İnsan Kaynakları Web Sitelerinde Yer Alan Hemşire İş İlanlarının İncelenmesi *

Transkript

1 Web siteleride hemşire iş ilaları ARAŞTIRMA İsa Kayakları Web Siteleride Yer Ala Hemşire İş İlalarıı İcelemesi * A Evaluatio of Job Advertisemets for Nurses o Websites of Huma Resources Feride Eşki Bacaksız1, Betül Sömez2 1 2 İstabul Üiversitesi Florece Nightigale Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelikte Yöetim Aabilim Dalı, İstabul İstabul Üiversitesi İstabul Tıp Fakültesi Hastaesi, Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü, İstabul ÖZET GİRİŞ: Türkiye de hemşire yetersizliğide sıkça söz edilmekle birlikte, hagi alalarda ve hagi itelikte hemşirelere gereksiim duyulduğua yöelik yeterli veri bulumamaktadır. AMAÇ: Bu çalışma, Türkiye de isa kayakları web siteleride yayımlaa iş ilalarıı iceleerek, hagi çalışma alalarıda hagi iteliklerde hemşire aradığıı belirlemesi amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Çalışma taımlayıcı ve kesitsel iteliktedir. Çalışmada Türkiye deki isa kayakları siteleride e fazla bilie üç taeside, 24 Eylül 2013 tarihide yayıda ola ilalar hemşire aahtar sözcüğü ile taradı. Toplam 750 iladaki veriler gruplaarak bilgisayar ortamıa aktarıldı. IBM SPSS Statistics 21 programı aracılığıyla betimleyici ve karşılaştırmalı aalizler gerçekleştirildi. BULGULAR: İlaları büyük çoğuluğuda tam zamalı olarak (98,5), hastaelerde (66,4) ve yata hasta servisleride (41,9) çalışacak hemşireler aramaktadır. İlaları 4,1 ide herhagi bir meslek kriteri belirtilmemişke, meslek kriteri araa ilaları bazılarıda yalızca hemşire veya sağlık memuru (70,7) olma araırke bazılarıda hemşire ve sağlık memuru olmaı yaıda diğer sağlık meslek üyelerii de (24,8) başvurabileceği belirtilmiştir. İlaları 80,8 ide eğitim, 41,2 side deeyim ölçütü aramamaktadır. İlaları 61,7 side iş taımı bulumakla birlikte, buları 81,9 uda verile bilgiler iş taımı olarak değerledirilemeyecek iteliktedir. SONUÇ: Elde edile souçlara göre; hemşire iş ilalarıı, iş taımı ve araa itelikler açısıda yetersiz olduğu, hemşire gereksiimi edeiyle eğitim ve deeyimi öemsemediği, hemşirelik işi yapmaları içi diğer meslek üyelerii de aradığı söyleebilir. Aahtar kelimeler: Hemşire, iş ilaı, istihdam alaları, isa kayakları web siteleri ABSTRACT INTRODUCTION: It is ofte stated that there is a shortage of urses i Turkey, however there is o data relatig to how urses are employed or the quality ad umber of urses that are eeded. AIM: This study was performed i order to idetify the areas of busiess where urses are eeded the most ad assess the required qualificatios through a aalysis of job advertisemets i Turkey. METHODS: This is a descriptive ad a cross-sectioal study. Advertisemets published by three widely kow job search egies i Turkey o the 24th of September 2013 were scaed usig the keyword urse. The data were gathered from 750 advertisemets, ad the grouped ad aalyzed. Evaluatio of data was carried out through the usig of descriptive ad comparative aalysis via SPSS software. RESULTS: I the majority of the advertisemets, urses were workig full-time (98.5). for hospitals (66.4) ad ipatiet services (41.9) Whilst o vocatioal criteria were metioed i 4.1 of the advertisemets, some of them stated that urses/health officers (70.7), ad other health professios (24.8) were wated. May advertisemets did ot state a miimum level of educatio (80.8) ad experiece (41.2). However, most of them icluded a job descriptio (61.7), ad the iformatio give i as may as 81.9 of these ads was sufficiet to be treated as a job descriptio. CONCLUSION: Accordig to the results, it is evidet that the cotets of job advertisemets are lackig i certai areas, specifically i terms of detailed job descriptios ad ecessary qualificatios. Educatio ad experiece are ot cosidered too importat due to the ursig shortage ad people from other professios are employed i place of professioal urses. Key words: Nurse, job advertisemet, employmet areas, huma resources website * Bu çalışma; Aralık 2013 tarihleri arasıda İstabul Üiversitesi Kogre ve Kültür Merkezide düzelee I. Uluslararası Katılımlı Ulusal Hemşirelikte Yöetim Sempozyumuda sözel bildiri olarak suulmuştur. Geliş Tarihi / Arrival Date: Kabul tarihi / Date of Acceptece: İletişim / Correspodig author: Betül Sömez, İstabul Üiversitesi İstabul Tıp Fakültesi Hastaesi, Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü, İstabul E-posta / betulsmz@yahoo.com Sayı / Number: 3 Cilt / Volume: 1 Yıl / Year: 2014 e-issn: x doi: /shyd Sayı / Number: 3 Cilt / Volume: 1,

2 GİRİŞ Yirmici yüzyılı e öemli buluşlarıda biri sayıla iteret çeşitli alalarda değişimlere yol açmakta, örgütsel süreçlerde bu değişimde payıı almaktadır. Örgütleri temel süreçleride biri ola işe alım da itereti etkisi ile geleeksel yötemlerde sıyrılarak yei bir yüze kavuşmaktadır (Dulkadiroğlu ve Altudemir, 2013). Daha öceleri gazete ilaları, çalışa isa gücüü referasları, bireysel başvurular ve kariyer güleri gibi yötemleri kullaa örgütler, güümüzde iş göre temii içi iterete başvurmaktadır (Jase ve ark., 2005). Ayı şekilde iş arayalar da iş fırsatlarıı ve açık pozisyoları iterette izlemektedir. İterette işe alım, 90 lı yılları ortalarıda itibare kabul görmeye başlamış, öceleri özellikle bilgi tekolojileri alaıdaki adayları bulumasıda kullaılmıştır. Bu ilaları, maliyetleri düşürmesi, süreci hızladırması ve daha büyük bir aday havuzua erişim sağlaması gibi yararları edeiyle farklı sektörlerde isa kayakları yöeticileri tarafıda da beimseerek, kullaımı yaygılaşmıştır (Pearce ve Tute, 2001; Parry ve Tyso, 2008). İterette işe alım, küreselleşe düyaı arta rekabetçi işgücü pazarıda itelikli adayları buluması ve işe alımasıda işverelere yardım ede ucuz, uygu ve yeilikçi bir yol olarak kabul görmektedir (Hogler ve ark., 1998). Örgütler, açık pozisyoları ila etmek ve itelikli adayları kedilerie çekmek amacıyla giderek arta oralarda itereti kullamaktadır (Pearce ve Tute, 2001; Stoe ve ark., 2006). Örgütler, kedi kurumsal web sayfalarıda isa kayakları bölümü oluşturarak iş başvurularıı alabilmekte ya da bu işi profesyoel olarak yapa isa kayakları web siteleri üzeride işgöre bulma yoluu seçebilmektedir. Böylece zamaa ve mekâa bağlı olmaksızı potasiyel isa kayaklarıa ulaşabilmekte ve oları isa kayakları politikaları kousuda bilgiledirebilmektedir (Öksüz, 2011). Her iki yötemide birbirie göre avataj ve dezavatajları bulumaktadır. Örgütleri kedi web sayfalarıda başvuru kabul etmesiyle, adaylara kurumu geel yapısı ve isa kayakları politikası kousuda daha fazla bilgi suma olaağı yaratılmakta (Öksüz, 2011), isa kayakları web sitelerii kullaılması özellikle küçük işletmeler içi daha geiş bir aday havuzua ulaşma kousuda büyük yararlar sağlamaktadır. Ayrıca isa kayakları web siteleri adaylar içi zama açısıda tasarruf sağlamasıı yaıda ayı ada birde fazla iş içi başvuru yapabilme ve başvuruları eşzamalı olarak takip edebilme şası da yaratmaktadır (Güler, 2006; Göçgü, 2006). İteret üzeride yayımlaa ilalarda çoğulukla boş iş pozisyoları, iş taımları, kurumu kültürü ve marka kimliği, çalışalara sağlaa olaaklar gibi bilgiler yer almaktadır (Stoe ve ark., 2006). Böylece örgütler iş ilalarıda hem kedileri hem de yapılacak iş ve bu iş içi araa adayları özellikleri hakkıda pek çok bilgiye yer vermektedir. Diğer tarafta ilalarda yer ala bilgiler adaylar açısıda da ilaı vere örgütü asıl bir işvere olabileceği kousuda öemli ipuçları sumaktadır. Bu ipuçları da adayları kuruma başvuru kousudaki kararlarıı öemli ölçüde etkileyebilmektedir (Öksüz, 2011). Sağlık gibi işgücü bulma sıkıtısı yaşaa bir sektörde, itelikli adayları buluması, hızla istihdam edilerek örgüte kazadırılması ve örgütte tutulması çok öemlidir. Değişe toplumsal diamikler doğrultusuda sağlık hizmetie ola talebi artması işgücü kıtlığıı da beraberide getirmekte, sağlık bakım orgaizasyoları da bu kıtlığı aşabilmek içi daha geiş ölçekli coğrafi bölgelerde adaylara ulaşım sağlaya, düşük maliyetli ve hızlı bir yötem olarak e-işe alım uygulamalarıa başlamaktadır (Gautham, 2005). Yurt dışıda hizmet göstere isa kayakları web sitelerii çeşitli türleri bulumaktadır. Bularda bazıları tüm sektörlerde ilalara yer verirke bazıları da belirli alalarda özelleşmiştir. Tüm düyada taıa bazı siteleri kedi içleride sağlık sektörü içi açtıkları özel alaları yaı sıra (Öreği, viz.healtcare.moster.com, healthcare.career. builder.com ve hotjobs.yahoo.com/healthcare.) yalızca sağlık sektörü içi ilaları yer aldığı isa kayakları web siteleri de bulumaktadır. Gautham (2005) bu web sitelerii şu şekilde açıklamaktadır: Ülke çapıda sağlık sektörü içi çeşitli idari, profesyoel ve tekik iş ilaları verile siteler (Öreği, healthcarejobstore.com; jobsciece.com, medhuters.com), Belirli bir bölge, eyalet veya şehir içi çeşitli idari, profesyoel ve tekik iş ilaları vere siteler (Öreği, missourihealthcarejobs.com), Sağlık sektörüü spesifik bir kolua ait ilalar vere siteler (Öreği, hastaeler içi hospitaljobsolie.com ya da biyofarmasötik sektör içi medzilla.com), Belirli bir meslek grubuu hedef ala siteler (Öreği, hemşireler içi urserecruiter.com), Yöetsel pozisyolar içi ila verile siteler (Öreği, ache.org), Yei mezular içi kariyer başlagıç siteleri (Öreği, campus-m.com), Çeşitli etik kökelerde iş arayalara yöelik siteler (Öreği, imdiversity.com, ihispao.com). Türkiye de işvereler ve iş arayaları e sık başvurduğu siteleri başıda ise kariyer.et, yeibiris.com, xig.com, moster.com, secretcv.com gibi siteler gelmektedir. Bu sitelerde tüm sektörlerde çeşitli pozisyolar içi ilalar yer almakla birlikte, sağlık profesyoelleri içi çeşitli sektör ve pozisyolarda da ilalar bulumaktadır. Ayrıca kamuya ait bir kurum ola İş ve İşçi Bulma Kurumu da iskur.gov.tr adresi üzeride iş ilaları yayılamakta ve iş başvurusu almaktadır. Tüm buları yaıda saglikis.com isimli isa kayakları sitesi yalızca sağlık sektörüde işvere ve iş arayaları buluşturmakta, hemsireyiz.biz isimli hemşire platformu da olie olarak hemşire iş ilaları yayılamaktadır. 113

3 Curti ve Simpso (2000), hemşire ilaı vere örgütleri diğerlerii arasıda sıyrılarak adayları kedilerie çekmeleri içi bazı öeriler getirmektedir. Yazarlara göre ilalar, aşağıda yer ala sorulara yaıt vermelidir: Hemşireleri çalışma ortamları ile ilgili bilgi vermelidir. Öreği, hemşirelik bakımıyla ilgili kararlar asıl alımaktadır? Hemşireleri desteklemek içi uzma hemşireler var mıdır? Hemşireleri profesyoel gelişimleri öcelikli midir? Sedika var mıdır? İş paylaşımları asıldır? Kurumda hemşireler değer görür mü? Hemşirelik vizyo ve misyou edir? Bular kurumu vizyo ve misyou ile e ölçüde örtüşür? Kurumu hemşirelik hizmetleri yöeticisi kimdir ve hemşirelik ile ilgili kararlarda yetkisi e düzeydedir? Hemşirelik araştırmaları desteklemekte midir? Kurumda etik komite var mıdır ve hemşireler buu bir parçası mıdır? Kurumu coğrafi koumu ve hizmet sağladığı üfusu özellikleri asıldır? Kurumu çalışalarıa sağladığı özlük hakları ve sosyal olaakları asıldır? Çocuklar, yaşlılar, egelliler içi yardımlar ve eğitim yardımları var mıdır? Kuruma oryatasyoda e gibi bir süreç izlemektedir? Kurumuuz bir eğitim hastaesi/kurumu mudur? Kurumuuzu akreditasyo durumu edir? Hemşireleri akreditasyo stadartları çerçeveside ve öteside gereksiimleri elerdir? Hemşireleri eğitim düzeylerie göre ücretledirme farklılıkları asıldır? Kurumda hemşireleri kariyer geliştirme olaakları asıldır? Yazarlar, kurumsal web sayfasıda kilit koumdaki hemşire çalışaları özgeçmişlerii yer almasıı ve kurumu örgütsel yapılaması ile bilgiler içermesii, ayrıca web sitesie göderile özgeçmişlere 24 saat ya da daha kısa sürede yaıt verilmesii öermektedir (Curti ve Simpso, 2000). Türkiye de kamu ağırlıklı olarak yürütüle sağlık hizmetleride 1990 lar sorasıda özel sektörü payı artmıştır. Türkiye de özel sektörde çalışa hemşire işgücü, uzu çalışma saatleri, vardiyalı çalışma, düşük ücret ve terfi olaağıı olmaması, iş güvecesii olmaması gibi edelerle yüksek devir hızıa sahiptir (Sürer, 2009). Hemşirelik hizmetii çoğuluğu hâle kamuya ait yataklı kurumlarıda verilmekte, istihdam ise 14 Temmuz 1965 tarihli 657 sayılı Devlet Memurları Kauu a göre kamu görevlisi olarak atamayla sağlamaktadır. Buula birlikte, so yıllarda 657 sayılı Kauu 4-B maddesie göre kurumlar kedilerie ait ila verebilmekte, acak araa itelikler açısıda kauda belirtile hükümlere atıf yapılmaktadır (Devlet Memurları Kauu, 1965). Türkiye de hemşire ilaları ile ilgili yapıla çalışma bulumadığı içi çalışmamızı bu aladaki yazıa katkı sağlayacağı düşüülmektedir. YÖNTEM Araştırmaı amacı: Bu çalışma, Türkiye deki isa kayakları web siteleride yayımlaa iş ilalarıı iceleerek, hagi çalışma alalarıda ve hagi iteliklerde hemşire aradığıı belirlemesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaı türü: Araştırma taımlayıcı ve kesitsel iteliktedir. Araştırmaı öreklemi: Türkiye de faaliyet göstere çok fazla sayıda isa kayakları web sitesi olmakla birlikte, hepsie ulaşmak zama ve maliyet zorluğu yaratmasıı yaıda, ilaları yielemesii arttıracağıda araştırmada, Türkiye i e çok bilie isa kayakları web siteleride üç taesi dikkate alımıştır. Araştırmada bu web siteleride yer ala ilalar arasıda, 24 Eylül 2013 tarihide, hemşire aahtar kelimesi ile tarama yapılmış ve 790 ilaa ulaşılmıştır. Bu ilalar arasıda hemşire kelimesi geçtiği hâlde hemşirelikle ilgili olmaya veya birde fazla arama motoruda yayımda ola 40 ila çalışmaya dâhil edilmeyerek, 750 hemşire iş ilaı çalışmaı öreklemii oluşturmuştur. Verileri toplaması ve değerledirilmesi: Araştırmaı yapıldığı üç isa kayakları web sitesideki ilalarda yer ala bilgiler şu şekilde başlıkladırılmıştır: A sitesi: Şehir/ülke, persoel sayısı, geel itelikler, iş taımı ve firmaı eklediği diğer bilgiler (pozisyo tipi, eğitim seviyesi, tecrübe vb.) B sitesi: İş taımı, ek bilgiler (iş alaı, çalışma şekli, deeyim, çalışma yeri, sektör, eğitim durumu vb.) C sitesi: Sektör, il, persoel sayısı, araa itelikler Araştırmacılar tarafıda her üç isa kayakları web siteside yer ala ila içeriği ortak başlıklar altıda grupladırılarak veri toplama formu oluşturulmuştur. Form, iş araya kurumu özelliklerii (şehir, sektör vb.), işi kedisii özelliklerii (pozisyo, persoel sayısı, iş taımı vb.) ve başvuracak adayda araa özellikleri, (meslek, eğitim, deeyim vb.) belirlemeye yöelik üç bölümde oluşmuştur. Verileri aalizide betimleyici aalizler (sayı, yüzde) ve parametrik olmaya karşılaştırmalı aalizler (ki-kare) kullaılmıştır. Araştırmaı etik yöü: Araştırmaı verilerii topladığı isa kayakları web siteleride yer ala bilgiler geel kullaıma açık olup, çalışmada herhagi bir kurum adıa yer verilmemiştir. Araştırmaı sıırlılıkları: Araştırmada elde edile souçlar çalışmaı yapıldığı isa kayakları web sitelerideki ilalar ve araştırmaı yapıldığı tarih ile sıırlıdır. Dolayısı ile araştırmaı yapıldığı isa kayakları web siteleride yayılamaya ya da araştırmaı yapıldığı tarihte sora yayıa alıa ilalar çalışmaı kapsamı dışıdadır. 114

4 BULGULAR Araştırmada, A siteside 359 (47,9), B siteside 247 (32,9), C siteside ise 144 (19,2) ila icelemiştir. Bu ilalarda 44 farklı şehirde hemşire aramakla birlikte e fazla İstabul (55,7; :418), Akara (7,7; :58) ve Atalya da (4,7; :35) çalışmak üzere hemşire aramaktadır. Hemşire araya kurumlar saç ekim merkezide (0,1; :1), tüp bebek merkezlerie (0,7; :5), evde bakım merkezleride (0,4; :3) tıp merkezlerie (2,8; :21) kadar çeşitlemekle birlikte, e fazla ila verile yerler arasıda ilk sırayı hastaeler (66,4; :498), ikici sırayı iş yerleri (11,5; :86) üçücü sırayı da okullar (5,3; :40) almaktadır. İlaları 739 uda (98,5) tam zamalı çalışacak hemşire araırke 11 ilada yarı zamalı ya da döemsel (1,5) çalışacak hemşire aradığı belirtilmiştir. İlaları 69,6 sıda (=522) işe alıacak persoel sayısı belirtilmemekte, persoel sayısı belirtile ilaları (=228) çoğuda pozisyo içi bir kişi (79,4; :181) araırke 33 taeside 2-5 kişi (14,5), 14 taeside ise 10 ve daha fazla sayıda kişi (6,1) aradığı bildirilmiştir. Tablo 1: İş İlalarıı Pozisyolara Göre Dağılımı (N:750) İla verile pozisyo Çeşitli servislerde hemşire İş yeri hemşiresi Yoğu bakım hemşiresi Ameliyathae hemşiresi Eğitim hemşiresi Yöetici hemşire Meslek öğretmei İfeksiyo kotrol hemşiresi Diğer İlalarda çoğulukla, yataklı tedavi kurumlarıı çeşitli servisleride (41,9) ya da yoğu bakım (12,4) ve ameliyat odası (9,9) gibi özellikli birimleride çalıştırılmak üzere hemşire aradığı saptamıştır. Kurumları yalızca 5,3 ü (:40) yöetici pozisyouda (alt, orta ya da üst düzey) hemşire aramaktadır. Ayrıca çeşitli sektörlerde firmaları işyeri hemşiresi (12,4) aradığı ya da özel sağlık meslek liseleride meslek derslerii vermek üzere meslek öğretmei (3,2) aradığı saptamıştır (Tablo 1). Tablo 2: İş İlalarıda Araa Geel Ölçütler ,9 12,4 12,4 9,9 7,7 5,3 3,2 1,9 5,3 Araa Ölçüt Meslek (95,9; :719) Hemşire/sağlık memuru Hemşire ve diğerleri* Hemşire hariç ,7 24,8 0,4 Eğitim (19,2; :144) Lise ve ö lisas Ö lisas ve lisas Lisas ve üzeri ,3 36,8 54,9 Yaş (2,5; :19) E fazla 25 E fazla 35 E fazla ,3 63,2 10,5 Deeyim (58,8; :441) 1-2 yıl arası 3-4 yıl arası 5 yıl ve üzeri Süre belirtilmemiş ,2 7,9 2,0 38,8 Cisiyet (4,1; :31) Kadı Erkek ,4 22,6 *İlalarda yazıldığı şekilde; hemşire, sağlık memuru, ebe, acil tıp tekisyei, paramedik, aestezi tekikeri, çevre sağlığı tekisyei 115

5 İlaları büyük çoğuluğuda meslek ölçütüü var olduğu (95,9) ve çoğuda yalızca hemşire ya da sağlık memuru (73,7) olmaı istediği, 24,8 ide ise hemşire ve sağlık memuru olmaı yaıda ebe (:123), paramedik ve acil tıp tekisyei (:118), aestezi tekisyei ve çevre sağlığı tekisyei gibi diğer sağlık meslekleride (:34) adayları da başvurabileceği belirtilmiştir. Ayrıca bazı ilalarda (:3) araa pozisyo olarak hemşire ya da sağlık memuru olmayaları, yai yalızca diğer sağlık meslek üyelerii başvurabileceği belirtilmiştir (Tablo 2). İlalarda eğitim ölçütüü varlığı iceleirke, eğitim düzeyi açısıda lise, ö lisas, lisas, lisasüstü, doktora öğrecisi ya da mezuu olma şeklide hepsii birde yer aldığı ilalar herhagi bir eğitim ölçütü yok olarak değerledirilmiştir. Eğitim ölçütüü belirtildiği ilaları (:144) 12 side adayları lise veya ö lisas mezuu olması istemekte (lisas mezuu olma aramamakta), 53 üde ö lisas ve lisas mezuu olması istemekte (lise mezuu olma yeterli görülmemekte), 79 uda ise e az lisas mezuu olma koşulu aramaktadır (Tablo 2). İlaları çok azıda (2,5; :19) yaş ölçütüe yer verilmiş olup bu ilalarda çoğulukla adayları e fazla 35 yaşıda (63,2) olması istemektedir. Deeyim ölçütüe yer verile ilalarda (58,8), çoğulukla 1-2 yıl arası deeyimi (51,2) aradığı belirtilmiş, 171 ilada ise (38,8) deeyimli olmak istediği hâlde süresi belirtilmemiştir. İlaları küçük bir bölümüde cisiyet ölçütü yer almış (4,1; :31) ve çoğulukla adayları kadı olmasıı (77,4) istediği belirtilmiştir (Tablo 2). İlalarda yer ala iş taımları icelediğide, çoğu ilada site içeriğide yer ala iş taımı bölümü dolu (61,7; :463) olmakla birlikte, bu bölümde yer ala sözleri içeriği icelediğide, büyük çoğuluğu iş taımı olarak yeterli olmadığı (81,9; :379) bulumuştur. Tablo 3: Adaylarda Araa Geel Koşullar (N=750) Belirli bir bölgede ikamet ediyor olma Kurumu lojma olaağı suuyor olması Bilgisayar kullaabilme Vardiyalı/esek çalışma saatlerie uyum Sertifika sahibi olma Askerlik ile ilişiği olmama Seyahat egeli olmama Ehliyet sahibi olma/aktif araç kullaabilme Yabacı dil bilme Sigara kullamama ,5 19,7 16,1 15,9 13,6 11,2 9,2 8,5 5,2 2,5 Tablo 3 te yer ala bilgiler icelediğide adaylarda e sık belli bir bölgede ikamet etme (26,5) koşulu araırke, kurumları 19,7 sii adaylara lojma olaağı suduğu belirlemiştir. Ayrıca kurumları bilgisayar kullaabilme (16,1), vardiyalı ya da esek çalışma saatlerie uyum gösterme (15,9) ya da sertifika (yoğu bakım hemşireliği, ifeksiyo kotrol hemşireliği, işyeri hemşireliği vb.) sahibi olma gibi özellikler aradığı görülmüştür. Tablo 4: Adaylarda Araa Geel Özellikleri Sektörlere Göre Karşılaştırılması (N=624) Hastae (:498) İşyeri (:86) Okul (:40) Test ve alamlılık değeri Meslek ölçütü var mı? Eğitim ölçütü var mı? Deeyim ölçütü var mı? Cisiyet ölçütü var mı? İş taımı var mı? İş taımı yeterli mi? ,2 14,5 53,4 1,8 53,2 1, ,5 38,4 68,6 11,6 73,3 42, ,5 60,0 72,5 12,5 70,0 7,1 x²=19,150 x²=65,882 x²=11,224 p=0,004 x²=27,780 x²=14,948 p=0,001 x²=99,

6 Adaylarda araa geel özellikleri sektörler ile karşılaştırıldığı Tablo 4 icelediğide karşılaştırıla ölçütler açısıda sektörler arasıda istatistiksel olarak çeşitli düzeylerde alamlı ilişkiler olduğu bulumuştur. Aaliz souçlarıa göre, meslek ölçütü açısıda işyerleri yalızca hemşire veya sağlık memuru olmayı (57,1), hastae (83,9) ve okullara (82,9) göre çok ileri düzeyde alamlı olarak () daha az istemektedir. Eğitim ölçütü açısıda değerledirildiğide ise okul (91,7) ve hastaeler (58,3) içi adayları, lisas ve üzeride eğitim almış olmaları araırke, işyerleride çoğulukla ö lisas ve lisas düzeyide (51,5) eğitim almaı istediği belirlemiştir. Deeyim ölçütüe göre icelediğide; ila vere okulları adaylarda, hastae ve işyerlerie göre istatistiksel olarak ileri derecede alamlı farkla (p<0,01) deeyim aradığı bulumuştur. Cisiyet açısıda icelediğide ise okullar tarafıda verile ilaları tamamıda (100; :5) kadı olma koşulu araırke; kadı aday arama oraı hastaeler içi 66,7 (:6), işyerleri içi 60 bulumuştur (:6). Ayrıca ilalar iş taımları açısıda icelediğide de hastaeler tarafıda verile ilalarda diğerlerie göre istatistiksel olarak ileri derecede alamlı farkla daha az iş taımı olduğu ve var ola iş taımlarıı da çok azıı yeterli itelikleri taşıdığı (1,9) saptamıştır (Tablo 4). Adaylarda araa geel özellikler yataklı tedavi kurumlarıda çalışacak hemşire ve yöeticiler açısıda karşılaştırıldığıda eğitim (x²=2,689) ve meslek (x²=0,620) ölçütleri açısıda istatistiksel olarak alamlı fark buluamazke (p>0,05), deetim ölçütü açısıda yöetici hemşireler lehie istatistiksel olarak alamlı fark saptamıştır (x²=15,472 ). Tablo 5: Hemşire ve Yöetici Hemşire Adaylarıda Araa Kişisel Özellikleri Karşılaştırılması Hastae (:498) İşyeri (:86) Okul (:40) Test ve alamlılık değeri Ekip çalışmasıa yatkılık Etki iletişim kurabilme becerisi Eğitime ve gelişmeye açık olma Hasta merkezli bakım verme Güleryüz ve prezetabl vb. bireysel özelliklere sahip olma ,1 57,6 48,1 36,7 33, ,0 53,5 58,2 50,0 38, ,5 55,0 62,5 50,0 20,0 x²=0,044 p=0,153 x²=0,035 p=0,852 x²=0,286 p=0,592 x²=0,000 p=1,000 x²=5,246 p=0,022 Özel bir kouda deeyim sahibi olma Özel bir kouda eğitim almış olma Sorumluluk sahibi olma Hasta/çalışa güveliğie öem vere, bu kouda bilgi sahibi ,1 14,3 11,5 11, ,4 7,3 13,7 14, ,0 15,0 10,0 10,0 x²=34,696 x²=2,968 p=0,085 x²=0,430 p=0,512 x²=0,663 p=0,415 Plalama ve orgaizasyo yeteeğie sahip olma 61 8,1 31 6, ,0 x²=39,133 Kaliteli hizmet verme Soru çözme becerisie sahip Eğitim ve daışmalık verme Lider özelliği taşıya ,5 4,1 3,5 3, ,3 2,7 0,6 0, ,5 12,5 2,5 37,5 x²=6,937 p=0,008 x²=10,929 p=0,001 x²=1,759 p=0,185 x²=143,

7 Tablo 5 te, öreklemi oluştura tüm ilalarda (N=750) araa özellikleri dağılımıı yaı sıra hemşire ve yöetici hemşire ilalarıda araa kişisel özellikleri karşılaştırılması yer almaktadır. Karşılaştırmada hemşire öreklemi oluşturulurke; işi özelliklerii farklılığı edeiyle işyeri hemşiresi, meslek öğretmei, ifeksiyo kotrol hemşiresi ve diğer şeklide sııfladırıla ilalar aalizde ayrı tutulurke, yalızca çeşitli hemşire, yoğu bakım hemşiresi, ameliyat odası hemşiresi ve diyaliz hemşiresi araa ilalar (:490) karşılaştırmaya dâhil edilmiştir. Kurumları adaylarda aradığı kişisel özellikleri başıda ekip çalışmasıa yatkılık (63,1), etki iletişim kurma becerisi (57,6) ve eğitime ve gelişmeye açık olma (48,1) gelmektedir. İlalarda e az belirtile özellikler ise liderlik özelliği taşıma (3,3), eğitim ve daışmalık verme (3,5) ve soru çözme becerisie sahip olma (4,1) yer almaktadır (Tablo 5). Adaylarda araa kişisel özellikleri pozisyoa göre karşılaştırılmasıda ise güleryüzlü ve prezetabl vb. bireysel özelliklere sahip olma kousuda hemşire ilaları lehie istatistiksel olarak alamlı (p<0,05), özel bir kouda deeyim sahibi olma, plalama ve orgaizasyo yeteeğie sahip olma, liderlik özelliği taşıma açısıda çok ileri derecede alamlı () problem çözme becerisie sahip olma kousuda ise yöetici hemşire ilaları lehie ileri derecede alamlı (p<0,01) fark saptamıştır. TARTIŞMA Araştırmamızda elde edile 790 ila arasıda yieleeler çıkarıldıkta sora kala 750 ila icelemiştir. İlalara ilişki elde edile bulgular çok az sayıda sağlık dışıdaki diğer sektörlerde yapılmış araştırma souçları, ilgili literatür ve yürürlükteki mevzuat ile tartışılmıştır. İlaları 69,6 sıda işe alıacak hemşire sayısı belirtilmemiştir. İlada sayı belirtilmemiş olması edeiyle, ila vere kurumları e kadar hemşireye gereksiim duyduğu belirleemektedir. İlalar, hemşire araa şehirler açısıda değerledirildiğide ise 44 farklı şehir içi ila verilmiş olup, bu durum Türkiye deki 81 il içide illeri yarısı içi (54,3) hemşire aradığıı göstermektedir. E fazla İstabul, Akara, Atalya gibi büyük şehirler içi hemşire araması büyük şehirlerde özel sağlık kuruluşlarıı sayısıı fazla olmasıda kayaklamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2012 verilerie göre iller bazıda özel hastaeleri sayısıa bakıldığıda ilk üç şehir çalışmamıza bezer şekilde İstabul (158), Akara (31) ve Atalya (26) şeklidedir. İlalarda hemşireleri çok çeşitli alalarda çalışabildiği görülmekle birlikte, çalışmamızda yataklı tedavi kurumları içi verile ilalar çoğuluktadır (66,4). Sağlık Bakalığı ı Sağlık İstatistikleri Yıllığı-2013 (2014) verilerie göre de, Türkiye de hemşireleri 80,5 i hastaelerde çalışmaktadır. Hemşire ilaları arasıda 50 lik bir düşüşle ikici sırada işyerleri, üçücü sırada ise okullar yer almaktadır. İşyeri ilaları içide Ortak Sağlık Güvelik merkezlerii (OSGB) de olduğu görülmektedir tarih 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güveliği Kauu a (2012) göre işyerleride iş sağlığı ve güveliği birimii zorulu hâle getirilmiş olması, işe giriş ve periyodik sağlık taramaları ve ilk yardım uygulamaları işyeri hemşiresie ola talebi arttırmıştır. Okullar içi hemşire ilalarıı fazla olmasıı edei, arta özel okulları yaı sıra sağlık meslek liseleride meslek dersleri öğretmei olarak çalışacak pedagojik formasyoa sahip öğretme hemşire gereksiimidir. Sağlık meslek liseleride ortaya çıka bu hemşire gereksiimi, 2007 yılıda gücellee 1954 tarihli 6283 sayılı Hemşirelik Kauu da yer ala geçici madde (geçici Md. 2) ile sağlık meslek liselerie beş yıl süreyle hemşire alımasıa devam edilmesi (Hemşirelik Kauu da Değişiklik Yapılmasıa Dair Kau, 2007) ve tarihide kabul edile 6354 sayılı kau ile bu sürei ikici kez beş yıl daha uzatılması edeiyle oluşmuştur (Sağlık Bakalığı ve Bağlı Kuruluşlarıı Teşkilat ve Görevleri Hakkıda Kau Hükmüde Kararame ile Bazı Kau ve Kau Hükmüde Kararamelerde Değişiklik Yapılmasıa Dair Kau, 2012). So durumda ise tarihli 6514 sayılı kau ile sağlık meslek liselerii 2014 yılıda itibare hemşire yardımcılığı programı olarak devam etmesi yürürlüğe girmiştir (Sağlık Bakalığı ve Bağlı Kuruluşlarıı Teşkilat ve Görevleri Hakkıda Kau Hükmüde Kararame İle Bazı Kaularda Değişiklik Yapılmasia Dair Kau, 2014). İlalar, hemşire araa birimler açısıda değerledirildiğide, ilaları çoğuluğuda (41,9) çeşitli servislerde çalışacak hemşire aradığı görülmektedir. Daha az olmakla birlikte, ikici sırada ayı orada işyeri hemşiresi ve yoğu bakım (erişki ve çocuk) hemşiresi yer almakta ve buu ameliyat odası hemşiresi izlemektedir. Yoğu bakım üitelerii kapasitesi, toplam hastae yatağıı 10 u kadar olmasıa karşı, erişki yoğu bakımlar içi hastahemşire oraı seviyelerie göre, birici düzey 5:1, ikici düzey 3:1, üçücü düzey 2:1; çocuk yoğu bakım içi ise birici düzey 3:1, ikici ve üçücü düzey 2:1 şeklide belirlemektedir. Bu edele yatak sayısı az olmasıa karşı, hastaları bakım gereksiimi ve bu gereksiime göre mevzuatta belirlemiş hasta-hemşire oraıa uygu çalışma zorululuğu edeiyle birimde çalışması gereke hemşire sayısı daha fazla olmaktadır. Hemşirelik Yöetmeliği de (2010), özellikli birim ve bu alalarda çalışa hemşireleri Bakalık tarafıda düzelee yetki belgesie sahip olarak çalışması gerektiği belirtilmiş, yöetmeliği 2011 yılıda yapıla eklemeleride yoğu bakım hemşiresii görev taımı yapılmıştır (Hemşirelik Yöetmeliği, 2011). Sağlık Bakalığı, hâle bu üitelerde çalışa hemşireleri sertifika programıı yürütmektedir (Sağlık Alaı Sertifikalı Eğitim Stadartları-SASES-2, 2014). Bu şekilde bir sertifika programı heüz uygulamaya geçmemiş olmasıa karşı, ameliyathae hemşireliği de yöetmelikte görev taımı yapıla bilgi ve beceri olarak özel eğitim ve deeyim gerektire bir ala olmaktadır (Hemşirelik Yöetmeliği de Değişiklik 118

8 Yapılmasıa Dair Yöetmelik, 2011). İlaları 3,2 sii meslek öğretmei/öğretme hemşire daha öce belirtildiği gibi arta sağlık meslek liseleride görev yapacak, pedagojik formasyoa sahip meslek dersleri vermek üzere araa hemşirelerdir. Okullar içi verile ilaları (:40), 24 taesii öğretme hemşire oluşturmaktadır. Hemşire araa ilaları 73,7 side hemşire ve sağlık memuru aramaktadır. Buula birlikte, hemşire araa ilaları 24,8 ide hemşire ve sağlık memuruu yaı sıra ebe, paramedik, acil tıp tekisyei, aestezi tekisyei ve çevre sağlığı tekisyei de olabileceği belirtilmiştir. Türkiye de 2007 yılıda itibare hemşireliğe eşdeğer toplum sağlığı mezuu sağlık memurlarıı hemşire olarak çalıştırılması yürürlüğe girmiştir. Buula birlikte, ebelik mezuu olup, üç yıldır hemşirelik yapalara, kauu yürürlüğe girmeside itibare üç aylık süre içeriside dilekçe ile başvurduklarıda belirtilmeye süre içi hemşire yetkisi verilmiştir (Hemşirelik Kauu da Değişiklik Yapılmasıa Dair Kau, 2007). İlalarda ebeleri hemşirelik yetkisi almış olması belirtilmemiş olup, ayrıca hemşirelik yapma yetkisi olmaya paramedik, acil tıp tekisyei, aestezi tekisyei ve çevre sağlığı tekisyeii de hemşire pozisyou altıda aradığı görülmektedir. Daha öce gücel görev taımları olmaya bu meslekleri, tarihli sayılı Resmi Gezete de yayılaa yöetmelik ile görev taımları belirlemiş olmasıa karşı, açık olmaya sözler, özellikle hemşirei yerie diğer sağlık çalışalarıı da çalıştırılmasıı egellememiştir (Sağlık Meslek Mesupları ile Sağlık Hizmetleride Çalışa Diğer Meslek Mesuplarıı İş ve Görev Taımlarıa Dair Yöetmelik, 2014). İla metileride, hemşireleri eğitim düzeyi olarak lise, ölisas, lisas, yüksek lisas ve doktora öğrecisi ya da mezuu şeklide yazıldığı saptamış olup, bu ilalar eğitim ölçütü olmaya ilalar olarak değerledirilmiştir. Bu şekilde ila vere kurumları hemşirei eğitim düzeyii öemsemedikleri düşüülmektedir. Türkiye de, hemşirelik isa gücü, ayı uvala ayı işi yapa, sağlık meslek lisesi mezuu, ö lisas mezuu, lisas mezuu, yüksek lisas mezuu ve doktora programı mezuu hemşirelerde oluşmaktadır. Beş farklı eğitim düzeyide hemşirei ayı iş içi araıyor olması, mevzuatı izi vermesii yaı sıra kurumları ve toplumu hemşireliğe verdiği öemi de göstermektedir. Eğitimi ayırıcı bir şekilde belirte ilalar, toplam ilaları 19,2 sii oluşturmaktadır. Bu ilalarda araa hemşireleri 54,9 uda (:79) lisasüstü mezuu hemşire, 36,8 ide (:53) ölisas ve lisas mezuu hemşire aradığı belirtilmiştir. Erde ve Geze i (2014) çalışmasıda da turizm işletmeleride itelikli işgöre gereksiimi artmasıa karşı, lise-lisas olmak üzere her eğitim düzeyide çalışaları istihdam edildiği saptamış, araştırmacılar bu durumu eğitime verile öemi kurumları imajı içi öemli olduğuu ve her eğitim düzeyide başvuru olmaması içi asgari eğitim düzeyii belirtilmesi gerektiği şeklide değerledirmiştir. Yaş ve cisiyet açısıda belirgi bir özellik olmamakla birlikte, ilaları 4,1 ide cisiyet, 2,5 ide ise yaş aralığı vurgu yapılarak belirtilmiştir. Türkiye de erkekler so yedi yıldır hemşire olarak çalışabildiği içi elde edile bulgu, erkekleri hâle sayılarıı az olması ve kurumları hemşire gereksiimi edeiyle cisiyeti ve yaşı öemsemediklerii düşüdürmektedir. İlaları yarısıda fazlasıda (58,8) hemşireleri deeyimie değiilmiş olup, 51,2 side e az bir-iki yıl deeyim sahibi olması belirtilirke, 38,8 ide süre belirtilmemiştir. Beş yıl ve üzeri deeyimi vurgulaya yaızca dokuz ilaı (2) olması, hemşireleri deeyim sahibi olmasıı istediğii acak yıl olarak öemsemediğii göstermektedir. Erdem ve Geze i (2014) çalışmasıda saptaa bir ile beş yıl arası deeyimi yeterli olması araştırmacılar tarafıda deeyimi ciddiye alımadığı şeklide yorumlamıştır. İş ilalarıda, adaylara görev ve sorumlulukları ile ilgili bilgi vermek amacıyla işi temel iteliğii göstere iş taımlarıa yer verilmektedir. İş taımlarıda yer ala görev ve sorumlulukları yerie getirebilecek kişileri işe başvurması istemektedir. Çalışmamızda ilalarda yer ala iş taımları değerledirildiğide, çoğuluğuu (61,7) iş taımı olmasıa karşı, iş taımlarıı büyük çoğuluğuu (81,9) yeterli olmadığı saptamıştır. Web sitelerii iş taımı olarak belirtilmiş bölümleride kurumları taıtımıı yapıldığı veya araa itelikleri iş taımı bölümüe yazıldığı saptamıştır. Basım ve arkadaşları (2008), turizm sektörü ilalarıı çoğuluğuda (73,3) iş taımıı olduğuu belirtirke, Erdem ve Geze i (2014) çalışmasıda ise ilaları 79 uda iş taımlarıı belirtilmediği saptamıştır. Bu doğrultuda, iş ilalarıda yapılacak işi belirte iş taımları bölümüü diğer sektörlerde de etki kullaılmadığı söyleebilir. Hemşirelerde araa geel koşullar değerledirildiğide, 26,5 ide belirli bir bölgede ikamet etme koşulu getirilirke, 19,7 side lojma olaağı suulduğu ve 15,9 uda ise vardiyalı ve esek çalışma saatlerie uyum beklediği belirtilmiştir. Yataklı tedavi kurumlarıda verile hemşirelik hizmeti 24 saat süre ve vardiya döüşümlü bir hizmet olduğu içi lojma ve servis olaağı öem taşımaktadır. Gülük vardiya başlama ve bitiş saatlerii, haftalık toplam çalışma süresii, buula birlikte, lojma ve servis vb. hizmetleri ilalarda belirtilmiş olması bekleirke (Curti ve Simpso, 2000), ilaları çok azıda bu bilgilere değiilmiştir. İgiltere de gazetede yer ala iş ilalarıda kurumu çalışaa suduğu kreş, spor salou vb. olaakları da yer aldığı belirtilmektedir (Basım ve ark., 2008). Hemşire ilalarıda yer ala ikamet koşuluu ise çoğulukla lojma olaağı suulmaya kurumlar tarafıda belirtildiği düşüdürmektedir. İlaları 16,1 ide bilgisayar kullaabilme koşulu aramaktadır. Özellikle bu ilaları işyeri ve eğitim hemşiresi vb. ilalarıda yer aldığı görülmekte, bu alalarda doğruda tedavi ve bakımda daha çok kayıt ve izlemi yapılıyor olması edeiyle belirtildiği düşüülmektedir. Acak yataklı birimlerde hemşire olarak çalışa ve zamaıı çoğuu 119

9 doğruda tedavi ve bakıma ayıra hemşirelerde de hastae bilgi yöetim sistemii kullaması beklemektedir (Kaça Sotfa ve ark., 2014). İlaları 13,6 sıda özellikle ifeksiyo kotrol hemşireliği, işyeri hemşireliği, pedagojik formasyo olmak üzere sertifika sahibi oluması istemektedir. Belirtile alalarda sertifikalı olmak zorulu olmakla birlikte, pedagojik formasyo dışıda ifeksiyo kotrol, işyeri hemşiresi ve yoğu bakım gibi özellikli birimlerde çalışma süresice de sertifika alıabilmektedir. Bu ayı zamada, zorululuk yaı sıra hemşireleri bu alada deeyimli olması ve sertifika maliyetii kurum tarafıda üstleilmemek istediği şeklide yorumlaabilir. Araa itelikler arasıda yabacı dil bilme ise 5,2 lik çok az bir orada yer almıştır. Bu ilaları uluslararası firmalar ve işyeri hemşireleri içi verildiği söyleebilir. Sağlık sektörüde uluslararası firmaları ve sağlık turizmi artmasıı hemşireler içi yabacı dil bilme gereksiimii arttıracağıı düşüdürmektedir. Hemşireleri yabacı dil bilmesi, mesleki gelişimi ve araştırma souçlarıı takip edebilmesi içi de gerekli görülmektedir (Öztürk ve ark., 2010; Akgü Kostak ve ark., 2012). Hemşireler içi araa itelikler ve iş taımları sektörlere göre karşılaştırıldığıda, işyerlerii daha çok kadı olmak üzere, hemşire ve/veya eşdeğer sağlık memuru aradığı, okul ve hastaelere göre daha az ölisas veya lisas mezuu hemşire aradığı, okullara göre daha az deeyim üzeride durduğu, diğer sektörlere göre iş taımlarıa daha fazla yer verdiği ve iş taımlarıı içerik olarak daha yeterli olduğu saptamıştır (p<0,01). İşyeri ilalarıda meslek ölçütüü dikkate alıması, işyerlerii mesleki uvaı öemsediklerii göstermektedir. Okullar diğer gruplarla karşılaştırıldığıda ise hastaelerle birlikte daha fazla lisas ve lisasüstü mezuu, diğer gruplarda ileri derecede alamlı farkla deeyim aradığı, çoğuluğuu iş taımıa yer verdiği ve acak buları çok azıı içerik olarak yeterli olduğu saptamıştır (p<0,01). Okulları yüksek eğitimli ve deeyimli hemşireler araması dikkat çekicidir. Diğer yada, sağlık meslek liseleri, yüksek eğitimli öğretme hemşire ararke, ayı uvala ortaöğretim düzeyide hemşire yetiştirmeleri ise düşüdürücüdür. Hastaeler açısıda değerledirildiğide ise diğer gruplara göre daha az iş taımıı yapıldığı ve var ola iş taımlarıı diğer gruplara göre daha yetersiz içerikte olduğu görülmektedir. Hastaeler içi verile ilalarda, diğer gruplara göre eğitim ve deeyim ölçütüe daha az yer verildiği saptamıştır. Bu doğrultuda, hastae ilalarıı sayıca daha fazla olmasıa karşı, istee içerikte olmadığı ve hemşire içi araa özellikleri düşük tutulduğu söyleebilir. İlalardaki hemşireler arasıda işyeri, okul ve özel dal hemşireleri hariç tutularak hemşire ve yöetici hemşire arasıda yapıla karşılaştırmada, meslek ölçütü ve eğitim açısıda istatistiksel olarak alamlı bir fark saptamazke (p>0,05), deeyim ölçütü açısıda yöetici hemşireler lehie alamlı fark saptamıştır (p<0,01). Hemşirelerde araa özellikleri düşük olması, özel hastae sayılarıı giderek artması ve hizmet suumuda daha fazla hemşireye gereksiim duyulmasıyla açıklaabilir. Hemşire ilalarıda, hemşireleri kişisel özellikleri ve yeteeklerie ilişki bazı ölçütler yer almaktadır. Bu özellikler içeriside e belirgi ola (63,1) ekip çalışmasıa yatkı olmadır. Bu özelliği, etki iletişim kurabilme becerisi, eğitim ve gelişmeye açık olma, hasta merkezli bakım verme ve güler yüzlü ve prezetabl olma vb. şekilde belirtile kişilik özellikleri izlemektedir. Soru çözme becerisie ve liderlik özelliğie sahip olma, eğitim ve daışmalık verme gibi özellikler ise daha az (5 te az) belirtile özellikler arasıda yer almaktadır. Diğer yada araa kişisel özellikler ve yeteekler pozisyolara göre karşılaştırıldığıda, güler yüzlü ve prezetabl olma gibi özellikler hemşireler lehie alamlı buluurke, liderlik, soru çözme yeteeği, plalama ve orgaizasyo yeteeği ve özel bir deeyim sahibi olma yöeticiler lehie alamlı bir fark (p<0.05) göstermektedir. Yöetici hemşirelerde, yöetim foksiyolarıda plalama ve orgaizasyo yeteeği ile yöetsel soru çözme ve karar verme yeteeğie sahip olması ve hemşirelere liderlik yapması bekleilmektedir (Tatar Baykal ve Harmacı Sere, 2014). Hemşirelerde eğitime ve gelişmeye açık olma özelliği isteirke, ilalarda belirtilmesi istee kurumu sağladığı eğitim ve gelişme olaaklarıa yer verilmemiştir (Curti ve Simpso, 2000). Hemşirelerde araa itelikler arasıda güler yüzlü ve prezetabl olması gibi sözleri kullaılması dikkat çekicidir. Mobilya sektörüde yöetici persoel ilalarıda, show-room da çalışacak kişileri görüümüe öze gösterip iyi giyie, isa ilişkileri iyi ve diksiyouu düzgü olması istediği belirtilirke (Burdurlu, 2004), turizm işletmeleri ilalarıda samimi davraış olarak iteledirile iyi kouşma, iyimserlik, empatik olma, uyumlu olma gibi özellikler üzeride durulduğu belirtilmiştir (Erdem ve Geze, 2014). Hizmet sektörüde geç, bakımlı ve iletişim becerileri yüksek ola kadıları tercih edildiği belirtilmektedir (Demir, 2011). Hemşireliği kadı ağırlıklı bir meslek olması ve toplumsal imajı olarak hemşirede güler yüzlü, şefkatli ve merhametli olmasıı beklemesi bu özelliği belirtilmeside ve araılmasıda etkili olduğuu düşüdürmektedir (Çıar ve Demir, 2009). Buu yaı sıra iletişimi ve ekip çalışmasıı ö plada olduğu bir meslek olması ve geel olarak özel sektörde müşteri memuiyetii hedeflemesi bu özelliği daha da ö plaa çıkarmaktadır. Diğer yada, Erdem ve Geze i (2014) çalışmasıda, İgiltere deki (turizm sektörüe yöelik) iş ilalarıı çoğuluğuda ücret bilgisii olduğu, Türkiye de ise ilaları bu kouda zayıf kaldığı belirtilmiştir. İgiltere deki hemşire ilalarıda da ücret belirtilmesie karşı, icelee ilalarda ücret bilgisie yer verildiği görülmemiştir ( jobs.hs.uk/extsearch?cliet_id=120810). 120

10 SONUÇ Türkiye de kariyer siteleride yer ala hemşire ilalarıı icelediği bu çalışma hemşireler ile ilgili yapıla ilk çalışmadır. İlaları çoğuluğuda sayı belirtilmemiş olması edeiyle, ila vere kurumları e kadar hemşireye gereksiim duyduğu belirleememiştir. Hemşire ilalarıı çoğuluğu, İstabul, Akara ve Atalya gibi büyük şehirlerde, özellikle yataklı tedavi kurumları içi verilmiştir. Hemşire ilaları hemşireleri çok çeşitli alalarda çalışabildiğii, acak ebe, paramedik, acil tıp tekisyei, aestezi tekisyei hatta çevre sağlığı tekisyeii de hemşire olarak çalıştırılmak üzere aradığıı göstermektedir. İlaları, iş taımıı belirtilmesi açısıda yetersiz olduğu, hemşireleri eğitim düzeyi ve deeyim süreleri açısıda araa itelikleri düşük olduğu görülmektedir. Sağlık meslek liselerii, meslek öğretmei olarak yüksek eğitimli öğretme hemşire ararke, ayı uvala ortaöğretim düzeyide hemşire yetiştirmeleri düşüdürücü bulumuştur. İlalarda hemşirelerde araa itelikler arasıda güler yüzlü ve prezetabl olma olarak belirtile bireysel özellikleri, sektörü müşteri memuiyeti amacıı ö plada tuttuğuu gösterdiği şeklide yorumlamıştır. Çoğu özel kurumlarda profesyoel isa kayakları birimi olmasıa karşı, geel olarak hemşire ilalarıı içeriğii profesyoel bir meslek üyesii taımlayacak itelikte olmadığı ve yetersizlik gösterdiği söyleebilir. KAYNAKLAR Akgü Kostak, M., Akarsu, Ö., Ergül, G.D. (2012). Edire sağlık yüksekokulu öğrecilerii profili, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 7(19), Basım, H. N., Şeşe, H., Şeşe, E. (2008). Persoel temi sürecide gazete ilaları üzerie karşılaştırmalı bir çalışma. Gazi Üiversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), Burdurlu, E. (2004). Türkiye mobilya edüstrisi işletmelerii yöetici persoel tercihleri. G.U. Joural of Sciece, 17(1), Çıar, Ş., Demir, Y. (2009). Toplumdaki hemşirelik imajı: bir ölçek geliştirme çalışması, Atatürk Üiversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (2), Curti, L., Simpso,R.L. (2000). 10 Tips for recruitig urses o tiie web, build a special site ad they will come. Health Maagemet Techology, 21(12), 46. Demir, M. (2011). İş yaşamıda ayrımcılık: Turizm sektörü öreği. Uluslararası İsa Bilimleri Dergisi, 8(1), Devlet Memurları Kauu (1965). (Erişim ). Dulkadiroğlu, H., Altudemir, M. E. (2013). Kamu kurumlarıda e-işe alım içi ilk adım: Gazete ilalarıda e-ilaa geçiş. Sosyoekoomi, 2, Erdem, B., Geze, T. (2014). Turizm işletmelerie yöelik iş ilalarıı içerik aalizi yötemiyle icelemesi. Uluslararası Yöetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10 (21), Gautham, K.S. (2005). A summatio of olie recruitig practices for health care orgaizatios. Health Care Maager, 24(3), Göçgü, P. (2006). İşe alımda hızla yaygılaşa bir yötem: E-işe alım. Alimda-Hizla-Yaygilasa-Bir-Yotem-E--Ise-Alim (Erişim ). Güler, E.Ç. (2006). İşletmeleri e-isa kayakları yöetimi ve e-işe alım süreçlerideki gelişmeler. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(1), Hemşirelik Kauuda Değişiklik Yapılmasıa Dair Kau (2007). eskiler/2007/05/ htm (Erişim ). Hemşirelik Yöetmeliği (2010), (Erişim ). Hemşirelik Yöetmeliği de Değişiklik Yapılmasıa Dair Yöetmelik (2011). eskiler/2011/04/ htm (Erişim ). Hogler R. L., Hele, C., Berus, C. (1998). Iteret recruitig ad employmet discrimiatio: A legal perspective. Huma resource Maagemet Review, 8(2),

11 İş Sağlığı ve Güveliği Kauu (2012). (Erişim ). Jase, B. J., Jase, K. J., Spik, A. (2005). Usig the web to look for work: Implicatios for olie job seekig ad recruitig. Iteret Research, 15(1), Kaça Softa, H., Akdura, F., Akyazı, E. (2014). Hemşireleri bilgisayar kullaımlarıa yöelik tutumlarıı değerledirilmesi, Gümüşhae Üiversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), NHS Jobs, (Erişim ). Öksüz, B. (2011). E-işe alım sürecide kurumsal web sitelerii kullaımı ve kou üzerie bir araştırma. Zoguldak Karaelmas Üiversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), Öztürk, A., Kaya, N., Ayık, S., Uygur, E., Cegiz, A. (2010). Hemşirelik uygulamalarıda araştırma souçlarıı kullaımıda egeller, İ.Ü.F.N. Hemşirelik. Dergisi, 18 (3), Parry, E., Tyso, S. (2008). A aalysis of the use ad success of olie recruitmet methods i the UK. Huma Resource Maagemet Joural, 18(3), Pearce, C.G., Tute T.L. (2001). Iteret recruitig i the bakig idustry. Busiess Commuicatio Quarterly, 64(1), Sağlık Bakalığı ve Bağlı Kuruluşlarıı Teşkilat ve Görevleri Hakkıda Kau Hükmüde Kararame ile Bazı Kau ve Kau Hükmüde Kararamelerde Değişiklik Yapılmasıa Dair Kau (2012) Sağlik Bakalığı ve Bağlı Kuruluşlarıı Teşkilat ve Görevleri Hakkida Kau Hükmüde Kararame İle Bazi Kaularda Değişiklik Yapilmasia Dair Kau (2014) Sağlık Bakalığı Sağlık İstatistiği Yıllığı-2013 (2014). Setez Matbaacılık ve Yayıcılık, Akara, 151. Sağlık Meslek Mesupları ile Sağlık Hizmetleride Çalışa Diğer Meslek Mesuplarıı İş ve Görev Taımlarıa Dair Yöetmelik (2014) Sağlık Alaı Sertifikalı Eğitim Stadartları-SASES-2 (2014). (Erişim ). Tatar Baykal, Ü., Harmacı-Sere, A. K. (2014). Yöetim Süreci ve Hemşirelik Hizmetlerii Örgütlemesi. Tatar- Baykal, Ü., Erca- Türkme, E. (Ed), Hemşirelik Hizmetleri Yöetimi, Akademi, İstabul, Stoe, D.L., Stoe-Romero, E. F., Lukaszewski, K. (2006). Factors affectig the acceptace ad effectiveess of electroic huma resource systems. Huma Resource Maagemet Review, 16(2), Sürer, P. (2009). Hastaede Çalışa Hemşirelerde İşgücü Devir Hızı ve Ayrılma Nedelerii İcelemesi. Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi, Dokuz Eylül Üiversitesi Sağlık Bilimleri Estitüsü, İzmir. Türkiye İstatistik Kurumu Sağlık İstatistikleri, (Erişim ). 122