Performans ve Kariyer Yönetimi Doç.Dr. İbrahim Sani MERT (13üncü Hafta) (Kariyer Planlama)
KARİYER PLANLAMA Kariyer planlama, bir kişinin bireysel yetenekleri ilgileri, bilgisi ve motivasyon ve diğer özelliklerinin farkına vardığı; kariyer fırsat ve seçimleri ile ilgili bilgiye sahip olduğu; kariyerle ilgili amaçlarını tanımladığı ve bu amaçlara ulaşmak için eylem planları hazırladığı planlı bir süreç olarak ifade edilebilir. 2
KARİYER PLANLAMA
KARİYER PLANLAMA Kariyer planlama ve kariyer yollarının belirlenmesi; hem çalışanın hem de örgütün sorumluluğundadır. Bireyler hedeflerini ve becerilerini tanımlamalı, belirli bir kariyer yolunda zorunlu olan eğitim ve geliştirilme ihtiyacının ne olduğunu belirleyebilmelidir. Bununla birlikte örgüt ise insan kaynakların planlaması yoluyla ihtiyaç ve imkânlarını tanımlamalı ve gerekli kariyeri çalışanlarına sağlamalıdır. 4
KARİYER PLANLAMASININ YARARLARI Örgütsel Açıdan; Bütün kademelerde çalışanların örgütün amaçlarına uyumlaştırılmasına katkı sağlar. istenilen nitelikteki personel yapısını oluşturur. Çalışanlarla işletme arasında pozitif duygusal bağ oluşturarak örgüte sadakati artırır. Uluslararası işletmelerde istihdamı kolaylaştırarak atamalarda hızlı davranma imkanı verir. Personel devir hızını azaltır. Ücret politikalarının daha sağlıklı olmasına yardımcı olur. Terfi, nakil, işten çıkarma ihtiyaçlarının giderilmesinde önemli rol oynar. Kaynak: Uyargil C. vd. (2013). Performans ve Kariyer Yönetimi, T.C.Anadolu Üniversitesi Yayını no:2586, Eskişehir. (s.159) 5
KARİYER PLANLAMASININ YARARLARI Bireysel Açıdan; Çalışanlara işlerinde yükselme fırsatı verir. Çalışanların örgütle bütünleşmesini sağlar. Daha iyi bir iş, daha çok maddi kazanç, artan sorumluluk, hareketlilik ve verimlilik arttırma becerisi kazandırır. Çalışanların yetişme ve gelişmesi için onları motive eder. Çalışanların ihtiyaçlarının tatminini kolaylaştırır. Çalışanların kapasitelerinden yöneticilerin haberdar olmalarını sağlar. Çalışanların iş tatminlerini attırır. Kaynak: Uyargil C. vd. (2013). Performans ve Kariyer Yönetimi, T.C.Anadolu Üniversitesi Yayını no:2586, Eskişehir. (s.159) 6
Örgütsel Kariyer Planlama KARİYER PLANLAMA Örgütsel kariyer planlama, yönetimin çalışanlar için kariyer amaçlarını belirleme süreci olarak ifade edilebilir. Bu süreçte bilgiler örgütün ihtiyaç değerlendirmelerinden, performans ve potansiyel değerlendirmesinden, yönetim planlarından alınmakta ve bunlar bireysel kariyer gelişim programları ve yönetim gelişimi, kariyer danışmanlığı, akıl hocalığı ve yönetim eğitimi için genel düzenlemelerde kullanılmaktadır. 7
KARİYER PLANLAMA Örgütlerde kariyer planlama süreci üç aşamadan oluşan bir süreçtir. 1. Aşama: Örgütsel Analiz Bu aşamada örgütte var olan insan kaynağı belirlenir. Bu çalışmayla kişilerin mesleki gelişme ihtiyaçları da ortaya konmaktadır. Bu aşama kariyer yönetimi uygulamalarının başlangıcında örgütle ilgili en çok ihtiyaç duyulacak verilerdir. Bu aşama, örgütün stratejisiyle ilgili analizi kapsar. Örgüt başını nereye çevirmiş, ne olmak istiyor, hangi beceri, yetkinlik, yeterliliğe sahip personelle bunları gerçekleştirecek, belirlenmeye çalışılır. 8
KARİYER PLANLAMA 2. Aşama: Performans Değerlendirme Kariyer planlamada ikinci aşama ise performans değerlendirme aşamasıdır. Bireylerin nasıl ve nerelere gidecekleri konusunda izlenmeleri ve performans değerlendirme sonuçlarının bu aşamada kullanılması gerekir. Bu şekilde örgütler çalışanlar arasında ve yönetici adayları arasında bazı yetenekleri belirleyebilmektedirler. 9
KARİYER PLANLAMA 3. Aşama: Hareket Planlaması Bu aşama performans değerlendirme sonuçları doğrultusunda personelin nitelik ve tecrübelerinin değerlendirilmesiyle başlamaktadır. Personelin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikler belirlenir. Kariyer hedefleri ve geliştirme faaliyetlerini kapsayan bir eylem planlaması yapılarak uygulanır. 10
KARİYER PLANLAMA Bireysel Kariyer Planlama Bireysel kariyer planlama, bireyin iş hayatını planlama süreci olarak ifade edilebilir. Bu planlama bireye yeteneklerini, değerlerini, amaçlarını, güçlü ve zayıf yönlerini belirleme konularında yardımcı olur. Şekil 6.4 de bir kişinin yaşamı boyunca geçtiği kariyer aşamaları ve her bir aşamaya ilişkin özellikler görülmektedir. 11
KARİYER BASAMAKLARI
Bireysel Kariyer Planlama KARİYER PLANLAMA Yetişkin gelişimi alanında çalışan birçok kuramcı hayatın ilk yarısını genç yetişkinlerin yeterlilik kazanma arzusu ve dünyada bir iz bırakma yolu olarak tanımlamaktadırlar. Bu görüşe göre kişiler bu dönemde genellikle başarılarından ve elde ettikleri yeterliliklerden dolayı mutluluğu yakalarlar. Hayatın ikinci yarısı daha farklıdır. Kişiler zamanı, ömürlerinin başlangıcına göre değil de muhtemel olan sonuna göre hesaplamaya başladıkları zaman, yeterlilik ve elde etme ihtiyacı, yerini bütünlük, değerler ve iyi olmaya bırakır. Birçok insan için içsel değerler, yerini zenginlik ve iş statüsü gibi dışsal başarılara bırakır. Ayrıca, orta yaş üstü insanların zaten belli yetenekleri vardır, bu nedenle onlar dikkatlerini yetenek kazanımından ziyade kendi çıkarlarına odaklayabilirler. Emeklilik hayatı gibi kariyer sonrası endişeleri başka değişimler de getirebilir. 13
KARİYER PLANLAMA Kariyer planlaması, iş görenin sahip olduğu bilgi, yetenek, beceri ve güdülerin geliştirilmesiyle, çalışmakta olduğu organizasyon içindeki ilerleyişinin, yükselişinin planlanması; bireylerin çalışma yaşamlarında ilerleme sağlayıcı bir başarı elde edebilmeleri amacıyla izlemeleri gereken yol, süreç veya çalıştıkları alan olarak tanımlanabilmektedir. Bu anlamda kariyer planlaması, çalışanların meslek, organizasyon, görev ve kendini geliştirecek pek çok faaliyetin seçimi ile ilgili çabaları içeren bir planlama süreci olarak görülebilir.
KARİYER PLANLAMADA KULLANILAN TEKNİKLER Grup Çalışmaları Kendini Geliştirme Materyalleri Psikolojik Değerleme Teknikleri Performans Ölçümleri Biçimsel Eğitim
Sınırsız kariyer Esnek kariyer KARİYER PLANLAMASINA ETKİ EDEN KARİYER YAKLAŞIMLARI İki basamaklı kariyer yolu Portföy kariyer
KARİYER PLANLAMASININ AŞAMALARI Kurumsal değerlendirme Pozisyonun özelliğinin tanımlanması ve personelin belirlenmesi Kariyer danışmanlığı ve kariyer hedeflerinin belirlenmesi Bireyin potansiyel özellikleri ile pozisyonun özelliklerinin karşılaştırılıp bütünleştirilmesi Personelin izlenmesi ve performans değerlendirme Kariyer olanaklarına yönelik eğitimler Kariyer stratejilerinin geliştirilmesi Kaynak: Bingöl, 2013, s.359
Performans ve Kariyer Yönetimi Doç.Dr. İbrahim Sani MERT (13üncü Hafta) (Kariyer Planlama)