletişim 2. Çatışmasız İletişim 3. Eşduyumsal (empatik) İletişim Çatışmalı iletişim kurmaya çalışa taraflar hem yeterli bilgi ediemezler hem de yalız kalırlar. Çatışmasız iletişimde taraflar birbirlerie yeterli bilgi aktarabilirler acak yie de yalızdırlar. Eşduyumsal iletişimde ise hem yeterli bilgi aktarımı olur hem de taraflar yalız kalmazlar. Ayrıca eşduyum, kişilerarası iletişimi kolaylaştırır. Çok bilie empati sözcüğü Türk Dil Kurumu Gücel Türkçe Sözlüğü içide duygudaşlık olarak, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü- Sosyal Bilimler(2011: 411) de ise eşduyum olarak yer almaktadır. Bu çalışmada, söz kousu kavram içi TÜBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü- Sosyal Bilimler de bulua eşduyum sözcüğüü kullaımı yeğlemiştir.
Türkçe Öğretmei Adaylarıı Okuma Durumları ile Eşduyumsal () leri Arasıdaki İlişkii İcelemesi 83 Rogers (1962) eşduyumu karşıdaki kişii duygu ve düşücelerii kedii (-miş gibi) algılamak, kedii karşıdaki kişii yerie koymak biçimide taımlar (Rogers da aktara Alver, 1998 : 93). Başka bir deyişle, bir isaı kedisii karşısıdakii yerie koyarak ou duygularıı ve düşücelerii doğru biçimde alaması eşduyum olarak adladırılır. Eşduyum, duyarlık gerektirir. Öreği çocuklara kötü davraa ya da geelde saldırga ola kişileri çevrelerideki isalarla eşduyum kurma olasılıkları düşüktür (Dökme, 2005: 135-149). Araştırmalara göre (Chlopa vd., 1985; Brems, 1988) eşduyumu, kedii açma, toplumsallaşma, sosyal duyarlık ve topluma uyum ile olumlu ilişkisi vardır. Chopla ve arkadaşlarıı çalışmasıda (1985) suç işlemiş kişileri eşduyumsal ilgi ve becerilerii, suç işlememiş kişilere orala daha düşük olduğu belirtilmiştir (Chopla vd. ile Brems de aktara Dökme, 2005: 149). Eşduyumsal becerisi gelişmiş ola birey, kedisii diğerlerii yerie daha rahat koyabilir ve oları duygularıı daha rahat hissedebilir. Bemerkezcilikte uzaklaşır, isalara yardım etme isteği gelişir ve buda dolayı da çevresidekilere yöelik olumsuz davraışlar sergilemek yerie, olarla daha işbirlikçi ve dostça ilişkiler içide olur. Eşduyumsal davraış, bireyi çevresie karşı saldırga, kırıcı, fiziksel güç kullaıcı, alay edici, küçük düşürücü, our kırıcı, dışlayıcı davraışlarda uzak olmasıı sağlar (Dökme, 1988). Geel olarak eğitimi amaçları düşüüldüğüde bu özellikleri bireylere kazadırılması amaçlaa özelliklerde olduğu, öğrecileri bu itelikleri kazaması içi okuma kültürü edimesii Türkçe eğitimii temel amaçlarıda olduğu görülür. Bireyleri okuma eylemiyle ilgili olarak edidikleri becerileri, toplumda bir yaşama biçimie döüşmesi, okuma kültürü olarak adladırılır. Türkçe öğretimide, okuma kültürü edimiş düşüe-duyarlı birey yetiştirmek, öğretmeleri temel amacı olmalıdır (Sever, 2013: 10-23). Okuma alışkalığı yaratma ve geliştirmede Türk toplumu açısıda belirleyicii öğretme olduğu söyleebilir. Başka bir deyişle okuma alışkalığı kazaılmasıda ve okuma kültürüü ediilmeside temel işlev yüklee kişi öğretmedir. Bu aahtar öğe, öğrecii okuma alışkalığı geliştirmeside güçlü bir modeldir. Dolayısıyla öğretmei, istekli bir okuyucu olması, diğer bir deyişle kedisii bu alışkalığa sahip olması gerekmektedir (Yılmaz, 2007). Bu çalışmada, Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları ile eşduyumsal becerileri araştırılmış ve buları arasıdaki ilişki icelemiştir. Öğretmeler, yukarıda da belirtildiği gibi kitap okuma kültürü edimiş olması beklee kişilerdir. Bir aadili eğitimi dersi öğretmei olarak Türkçe öğretmelerii, bu kültürü öğrecileri de edimesii sağlayacak e öemli öğe olduğu söyleebilir. Buula birlikte eşduyumsal eğilim ve beceri de Türkçe öğretmei adaylarıı sahip olması gereke özelliklerdedir. Bu çalışma, Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumlarıı ve okuma durumlarıyla eşduyumsal becerilerii arasıdaki ilişkii icelemesi amacıı taşımaktadır. Bu geel amaç doğrultusuda aşağıdaki sorulara yaıt aramıştır: Türkçe öğretmei adaylarıı eşduyumsal beceri düzeyleri; 1. E so e zama bir kitap bitirdiklerie, 2. Kitap okumaya bir güde ayırdıkları süreye, 3. Kütüphaede e sıklıkla yararladıklarıa, 4. Ayda kaç kitap okuduklarıa, 5. Yılda kaç kitap okuduklarıa, 6. Kitap okumakta zevk alıp almadıklarıa,
84 84 Emie AKYÜZ 7. E çok yerli/yabacı yapıt okumayı seçmelerie, 8. Yei çıka kitapları takip edip etmediklerie göre alamlı bir farklılık göstermekte midir? Yötem Araştırma, Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları ile eşduyumsal becerileri arasıdaki ilişkii icelediği icel bir çalışmadır. Eşduyumsal eğilim, bireyi başkalarıı yaşatılarıı ve duygularıı alama ve hissetme potasiyelidir (Kaya ve Siyez, 2010: 113). Eşduyumsal beceri ise; bireyi diğer isaları algılarıı ve tutumlarıı doğru olarak alaması ve geribildirim verebilmesidir (Pek vd., 2001). Eşduyumsal eğilim, bu araştırmaı kapsamıa alımamakla birlikte, çalışmada geribildirim vermeyi de içere eşduyumsal beceri kavramı ile Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları betimsel bir alayışla ele alımıştır. Araştırmaı evrei Türkçe öğretmei adaylarıdır. Öreklem grubuu ise Gazi Üiversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümüde 2012-2013 yılıı Bahar döemide 1. sııfta okuya 47 öğreci (% 38,2) ve 3. sııfta okuya 76 öğreci (% 61,8) olmak üzere toplam 123 kişi (=123) oluşturmaktadır. Öreklem grubuu 83 ü kadı (% 67,5), 40 ı erkek (% 32,5) tir. Tablo 1. Katılımcıları sııf düzeyie ve cisiyete göre dağılımı. Sııf Düzeyi f % 1. Sııf 47 38,2 3. Sııf 76 61,8 Cisiyet f % Kadı 83 67,5 Erkek 40 32,5 Katılımcılara, öğretme adaylarıı okuma durumlarıa yöelik sorularda oluşa sormaca ile Dökme (1998) tarafıda geliştirile Ölçeği sııf ortamıda uygulamıştır. Verileri kişisel olarak değerledirilmeyeceği, verile durumları herkes içi doğru bir yaıtıı olmayacağı, kedilerii asıl görüyorlarsa ve ölçekte yer ala durumlara ilişki kedi yaıtları e olursa bua uygu seçeeği işaretlemeleri vurgulamış, özellikle yaıtlarıı gizli kalacağı belirtilmiş ve süre kısıtlaması yapılmayarak yeterli süre taımıştır. Dökme (1998) tarafıda geliştirile Ölçeği 6 farklı durum ve her durumla ilgili 12 maddede oluşmaktadır. Verile durum ifadeleride, o durum içi belirtile kişii ağzıda bir soru dile getirilmektedir. Katılımcılarda, her durum içi belirtilmiş 12 maddede kedilerii yaıt olarak verebileceklerii düşüdükleri 4 maddeyi işaretlemeleri istemiştir. Öğretme adaylarıı okuma durumlarıa yöelik sorularda oluşa sormaca ise alayazı taraarak oluşturulmuştur.
Türkçe Öğretmei Adaylarıı Okuma Durumları ile Eşduyumsal () leri Arasıdaki İlişkii İcelemesi 85 Verileri çözümlemeside SPSS 17 paket programıda yararlaılmıştır. Ölçek puaı ile sormacada yer ala maddeler arasıda istatistiksel olarak alamlı fark buluup bulumadığıı araştırılmasıda değişkeleri ormallik dağılımıı sağlamaması edeiyle parametrik olmaya Kruskal-Wallis H Testi ve Ma- Whitey U testleri kullaılmıştır. Çalışmada alamlılık düzeyi (α) 0,05 kabul edilmiş ve aaliz soucu hesaplaa p değerleri 0,05 ile karşılaştırılmıştır. Bu araştırmada, ölçme araçlarıı amaca uygu olduğu, katılımcıları soruları içtelikle yaıtladıkları, öreklem grubuu (=123) çalışmaı kapsamıı karşılayacak itelikte ve icelikte olduğu varsayılmıştır. Eşduyum isa iletişimii oldukça öemli bir bileşeidir, acak deeysel çalışmalarla saptaması da oldukça güçtür (Gülsere, 2001: 144). Buula birlikte, yapıla çeşitli araştırmalarda, çok sayıda değişke ile eşduyumsal beceri ve eğilim arasıda ilişki bulumuştur. Bu değişkelerde bazıları, kişii kedie yöelik saygı düzeyi, evcil hayva beslemek gibi kişisel ilgilere yöeliktir. Yapıla araştırmalarda elde edile bulgular, kişileri ilgi alaları ile eşduyumsal eğilim ve becerileri arasıda ilişki olduğuu göstermektedir (Dökme, 2005). Bu çalışmada öreklem grubuu oluştura öğretme adaylarıı okuma dışıdaki kişisel ilgilerie yöelik bir araştırma yapılmamıştır. Araştırma, öreklem grubuu (=123) ölçme araçlarıa verdikleri yaıtlar, ölçme araçlarıı sıadığı özellikler, toplaa sayısal verileri güveirliği ve geçerliği ile sıırladırılmıştır. Ayrıca veri toplama ölçeği ve sormaca tekiğii özellikleri de bu araştırmaı sıırlılıklarıdadır. Bulgular ve Yorumlar Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumlarıı araştıra sormacada yer ala soruları yaıtları ile eşduyumsal beceri pualarıı ilişkisie yöelik bulgular ve bulgularla ilgili yorumlar aşağıdaki gibidir: Tablo 2. E so kitap bitirme zamaı ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Kruskal-Wallis H testi souçları. Ölçeği Puaı E so e zama bir kitap bitirdiiz? So 1 hafta içide 52 64,75 1 hafta öce 37 56,66 1 ay ve daha uzu zama öce 34 63,60 Chip Square 1,208 0,713
86 86 Emie AKYÜZ Tablo 3. Kitap okumaya bir güde ayrıla zama ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Kruskal-Wallis H testi souçları Kitap okumaya bir güde e kadar zama ayırırsıız? Chi- Square p Ölçeği Puaı 0-0.5 saat 34 58,87 0.5-1 saat 44 63,76 1-2 saat 32 65,23 2 saatte çok 12 50,71 1,844 0,605 Sormacada yer ala E so e zama bir kitap bitirdiiz? sorusua öğrecileri 52 si so 1 hafta içide yaıtıı vermiştir. Ayı soruya 1 hafta öce ya da 1 ay ve daha uzu zama öce yaıtıı vere öğrecileri toplam sayısı ise 71 dir (Çizelge 2). Kitap okumaya bir güde e kadar zama ayırırsıız? sorusuu ise 44 kişi 0.5-1 saat olarak yaıtlamıştır. Bu soruyu 0-0.5 saat olarak yaıtlaya 34, 1-2 saat olarak yaıtlaya 32 öğreci bulumaktadır. Kitap okumaya 1 güde 2 saatte çok zama ayırdığıı belirte öğreci sayısı 12 dir (Çizelge 3). Bu maddeleri yaıtlarıı eşduyumsal beceri puaı ölçeğide alıa pualar ile istatiksel sıaması soucuda alamlı bir fark bulumamaktadır (p>0.05). Buula birlikte Çizelge 3 e göre e yüksek eşduyumsal beceri puaı ortalamasıı (65,23) güde 1-2 saat kitap okuduğuu belirte öğrecilere ait olduğu görülmektedir. E düşük beceri puaı ortalamasıı güde 2 saatte çok kitap okuduğuu belirte öğrecilere ait olması ve Çizelge 2 deki dağılım ise verimli okuma kavramıı düşüdürmektedir. Kitap okumaya ayrıla zamaı fazla olması gibi durumlar okuma eylemii verimli olarak yapıldığıı ya da yapılmadığıı göstermeyebilir. Diğer tarafta ölçek puaları ile sormacaı sözü geçe maddeleride alıa yaıtlar arasıdaki ilişki arasıda alamlı bir fark bulumaması, eşduyumsal beceri ile e so bir kitap bitirme zamaı ve bir güde kitap okumaya ayrıla zama arasıda bir ilişki kurulmasıı egellemektedir. Tablo 4. Ayda okua kitap sayısı ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Kruskal-Wallis H testi souçları. Ölçeği Puaı Ayda kaç kitap okursuuz? 0 kitap 7 61,00 1-5 arası 103 61,09 6-11 arası 13 69,73 Chi- Square p 0,684 0,710 Tablo 5. Yılda okua kitap sayısı ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Ma-Whitey U testi souçları Ölçeği Puaı Yılda kaç kitap okursuuz? 1-5 arası 12 34,63 6-11 arası 51 31,38 Ma-Whitey U p 274,500 0,581
Türkçe Öğretmei Adaylarıı Okuma Durumları ile Eşduyumsal () leri Arasıdaki İlişkii İcelemesi 87 Çizelge 4 ve 5 te görüldüğü gibi, öğrecileri bir ayda ve bir yılda kaç kitap okuduklarıyla ilgili maddelerde ilkii araştırma grubuu tamamıı (=123) yaıtlamasıa karşı ikicisii 63 kişii yaıtladığı gözlemiştir. Her iki maddei yaıtlarıı da ölçek pualarıyla ayrı ayrı istatiksel sıaması soucuda alamlı bir fark bulumamaktadır (p>0.05). Tablo 6.Kitap okuma eğilimi ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Ma- Whitey U testi souçları Kitap okumakta zevk alır mısıız? Ma-Whitey U p Ölçeği Puaı Evet 109 62,71 Hayır 14 56,46 685,500 0,537 Tablo 7.okua kitap türü ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Ma- Whitey U testi souçları. Ölçeği Puaı Aşağıdaki yapıtlarda hagisii e çok okursuuz? Yerli yapıtlar 100 59,00 Yabacı yapıtlar 18 62,31 Ma-Whitey U p 849,500 0,705 Araştırma grubuu (=123) büyük çoğuluğu (109 kişi) kitap okumakta zevk aldığıı belirtmiştir. Buula birlikte kitap okumakta zevk almadığıı belirteleri sayısı 14 tür. Kitap okumakta zevk aldığıı belirteleri Ölçeğide aldıkları puaları sıra ortalaması (62,71), kitap okumakta zevk almadığıı belirte Türkçe öğretmei adaylarııkide (56,46) yüksektir (Çizelge 6). Katılımcıları 118 ii verdikleri yaıtlara göre çoğuluk (100 kişi) yerli yapıtları daha çok okumaktadır. 18 öğrecii yabacı yapıtları daha çok okuduğuu belirttiği ilgili maddede, daha çok yabacı yapıtları okuya öğrecileri ölçek pualarıı (62,31) daha çok yerli yapıtları okuya öğrecilerde (59,00) az farkla daha yüksek olduğu görülmektedir. Acak bu maddeleri istatiksel sıamasıda da alamlı farklılıklar bulumamaktadır (p>0.05).
88 88 Emie AKYÜZ Tablo 8. yei çıka kitapları takip etme davraışı ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Ma-Whitey U testi souçları. Ölçeği Puaı Yei çıka kitapları takip eder misiiz? Evet 73 61,51 Hayır 50 62,72 Ma-Whitey U p 1.789,000 0,853 Tablo 9. kütüphaede yararlama sıklığı ile eşduyumsal beceri puaı arasıdaki ilişkiye yöelik Kruskal-Wallis H testi souçları. Kütüphaede e sıklıkla yararlaırsıız? Chi- Square p Ölçeği Puaı Her hafta 50 67,81 Her ay 34 61,51 Nadire 39 54,97 2,850 0,240 Çizelge 8 de Türkçe öğretmei adaylarıı yei çıka kitapları takip edip etmedikleri ile ilgili soruya verdikleri yaıtlar ile Ölçeğide aldıkları pualar görülmektedir. Bua göre katılımcıları 73 ü yei çıka kitapları takip ettiklerii belirtirke 50 si takip etmediklerii belirtmiştir. İstatiksel sıama souçlarıa göre iki grubu eşduyumsal beceri puaları arasıda alamlı fark bulumamakla birlikte(p>0.05) e temel amacı okuma kültürü edimiş, düşüe ve duyarlı birey (Sever, 2013: 23) yetiştirmek ola Türkçe dersii araştırmaya katıla öğretme adaylarıı yarıya yakııı yei çıka kitapları takip etmemeleri dikkat çekicidir. Buula birlikte kütüphaede e sıklıkla yararladıkları ile ilgili soruya, katılımcıları 39 u adire yaıtıı vermiştir (Çizelge 9). Her hafta kütüphaede yararladığıı belirte öğrecileri (50 kişi) ölçekte aldıkları pua (67,81) ilgili soruyu yaıtlaya diğer katılımcılarıkide yüksektir. Her ay kütüphaede yararladığıı belirte 34 katılımcıı Ölçeğide aldıkları pua (61,51) ise adire kütüphaede yararladığıı belirte katılımcıları puaıda (54,97) daha fazladır. Bua karşı istatiksel sıama souçlarıda bu soruları yaıtlarıyla da Ölçeğide alıa pualar arasıda alamlı bir farklılık bulumamaktadır. Souç, Tartışma ve Öeriler Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları ile eşduyumsal becerilerii araştırıldığı ve buları arasıdaki ilişkii icelediği çalışmaı soucuda katılımcılara uygulaa sormacada yer ala maddelere verile yaıtlar ile eşduyumsal beceri düzeyi arasıda geel olarak belirgi bir ilişki bulumadığı soucua ulaşılmıştır. Çalışmada Ölçeği, yetişkilerde eşduyumu davraışa döüşme düzeyii ölçmektedir. Buula birlikte -giriş ve yötem bölümleride de belirtildiği gibieşduyumsal beceri, eşduyumu davraışa döüşmesi alamıa gelmekte ve eşduyumsal becerii kişisel ilgiler, kedie saygı, duyarlık, çevre, yaş gibi birçok değişkele ilişkili
Türkçe Öğretmei Adaylarıı Okuma Durumları ile Eşduyumsal () leri Arasıdaki İlişkii İcelemesi 89 olarak gelişme gösterebileceği bilimektedir. Bu bağlamda, Türkçe öğretmei adaylarıı kitap okuma durumları ile eşduyumsal becerileri arasıdaki durumu etkileye başka değişkeleri olabileceği söyleebilir. Araştırmaı, eşduyum kurma potasiyeli alamıa gele eşduyumsal eğilim ölçeğiyle de yapılması, eşduyum ve kitap okuma arasıdaki ilişkiyi daha açık ortaya koyabilir. Yapılacak çalışmalarda daha çok öğretme adayıa ulaşılarak katılımcı sayısıı artırılması yararlı olacaktır. Türkçe öğretmei adaylarıı okuma durumları, okuma kültürü edimiş olmaları kadar verimli ve işlevsel okumaları da öemlidir. Ayrıca okua yapıtları itelikleri, eşduyum becerisi gibi birçok beceriyi etkileyebilir. Katılımcıları okumayı asıl değerledirdiklerii de araştırmaı souçlarıı etkilemiş olabileceği düşüülmektedir. Katılımcıları okuma durumlarıyla ilgili olarak ise: Türkçe öğretmei adaylarıı öemli bir bölümüü e so bir ay ya da daha uzu süre öce bir kitap bitirdiğii, kütüphaede adire yararladığıı ve okumaya güde yarım saatte az zama ayırdığıı belirtmesi, bu öğretme adaylarıı okuma alışkalıklarıı zayıf olduğu düşücesie yol açmaktadır. Hiç kitap okumadığıı ve kitap okumakta zevk almadığıı belirte Türkçe öğretmei adaylarıı olması beklemeye bir souçtur. Buula birlikte yei çıka kitapları takip etmediğii belirte katılımcıları sayısıı çokluğu da dikkat çekicidir. Türkçe dersii amaçları düşüüldüğüde, bu dersi öğreticilerii kedilerii taşımadıkları amaçlara öğrecilerii ulaşması içi içtelikle emek vermesii gerçekçi olmayacağı söyleebilir. Türkçe öğretme adaylarıı iletişim kurma yeterlikleri, sosyal beceri ve uyum düzeyleri kousuda yapılacak araştırmaları, bu alada oluşturulacak eğitim programlarıa ve öğretmeleri meslek yaşamlarıdaki hizmet içi kurslara katkı sağlayabileceği düşüülmektedir. Kayakça Alver, B. (1998). Bireyleri uyum düzeyleri ile empatik becerileri arasıdaki ilişkiler. (Yayımlamamış yüksek lisas tezi), Atatürk Üiversitesi, Erzurum. Bamberger, R. (1990). Okuma alışkalığıı geliştirme. (Çev.: Begü Çapar). Akara: Kültür Bakalığı Yayıı. Dökme, Ü. (1988). Empatii yei bir modele dayaarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi, Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21, 1-2. Dökme, Ü. (2005). İletişim çatışmaları ve empati. İstabul: Sistem Yayıcılık. Gülsere, Ş. (2001). Eşduyum (Empati): Taımı ve kullaımı üzerie bir gözde geçirme, Türk Psikiyatri Dergisi, 12 (2), 133-145. Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Akara: Egi Yayıevi.
90 90 Emie AKYÜZ Kaya, A., Siyez, D. (2010). KA-Sİ Çocuk ve ergeler içi empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güveirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125. Pek, H., Kuğuoğlu S., Yıldırım, Z., Çıar, N.(2001). Çocuklara bakım vere hemşireleri empatik becerileri, Hemşirelik Formu Dergisi, 4(4-5), 37-41. Sever, S. (1998). Dil ve iletişim (Etkili yazılı ve sözlü alatım). Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 31 (1), 51-66. Sever, S. (2006). Çocukla yazısal iletişim. Çocuk ve İlkgeçlik Edebiyatı Kurultayı (11-12 Kasım 2005- Bildiri Kitabı), Maltepe Üiversitesi Yayıları: İstabul. Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: TUDEM. Şimşek, R. (1983). Çağdaş eğitimde aadilii yeri. Türk Dili (Dil Öğretim Özel Sayısı), 379-380, 36-39. Türk Dil Kurumu gücel Türkçe sözlük <http://www.tdk.gov.tr>. Türkiye Bilimler Akademisi Türkçe bilim terimleri sözlüğü- Sosyal bilimler. (2011). Akara. Yılmaz, B. (2007). Okuma alışkalığı ve öğretme. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Soruları Toplatısı, 133-142. Akara: MEB Yayıları.