İÇİNDEKİLER Bir Bakışta Tofaş 4 Tofaş Hakkında 5 Vizyonumuz 5 Misyonumuz 6 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler 8 Kurumsal Yatırımcı İlişkileri 10 2017 de Tofaş 14 Ödüller YÖNETİMDEN 20 Yönetim Kurulu Başkanı nın Değerlendirmesi 22 Yönetim Kurulu 26 CEO nun Değerlendirmesi 28 Üst Yönetim FAALİYETLER 36 Otomotiv Sektörü ve Tofaş ın Sektör İçindeki Yeri 44 Markalar ve Ürünler 51 Bayi Ağı 53 Bağlı Ortaklıklar 58 Ar Ge Faaliyetleri 61 Kalite Yönetimi 62 İnsan Kaynakları Sermaye Yapısı, Kurumsal Yönetim ve Diğer Hususlar 90 Ortaklar Genel Kurul Toplantı Gündemi 91 Şirket in Sermaye Yapısı ve Ortaklık Hakkında Bilgiler 93 Kurumsal Yönetim İlkeleri Beyanı ve Uyum Raporu 113 Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları 116 Bağlı Şirket Raporu 117 Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu 118 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Düzey Yöneticiler İçin Ücret Politikası 119 Kâr Dağıtım Politikası 120 2017 Yılı Kâr Dağıtım Önerisi 121 2017 Yılı Kâr Dağıtım Tablosu 122 Yönetim Kurulu nun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin Bağımsız Denetçi Raporu Finansal Bilgiler 124 Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetçi Raporu Sürdürülebilirlik 68 Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası 71 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 76 Çevre 79 İklim Değişikliği 80 İş Sağlığı ve Güvenliği 82 Tedarik Zinciri Yönetimi 86 Müşteri Memnuniyeti Politikası 87 Etik Değerler ve Yolsuzlukla Mücadele
REKORLARLA DOLU BİR YIL TOFAŞ, 2017 YILINDA 384 BİN ADETLE TÜRKİYE ÜRETİM REKORUNA İMZA ATMIŞTIR. ŞİRKET 2017 YILINI TÜM GELİR TABLOSU KALEMLERİNDE TARİHİNİN EN YÜKSEK SEVİYESİNE ULAŞARAK REKORLARLA TAMAMLAMIŞTIR. 1
EN BÜYÜK 3. SANAYİ KURULUŞU TÜRKİYE NİN HEM BİNEK OTOMOBİL HEM DE HAFİF TİCARİ ARAÇ ÜRETEN TEK OTOMOTİV ŞİRKETİ OLAN TOFAŞ, ÜLKEMİZİN EN BÜYÜK 3. SANAYİ KURULUŞUDUR. 2
3
TOFAŞ HAKKINDA TOFAŞ, YILDA 450 BİN ARAÇLIK ÜRETİM KAPASİTESİ VE 10 BİNE YAKIN ÇALIŞANI İLE TÜRKİYE NİN ÜÇÜNCÜ BÜYÜK SANAYİ KURULUŞUDUR. TÜRKİYE NİN HEM BİNEK OTOMOBİL HEM DE HAFİF TİCARİ ARAÇ ÜRETEN TEK OTOMOTİV ŞİRKETİ 1968 yılında kurulan Tofaş, Türkiye nin hem binek otomobil hem de hafif ticari araç üreten tek otomotiv şirketidir. Tofaş ın sermayesinde, Koç Holding ve Fiat Chrysler Automobiles (FCA) eşit hissedardır. %24,3 ü halka açık olan Tofaş ın hisseleri, Borsa İstanbul BİST 30 ve BİST 100 endekslerinde işlem görmekte; Şirket, Kurumsal Yönetim Endeksi ve Sürdürülebilirlik Endeksi nde de yer almaktadır. Tofaş ayrıca Lüksemburg Borsası na da kotedir. TÜRKİYE NİN ÜÇÜNCÜ BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU Tofaş, yılda 450 bin araçlık üretim kapasitesi ve 10 bine yakın çalışanı ile Türkiye nin üçüncü büyük sanayi kuruluşudur. Genel merkezi İstanbul da olan, 350 bin m² si kapalı, yaklaşık 1 milyon m² alan üzerinde kurulu Bursa Fabrikası nda da üretim yapan Tofaş, yatırımlarını sürdürerek rekabet gücünü artırmaktadır. Fiat Chrysler Automobiles ın (FCA) önemli stratejik üretim merkezinden biri olan Tofaş, aynı zamanda grubun Avrupa daki ikinci büyük Ar Ge merkezi konumundadır. Tofaş, Bursa Fabrikası nda, Egea sedan, hatchback ve station wagon modellerinin üretimini yapmaktadır. Dünyanın farklı kıtalarında farklı marka ve model isimleri ile pazara sunulan Egea, Fiat Tipo ve Dodge Neon markaları ile satılmaktadır. Tofaş, Yeni Doblò projesi kapsamında ise Fiat, Opel, Vauxhall ve RAM markalarına üretim yapmaktadır. Şirket aynı zamanda iç pazarda yedi markanın (Fiat, Fiat Professional, Alfa Romeo, Jeep, Lancia, Maserati, Ferrari) temsilciliğini yürütmektedir. 4
VİZYONUMUZ MİLYON ARACA DOĞRU... Müşteri beklentilerini şekillendiren ve gurur duyulan lider otomotiv şirketi olmak. MİSYONUMUZ Toplumun mobilite ihtiyaçlarına en uygun ürün ve hizmetleri sunarak yaşam kalitesini yükseltmek. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Faaliyetler Sürdürülebilirlik Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 5
BAŞLICA FİNANSAL VE OPERASYONEL GÖSTERGELER 2017 YILINDA TOFAŞ, 17,5 MİLYAR TL SATIŞ GELİRİ VE %12,8 YURT İÇİ PAZAR PAYI İLE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İÇERİSİNDEKİ YERİNİ SAĞLAMLAŞTIRMIŞTIR. Operasyonel Göstergeler 2016 2017 Yurt Dışı Satışlar (bin TL) 9.839.301 11.887.628 Yurt İçi Satışlar (bin TL) 4.291.021 5.409.421 Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler (bin TL) 105.629 170.757 Kümülatif Üretim Hacmi (adet) 383.491 384.174 Satışlar (adet) 392.027 393.567 Finansal Göstergeler (bin TL) 2016 2017 Toplam Aktif 11.848.173 13.875.148 Özsermaye 2.957.451 3.583.037 Satış Gelirleri 14.235.951 17.467.806 FAVÖK 1.366.148 2.002.064 Vergi Öncesi Kâr 797.936 1.229.472 Net Kâr 970.228 1.282.818 384.174 TOFAŞ, 2017 YILINDA GERÇEKLEŞTİRDİĞİ TOPLAM 384.174 ADET ÜRETİMLE, TÜRK OTOMOTİV TARİHİNİN EN YÜKSEK ÜRETİM HACMİNE ERİŞMİŞTİR. 17,5 milyar TL TOFAŞ, 2017 YILINDA TOPLAM 17,5 MİLYAR TL SATIŞ GELİRİ VE 1,3 MİLYAR TL NET KÂR ELDE ETMİŞTİR. 393.567 TOFAŞ, 2017 YILINDA 393.567 ADET SATIŞ GERÇEKLEŞTİRMİŞTİR. %68,7 2017 YILINDA YURT DIŞI SATIŞLARIN TOPLAM SATIŞLAR İÇİNDEKİ PAYI %68,7 OLMUŞTUR. 6
Bir Bakışta Tofaş TOPLAM AKTİF (MİLYON TL) ÖZSERMAYE (MİLYON TL) 11.848 13.875 +%17,1 TOPLAM AKTİFLER 2017 YILINDA %17,1 BÜYÜYEREK 13.875 MİLYON TL OLARAK GERÇEKLEŞMİŞTİR. 2.957 3.583 +%21,2 2017 YILINDA %21,2 ARTIŞ GÖSTEREN ÖZSERMAYE 3.583 MİLYON TL YE ULAŞMIŞTIR. Yönetimden 2016 2017 2016 2017 SATIŞ GELİRLERİ (MİLYON TL) FAVÖK (MİLYON TL) Faaliyetler 14.236 17.468 +%22,7 2.002 +%46,5 SATIŞ GELİRLERİ 2017 YILINDA %22,7 ORANINDA YÜKSELEREK 17.468 MİLYON TL OLMUŞTUR. 1.366 FAVÖK 2017 YILINDA %46,5 ARTIŞLA 2.002 MİLYON TL YE YÜKSELMİŞTİR. Sürdürülebilirlik 2016 2017 2016 2017 VERGİ ÖNCESİ KÂR (MİLYON TL) NET KÂR (MİLYON TL) 798 1.229 +%54,1 2017 YILINDA %54,1 ORANINDA ARTAN VERGİ ÖNCESİ KÂR 1.229 MİLYON TL OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. 970 1.283 +%32,2 NET KÂR 2017 YILINDA %32,2 ORANINDA ARTIŞLA 1.283 MİLYON TL OLMUŞTUR. Kurumsal Yönetim 2016 2017 2016 2017 Finansal Bilgiler 7
KURUMSAL YATIRIMCI İLİŞKİLERİ 2017 YILINDA TOFAŞ HİSSESİNİN ORTALAMA DEĞERİ, BİST 100 ÜN ÜZERİNDE VE SINAİ ENDEKSİ NE GÖRE İSE PARALEL PERFORMANS SERGİLEMİŞTİR. KURUMSAL YATIRIMCI GÖRÜŞMELERİ Tofaş Kurumsal Yatırımcı İlişkileri Departmanı, üst yönetimin de katılımı ile yıl içinde açıklanan tüm çeyreklere ait finansal sonuçların sunumu için web-yayını ile internet ortamında yayınlanan toplam dört adet analist toplantısı düzenlemiştir. Analist toplantılarının dışında şirket ziyaretleri, telekonferans, yurt içi ve yurt dışı yatırımcı konferansları ve yurt dışı roadshow yolu ile toplam 164 adet kurumsal yatırımcı ve 82 adet finansal analist toplantısı olmak üzere toplam 246 toplantı gerçekleştirilmiştir. Yıl içinde dört adet yurt dışı yatırımcı konferansı ve bir adet yurt dışı roadshow a katılım sağlanmıştır. Ayrıca analist ve yatırımcılarla 35 adet tele-konferans aracılığıyla toplantı yapılmıştır. +%36,6 TOFAŞ HİSSESİNİN 2017 YILI ORTALAMA DEĞERİ, 2016 YILI ORTALAMA DEĞERİNE GÖRE %36,6 ARTIŞ GÖSTERMİŞTİR. HİSSE PERFORMANSI Tofaş hissesinin 2017 yılı ortalama değeri, 2016 yılı ortalama değerine göre %36,6 artış göstererek, aynı dönemde ortalama %28,2 oranında değer kazanan BİST 100 e göre daha yüksek performans sergilemiştir. TOFAŞ, BİST-100 VE SINAİ ENDEKS KAPANIŞ DEĞERLERİNE GÖRE GÜNLÜK HAREKET, 31.12.2016=100 160 TOFAŞ 137,5 BİST 100 147,6 SINAİ ENDEKSİ 154,8 150 140 130 120 110 100 90 30/12/16 30/01/17 28/02/17 31/03/17 30/04/17 31/05/17 30/06/17 31/07/17 31/08/17 30/09/17 31/10/17 30/11/17 29/12/17 TOFAŞ BİST 100 SINAİ ENDEKSİ 8
Bir Bakışta Tofaş TEMETTÜ ÖDEME PERFORMANSI Tofaş ın geçmiş dönem temettü ödemeleri aşağıdaki gibidir. %75 434 325 2013 %85 574 485 831 %44 365 970 2014 2015 2016 %36 350 1.283 %62 800 2017(Ö) Net Kâr (milyon TL) Temettü (milyon TL) Temettü/Net Kâr (%) (milyon TL) 2013 2014 2015 2016 2017(Ö) Net Kâr 434 574 831 970 1.283 Temettü 325 485 365 350 800 Temettü/Net Kâr (%) 75 85 44 36 62 Tofaş yönetiminin 2017 yılına ilişkin kâr payı dağıtımı teklifi ise toplam 800 milyon TL tutarında olup, 2017 yılı net kârı üzerinden %62 temettü ödeme rasyosuna işaret etmektedir. Yönetimden HALKA AÇIK OLAN KISMINDAKİ YABANCI YATIRIMCI PAYI (%) Tofaş ın geçmiş dönem hisse başına kazancı aşağıdaki gibidir. Faaliyetler %89 %89 %89 %86 %86 HİSSE BAŞINA KAZANÇ (TL) %62 %64 %62 %63 %66 1,66 1,94 2,57 2013 2014 2015 2016 2017(Ö) 0,87 1,15 2013 2014 2015 2016 2017 Sürdürülebilirlik TOFAŞ BİST TOFAŞ IN HALKA AÇIK OLAN KISMINDAKİ YABANCI PAYI GELİŞİMİ Tofaş hissesi yabancı yatırımcı payı 2017 yılı sonunda %86 olarak gerçekleşmiştir. Tofaş bu oranla Koç Grubu şirketleri arasında ikinci en yüksek yabancı hissedar oranına sahip şirkettir. Aynı dönemde BİST yabancı yatırımcı payı ise %66 olmuştur. KURUMSAL YATIRIMCI İLİŞKİLERİ İLETİŞİM: Tofaş ın resmi yatırımcı ilişkileri sayfasına yandaki internet adresinden ulaşılabilmektedir. Yılın her çeyreği açıklanan finansal sonuçların yorumlanmasına ilişkin Analist Sunumları, aylık olarak güncellenen yatırımcı sunumları, finansal raporlar, yatırımcı ilişkileri faaliyetlerine ilişkin takvim ve yatırımcılar için önem arz eden diğer önemli bilgiler bu internet adresinden takip edilebilmektedir. Türkçe Yatırımcı İlişkileri İnternet sayfası: http://www.tofas.com.tr/tr/yatirimci/pages/hissesenedi.aspx İngilizce Yatırımcı İlişkileri İnternet sayfası: http://www.tofas.com.tr/en/investor/pages/ StockandStockExchangeMarketInfo.aspx Kurumsal Yatırımcı İlişkileri Departmanı: Devran AYDIN Muhasebe Müdürü / Yatırımcı ilişkileri Yöneticisi Telefon: (212) 275 3390 Dahili: 2754 E-posta: devran.aydin@tofas.com.tr Erman TÜTÜNCÜOĞLU Yatırımcı ilişkileri Yöneticisi Telefon: (212) 275 3390 Dahili: 2751 E-posta: erman.tutuncuoglu@tofas.com.tr (*) Tofaş Yatırımcı İlişkileri Departmanı personelinin, Yatırımcı İlişkileri faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı bulunmaktadır. Kurumsal Yönetim Finansal Bilgiler 9
2017 DE TOFAŞ ŞUBAT FIAT BAYİLERİ İSTANBUL DA BİR ARAYA GELDİ MART EN SPORTİF EGEA CENEVRE DE TANITILDI Fiat bayi ve servis temsilcileri, İstanbul da düzenlenen yılın ilk bayi toplantısında buluştu. ALFA ROMEO GIULIA TÜRKİYE DE Egea Ailesi, Cenevre Otomobil Fuarı nda özel bir seri ile yer aldı. Fiat Egea nın hatchback karoserli modelinin özel serisinin dünya tanıtımı da fuarda gerçekleştirildi. TOFAŞ OLAĞAN GENEL KURUL TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ Tofaş 49. Olağan Genel Kurul Toplantısı, İstanbul daki genel merkezde yapıldı. Alfa Romeo Giulia, Türkiye de satışa sunuldu. ALFA ROMEO-JEEP BAYİ TOPLANTISI Alfa Romeo-Jeep Bayi Toplantısı, İstanbul da gerçekleştirildi. EGEA AİLESİ, CENEVRE OTOMOBİL FUARI NDA ÖZEL BİR SERİ İLE YER ALDI. 10
Bir Bakışta Tofaş NİSAN TOFAŞ TAN ÖNEMLİ YÖNETİCİ İHRACATI 2010 yılından bu yana Tofaş ta Endüstriyel Operasyonlar Direktörü olarak görev yapan Akın Aydemir, Fiat Chysler in Michigan daki Sterling Heights Fabrikası na Genel Müdür olarak transfer oldu. Aydemir in yerine ise Kalite Direktörü Zeki Erdal Şimşek atandı. MASERATI ANKARALILARLA BULUŞTU HAZİRAN MESLEKİ EĞİTİME DESTEK PROGRAMI TAMAMLANDI Yönetimden Faaliyetler Tofaş ın hayata geçirdiği Mesleki Eğitime Destek Programı nda, üniversite ve lise atölye çalışmalarında kullanılmak üzere hazırlanan 56 araç, 43 üniversite ve 13 Meslek Teknik Anadolu Lisesi ne teslim edildi. Birmot Maserati, Ankara da hizmete açıldı. Böylelikle Maserati nin İstanbul dan sonra ilk defa Ankara da satışına başlanmış oldu. MAYIS TEMMUZ FIAT 500 60 YAŞINDA Sürdürülebilirlik TOFAŞ MÜŞTERİ İLGİ MERKEZİ BURSA DA AÇILDI Fiat ın efsanevi modeli 500 ün 60. yılına özel versiyonu, Türkiye de de satışa sunuldu. Kurumsal Yönetim Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Lancia, Otoeksper ve Opar müşterilerine bilgi ve öneriyi anında çözüme kavuşturmak üzere farklı kanallardan 7/24 hizmet verecek olan Tofaş ın yeni Müşteri İlgi Merkezi Bursa da açıldı. Finansal Bilgiler 11
2017 DE TOFAŞ AĞUSTOS WCM DENETİMİNDE TOFAŞ IN PUANI YÜKSELDİ Tofaş, Dünya Klasında Üretim denetimi sonucunda Kalite Kontrol alanında skor 4 seviyesine ulaşarak, 2016 da 76 olan WCM puanını 77 ye yükseltti. Bu başarılı sonuç ile Tofaş, FCA içerisinde en iyi ilk 3 fabrika arasında yer almaya devam etmektedir. EYLÜL YENİ JEEP COMPASS TÜRKİYE DE YENİ FIAT 500L TÜRKİYE DE Jeep Compass, benzinli ve dizel olmak üzere toplam 3 yeni motor seçeneğiyle Türkiye de satışa sunuldu. MASERATİ MENGERLER İLE BURSA DA Yeni Fiat 500L, yenilenen tasarımı, güncellenen teknolojisi ve artan SUV karakteri ile Türkiye de satışa sunuldu. Maserati nin Türkiye genelindeki üçüncü bayisi, düzenlenen bir tören ile hizmete açıldı. 12
EKİM TOFAŞLILAR AİLE GÜNÜ NDE BİR ARAYA GELDİ ARALIK HACK-AUTO 4.0 GERÇEKLEŞTİRİLDİ Yönetimden Tofaş çalışanları ve aileleri, Aile Günü Fabrika Gezisi nde bir araya geldi. KASIM TOFAŞ KAPILARINI HALKIN ZİYARETİNE AÇTI Tofaş, sanayiye veya otomotive ilgi gösteren, bir otomobilin nasıl üretildiğini görmek isteyen herkese fabrikasını ziyarete açtı. Otomotiv sektörünün dinamiklerini keşfetmek isteyen gençler için hazırlanan Hack-Auto 4.0 dijitalleşme konsepti ile gerçekleştirildi. TOFAŞ, SANAYİYE VEYA OTOMOTİVE İLGİ GÖSTEREN, BİR OTOMOBİLİN NASIL ÜRETİLDİĞİNİ GÖRMEK İSTEYEN HERKESE FABRİKASINI ZİYARETE AÇTI. Sürdürülebilirlik Finansal Bilgiler Faaliyetler Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 13
ÖDÜLLER TÜRKİYE NİN TERCİHİ YİNE FIAT EGEA EGEA YA AVUSTURYA DAN İKİ ÖDÜL BİRDEN Avrupa da Tipo adıyla satışa sunulan Fiat Egea nın sedan ve station wagon karoserli versiyonları, ÖAMTC (Österreichische Automobil, Motorrad und Touring Club) tarafından düzenlenen yarışmada birincilik ödüllerine layık görüldü. VERİMLİLİK ÖDÜLLERİ NDE BİRİNCİLİK TOFAŞ IN Fiat Egea, 2016 yılından sonra 2017 yılında da 42.990 satış adediyle Türkiye nin en çok tercih edilen modeli oldu. TOFAŞ İHRACATTA ZİRVEDE TİM tarafından hazırlanan İlk 1000 İhracatçı Firma - 2016 araştırmasına göre, ihracatını %55 artırarak 3,19 milyar ABD dolarına çıkaran Tofaş ikinci oldu. TOFAŞ AR-GE YATIRIMLARINDA ÜLKE BİRİNCİSİ Tofaş; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen 2017 Verimlilik Proje Ödülleri nde, Kapasite Artırımı Projesi yle Büyük İşletmeler; Süreç İyileştirme Kategorisi nde Birincilik Ödülü ne layık görüldü. Avrupa Komisyonu çatısı altında yer alan Ortak Araştırma Merkezi nin Ar Ge yatırımları Skor Listesi nde, 2017 yılında Ar Ge ye yapmış olduğu yatırımla, Türkiye den en üst sırada girme başarısı gösteren Tofaş, böylelikle üç yıldan bu yana ülkenin en çok Ar Ge yatırımı yapan şirketi oldu. TOFAŞ, AVRUPA KOMİSYONU ORTAK ARAŞTIRMA MERKEZİ NİN AR-GE YATIRIMLARI SKOR LİSTESİ NE 2017 YILINDA DA TÜRKİYE DEN EN ÜST SIRADA GİRME BAŞARISI GÖSTEREN ŞİRKET OLDU. 14
FIAT DOBLÒ YA İNGİLTERE DEN ÜST ÜSTE ÜÇÜNCÜ KEZ ÖDÜL What Van? tarafından düzenlenen organizasyonda üst üste üçüncü kez Yılın Hafif Ticari Vanı Ödülü nü kazanan Fiat Doblò Cargo nun yanı sıra, Fiat Fiorino Cargo da Küçük Ticari Van kategorisinde, yüksek derecede önerilir övgüsünü aldı. OSD DEN TOFAŞ A İKİ BÜYÜK ÖDÜL OSD nin İhracat, Teknoloji ve Yan Sanayii Başarı Ödülleri nde Tofaş, İhracat Başarı Ödülü ve Teknoloji Başarı Ödülü ne layık görüldü. Tofaş, 2016 yılında gerçekleştirdiği 3,24 milyar ABD dolarlık ihracat başarısıyla, 1 milyar ABD dolarının üzerinde ihracat yapan firmalara verilen Platin Plaket in sahibi oldu. TOFAŞ A FİNANSMAN ÖDÜLÜ Egea Station Wagon ve Hatchback araçlarının yatırımlarının finansmanında kullanmak üzere Tofaş ın aldığı kredi, banka ve banka dışı finansal kurumlar ile şirketlerin bir araya geldiği organizasyon olan Bonds and Loans un, kendi segmentinde Türkiye de gerçekleştirilen en başarılı finansman işlemi seçildi. VERİMLİLİK ÖDÜLÜ İŞ GÜVENLİĞİNDE YILIN EN İYİ UYGULAMASI MESS Altın Eldiven Yarışması nda son iki yıldır birincilikle ödüllendirilen Tofaş, Sanal Ortamda Risk Yakalama Sertifikasyonu uygulaması ile, 500 den fazla çalışanın istihdam edildiği işyeri kategorisinde 2017 yılında da birincilik ödülünün sahibi oldu. BURSA KENTİNE DEĞER KATAN MARKA Yönetimden İSO Enerji Verimliliği Ödülleri nde Tofaş, Güneş Enerjisinin Üretim Proseslerinde Doğrudan Kullanımı-SolarDRY projesi ile Büyük işletmeler kategorisinde ikinciliğe layık görüldü. Marketing Türkiye Dergisi tarafından gerçekleştirilen İnteraktif Pazarlama Zirvesi nde Kente Değer Katan Markalar Ödül Töreni nde Tofaş, kendi sektöründe lider markalardan biri seçildi. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 15
ÖDÜLLER FIAT A ABD DEN MOBİL PAZARLAMA ÖDÜLÜ Fiat Türkiye ekibi, Mobile Marketing Association ın düzenlediği The Smarties Awards Global tarafından 360 Video kategorisinde ödüle layık görüldü. AVRUPA NIN EN İYİ INTRANET UYGULAMASI: TOFAŞGO TOFAŞ AKADEMİ YE BRANDON HALL DAN 3 ÖDÜL Şirket içi eğitim ve gelişim alanında dünyanın en prestijli kurumlarından biri olan Brandon Hall tarafından düzenlenen 2016 Brandon Hall Mükemmeliyet Ödülleri nde, Tofaş Akademi nin 3 farklı uygulaması ödüle layık görüldü. STEVIE AWARDS TAN TOFAŞ AKADEMİ YE 4 ÖDÜL Tofaş, uluslararası iş ödülleri yarışması The Stevie Awards for Great Employers da 1 altın, 3 bronz ödüle layık görüldü. FIAT KRİSTAL ELMA DAN 8 ÖDÜLLE DÖNDÜ Fiat, Kristal Elma Yaratıcılık Ödülleri nde 3 adet Kristal, 1 adet Gümüş, 3 adet Bronz ve 1 adet Seçici Kurul Özel Ödülü ne layık görüldü. MEDIACAT FELIS ÖDÜLLERİ NDE 9 FELIS, 3 BAŞARI ÖDÜLÜ Tofaş ın intranet ve mobil uygulaması TofaşGO; European Excellence Awards ta yılın en iyi intranet projesi seçildi. HÜRRİYET TEN FIAT ENGELSİZ HAREKETE ÖDÜL Fiat Engelsiz Hareket, Hürriyet Kırmızı Ödülleri nde en iyi sosyal sorumluluk kampanyası ödülüne layık görüldü. ENGELSİZ HAREKETE JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ Fiat, MediaCat tarafından bu yıl 12. si düzenlenen Felis Ödülleri nde Egea Hatchback ile gerçekleştirdiği İçerde Dizisi 360 derece entegrasyonu ile 7 Felis, 1 Başarı Ödülü ve Engelsiz Hareket Programı kapsamında gerçekleştirdiği Engelsiz Tribün Hareketi ile 2 Felis, 2 Başarı Ödülü almaya hak kazandı. Fiat Engelsiz Hareket programı, Gillette Milliyet Yılın Sporcusu Ödülleri Töreni nde Jüri Özel Ödülü ne layık görüldü. 16
GLADYATÖRLER DE 3 ÖDÜL YILIN VERİ TABANI DÖNÜŞÜM ÖDÜLÜ SAP Türkiye nin Digital Business (Dijital İşletme) teması ile düzenlediği SAP Forum da, Tofaş ın Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörlüğü, SAPIente projesi ile Yılın Veri Tabanı Dönüşüm Ödülü ne layık görüldü. AKILLI İSTASYON PROJESİ NDE IDC DEN ÖDÜL Yönetimden ODD Satış ve İletişim Ödülleri nde Tofaş, satış ve iletişim kategorilerinde 3 ödül kazandı. Yılın en çok satılan otomobil modeli Fiat Egea olurken, iletişim ödüllerinde yılın gazete uygulamasında JEEP Otobüs Kamyon JEEP Bip, yılın PR/ Etkinlik uygulamasında Fiat, Fiat Motor Sporları: Egea Seni Piste Çağırıyor ile ödüle layık görüldü. EN FAZLA ENGELLİ İSTİHDAMI Bursa Kent Konseyi, İŞKUR, Engelliler Meclisi ve Bursa Engelliler Federasyonu işbirliğinde yapılan Bursa Engelliler İstihdam Buluşması nda, Bursa da en fazla engelli istihdamı yaratan şirket olan Tofaş a teşekkür belgesi verildi. SMARTIES EMEA & TÜRKİYE DEN FIAT A 5 ÖDÜL BİRDEN MMA Smarties Ödül Töreni nde, İçerde dizisi entegrasyonuyla Fiat; 2 global, 2 Türkiye ve 1 adet kategori bağımsız Best in Show ödülüne layık görüldü. TOFAŞ IN İÇ İLETİŞİM PLATFORMU, INTRANET VE MOBİL UYGULAMASI TOFAŞGO; EUROPEAN EXCELLENCE AWARDS TA YILIN EN İYİ INTRANET PROJESİ SEÇİLDİ. IDC nin düzenlediği Smart Manufacturing konulu proje yarışmasında Tofaş ın Akıllı İstasyon projesi ikincilik ödülüne layık görüldü. LOJİSTİĞE KATKI ÖDÜLÜ Tofaş, 8. Atlas Lojistik Ödülleri nde, ihracat verilerinin değerlendirilmesi neticesinde bu yıl ikinci kez Lojistiğe Katkı Ödülü ne layık görüldü. Sürdürülebilirlik Finansal Bilgiler Faaliyetler Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 17
ARTAN PAZAR PAYI EGEA SEDAN MODELİ, 2017 YILINDA ÜST ÜSTE İKİNCİ KERE TÜRKİYE NİN EN ÇOK SATILAN ARACI OLURKEN, EGEA AİLESİNİN KATKISI İLE TOFAŞ OTOMOBİL PAZARINDAKİ PAYINI ARTIRMIŞTIR. 18
19
YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN DEĞERLENDİRMESİ Değerli hissedarlarımız, 2017 YILININ ZORLU JEOPOLİTİK GÖRÜNÜMÜNE KARŞIN, KÜRESEL EKONOMİ BÜYÜME KAYDETMİŞTİR. 2017 yılı dünya ekonomisi açısından; zorlu fakat tahmin edilenden çok daha iyi bir yıl olmuştur. Dünya ekonomisinin yılsonu itibarıyla %3,7 oranında büyüdüğü tahmin edilmektedir. Önceki yıllarda IMF büyümeye ilişkin tahminlerini düşürmek zorunda kalırken, 2017 tahminlerinde üst üste dört kez yukarı yönlü düzeltmeye gitmiştir. Geleceğe umutla bakmamızı sağlayan bir diğer konu, 2017 yılında yaşanan ekonomik canlanmanın, hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerden kaynaklanmış olmasıdır. EKONOMİYE ÇOK YÖNLÜ KATKIMIZI PEKİŞTİRİRKEN, GEREK ÜRETİM HACMİ GEREKSE İHRACAT PERFORMANSI AÇISINDAN TÜRKİYE OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNİN EN ÖNEMLİ OYUNCULARINDAN BİRİ OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ. Küresel ölçekte yatırım, ticaret ve sanayi üretiminde artışlar kaydedilmiştir. İş dünyasının ve tüketicilerin ekonomiye duydukları güven güçlenmiş ve dünya ekonomisindeki toparlanmayı güçlü bir şekilde desteklemiştir. 2017 yılının başından itibaren küresel piyasalara hâkim olan güçlü risk iştahı da özellikle gelişmekte olan ülkeleri olumlu etkilemiştir. Özetle, 2017 yılında küresel ekonomi yaygın bir toparlanma göstermiştir. TÜRKİYE EKONOMİSİ 2017 YILINDA GÜÇLÜ BÜYÜME KAYDETMİŞTİR. Ülke ekonomimiz 2017 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %11,1 ile beklentilerin üzerine çıkan bir büyüme kaydetmiştir. Bu büyüme performansı, son 6 yılın en güçlü seviyesini işaret etmiştir. Özel tüketim harcamaları, üçüncü çeyrekte büyümeye 7 puan ile en büyük katkıyı sağlamıştır. Aynı süreçte kamu tüketim harcamalarında da yükselme söz konusudur. Ekonomimizin önümüzdeki dönemde de büyümesini sürdüreceğine inanıyoruz. OTOMOTİV SEKTÖRÜ SON 3 YILA PARALEL BİR SEYİR İZLEMİŞTİR. Türkiye de toplam otomotiv satışları, son 3 senedir 1 milyon adet seviyesinde seyretmektedir. Pazar 2017 yılında %3 düşüş kaydederken, binek otomobil ve ağır ticari araç satışlarında düşüş, hafif ticari araç pazarında ise büyüme izlenmiştir. İthal ürünlerin pazar payı da bu süreçte gerilemiştir. 20
Bir Bakışta Tofaş İhracat alanındaki başarılı yükseliş 2017 yılında devam etmiş ve sektörümüzün üretimde yeni rekorlar elde etmesini sağlamıştır. 2017 yılı otomotiv üretimi 1.673.664 adet ile bir önceki yıla göre %13 artış göstermiştir. En önemli ihracat pazarımız olan Avrupa piyasasında binek ve hafif ticari araç talebindeki artış, Türkiye otomotiv ihracatını olumlu etkilemiştir. Otomotiv sektörü, 29 milyar ABD dolarına yaklaşan ihracat tutarı ile Türkiye toplam ihracatının %18 ini oluşturmuş ve en büyük paya sahip olmaya devam etmiştir. Bu gurur verici sonuç, Türkiye ekonomisine olan güçlü inancımızı ve katkımızı ortaya koymaktadır. TOFAŞ, 2017 YILINDA 384 BİN ADETLİK TOPLAM ÜRETİMİYLE REKORLARINA YENİSİNİ EKLEMİŞTİR. Tofaş, yıllık 450 bin araçlık üretim kapasitesi, 10.000 e yakın çalışanı, geniş bayi ağı, yüksek Ar Ge ve ürün geliştirme yetkinliğiyle Türkiye nin en büyük 3. sanayi kuruluşu olmanın haklı gururunu yaşamaktadır. 2016 yılında ülkemizin otomotiv endüstrisinde üretim ve ihracat rekorları kıran Tofaş, 2017 yılını da 384 bin adetlik üretim rekoruyla tamamlamıştır. Toplam 1 milyar ABD doları tutarında yatırımla hayata geçirdiğimiz Fiat Egea, iki yıl üst üste Türkiye nin en çok tercih edilen aracı olmuştur. Şirketimizin, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki pazar payı da %12,8 e ulaşmıştır. İhraç pazarlarında ise Fiat Tipo ve Dodge Neon model isimleriyle başarılı bir performans sergilenmiştir. Şirketimiz, 271 bin adetle ülkemizin otomotiv ihracatının %20 sini gerçekleştirmiştir. Tofaş, tüm faaliyetleri sonucunda, 1 milyar ABD doları da dış ticaret fazlası yaratmıştır. Şirketimizin ülkemiz ve paydaşları için yarattığı değerden büyük memnuniyet duyuyoruz. Geniş ürün portföyü ile Türkiye binek ve hafif araç pazarının tüm segmentlerinde iddiasını ortaya koyan Tofaş güçlü bir geleceğe doğru emin adımlarla ilerlemektedir. 2017 yılındaki proje ve yapısal yatırımlarımızın toplamı 157 milyon euro olarak gerçekleşirken, son 10 yılda yaptığımız yatırımların miktarı 2,8 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Şirketimiz, ihracat pazarlarında gösterdiği çeşitliliği ve yükselişi 2018 yılında da artırarak sürdürecektir. Ekonomiye çok yönlü katkımızı pekiştirirken, gerek üretim hacmi gerekse ihracat performansı açısından Türkiye otomotiv endüstrisinin en önemli oyuncularından biri olmaya devam edeceğiz. TOFAŞ KÜRESEL ÖLÇEKTE BİR AR-GE MERKEZİDİR. Keskin bir rekabet ortamında faaliyet gösteren sektörümüzde, artık şirketlerin geleneksel üretimin yanı sıra ürün ve teknoloji geliştirmeleri bir tercih değil, hayati zorunluluk haline gelmiştir. Güçlü vizyonu ve sektörel deneyimi ile Ar Ge ve inovasyonu üretim döngüsünün temel süreçlerinden biri olarak benimseyerek, uzun yıllardır bu yöndeki yetkinlik ve donanımını pekiştiren Tofaş, Fiat Chrysler Automobiles ın (FCA) dünyadaki üç stratejik üretim merkezinden biri, aynı zamanda grubun Avrupa daki ikinci büyük Ar Ge merkezi konumundadır. Tofaş, üç yıldan bu yana ülkemizin en çok Ar Ge yatırımı yapan şirketi olarak Avrupa Komisyonu çatısı altında yer alan Ortak Araştırma Merkezinin Ar Ge yatırımları Skor Listesi nde ilk sırada yer almaktadır. Ar Ge yetkinliklerimizle gurur duyuyor ve geleceğimizin teminatı olarak görüyoruz. REKABET AVANTAJLARIMIZLA YARINA HAZIRIZ. Sahip olduğumuz ölçek ekonomisi ve güçlü piyasa konumu, köklü uluslararası ortaklıklar ve ihracat anlaşmaları; geniş satış, satış sonrası ve servis hizmet ağı, hız kesmeden devam eden Ar Ge ve teknoloji yatırımlarımız, verimlilik ve sürekli gelişimi temel alan iş anlayışımız bizi yarına hazırlayan ana unsurlardır. Çalışanlarımız, tüketicilerimiz, bayilerimiz, tedarikçilerimiz ve tüm iş ortaklarımız ile birlikte büyük bir çarpan etkisine sahibiz. Sürekli kendimizi yenileyerek ve değişime öncülük ederek ulaşmayı hedeflediğimiz noktaya, paydaşlarımızla birlikte erişeceğimize olan inancımız tamdır. 2017 yılı performansımıza katkısı olan çalışanlarımıza, bayilerimize, iş ortaklarımıza hissedarlarımıza ve tüm paydaşlarımıza, şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, Ömer M. Koç Yönetim Kurulu Başkanı Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 21
YÖNETİM KURULU ÖMER M. KOÇ Yönetim Kurulu Başkanı Columbia College dan (ABD) 1985 yılında BA derecesiyle mezun olmuştur. Bir sene Kofisa Trading de çalışmıştır. 1989 da Columbia Business School dan MBA derecesi almıştır. Ramerica Intl. Inc. de çalıştıktan sonra, 1990 yılında Koç Topluluğu na katılmıştır. Koç Holding de Finansman Koordinatörlüğü, Enerji Grubu Başkan Yardımcılığı ve Başkanlığı gibi üst düzey görevlerde bulunmuştur. 2004 yılında Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi olmuş, Mayıs 2008 de Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini üstlenmiştir. Şubat 2016 dan bu yana Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktadır. Ömer M. Koç; 6 Nisan 2016 dan bu yana Tofaş Yönetim Kurulu Başkanlığı nı yürütmektedir. SERGIO MARCHIONNE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sergio Marchionne yükseköğrenimini Kanada da Toronto Üniversitesi nde felsefe ve hukuk dallarında lisans eğitimi ile Windsor Üniversitesi nde ticaret dalında lisansüstü eğitimi ile tamamlamıştır. Dava avukatı, hukuk müşaviri ve yeminli muhasebecidir. 2003 yılında Fiat S.p.A Yönetim Kurulu Üyeliği ne seçilen Marchionne, 2004 te CEO olarak atanmıştır. 2009 yılında Chrysler Group LLC de CEO ve 2011 yılında Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Mayıs 2010 da Exor S.p.A şirketinin Yönetim Kurulu na katılmıştır. Aynı zamanda 2011 de Fiat S.p.A den ayrılarak kurulan ve CNH, Iveco ile FiatcPowertrain Industrial ı bünyesinde bulunduran Fiat Industrial S.p.A in Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Marchionne 2013 yılında yeniden Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği (ACEA) nin Yönetim Kurulu Başkanı seçilmiştir. Philip Morris International Inc nin Yönetim Kurulu Üyesi, Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü nün Yönetim Kurulu Üyesi, ABD ve İtalya Konseyi nin İtalya kolunun başkanıdır. 2014 yılında FCA ya CEO olarak atanan Marchionne, aynı yıl Ferrari S.p.A. in de Başkanlığı na getirilmiştir. Marchionne aynı zamanda Giovanni Agnelli Vakfı nın daimi üyesidir ve Cavaliere del Lavoro nişanıyla onurlandırılmıştır. CENGİZ EROLDU Yönetim Kurulu Üyesi - CEO İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, 1993-1995 yılları arasında İtalya da LUISS Üniversitesi nde MBA programını tamamlamıştır. Eroldu, iş yaşamına 1989 yılında Koç Holding de Denetim Uzmanı olarak başlamıştır. 1995 yılında Tofaş a Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Eroldu, 2001-2008 yılları arasında Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü ve 2008-2015 arasında da Mali Direktörlük görevlerini yerine getirmiştir. Eroldu, Ocak 2015 ten bu yana Tofaş Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO olarak görev yapmaktadır. TEMEL KAMİL ATAY Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Temel Kamil Atay, İTÜ Makine Mühendisliği mezuniyetinin ardından Wayne State Üniversitesi (ABD) İşletme Bölümü nde ihtisas yapmıştır. Koç Topluluğu na 1966 yılında katılmış, Otoyol Sanayi A.Ş. ve Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Genel Müdürlüğü görevlerinin yanı sıra Koç Holding bünyesinde çeşitli üst düzey görevlerde bulunmuştur. 2000-2001 yıllarında Koç Holding in CEO luğunu yapmıştır. 1996 yılından bu yana Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesidir. 22
LEVENT ÇAKIROĞLU Yönetim Kurulu Üyesi ALFREDO ALTAVILLA Yönetim Kurulu Üyesi İSMAİL CENK ÇİMEN Yönetim Kurulu Üyesi Yönetim Kurulu Üyesi Levent Çakıroğlu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü nde lisans eğitimini tamamlamış, University of Illinois den yüksek lisans derecesini almıştır. İş yaşamına 1988 de Maliye Bakanlığı nda Hesap Uzmanı olarak başlamıştır. Ardından, 1997-1998 yılları arasında Bilkent Üniversitesi nde yarı zamanlı Öğretim Görevlisi ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Koç Holding e 1998 yılında Mali Grup Koordinatörü olarak katılmış, 2002-2007 yılları arasında Koçtaş Genel Müdürlüğü, 2007-2008 yıllarında Migros Genel Müdürlüğü, 2008-2015 yıllarında Arçelik Genel Müdürlüğü ve 2010-2015 yıllarında da Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanlığı görevlerini üstlenmiştir. Şubat 2015 te Koç Holding CEO Vekili olarak atanan Çakıroğlu, Nisan 2015 ten bu yana Koç Holding CEO su olarak görev yapmaktadır. 2016 yılından bu yana Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesidir. Milano Katolik Üniversitesi Ekonomi Bölümü mezunu olan Alfredo Altavilla, kariyerine aynı üniversitede asistan olarak başlamıştır. 1990 yılında, Fiat Auto ya katılmış, burada ilk olarak stratejik planlama ve ürün geliştirme alanlarında uluslararası girişimlere odaklanmıştır. 1995 yılında, Fiat Auto Pekin Ofisi Başkanı ve 1999 yılında Asya Operasyonları Başkanı olarak atanmıştır. 2004 yılında FGP (Fiat/ GM Powertrain JV) Başkanlığı na ve Fiat Auto nun İş Geliştirme Kıdemli Başkan Yardımcılığı na getirilmiştir. 2005 yılında ise Tofaş a CEO olarak atanmıştır. Bu sırada İş Geliştirme Bölümü ndeki rolünü sürdürmüştür. 2006 da, FPT-Fiat Powertrain Technologies e CEO olarak atanmıştır. 2009 yılında da Chrysler Group LLC de Yönetim Kurulu Üyesi olmuş ve Ekim 2009 da Fiat Grup için İş Geliştirme Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır. 2010-2012 yılları arasında Iveco nun CEO su olmuştur. Ayrıca Ocak 2011 den Kasım 2012 ye kadar, Fiat Endüstriyel İcra Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır. Kasım 2012 de Fiat Grubu nın Avrupa, Afrika ve Orta Doğu Bölgelerinden (EMEA) sorumlu CEO görevine atanmıştır. Ayrıca 2011 yılından beri Fiat Grup İşletme Konseyi Üyesi ve İş Geliştirme Başkanı dır. İsmail Cenk Çimen, İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü nden mezun olmasının ardından yükseköğrenimini ABD de Stanford ve Los Angeles California üniversitelerinde Yönetici Geliştirme programıyla sürdürmüştür. Koç Topluluğu na 1991 de Nasoto da Yetiştirme Elemanı olarak başlamış, 1993-1996 yıllarında Otosan Pazarlama da Satış Koordinatörlüğü, Bölge Müdürlüğü ve İthalat Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur. 1996-1998 yıllarında Ford Otosan da Filo Satış Müdürlüğü yapmış, 1998 yılında Otokoç Ankara ya Genel Müdür olarak atanmıştır. 2001 yılında Otokoç çatısı altında birleştirilen şirketlerin Genel Müdürlüğü ne, 2005 yılında Otokoç la birlikte Birmot un Genel Müdürlüğü ne atanmış, yine aynı yıl Avis Araç Kiralama da kendisine bağlanmıştır. Haziran 2009 dan bu yana Koç Holding Otomotiv Grubu Başkanı olarak görev yapmaktadır. Finansal Bilgiler Yönetimden Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 23
YÖNETİM KURULU GIORGIO FOSSATI Yönetim Kurulu Üyesi Giorgio Fossati, yükseköğrenimini İtalya da Torino Üniversitesi Hukuk Bölümü nde tamamlamıştır. Profesyonel iş hayatına 1988 yılında Iveco S.p.A. nın Hukuk Bölümü nde başlamıştır. 1999 yılında Fiat S.p.A. nın Hukuk Bölümü ne katılmıştır. 2002 yılında FCA Italy S.p.A. nın Genel Danışmanı olmuştur. 2011 yılından bu yana FCA nın EMEA Bölgesi Genel Danışmanı ve Fiat Chrysler Automobiles N.V. nin Kurumsal Genel Danışmanı olarak görev yapmaktadır. Fossati aynı zamanda FCA US LLC, FCA Italy S.p.A., Teksid S.p.A., Fiat Chrysler Finance S.p.A., Fidis S.p.A., FCA Partecipazioni S.p.A., Fiat Chrysler Risk Management S.p.A., Abarth & C. S.p.A. da Yönetim Kurulu Üyesi ve FCA Poland S.A. da İcra Kurulu Üyesi dir. GÖKÇE BAYINDIR Bağımsız Üye Gökçe Bayındır, 1965 yılında Boğaziçi Üniversitesi İşletme İdaresi Bölümü nü bitirdikten sonra aynı bölümde yüksek lisansını tamamlamıştır. İş hayatına 1967 yılında başlayan Bayındır, 1971 yılında Tofaş Oto Ticaret te Pazarlama Müdürü olarak göreve başlamıştır. Daha sonra Tofaş Oto Ticaret bünyesinde Genel Müdür Muavinliği ve 1979 yılından itibaren de Genel Müdürlük görevlerinde bulunmuştur. 1987 tarihinde Koç Holding bünyesinde Tofaş Grubu Başkan Yardımcılığı ve ardından Tofaş Grubu Başkanlığı yapan Bayındır, 2000 yılında Koç Grubu ndan emekli olmuştur. Koç Topluluğu nda çalıştığı yıllarda, başta Tofaş Oto Ticaret ve Tofaş olmak üzere değişik şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur. 2012 yılından bu yana Tofaş ın Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi dir. Aynı zamanda Denetim Komitesi ve Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi Başkanı ve Kurumsal Yönetim Komitesi Üyesi dir. LIBERO MILONE Bağımsız Üye Libero Milone yükseköğrenimini Hollanda ve İngiltere de tamamlamıştır. Nisan 2008 den 2011 in başına kadar kurumsal yönetim ve risk yönetimi konularında uzmanlaşmış uluslararası bir danışmanlık firması olan Protiviti nin Kıdemli Danışmanı ve Onursal Başkanı olarak görev yapmıştır. 2008-2011 arası dönemde, BM Dünya Yiyecek Programı nın Denetim Komitesi Üyeliği yapmıştır. Nisan 2010-Aralık 2011 arasında, personel yönetimi ve iş alım yazılımı geliştiren Jobnet S.p.A. Başkanı olarak görev yapmış, Ocak 2011-Eylül 2013 döneminde Fiat Industrial S.p.A da bağımsız yönetici olarak çalışmış, ayrıca İç Denetim ve Risk Komisyonu Başkanı olarak görev yapmıştır. Nisan 2011 den beri, Poltrona Frau Grubu nda Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi; Ücret Komitesi Üyesi ve İç Denetim, Risk ve Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı olarak görev yapmaktadır. Mayıs 2011 de Yönetim Kurulu Üyesi olduğu Falck Renewables S.p.A. de ayrıca İç Denetim ve Risk Kurulu Başkanı ve Ücret Komitesi Üyesi olarak görev yapmaktadır. 2012 den beri, yönetici ortağı olduğu danışmanlık firması Milone Associates te Başkanlık yapmaktadır. Mayıs 2013 ten beri, Indesit Şirketi nde Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olan Milone, aynı zamanda, İç Denetim ve Risk Komitesi Başkanı ve İnsan Kaynakları Komitesi Üyesi dir. Mart 2012 den beri Tofaş ta Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi, Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı, Denetim Komitesi Üyesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi Üyesi dir. 24
DÖNEM İÇİNDE YÖNETİM KURULU NDA GÖREV ALAN ÜYELER Yönetimden YÖNETİM KURULU Görev Süresi Adı Soyadı Görevi Başlangıç Bitiş Ömer M. KOÇ Başkan 06.04.2016 28.03.2018 Sergio MARCHIONNE Başkan Yardımcısı 28.03.2014 28.03.2018 Cengiz EROLDU Üye ve CEO 13.01.2015 28.03.2018 Temel Kamil ATAY Üye 28.03.2014 28.03.2018 Levent ÇAKIROĞLU Üye 01.04.2015 28.03.2018 Alfredo ALTAVILLA Üye 28.03.2014 28.03.2018 İsmail Cenk ÇİMEN Üye 28.03.2014 28.03.2018 Kudret ÖNEN Üye 28.03.2014 28.03.2017 Scott Richard GARBERDING Üye 28.03.2014 28.03.2017 Giorgio FOSSATI Üye 18.02.2016 28.03.2018 Gökçe BAYINDIR Bağımsız Üye 28.03.2014 28.03.2018 Libero MILONE Bağımsız Üye 28.03.2014 28.03.2018 (*) Yönetim Kurulu nun seçim tarihini müteakip görev süreleri dikkate alınmıştır. (28.03.2014-28.03.2017 ve 28.03.2017-28.03.2018) YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN GÖREV, YETKİ VE SINIRI İLE DENETİM Gerek Yönetim Kurulu Başkanı gerekse Yönetim Kurulu Üyeleri Türk Ticaret Kanunu nun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmesi nin 11 inci maddesinde belirtilen görev ve yetkileri haizdir. Ayrıca, Esas Sözleşmesi nin 10 uncu maddesinde Yönetim Kurulu Kararları hakkında düzenleme mevcuttur. Şirket Esas Sözlemesi nin 13 üncü maddesinde ise, Denetime ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 25
CEO NUN DEĞERLENDİRMESİ Değerli paydaşlarımız, Başarılı iş sonuçlarıyla geçirdiğimiz 2017 yılını, Şirket tarihimizde gururla hatırlayacağımız bir faaliyet dönemi olarak tamamlamış bulunuyoruz. Tofaş tarihine rekorlar yılı olarak geçen 2016 nın ardından, Egea Projemizin iç piyasa ve ihracatta gösterdiği başarılı performans ile 2017 yılında da üretimde liderliğimizi devam ettirdik ve yeni yıla bir kez daha rekorla girdik. TOFAŞ TARİHİNE REKORLAR YILI OLARAK GEÇEN 2016 NIN ARDINDAN, EGEA PROJEMİZİN İÇ PİYASA VE İHRACATTA GÖSTERDİĞİ BAŞARILI PERFORMANS İLE 2017 YILINDA DA ÜRETİMDE LİDERLİĞİMİZİ DEVAM ETTİRDİK VE YENİ YILA BİR KEZ DAHA REKORLA GİRDİK. Şirketimiz 384 bin adet araç üreterek, Türk otomotiv sanayi üretiminin %23 ünü tek başına gerçekleştirmiştir. Türkiye otomotiv pazarında 2017 de görülen %3 lük daralmaya rağmen Tofaş çatısı altındaki markalarımızla satış hacmimizi %12,7 oranında artırma başarısı gösterdik. Tofaş, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarında temsil ettiği markalarla 2017 yılında %12,8 pazar payı elde etmiştir. Fiat markası otomobil ve hafif ticari araç toplam satışlarında, %12,6 pazar payı ve 120.049 adetle 2 nci sırada yer almıştır. Yerli üretimden en yüksek oranda satış yapan firma unvanını yıllardır sürdüren Tofaş, %91 e ulaşan payı ile sektör liderliğini korumuştur. Global binek otomobiller içerisinde hem üretiminin hem de Ar Ge çalışmalarının Türkiye de yapıldığı Fiat Egea ailesinin Sedan üyesi, ulaştığı 43 bin adetlik satışla 2016 yılının ardından 2017 yılında da Türkiye nin en çok tercih edilen otomobili olma başarısını göstermiştir. Sadece Egea nın otomobil pazarındaki payı %6,6 ya ulaşmıştır. Şirketimiz 2017 yılında, 270.760 bin adetlik ihracat hacmine ulaşmış ve Türkiye otomotiv ihracatının %20 sini tek başına gerçekleştirmiş ve 3,25 milyar ABD doları ihracat geliri elde etmiştir. 26
Bir Bakışta Tofaş 2017 de, bir önceki yıla oranla %23 artışla, 17,5 milyar TL tutarında ciro elde eden Şirketimizin, 2017 yılı net kârı da %32 lik artış ile 1 milyar 283 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Tofaş ın 2017 yılı FAVÖK marjı bir önceki yıla oranla 1,9 puan artarak %11,5 ve FAVÖK ü de %46,5 oranındaki artış ile 2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. YATIRIMLARLA TÜRKİYE EKONOMİSİNE KATKIMIZI PEKİŞTİRİYORUZ. Türkiye ekonomisine üretim, ihracat, istihdam alanlarında yüksek katma değer yaratan Tofaş, Fiat Egea Projesi başta olmak üzere sektörde önemli yatırımları hayata geçirmiştir. Diğer taraftan, Ar Ge de gerçekleştirdiğimiz yatırımlar, Şirketimizi teknoloji alanında ileriye taşımaya devam etmektedir. Tofaş, Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi nin Ar Ge yatırımları Skor Listesi nde 3 yıl art arda Türkiye den ilk sırada yer almayı başarmış; 2017 yılı listesinde 12 basamak birden yükselmiştir. ÖDÜLLER, BAŞARIMIZI TAÇLANDIRIYOR. Faaliyetlerimizle yarattığımız katma değer, 2017 yılında da bize farklı platformlarda ödüller kazandırmaya devam etmektedir. Sürdürülebilirlik, Ar Ge, iletişim ve çevre gibi alanlarda hayata geçirdiğimiz pek çok proje, ulusal ve uluslararası platformlarda gurur verici ödüller almıştır. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM ANLAYIŞIMIZ İLE ÖNEMLİ KAZANIMLAR ELDE ETTİK. BİST Sürdürülebilirlik Endeksi nde yer alan Tofaş, sürdürülebilir üretim anlayışı ile çevre etkisinin azaltılmasında, enerji verimliliğinde ve iş güvenliğinde önemli kazanımlar elde etmektedir. Tofaş ta, WCM Enerji Yönetim Metodolojisi kapsamında yürütülen projeler sonucunda, 2017 yılsonu itibarıyla toplam 72.633 GJ enerji tasarrufu ve buna bağlı olarak 5.645 ton CO 2 azaltımı sağlamıştır. Araç başına enerji tüketimimizi ve emisyon miktarını azaltırken, atık suyu geri kazanma çalışmaları da sürdürülmüş ve 63 milyon m 3 su geri kazanılmıştır. Dünya klasında iş güvenliği faaliyetlerine başladığımız 2006 yılından bu yana, Kayıp Günlü Kazalanma frekansımızı da %90 oranında azaltmış bulunuyoruz. TÜRKİYE DE OTOMOTİVİN ÖNCÜ ŞİRKETLERİNDEN OLAN TOFAŞ TOPLUMA DEĞER KATIYOR. Spor, eğitim ve kültür-sanat gibi farklı alanlarda hayata geçirdiğimiz uzun soluklu projelerle topluma değer katmayı sürdürüyoruz. Süregelen faaliyetlerimize ilave olarak 2017 yılında hayata geçirdiğimiz Mesleki Eğitime Destek projemizle üniversitelere, liselere ve öğrencilere katkı sağlamayı, özellikle uygulamalı eğitim alanında daha kalifiye ve donanımlı gençlerin yetişmesine destek olmayı hedefliyoruz. TOFAŞ GELECEĞE ODAKLIDIR. Tofaş ın tüm başarılarının ardında, hep daha iyiyi hedefleyen ve bağlılıkla çalışan insan kaynağımızın imzası var. Onlardan aldığımız güçle, başarı çıtamızı daha da ileriye taşıyoruz. Özverili çalışmaları için tüm çalışanlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Tofaş olarak önümüzdeki yıllarda da performansımızı yükseltmeye devam etmeyi hedefliyoruz. Başarımızın sürdürülebilirliği için 2018 yılında da Ar Ge, teknoloji ve insan kaynağımıza yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Hissedarlarımıza, müşterilerimize, bayi ve tedarikçilerimize tüm paydaşlarımıza verdikleri destekten ötürü teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, Cengiz Eroldu Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 27
ÜST YÖNETİM CENGİZ EROLDU Yönetim Kurulu Üyesi - CEO STEFANO REGANZANI Mali Direktör ZEKİ ERDAL ŞİMŞEK Fabrika Direktörü ALTAN AYTAÇ Fiat İş Birimi Direktörü İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, 1993-1995 yılları arasında İtalya da LUISS Üniversitesi nde MBA programını tamamlamıştır. Eroldu, iş yaşamına 1989 yılında Koç Holding de Denetim Uzmanı olarak başlamıştır. 1995 yılında Tofaş a Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Eroldu, 2001-2008 yılları arasında Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü ve 2008-2015 arasında da Mali Direktörlük görevlerini yerine getirmiştir. Eroldu, Ocak 2015 te Tofaş Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO olarak atanmıştır. İtalya da Università Commerciale Luigi Bocconi İşletme Bölümü nden 1990 yılında mezun olan Stefano Reganzani, meslek hayatına 1991 yılında Unilever İtalya da başlamıştır. Reganzani, 1995 yılından bu yana Fiat Chrysler çatısı altında çeşitli görevlerde yer almıştır. 2013 yılına dek Finans Bölümü nde farklı kademelerde görev yapan Reganzani, 2013-Nisan 2015 döneminde İş Geliştirme ve Yatırımlar Kontrol Yöneticisi olarak görev almış, Nisan 2015 itibarıyla Tofaş ın Mali Direktörü olarak atanmıştır. Zeki Erdal Şimşek, İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi nden 1987 yılında uçak mühendisi olarak mezun olmuş, yüksek lisansını da İstanbul Üniversitesi İşletme ve İş İdaresi programında 1989 yılında tamamlamıştır. 1990 yılında Tofaş ta proje mühendisi olarak çalışma hayatına başlayan Şimşek, Tofaş taki 11 yılın ardından Kahire deki Fiat otomobil fabrikasına Fabrika Müdürü olarak atanmıştır. 2003 yılında Tofaş a dönerek farklı departmanlarda yöneticilik görevleri üstlenen Şimşek, Tofaş ta Kalite Direktörlüğü görevini üstlendi. Şimşek, Nisan 2017 den itibaren Fabrika Direktörü olarak görev yapmaktadır. Altan Altaç, 1992 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü nden mezun olduktan sonra, çalışma hayatına Tofaş Oto Ticaret te başlamış ve ticari alandaki ilk lojistik departmanın kuruluşunda görev almıştır. 1997 yılında Koç Üniversitesi nde MBA yüksek lisans programını tamamlamıştır. Aynı yıl CBU Lojistik Departman Müdürü olmuştur. Dış lojistik alanında üretim ile entegrasyon ve yalınlaşma projelerini tamamladıktan sonra, 2003 yılında Ticari Projeler Koordinatörlüğü ne, 2004 yılında Fiat Marka Müdürlüğü ne, 2006 yılında da Alfa Romeo ve Lancia markalarının Türkiye İş Birimi Direktörlüğü ne getirilmiştir. 2008 yılında Tofaş ın Tedarik Zinciri Direktörlüğü ne atanan Aytaç, 2015 yılı Ocak ayında Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü olarak atanmıştır. Ağustos 2015 tarihi itibarıyla Fiat İş Birimi Direktörü olarak görev yapmaktadır. 28
VINCENZO CUSOLITO Ar Ge Direktörü İtalya Padua Üniversitesi nden 1996 yılında Makina Mühendisi olarak mezun olan Vincenzo Cusolito, kariyerine Fiat ta başlamış, pres atölyesinde vardiya müdürlüğü ve satın alma departmanında pazar analisti görevlerini üstlenmiştir. 2006 yılında Yeni Palio ve Grand Siena nın model sorumlusu olarak atanan Cusolito, Brezilya da o dönem yılın otomobili seçilen Palio nun lansmanına kadar FIASA da çalışmaya devam etmiştir. 2011 yılında İtalya ya dönerek Egea Ailesi nin Model Sorumlusu olarak göreve başlayan Cusolito, ardından EMEA bölgesi Şasi ve Taşıt Dinamikleri Birimi Sorumlusu olarak atanmıştır. Cusolito, Nisan 2017 de Tofaş ta Ar Ge Direktörü olarak göreve başlamıştır. SİNAN SAİP BEL Lancia, Alfa Romeo, Jeep Direktörü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden 1997 yılında mezun olan Sinan Saip Bel, iş yaşamına 1999 yılında Aygaz A.Ş. de Ege Bölge Dökmegaz Satış Sorumlusu olarak başlamıştır. 2002 yılında Aygaz Dökmegaz Pazarlama Sorumlusu olarak kariyerine devam etmiş, sonrasında ise sırasıyla 2003-2004 yılları arasında Borusan Oto da Servis Danışmanı, 2004-2005 yılları arasında Doğuş Otomotiv de Satış Sonrası Hizmetler Bölge Şefi, 2005-2008 yılları arasında da Doğuş Oto da Satış Sonrası Hizmetler Müdürü olarak görev yapmıştır. 2009 yılında Tofaş A.Ş. iştirak şirketlerinden Fer Mas A.Ş. de Servis Müdürü olarak çalışmaya başlayan Bel, 2014 yılında Fer Mas Şirket Müdürü ve bu görevine ilave olarak 2017 yılında Alfa Romeo ve Jeep Direktörü olarak atanmıştır. Aynı zamanda Fer Mas A.Ş. Yönetim Kurulu üyesidir. BURHAN ÇAKIR İnsan Kaynakları Direktörü Burhan Çakır, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden 1986 yılında mezun olmuştur. Profesyonel iş hayatına 1989 yılında Tofaş ta Pres Üretim Bölümü nde mühendis olarak başlamıştır. 1993-2004 yılları arasında Pres Atölyesi Yöneticiliği, Gövde Üretim Birim Müdürlüğü, Parça İhracat Birim Müdürlüğü, Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir. Çakır, 2004 yılından beri İnsan Kaynakları Direktörü olarak çalışmaktadır. Finansal Bilgiler Yönetimden Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 29
ÜST YÖNETİM ÖMER ÖZGÜR ÇETİNOĞLU Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü 1992 yılında Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Ömer Özgür Çetinoğlu, iş yaşamına aynı yıl Koç Holding de yazılım mühendisi olarak başlamıştır. Çetinoğlu, 1997-2002 yılları arasında Koç Holding Tüketim Grubu nda İş Geliştirme Yöneticisi olarak görev almış, 2002 yılında da Beko Elektronik şirketine Bilgi Sistemleri Yöneticisi olarak atanmıştır. 2007-2016 yılları arasında KoçSistem şirketinde sırasıyla Danışmanlık Grup Yöneticisi, İş Çözümleri Direktörü, İş Uygulamaları ve Ar Ge Direktörü görevlerinde bulunmuştur. Çetinoğlu, Temmuz 2016 da Tofaş Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü olarak atanmıştır. ARZU ÇOLAKOĞLU Kurumsal İletişim Direktörü Arzu Çolakoğlu, İstanbul Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü mezunudur. İş yaşamına 1995 yılında Doğuş Otomotiv de planlama uzmanı olarak başlamıştır. 1998-2003 yıllarında Planlama ve Lojistik Müdürlüğü, VW Ticari Araç Pazarlama Müdürlüğü görevlerini üstlenmiştir. 2003-2004 yıllarında Doğuş Oto Pazarlama da Bölge Direktörü olarak görev almıştır. 2005 yılında Tofaş ta Alfa Romeo Marka Müdürlüğü görevine getirilen Çolakoğlu, 2008 yılında Alfa Romeo ve Lancia İş Birimi Direktörü olarak göreve devam etmiştir. 2012 yılından bu yana Tofaş ta Kurumsal İletişim Direktörü olarak görev yapmaktadır. TÜRKER GÜRTEKİN İş Geliştirme Direktörü 1997 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Türker Gürtekin, Boğaziçi Üniversitesi nde işletme yüksek lisansı (MBA) yapmıştır. Tofaş taki kariyerine 2001 yılında Satış Sonrası Süreçler ve Garanti Uzmanı olarak başlamıştır. Sırasıyla Dış Pazarlar Yönetimi Sorumlusu, Koç Fiat Kredi de Satış Müdürü ve ardında da Pazarlama ve Satış Müdürü olarak devam eden Gürtekin, 2012-2013 yılları arasında Lancia, Alfa Romeo, Jeep Satış Müdürü olarak görev yapmıştır. 2013-2015 arasında Fiat Kredi Genel Müdürlüğü görevini üstlenen Gürtekin, bu tarih itibarıyla Lancia, Alfa Romeo, Jeep Direktörü olarak atanmıştır. Gürtekin, 2017 yılında İş Geliştirme Direktörlüğüne getirilmiştir. 30
MAHMUT KARACAN Satış Direktörü GÜRAY KARACAR Dış İlişkiler Direktörü SABRİ ERKAN POLAT Ürün Mühendisliği Direktörü Faaliyetler Çukurova Üniversitesi İşletme Bölümü nden mezun olan Mahmut Karacan, çalışma hayatına 1995 te Çitasad da Lojistik Uzmanı olarak başlamış, 1996-2000 yılları arasında satış ve pazarlama faaliyetlerinden sorumlu olarak çalışmıştır. 2000-2012 yılları arasında Daimler Chrysler de Satış Pazarlama operasyonlarından sorumlu olarak görev yapmıştır. 2003 yılında Chrysler, Jeep Dodge Academy yi kurmuştur. 2013-2015 yılları arasında Lancia, Alfa Romeo ve Jeep markalarında Satış ve Satış Sonrası Hizmetleri İş Birimi Direktörlüğü görevini yürüten Karacan, 2015 yılında Satış Direktörü olarak atanmıştır. Marmara Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi nden 1998 yılında mezun olan Güray Karacar, turizm, medya, iletişim sektörlerindeki deneyimlerinin ardından 2003 yılında Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Genel sekreteri olarak görev almıştır. Aynı dönemde Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Ulusal Program Koordinatörü, Center for International Private Enterprise Yürütme Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Karacar Haziran 2016 dan bu yana Tofaş Dış İlişkiler Direktörü olarak görev yapmaktadır. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi nden 1986 yılında mezun olan Erkan Polat, 1987-1989 yılları arasında İngiltere de Manchester Üniversitesi nde Master Programını tamamlamıştır. İş yaşamına 1989 yılında Etibank Alüminyum İşletmeleri nde Tasarım Mühendisi olarak başlamıştır. 1992 yılında Tofaş ta Pres Metod Mühendisi olarak göreve başlamış, 1999-2004 yıllarında Pres Mühendislik Yöneticiliği ve Pres Kalıp İş Geliştirme Yöneticiliği görevlerinde bulunmuştur. 2006 yılında Kalıp Üretim Müdürlüğü görevine atanmış, 2010-2013 yıllarında Kalıp ve Pres Üretim Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir. 2013-2015 yılında Ar Ge Gövde Tasarım Müdürlüğü, 2015-2016 Egea HB Model Müdürlüğü görevlerini yerine getiren Polat, 2016 yılında Ürün Mühendisliği Direktörü olarak atanmıştır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 31
ÜST YÖNETİM YÜKSEL ÖZTÜRK Satın Alma Direktörü Yüksel Öztürk, 1991 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur. Çalışma hayatına 1993-2001 yılları arasında Ürün Geliştirme Mühendisi olarak Tofaş ta başlayan Öztürk, 2001-2003 yılları arasında Direkt Malzeme Elektrik Yöneticiliği, 2003-2005 yılları arasında Direkt Malzeme Elektrik Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. Öztürk, 2005 yılından beri Satın Alma Direktörü olarak görev yapmaktadır. HÜSEYİN ŞAHİN Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü Hüseyin Şahin, 1990 yılında Uludağ Üniversitesi, Kamu Yönetimi Bölümü nden mezun olmuştur. İş yaşamına 1996 yılında Efthor da Proje Müdürü olarak başlamıştır. 1997 yılında İstanbul Fruehauf Taşıt Araçları San. ve Tic. A.Ş. ye İnsan Kaynakları Uzmanı olarak geçiş yapmış, 1999 yılında İnsan Kaynakları Sorumlusu olmuştur. 2001 yılında Otokoç a İnsan Kaynakları Müdürü olarak katılan Şahin, 2003-2005 yılları arasında sırası ile Otokoç Antalya Şube Müdürü ve Birmot Zincirlikuyu Şube Müdürü olarak görev yapmıştır. 2006-2010 yılları arasında Birmot Operasyonel Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulunan Şahin, 2011-2015 yılları arasında Tofaş ta Satış Direktörlüğü görevinin ardından, Temmuz 2015 itibarıyla Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü olarak atanmıştır. İBRAHİM ÇAĞLAR ŞAHİN Binek Araç Projeleri Direktörü İbrahim Çağlar Şahin, 1983 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuş, 1986 yılında makine mühendisliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. 1983-1985 yılları arasında Orta Doğu Teknik Üniversitesi nde Araştırma Görevlisi olarak tez çalışmalarını sürdürmüştür. 1989-1993 yıllarında Tofaş ta Metot Mühendisi olarak görev yapmıştır. 1993-2013 yılları arasında ise sırasıyla Transmisyon ve Süspansiyon Üretim Yöneticiliği, Transmisyon ve Süspansiyon Birim Müdürlüğü, Powertrain Üretim Müdürlüğü, Powertrain Fabrika Müdürlüğü, Minicargo Projesi Direktörlüğü, Kalite Direktörlüğü, Ar Ge Ürün Mühendisliği Direktörlüğü ve Projeler Direktörlüğü görevlerini yürütmüştür. Şahin, 2015 yılından bu yana Binek Araç Projeleri Direktörü olarak görev yapmaktadır. 32
RECEP TEMİZESEN Üretim Direktörü ONUR YALÇIN Tedarik Zinciri Direktörü SİNAN YILDIRIM Kalite Direktörü Faaliyetler Recep Temizesen, 1988 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur. İş yaşamına 1988 yılında Çimhol A.Ş. de başlamış ve 1988-1991 yılları arasında proje mühendisi olarak çalışmıştır. 1992 yılında Tofaş ta Pres Metot Mühendisi olarak çalışmaya başlamış, 1999-2015 yılları arasında ise sırasıyla, Pres Ürün Proses Kısım Yöneticiliği, Pres Mühendislik ve Teknoloji Yöneticiliği, Pres Üretim Müdürlüğü ve Montaj Üretim Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. Temizesen, Ocak 2015 ten itibaren Üretim Direktörü olarak görev yapmaktadır. Onur Yalçın, 1991 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi nden Endüstri Mühendisliği lisansını, 1993 yılında ABD Iowa State Üniversitesi nden Yön Eylem ve Endüstri Mühendisliği yüksek lisans derecesini almıştır. 1993 yılında Sanayi Mühendisliği Uzmanı olarak katıldığı Tofaş ta sırasıyla, Üretim Planlama Yöneticisi, Parça İhracat Yöneticisi, Sipariş Yöneticisi, CBU Lojistik Müdürü ve Dış Lojistik Müdürü olarak görev yapmıştır. Onur Yalçın, Ocak 2015 te Tedarik Zinciri Direktörü olarak atanmıştır. Sinan Yıldırım, 1988 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olduktan sonra, çalışma hayatına BOTAŞ ta başlamıştır. 1990 yılında Tofaş ta ilk olarak Metod Mekanik servisinde motor mühendisi olarak görev yapmış, sonrasında Ar Ge bölümünde, motor uzmanı olarak görev almış ve yeni motor projesi için İtalya da bulunmuştur. 1996 yılında Aktarma Organları Üretim Birimi ne mühendislik yöneticisi olarak atanan Yıldırım, 2001-2007 yılları arasında, Fiat GM Powertrain şirketi bünyesine katılmıştır. 2007 yılı sonunda Ürün Kalite Müdürü olarak tekrar Tofaş bünyesine dahil olmuş, 2008 de Bilgi Üniversitesi nde MBA yüksek lisans programını tamamlamıştır. 2010 yılında Üretim Teknoloji Müdürlüğüne atanan Sinan Yıldırım, Nisan 2017 tarihi itibarıyla Kalite Direktörü olarak görev yapmaktadır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 33
SEKTÖR LİDERİ TOFAŞ TÜRKİYE NİN YERLİ ÜRETİMDEN EN YÜKSEK ORANDA SATIŞ YAPAN FİRMASIDIR. ŞİRKET 2017 YILINDA, %91 E ULAŞAN PAYI İLE SEKTÖR LİDERLİĞİNİ KORUMUŞTUR. 34
35
OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 2017 YILINDA TÜRKİYE OTOMOTİV PAZARI 950 BİN - 1 MİLYON BANDINDA KALMAYA DEVAM EDEREK GÜÇLÜ PERFORMANSINI DEVAM ETTİRMİŞTİR. TÜRKİYE OTOMOTİV PAZAR ADETLERİ 853.378 2013 188.723 664.655 Otomobil 767.681 2014 -%2,8 180.350 587.331 968.017 Hafif Ticari Araç 242.421 725.596 983.720 2015 2016 226.782 756.938 956.194 2017 233.435 722.759 TÜRKİYE PERAKENDE OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI, 2016 YA GÖRE %2,8 GERİLEYEREK 956.194 ADET OLARAK GERÇEKLEŞMİŞTİR. 2017 yılında Türkiye perakende otomobil ve hafif ticari araç pazarı satışları, 2016 ya göre %2,8 daralma ile 956.194 adet olarak gerçekleşmiştir. Otomobil satışları, 2017 yılında %4,5 azalarak 722.759 adet olarak gerçekleşirken, hafif ticari araç pazarı ise 2017 de bir önceki yıla göre %2,9 artış göstererek 233.435 adede erişmiştir. Türkiye otomotiv pazarı, 2016 yılının ikinci yarısında gerçekleşen ve binek otomobil satışlarına uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarını sadece motor hacmine göre değil vergiden arındırılmış fiyat aralığına göre belirlenmesi ve döviz kurunda görülen bir önceki yıla göre artıştan olumsuz etkilenmiştir. Buna karşın, pazar 950 bin - 1 milyon bandı içerisinde kalmaya devam ederek, tarihinin en yüksek 3. seviyesinde yılı tamamlamıştır. 2016 yılı Tofaş için otomobil yatırımlarının tamamlanarak, Fiat Egea ailesinin Hatchback ve Station Wagon versiyonlarının da ürün gamına katılımı sonrasında, 2017 Egea ailesinin tüm ürün gamı ile piyasada bulunduğu ilk tam yıl olmuştur. Egea Sedan modeli, 2017 yılında üst üste ikinci kere Türkiye nin en çok satılan aracı olurken, Egea ailesinin katkısı ile Tofaş otomobil pazarındaki payını artırmıştır. Yurt dışı otomotiv pazarlarında ise Avrupa genelinde (Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi) otomobil pazarında %3,3, hafif ticari araç pazarında ise %3,9 büyüme gerçekleşmiştir. Avrupa da Fiat Tipo adıyla satışa sunulan Fiat Egea modeli de başarılı performansını devam ettirmiştir. Toplam Yurt İçi Pazar (adet) 2016 2017 Değişim % Otomobil 756.938 722.759 -%4,5 Hafif Ticari Araç (LCV) 226.782 233.435 %2,9 Toplam 983.720 956.194 -%2,8 36
Bir Bakışta Tofaş İLK KEZ TAM YIL SATIŞTA BULUNAN FIAT EGEA HATCHBACK VE STATION WAGON MODELLERİ TOPLAM OTOMOBİL PAZAR PAYINA KATKIDA BULUNMUŞLARDIR. TOFAŞ YURT İÇİ PERAKENDE PAZAR PAYI (%) 25,1 8,0 2013 27,5 7,3 Otomobil Pazarı +%12,8 25,6 7,1 23,7 2014 2015 2016 25,1 TOFAŞ IN FIAT, JEEP, ALFA ROMEO, MASERATI VE FERRARI MARKALARI İLE TOPLAM OTOMOBİL PAZAR PAYI 122.818 ADET İLE %12,8 OLARAK GEÇEN SENENİN 1,8 PUAN ÜZERİNDE GERÇEKLEŞMİŞTİR. 7,3 Hafif Ticari Araç (LCV) Pazar Payı 8,9 2017 İÇ PİYASA PERAKENDE SATIŞLAR 2017 yılında yurt içi perakende otomobil pazarı 2016 yılına göre %4,5 daralarak 722.759 adet olarak gerçekleşmiştir. Tofaş ın Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam otomobil pazar payı 64.133 adet ile %8,9 olarak gerçekleşmiş ve sektörün üzerinde bir büyüme ile otomobil pazar payında yıllık 1,6 puanlık bir artış sağlanmıştır. Fiat ın yurt içi otomobil pazar payı ise 2016 yılında %6,9 iken, 2017 yılında Fiat Egea ailesinin başarılı performansı ile %8,5 e yükselmiştir. Fiat Egea Sedan modeli 43 bin adede yaklaşarak üst üste ikinci kere Türkiye nin en çok satılan aracı olmuştur. Fiat Egea Hatchback ve Station Wagon modelleri ise ilk kez tam yıl satışta bulunmaları nedeniyle toplam otomobil pazar payına katkıda bulunmuşlardır. Hafif ticari araç pazarı 2017 yılında geçen yıla göre %2,9 oranında artarak 233.435 adede yükselmiştir. Tofaş ın satış adetleri ise %9,2 artmış ve Tofaş Fiat markasıyla hafif ticari araç pazarında %25,1 pazar payı ile ikinci sıradaki yerini korumuştur. Doblò ve Fiorino modelleri ise geçen yıla göre satış hacimlerinde gerçekleşen %9 luk artış ile kendi segmentlerinin liderleri olmuştur. 2017 yılında toplam 956.194 adede erişen Türkiye otomotiv perakende pazarında Fiat markası 120.049 adet ile %12,6 pazar payı elde etmiş ve toplamda 2016 ya göre 1,8 puanlık pazar payı kazanmıştır. Tofaş ın Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam pazar payı ise %12,8, satış adedi ise 122.818 olmuştur. (2016: 109.022 adet ile %11,1 pazar payı) Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden Tofaş Yurt İçi Perakende Satışlar (adet) 2016 2017 Değişim % Otomobil 55.285 64.133 %16,0 Hafif Ticari Araç (LCV) 53.737 58.685 %9,2 Toplam 109.022 122.818 %12,7 Finansal Bilgiler 37
OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 2017 YILINDA TOFAŞ IN İHRACAT ADEDİ 271 BİN ADET OLARAK GERÇEKLEŞMİŞTİR. Yıllık İhracat Geliri (Milyon TL) İHRACAT 2017 yılında Avrupa otomobil pazarında (Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi) %3,3 büyüme görülmüştür. Ülke detayında ise İngiltere dışında Avrupa da tüm ana pazarlarda büyüme mevcut olup, en yüksek performansı %7,9 büyüme ile Tofaş ihracatında da önemli rol oynayan İtalya pazarı göstermiştir. Avrupa, hafif ticari araç pazarında ise 2017 yılında %3,9 büyüme görülmüştür. Tüm ana pazarlarda olumlu performans görülürken, İtalya pazarı, 2016 yılındaki filo yenilemelerinin yarattığı yüksek baz ve teşviklerin sona ermesiyle %3,4 daralmıştır. 9.839 11.888 Tofaş 2017 yılında bir önceki yıla göre ihracat adetlerinde %3,1 daralma ile 270.760 adet ile yılı tamamlamıştır. Bu sonuçlar ile 2017 yılında Tofaş ın Türkiye ihracatındaki hacimsel payı %20,3 olmuştur. 4.069 4.297 5.729 İhracat hacminde yılın ilk yarısında sağlanan artıştaki en büyük pay Fiat Egea/Tipo (Dodge Neon) ailesine aittir. Öte yandan, FCA nın yılın ikinci yarısında stok yönetimine odaklanması ve Avrupa daki filo kanalının beklenenin altında gerçekleşmesi nedeniyle ihracat adetleri olumsuz etkilenmiş ve yılın tamamında 2016 yılının %3,1 gerisinde kalmıştır. 2013 2014 2015 2016 2017 Tofaş ın 2017 yılı ihracat geliri ise bu sonuçlara göre bir önceki yıla göre %20,8 artış sağlayarak 11.888 milyon TL seviyesine ulaşmıştır. +%20,8 TOFAŞ IN, 2017 YILI İHRACAT GELİRİ BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE %20,8 ARTMIŞTIR. İhracat (adet) 2016 2017 Değişim % Otomobil 139.629 152.089 %8,9 Hafif Ticari Araç 139.908 118.671 -%15,2 Toplam 279.537 270.760 -%3,1 38
Faaliyetler Yönetimden Bir Bakışta Tofaş ÜRETİM Tofaş 2017 yılında 384.174 adet araç üreterek, Türk otomotiv sanayi üretiminin %23 ünü tek başına gerçekleştirmiştir. Bu rakam, Türk otomotiv sektörü tarihinde ulaşılan en yüksek üretim hacmidir. TOFAŞ IN TOPLAM SATIŞLARININ %55 İNİ OTOMOBİL, %45 İNİ HAFİF TİCARİ ARAÇ OLUŞTURMUŞTUR. Sürdürülebilirlik Üretim (adet) 2016 2017 Linea 7.526 9.801 Egea Sedan 80.707 76.194 Egea Hatchback 49.657 63.077 Egea Station Wagon 20.124 39.348 Doblò 5.233 - Yeni Doblò 137.847 116.891 MCV 82.397 78.863 Toplam 383.491 384.174 Kurumsal Yönetim Finansal Bilgiler 39
OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 2017 YILINDA TOFAŞ IN YURT İÇİ OTOMOBİL SATIŞLARI EGEA AİLESİNİN BAŞARILI PERFORMANSI SAYESİNDE %16 ARTIŞLA TÜRKİYE OTOMOBİL PAZARININ ÜZERİNDE BİR BÜYÜME GÖSTERMİŞTİR. SATIŞ ADETLERİ VE CİRO 2017 yılında Tofaş ın yurt içi otomobil satışları Egea ailesinin başarılı performansı sayesinde %16 artışla Türkiye otomobil pazarının üzerinde bir büyüme göstermiştir. Yurt içi pazarı hafif ticari araç satışlarında da 2017 yılında 2016 yılına kıyasla sektörün üzerinde büyüme ile yıllık %9,2 artış mevcuttur. Özellikle Eylül de lansmanı yapılan Fiorino 1.4 benzinli versiyonu kazanılan pazar payına olumlu katkıda bulunmuştur. Tofaş ın ihracat hacmi 2017 yılında 2016 ya göre %3,1 daralarak 270.760 adet olarak gerçekleşmiştir. Otomobil ihracatı 2017 yılında bir önceki yıla göre %10 a yakın bir artış gösterirken hafif ticari araç ihracatı 2016 yılına göre %16 civarında daralmıştır. 40
Bir Bakışta Tofaş Satışlar (bin TL) 2016 2017 Değişim % Yurt Dışı Satışlar 9.839.301 11.887.628 %20,8 Yurt İçi Satışlar 4.291.021 5.409.421 %26,1 Esas Faaliyetlerden Diğer Satışlar 105.629 170.757 %61,7 Toplam 14.235.951 17.467.806 %22,7 Satışlar (adet) İç Piyasa Değişim Dış Piyasa Değişim Toplam Değişim 2016 2017 % 2016 2017 % 2015 2016 % Otomobil 55.899 63.569 13,7 139.629 152.089 8,9 195.528 215.658 10,3 Hafif Ticari Araç (LCV) 56.591 59.238 4,7 139.908 118.671-15,2 196.499 177.909-9,5 Toplam 112.490 122.807 9,2 279.537 270.760-3,1 392.027 393.567 0,4 Yönetimden 2016 2017 Değişim (adet) Yurt içi Dağıtım Adetleri 112.490 122.807 10.317 Üretimden Satış 100.884 111.295 10.411 Linea 7.298 8.436 1.138 Egea Sedan 34.796 42.873 8.077 Egea HB & SW 4.153 4.361 208 Yeni Doblò 28.604 27.970-634 Fiorino 22.971 27.655 4.684 Minicargo (PSA) 3.062 - -3.062 İthal Araçlar 11.606 11.512-94 Ducato 5.461 5.493 32 Fiat 500 2.224 1.644-580 Jeep 2.007 2.301 294 Fullback 457 1.129 672 Grande Punto 563 371-192 Alfa Romeo 625 311-314 Panda Futura 133 103-30 Maserati 72 85 13 Ferrari 17 16-1 Fiat 124 Spider 2 59 57 Freemont 4x4 43 0-43 Bravo 2 0-2 İhracat Adetleri 279.537 270.760-8.777 Linea 355 - -355 Tipo Sedan 45.998 30.473-15.525 Tipo HB & SW 65.108 98.191 33.083 Doblò 5.236 0-5.236 Yeni Doblò 63.631 58.289-5.342 GM (Opel, Vauxhaul) 25.556 19.346-6.210 Ram Promaster City 18.173 12.651-5.522 Minicargo (Fiat) 40.842 37.351-3.491 Minicargo (PSA) 14.544 14.395-149 Diğer 94 64-30 Toplam 392.027 393.567 1.540 Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler 41
OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ AVRUPA BİRLİĞİ NİN AR-GE 2017 YILI SIRALAMASINDA EN ÇOK AR-GE YATIRIMI YAPAN TÜRK ŞİRKETİ TOFAŞ OLMUŞTUR. YATIRIMLAR/AR-GE HARCAMALARI 2017 yılında toplam yatırım tutarının ağırlığını Egea Projesi oluşturmuştur. Tofaş, Avrupa Komisyonu çatısı altında yer alan Ortak Araştırma Merkezi nin her yıl hazırladığı endüstriyel Ar Ge yatırımı yapan şirketlerin 2017 yılı skor listesinde bir önceki yıl en çok Ar Ge yatırımı yapan Türk şirketi olarak bu başarıyı üst üste üçüncü kere tekrarlamanın gururunu yaşamıştır. 2017 Yatırımları Euro (Milyon) Yeni Doblò 24 Egea Ailesi 89 Minicargo 13 Yapısal 31 Toplam 157 TOFAŞ 2017 YILINI TÜM GELİR TABLOSU KALEMLERİNDE TARİHİNİN EN YÜKSEK SEVİYESİNE ULAŞARAK REKORLARLA TAMAMLAMIŞTIR. KÂRLILIK Tofaş 2017 yılını; Ciro, FAVÖK, Vergi Öncesi Kâr ve Net Kâr gibi tüm gelir tablosu kalemlerinde tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Konsolide vergi öncesi kâr %54 artış ile 1.229 milyon TL seviyesine, net kâr ise %32 artış ile 1.283 milyon TL seviyesine yükselmiştir. Yıllar FAVÖK (EBITDA) Vergi Öncesi Kâr Net Kâr bin TL Değişim % bin TL Değişim % bin TL Değişim % 2013 816.735 -%2,10 477.075 -%4,10 434.223 -%1,80 2014 815.607 -%0,10 472.253 -%1,00 574.238 %32,20 2015 1.062.668 %30,30 617.987 %30,90 830.801 %44,70 2016 1.366.148 %28,60 797.936 %29,10 970.228 %16,80 2017 2.002.064 %46,50 1.229.472 %54,10 1.282.818 %32,20 42
Bir Bakışta Tofaş Net Kâr (Bin TL) 434.223 574.238 830.801 970.228 1.282.818 +%32,2 NET KÂR 2017 YILINDA %32,2 ORANINDA ARTIŞLA 1.283 MİLYON TL OLMUŞTUR. Yönetimden 2013 2014 2015 2016 2017 Vergi Öncesi Kâr (Bin TL) Faaliyetler 1.229.472 +%54,1 477.075 472.253 617.987 797.936 2017 YILINDA %54,1 ORANINDA ARTAN VERGİ ÖNCESİ KÂR 1.229 MİLYON TL OLARAK KAYDEDİLMİŞTİR. Sürdürülebilirlik 2013 2014 2015 2016 2017 FAVÖK (Bin TL) 2.002.064 +%46,5 Kurumsal Yönetim 816.735 815.607 1.062.668 1.366.148 FAVÖK 2017 YILINDA %46,5 ARTIŞLA 2.002 MİLYON TL YE YÜKSELMİŞTİR. 2013 2014 2015 2016 2017 Finansal Bilgiler 43
MARKALAR VE ÜRÜNLER FIAT Egea Linea Üretimine 28 Eylül 2015 te başlanan Fiat Egea Sedan, aynı yıl Kasım ayında ilk kez Türkiye yollarına çıkmıştır. Otomobilin mühendislik çalışması ise FCA işbirliği ile Tofaş Ar Ge Merkezi nde gerçekleştirilmiştir. Başından sonuna Tofaş imzası taşıyan bir proje olarak Tofaş ve Türkiye otomotiv sanayi tarihinde şimdiden özel bir yere sahip olmuştur. Bursa Fabrikası ndan dünyaya ihraç edilen Fiat Egea, Avrupa nın en iyilerinin ödüllendirildiği, yılın en iyi otomobilini belirleyen AutoBest 2016 nın da sahibi olmuştur. Sedan, Hatchback ve Station Wagon gövde tipleri ile geniş bir gama sahip olan Fiat Egea, etkileyici tasarımı, konforu, ekonomik satın alma ve işletme maliyetleri sayesinde 2016 ve 2017 yıllarında iki yıl üst üste Türkiye nin en çok tercih edilen otomobili olma başarısını göstermiştir. Fiat Linea nın üretimi, 2007 yılında Tofaş Fabrikası nda başlamıştır. 2012 yılında yenilenen ve 2015 yılında Türkiye de en çok tercih edilen otomobil olan Fiat Linea, konforlu donanım seçenekleri, verimlilik ve ekonomi odaklı motor gamı ve yüksek kullanışlılığı ile işletmelerin ve ailelerin tercihi olmuştur. Linea modelinin üretimi 2017 yılı ile birlikte sona ermiştir. 500 BAŞINDAN SONUNA TOFAŞ İMZASI TAŞIYAN BİR PROJE OLARAK TOFAŞ VE TÜRKİYE OTOMOTİV SANAYİ TARİHİNDE ŞİMDİDEN ÖZEL BİR YERE SAHİP OLAN FIAT EGEA, 2016 VE 2017 YILLARINDA TÜRKİYE NİN EN ÇOK TERCİH EDİLEN OTOMOBİLİ OLMUŞTUR. 60 yıllık geçmişinden aldığı genetik kodlarını, yeni tasarım akımlarıyla birleştiren Fiat 500, sahip olduğu özgün karakteri ile geniş kitlelerin beğenisini kazanmaktadır. Birçok farklı tasarım ve donanım detayıyla kişiselleştirilebilmeye imkân tanıyan Fiat 500 ün üstü açılabilir versiyonu olan Fiat 500C, elektrikli açılan şık tavanıyla kendi sınıfında Türkiye de satılan tek convertible 44
Bir Bakışta Tofaş otomobil olma özelliğini taşımaktadır. 2008 yılında dünyada Yılın Otomobili seçilen Fiat 500, 2015 yılında karakteri ve özgün tarzını koruyarak yenilenmiştir. Yeni nesli ile teknoloji, kişiselleştirme ve konfor özellikleri geliştirilen otomobil, zamana meydan okuyan tarzı ve karakteri ile otomotiv sektöründeki özel konumunu sürdürmektedir. 500L Punto Yönetimden Tarzıyla fark yaratmak isteyen aileleri hedefleyerek 2013 yılının Mayıs ayı itibarıyla satışa sunulan 500L, kısa süre içerisinde %80 e yakın pay elde ederek segmentinin lideri olmayı başarmıştır. 2017 yılında yenilenerek ikinci nesli ile yollara çıkan Fiat 500L; geniş yaşam alanı, fonksiyonelliği, çekici tasarımı ve sürüş kabiliyeti ile çok amaçlı aile otomobili ve crossover karakterlerini tek bir modelde birleştirmektedir. 500X Fiat Punto, Türkiye de rekabetin en yoğun olduğu küçük hatchback segmentinin öncülerindendir. Çekici tasarımını ideal donanım özellikleri ve ekonomik motorları ile birleştiren Punto, özellikle gençlerin ve genç ailelerin tercihi olmuştur. Panda Faaliyetler Sürdürülebilirlik Panda, Fiat ın A segmentinde yer alan ve 2004 yılından bu yana Türkiye de satışta olan modelidir. Panda, şehir içi kullanımda sunduğu kolaylığı, boyutlarından beklenmeyen geniş yaşam alanı ve yüksek fonksiyonelliği ile tercih edilmektedir. Kurumsal Yönetim Fiat 500 ailesinin son üyesi, 2015 yılının Mart ayında satışa sunulmuştur. Ailenin sportif ve maskulen üyesi olan Fiat 500X, standartların ötesindeki kalite düzeyi, teknik altyapısı, teknolojisi, aktif/pasif güvenlik özellikleri ve konfor donanımları ile crossover segmentinin iddialı modelleri arasındadır. Finansal Bilgiler 45
MARKALAR VE ÜRÜNLER FIAT PROFESSIONAL Doblò Fiorino 2000 yılından bu yana üretimi devam eden Doblò, 2015 yılının Ocak ayında, yeni nesil tasarımı ve donanımıyla Türkiye pazarında yerini almıştır. Doblò, sürekli gelişen dayanıklılığı, performansı ve kullanışlılığının yanında, farklı gövde seçeneklerinde bir ton taşıma kapasitesi ve 5,4 metreküpe varan yükleme hacmi de sunmaktadır. Doblò; geniş iç mekânı ve ekonomik motor seçenekleriyle geniş ailelerin ve ticaretle uğraşanların tercihi olmayı sürdürmektedir. Türkiye ve Avrupa pazarında ticari hayatın önemli bir oyuncusu olan Doblò, 2015 Mart ayında, RAM markası altında ve ProMaster City adıyla Amerika pazarında da satılmaya başlamıştır. Doblò bu ismi ile Amerika da 2016 yılının ardından 2017 yılının da Yeşil Ticari Aracı seçilerek aynı zamanda bir ilke imza atıp bu ödülü üst üste kazanan ilk araç olma başarısını göstermiştir. Fiorino, Tofaş ın Minicargo projesinin bir ürünüdür. Tofaş tarihindeki kilometre taşlarından biri olan Minicargo projesinde bir milyonuncu araç 2016 yılı içerisinde üretimden çıkmıştır. Yarattığı sınıfla yeni bir anlayışın da öncüsü ve lideri olan ve Türkiye deki hafif ticari araç pazarının en çok satan araçları arasında yer alan Fiorino, Nisan 2016 da yenilenmiştir. Yenilenen Fiorino ile birlikte sunulan hız sabitleme, ısıtmalı koltuk gibi konfor sağlayan ek donanımlar premio aracı daha kullanışlı ve tercih edilir hale getirmiştir. Fiorino tasarımıyla ve kullanışlılığıyla ailelerin, sunduğu ekonomik kullanım avantajı ve pratik çözümleriyle de işletme sahiplerinin tercihi olmaya devam etmektedir. DOBLÒ, AMERİKA DA 2016 YILININ ARDINDAN 2017 YILININ DA YEŞİL TİCARİ ARACI SEÇİLEREK AYNI ZAMANDA BİR İLKE İMZA ATIP BU ÖDÜLÜ ÜST ÜSTE KAZANAN İLK ARAÇ OLMA BAŞARISINI GÖSTERMİŞTİR. 46
Pratico Fiat ticari araç ailesinin açık kasa kamyonet modeli olan Pratico, kompakt tasarımı ve manevra yeteneğiyle şehir içinde kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Pratico, yakıt tasarrufu, yüksek taşıma kapasitesi, güvenliği ve konforuyla da sınıfının standartlarını belirlemektedir. Doblò ile aynı altyapıyı paylaşan Pratico nun yeni nesli, yerli kasa özelliği ve geniş kullanım alanı ile diğer araç modelleri arasında ayrışmakta ve bir tona varan taşıma kapasitesi ile de şehir hayatına büyük bir uyum sağlamaktadır. Ducato motor gücü ve düşük işletme maliyetleri ile Avrupa nın en popüler modellerinden biri olan Ducato, dünyada 80 den fazla ülkede yer alması ile global bir misyona sahiptir. Türkiye de de sınıfının en çok satan ithal modeli olma unvanını elden bırakmayan Ducato, Van, Kamyonet, Minibüs ve Otobüs versiyonlarıyla farklı müşteri kitlelerinin farklı ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Van versiyonu, geniş yan ve arka kapılar sayesinde kolay yükleme sağlarken, Ducato Kamyonet kişiye özel nakliye taleplerini karşılamaktadır. Dört farklı boy kasaya ve üç kişiden yedi kişiye kadar taşıma kapasitesine sahip olan Ducato Kamyonet, geniş ürün yelpazesiyle birçok farklı üst yapıma ve dönüşüme de imkân vermektedir. Ducato minibüs ve otobüs versiyonları ise öğrenci servisi, personel servisi ve diğer yolcu taşımacılığında çok yönlü çözümler sunmaktadır. Fullback Yönetimden İlk modelinin üretilmesinden bu yana geçen 35 yılda sürekli yenilenen ve sınıfında büyük bir başarıyla ilk sıraya yerleşen Ducato, bugün iş dünyasının ihtiyaçlarını yenilikçi çözümleri ile karşılamaktadır. Önden çekiş, motor gücü ve geniş yükleme alanı ile yüksek kapasiteli kamyonet pazarında devrim yaratan Ducato, 1981 de ticari araç pazarına yeni bir soluk getirmiş ve çıkan her modeli ile bu değişim rüzgarına yeni bir renk katmıştır. Günümüzde halen çok yönlülüğü, Fullback, Fiat ticari araçlar ailesinin en yeni üyesi olarak Haziran 2016 itibarıyla çift kabinli gövde tipiyle Türkiye de satışa sunulmaya başlanmıştır. 150 HP ve 180 HP lik iki versiyonu bulunan Fiat Fullback, 2.4 litrelik silindir hacimli turbo dizel motor seçenekleriyle tercih edilmektedir. Profesyonel iş hayatında tüm ihtiyaçları karşılayabilme özelliğiyle tam bir pick-up olan Fullback, aynı zamanda gündelik hayatın gerekliliklerine de tam olarak sahiptir. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 47
MARKALAR VE ÜRÜNLER ALFA ROMEO Giulietta sunan Stelvio, Q4 AWD çekiş sistemi, kusursuz ağırlık dengesi ile rakiplerinden ayrışmaktadır. Üstelik birinci sınıf teknolojisi ve yenilikçi platformu sayesinde Stelvio, yetişkin yolcular için %97 lik güvenlik puanı elde ederek Euro NCAP 5 yıldız derecesine ulaşmayı da başarmıştır. 2.0 litre 280 HP AWD sistemiyle SUV kategorisine benzeri görülmemiş yenilikler getirmiştir. Giulia Alfa Romeo nun 1954 yılında tanıttığı efsane modeli Giulietta nın üretimi 11 yıl boyunca sürdürüldükten sonra, 2010 yılında yenilenerek tekrar piyasaya sunulmuştur. Alfa Romeo nun kompakt hatchback sınıfındaki temsilcisi olan araç, çekici tasarımı, güçlü benzinli ve dizel motorları, sürüş kalitesi ve konforlu iç mekânı ile stil sahibi kullanıcıların tercihi olmaktadır. Stelvio Sınıfının en iyisi benzersiz stil ve güvenliği ile öne çıkan, mükemmel bir sürüş deneyimi için şekil ile fonksiyon arasında kusursuz bir denge sağlayan Alfa Romeo Giulia 2017 yılında Türkiye pazarına girmiştir. Giulia, yarış teknolojisi ile donatılmış iç ve dış tasarımı, yüksek kaliteli malzemeler, üstün performansı, 2.0 motor seçeneği ile 200 ve 280 HP gücü ve 2.9 510 HP gücü ile sedan segmentine farklı bir bakış açısı getirerek pazarda kendine yer edinmiştir. Alfa Romeo 107 yıllık tarihine yeni bir dönüm noktası ekleyerek 2017 yılında Alfa Romeo nun ilk SUV modeli Stelvio ile SUV pazarına giriş yapmıştır. Alfa Romeo Stelvio bir performans aracının yol hakimiyetini geleneksel bir SUV nin konforu ile mükemmel bir şekilde sentezler: Alfa Romeo nun yenilenmiş tasarım yaklaşımını ve sürüş keyfini temsil etmektedir. Sınıfının en iyi hızlanma performansı ALFA ROMEO 107 YILLIK TARİHİNE YENİ BİR DÖNÜM NOKTASI EKLEYEREK 2017 YILINDA ALFA ROMEO NUN İLK SUV MODELİ STELVIO İLE SUV PAZARINA GİRİŞ YAPMIŞTIR. 48
JEEP Yeni Compass Grand Cherokee 2017 yılında Türkiye pazarına sunulan Yeni Jeep Compass, tamamen yenilenen tasarımı, 1.6 120 HP lik manuel vitesli ve 1.4, 2.0 litre 170 HP lik otomatik şanzımanlı motor seçenekleri ve üstün 4x4 performansı ile rakiplerinden ayrışmaktadır. Üstün teknolojik donanımı 8.4 Uconnect ekranı, 70 den fazla güvenlik özelliği, premium detaylara sahip iç tasarımı ve 4x4 performansı ile Jeep markasının efsanevi off-road geleneğini taşır. Yeni Jeep Compass ın dış tasarımı, Jeep marka tasarımında yeni ve cesur bir adım atacak şekilde etkileyici ve ikonik Jeep sembolü olan efsanevi yedili ızgara ile yenilikçi bir kişilik vermek için yeniden tasarlanarak SUV pazarında kendine yer edinmiştir. Wrangler Jeep markasının ikonik off road modeli olan Wrangler, 70 yıllık bir geçmişe sahiptir. Araç; yerden yükseklik, engele yaklaşma ve çıkış açıları, dönüş çapı ve dingil mesafesi gibi kriterlerde sınıfının en iyisi olarak kabul edilmektedir. Wrangler ayrıca 76 cm derinliğe kadar sınıfındaki en güvenli, en derin sudan geçme kapasitesine sahip araç olmuştur. Jeep markasının büyük SUV u, efsane dört çeker modeli Grand Cherokee, 2013 yılında yenilenmiştir. 3.0 litre dizel motoru ve iki donanım seçeneğiyle tüketicilerin beğenisine sunulan Grand Cherokee, Quadra-Lift ve Selec-Terrain teknolojileri ile yüksek bir arazi performansı sağlamaktadır. Araç, sürüş konforu, üstün teknolojik özellikleri ve lüks iç mekân tasarımı ile de dikkat çekmektedir. Grand Cherokee nin 782 litrelik bagaj hacmi (arka koltuklar katlandığında 1.554 litre), hem yük hem de yolcular için oldukça geniş alan sunmaktadır. 2017 YILINDA TÜRKİYE PAZARINA SUNULAN YENİ JEEP COMPASS, TAMAMEN YENİLENEN TASARIMI VE ÜSTÜN 4X4 PERFORMANSI İLE RAKİPLERİNDEN AYRIŞMAKTADIR. Faaliyetler Finansal Bilgiler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 49
MARKALAR VE ÜRÜNLER Renegade Cherokee Hızla büyüyen bir dünya markası olan Jeep için Amerika da tasarlanan ve İtalya da üretilen Renegade, Jeep Ailesi nin en yeni ve en küçük üyesidir. Jeep Renegade 2014 yılında Türkiye pazarına sunulmuştur. 2015 yılında ürün gamına katılan 1.4 litre, 140 HP benzinli ve otomatik vites versiyonu ile birlikte 1.6 litre 120 HP dizel motor düz vites seçeneklerine ve 70 in üzerinde gelişmiş güvenlik özelliğine sahip olan Renegade, geleneksel Jeep markası ile yenilikçi tasarım anlayışını bir araya getirmektedir. Renegade in güçlü ve agresif dış görünümü, yüksek kaliteli malzeme kullanımı, ilham verici renk seçenekleri, tamamen yenilenen iç mekânı, geçmişin efsanevi modeli 1941 Willys MB ye dayandırılmıştır. Yeni Renegade, enerjik ve sağlam tasarımı, yenilikçi teknolojik özellikleri ve eğlence sistemiyle fark yaratmaktadır. 2014 yılında Türkiye pazarına sunulan Jeep Cherokee, tamamen yenilenen sıra dışı tasarımı, yakıt ekonomisi sağlayan üstün performanslı ve çevreci 2.0 litre 170 HP lik dizel motoru, sınıfındaki ilk dokuz ileri otomatik şanzımanı ile rakiplerinden ayrışmaktadır. Aracın üstün yol tutuşu, 4x4 sınıfının en iyisi olma özelliği, 70 ten fazla güvenlik donanımı öğesi ve birinci sınıf özel teknolojisi, fark yaratan başlıca nitelikleridir. Verimli bir performans göstermesi için mükemmel bir şekilde boyutlandırılan Yeni Jeep Cherokee, efsanevi Jeep markasının DNA sıyla SUV pazarında başarıyla yerini almıştır. LANCIA FCA stratejileri doğrultusunda Lancia markası sadece İtalya pazarında Ypsilon modeli ile hayatına devam etmektedir. Bu kararla birlikte, 2015 yılında Türkiye pazarında da Lancia markasının satışına son verilmiş olup, satış sonrası servis hizmetleri sürdürülmektedir. 50
BAYİ AĞI Tofaş ın temsil etmekte olduğu markalarının bayi ağı, müşterilere sıfır araç satış, ikinci el araç satış, altyapısı teknolojik imkânlarla desteklenmiş satış sonrası hizmet yapılanmasıyla bakım-onarım ve yedek parça satış hizmetleri vermektedir. 74 ADET FIAT VE 15 ADET ALFA ROMEO-JEEP ANA BAYİSİ ARACILIĞIYLA MÜŞTERİLERE SATIŞ VE SATIŞ SONRASI HİZMETLERİ SUNULMAKTADIR. GÜÇLÜ MARKA KONUMLANMASI VE YAYGIN BAYİ AĞI İLE KAPSAMLI HİZMET Türkiye genelinde 79 bayisi bulunan Tofaş ın ileri lojistik ve dağıtım yetkinliği, gelişmiş satış sonrası hizmet olanakları, bayileri ile kurduğu uzun soluklu ve güvene dayalı iş ilişkileri; önemle üzerinde durduğu müşteri memnuniyetini sürekli yükselten etkenlerdir. Satış, servis, yedek parça olarak yapılandırılmış olan Tofaş Bayi Ağı nın tamamına yakını entegre tesis olarak müşterilere hizmet vermektedir. 3S olarak tanımlanan bu bayi ağı yapısı, aynı alanda sıfır araç satışı ve satış sonrası hizmetleri birlikte sunmaktadır. Bunun yanı sıra kasko, trafik sigortası, araç kredisi gibi hizmetler de birçok Tofaş bayisinde müşterilere sunulan hizmetler arasındadır. Fiat, Alfa Romeo ve Jeep markalarına hizmet veren Tofaş Bayi Ağı nda 74 adet Fiat, 15 adet Alfa Romeo-Jeep ana bayisi bulunmaktadır. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 51
BAYİ AĞI Fiat Tofaş, Türkiye geneline dağılmış 74 Fiat bayisine sahiptir. Fiat bayileri müşterilerine daha yakın ve daha kaliteli hizmet verebilmek amacıyla ana tesislerinden farklı lokasyonlarda ilave satış ve servis noktaları da açmaktadırlar. Bu şekilde yapılandırılmış 41 adet uydu satış ve servis noktası bulunmaktadır. Bunlara ek olarak bayilere bağlı çalışan ve sadece satış sonrası hizmeti veren 33 adet yetkili teknik servis faaliyet göstermektedir. Sonuç olarak Fiat, toplam 112 satış ve 130 servis noktasıyla müşterilerine hizmet sunmaktadır. Tofaş ın Türkiye de 64 ilde en az bir showroomu, 59 ilde en az bir servisi bulunmaktadır. Bu rakamlarla Fiat markası, satış ve servis ağı yaygınlığı bakımından Türkiye de ilk üç marka içerisinde yer almaktadır. Fiat bayi teşkilatında, 5.270 kişi istihdam edilmektedir. ALFA ROMEO-Jeep Tofaş ın Türkiye genelinde müşterilerine 3S (satış, servis, yedek parça) hizmet sunan 15 adet Alfa Romeo-Jeep bayisi bulunmaktadır. Ayrıca 2S (servis, yedek parça) hizmet veren beş adet yetkili servisten dördü tüm markalara, bir tanesi ise Lancia ve Jeep markalarına hizmet etmektedir. Alfa Romeo-Jeep bayileri, işlerinde sektör ortalamasının üzerinde tecrübeye sahip, uzun yıllardır bu markalara yatırım yapmış bayilerden oluşmaktadır. Bayiler ve servisler; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Gaziantep, Tekirdağ, Trabzon ve Muğla illerinde hizmet vermektedir. Alfa Romeo-Jeep bayi teşkilatında toplam 325 kişi çalışmaktadır. Türkiye çapındaki yaygınlığıyla rekabet avantajı sağlayan Tofaş Bayi Ağı nın ortalama faaliyet süresi 20 yılı aşmaktadır. 52
Bir Bakışta Tofaş BAĞLI ORTAKLIKLAR KOÇ FIAT KREDİ, TOFAŞ IN TEMSİL ETTİĞİ MARKALARIN SATIŞLARINI, TÜRKİYE ÇAPINDA 81 BAYİ ARACILIĞIYLA ENTEGRE FİNANSAL HİZMETLER SUNARAK DESTEKLEMEKTEDİR. KOÇ FIAT KREDİ FİNANSMAN A.Ş. Koç Fiat Kredi, Tofaş ın temsil ettiği markalara Türkiye çapında 81 bayi aracılığıyla entegre finansal hizmetler sunmaktadır. Koç Fiat Kredi, 2017 yılında da Tofaş ın satışlarındaki desteğini sürdürerek, müşterilerinin ve bayilerinin ihtiyaçlarını en üst düzeyde karşılamış ve başarılı sonuçlar elde etmiştir. Koç Fiat Kredi Finansman A.Ş., 6 Mart 2000 tarihinde Koç ve Fiat Topluluklarının %50-%50 ortaklığıyla tüketici finansmanı hizmetleri sağlamak üzere, Türkiye de Fiat Chrysler Automobiles lisansı altında Tofaş tarafından üretilen ve/veya Türkiye ye ithal edilen tüm FCA Grubu araçlarının ve bu araçlarla ilgili her türlü mal ve hizmetlerin kredilendirilmesi amacıyla kurulmuştur. Sırasıyla 2002 yılında Fiat Topluluğu, 2003 yılında da Koç Topluluğu hisselerini Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. ye devretmiştir. 8 Aralık 2011 tarihinde Tofaş tarafından 15 milyon TL tutarında sermaye artışı olmuş ve böylece Şirket in ödenmiş sermaye tutarı 30 milyon TL den 45 milyon TL ye yükselmiştir. Koç Fiat Kredi, müşteri odaklı yaklaşımı, hizmet kalitesi, esnekliği, yenilikçiliği, dinamik iş süreçleri ve verimli uygulamaları ile Türkiye de satışı yapılan Fiat Professional, Alfa Romeo, Jeep, Ferrari, Maserati ve Iveco markalarının müşterilerinin araç alımlarını ve ikinci el araçları kredilendirmektedir. Koç Fiat Kredi, kredi ürünlerini, hizmet verdiği markaların satış noktalarında müşterilerin kullanımına sunmakta, böylece tüketicilerin satın alma sürecini baştan sona bayide tamamlamalarına olanak veren finansal çözümler sağlamaktadır. Koç Fiat Kredi, 2017 yılında da hizmet verdiği markaların satışları içindeki payını korumuş ve hizmet seviyesini iyileştirilmeye devam etmiştir. 2016 yılında 196 bin seviyelerinde olan başvuru adedi 2017 yılında 223 bin adet olarak gerçekleşmiş, toplam 59.344 adet araç için 2.390,2 milyon TL tutarında kredi kullandırılmıştır. Diğer finansman şirketleri içindeki payı %9,7 ye yükselen Koç Fiat Kredi, Tofaş ın perakende satışlarının %68 ini, toplam satışlarının ise %43,3 ünü kredilendirmiştir. Müşteri deneyimini artırmaya odaklı uygulamalar ve süreçler Şirket, hayata geçirdiği mobil uygulama ve online projeleri vasıtasıyla yenilikçi ürün, hizmet ve iş süreçleri ile rekabetçiliğini sürdürerek bayi ve nihai müşteri deneyimini artırmaya odaklı, dijital ve yalın çalışma ortamı yaratan projeler geliştirmektedir. Teknolojik gelişmeler kapsamında dijitalleşme yolculuğu 2014 yılı sonunda, bayilerdeki başvuru ekranlarının DigiBayi mobil aplikasyonu ile başlamıştır. Uygulama, 2016 yılında IDC (International Data Corporation) tarafından düzenlenen FinTech konferansında Dijital Kanallar kategorisinde Akbank ve Garanti Bankası gibi finans teknolojilerinde lider iki büyük bankanın ardından üçüncülüğe layık görülmüştür. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 53
BAĞLI ORTAKLIKLAR Bayilerin operasyonel işlemlerini yapmak için kullandığı ekranların akıllı cihazlara uyumlu olarak tasarlanması, kredi başvurusunda kullanılan belgelerin fotoğraflarının çekilerek doğrudan sisteme yüklenmesi, dijibayi altyapı entegrasyonu ile mobil ortamda kredi evraklarını elektronik arşive gönderme seçeneğinin etkinleştirilmesi özelliklerinin birleştirilmesi sonucu doküman yönetimi sistemi mobil ortama taşınmıştır. Online platformda müşteriler ile ilk temas 2015 te, web tabanlı bir uygulama olan Online Kredi Başvuru ile gerçekleşmiş; Koç Fiat Kredi ve Marka web siteleri aracılığıyla bireysel müşterilere bulundukları yerden ön başvuru yapabilme imkanı sağlanmıştır. 2017 yılında da Koç Fiat Kredi, güncel teknoloji ve özellikle dijitalleşme yolunda proje ve çalışmalarını sürdürmüştür. Online başvurunun 2. lansmanı ile ön başvuru alarak başlanan araç kredisi başvuru süreci, uçtan uca tüm aşamaları ile dijital ortama taşınmış ve ayrıca tüzel müşterilerin de bu platformda tam anlamıyla başvuru yapabilmesini sağlayan sektörün ilk uygulaması devreye alınmıştır. Koç Fiat Kredi, Tofaş ve bayi ağı ile kurduğu güçlü işbirliği, kaliteli ve hızlı hizmet anlayışı ile müşterilerine çok yönlü finansal çözümler sunmaya devam edecektir. Şirket in hedefi, dijital teknolojilerin sunduğu imkanları kullanarak geliştireceği yeni ürün ve hizmetler ile marka bilinirliğini, pazar payını, müşteri ve bayi sadakatini artırmak ve araç finansmanı alanında lider oyunculardan biri olmaktır. 75,4 milyon TL KOÇ FIAT KREDİ NİN 2017 YILI VERGİ ÖNCESİ KÂRI 75,4 MİLYON TL OLMUŞTUR. Özet Bilgiler 2017 Yaşayan Portföy (milyon TL) 2.509,9 Yaşayan Kredi (adet) 105.831 Penetrasyon - Büyük Filo Harici Satışlar %68,0 Penetrasyon - Tofaş Satışlar %43,3 Kredi Başvuru (adet) 223.124 Finansman Kredileri - Toplam (adet) 59.344 Finansman Kredileri - Tofaş (adet) 53.016 Finansman Kredileri - İkinci El, Iveco (adet) 6.328 Finansman Kredileri - Toplam (milyon TL) 2.390,2 Vergi Öncesi Kâr (milyon TL) 75,4 Şirket, büyüyen kredi portföyünü kullandığı banka kredileri ve menkul kıymet ihraçlarıyla fonlamaktadır. Bu kaynakların toplam büyüklüğü 2017 yılsonu itibarıyla 2,5 milyar TL ye ulaşmıştır. İhraç edilen menkul kıymetler bakiyesi 443,2 milyon TL nominal değerdedir. SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. tarafından hazırlanan raporda, Şirket in 2017 yılı ulusal kısa vadeli kredi notu (TR) A1+ olarak teyit edilmiş ve uzun vadeli ulusal kredi notu ise (TR) AA ya yükseltilmiştir. Şirket in 07.12.2017 tarihinde gerçekleşen Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı nda 29.12.2017 tarihinde temettü ödemesi yapılmasına karar verilmiştir. Yapılan müzakereler sonucunda, şirketin Türk Ticaret Kanunu na göre ayrılmış olağanüstü yedek akçelerinden her bir hisse başına net 1,1111 TL olmak üzere 50.000.000 TL nin 29.12.2017 tarihinde nakit temettü olarak ortaklara dağıtılmasına ve olağanüstü yedek akçelerden Türk Ticaret Kanunu nun 519. maddesi uyarınca 5.000.000 TL nin de ikinci tertip yasal yedek akçeye ayrılmasına oy birliği ile karar verilmiştir. Temettü ödemeleri 29.12.2017 tarihinde gerçekleştirilmiştir. 2017 yılı kapanış Genel Kurul toplantısı 23.02.2018 tarihinde gerçekleşecek olup, Yönetim Kurulu nun 2017 yılı kâr dağıtımı teklifi, kanuni yedek akçenin ayrılması sonucu kalan tutarın olağanüstü yedek akçe olarak ayrılması yönündedir. 2017 yılında temettü ödemesi etkisiyle özkaynaklar 143 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 54
FER MAS OTO TİCARET A.Ş. Fer Mas Oto Ticaret A.Ş. faaliyetlerine 2005 yılında, İstanbul da bulunan showroom ve Genel Müdürlük binasında başlamıştır. Aynı dönemde Ferrari-Maserati servis noktasını da müşterilerinin hizmetine sunan Şirket, 2009 yılında faaliyete geçen yeni servis alanıyla satış sonrası hizmetlerini ve müşteri memnuniyetini daha ileri bir noktaya taşımıştır. Maserati Fer Mas, hem Ferrari hem de Maserati markalarını Türkiye pazarında en doğru şekilde konumlandırmak amacıyla etkin iletişim çalışmaları yürütmektedir. Yürütülen bu faaliyetlerle marka bilinirliği, marka bilinci ve marka görünürlüğünü arttırmıştır. Ferrari 1998 den Fer Mas ın kuruluşuna kadar geçen sürede yıllık ortalama sekiz adet olan Ferrari satışları, 2005 ten bu yana artan bir trend izlemiştir. 2017 yılının Mart ayında Cenevre Otomobil Fuarı nda tanıtılan, gelmiş geçmiş en hızlı Ferrari olan 812 Superfast, Ferrari nin 70. yılını taçlandıran modeli olmuştur. Yılın ikinci yarısında, yeni giriş seviyesi GT modeli olan Portofino modelini tanıtan Ferrari nin Türkiye 2017 yılı satış adedi 16 olarak gerçekleşmiştir. 1998 den 2005 e kadar geçen sürede Maserati satışları yıllık ortalama beş adet olarak kaydedilmiştir. Kurulduğu 2005 yılında Maserati satış rakamını 10 a çıkaran Fer Mas, bu rakamı yıllar içerisinde istikrarlı şekilde artırmıştır. 2016 yılında lansmanı yapılan yeni SUV modeli Levante ile lüks segmentteki ürün gamını tamamlayarak, SUV pazarındaki rekabete katılan Maserati nin, 2017 yılındaki perakende satış adedi 76, toplam satış adedi 84 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında Otokoç Otomotiv bünyesindeki Birmot, Tofaş çatısı altındaki Fer Mas tarafından temsil edilen Maserati nin, İstanbul dan sonra ilk defa Ankara da satışına başlamıştır. Nisan 2017 de resmi açılışı yapılan Maserati Ankara Showroom unu, Eylül 2017 de Maserati nin Türkiye genelindeki üçüncü showroomu olarak hizmete başlayan Mengerler Bursa Maserati Showroom u izlemiştir. Kasım 2017 sonu itibarıyla Birmot çatısı altında Maserati Antalya Showroom faaliyete geçmiştir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Yönetimden Faaliyetler Sürdürülebilirlik Bir Bakışta Tofaş 55
GÜÇLÜ AR-GE TASARIM SÜREÇLERİNİ AR-GE ÇALIŞMALARINA ENTEGRE EDEN TOFAŞ AR-GE MERKEZİ, TEKNOLOJİK GELİŞMELERİ YAKINDAN TAKİP ETMEKTE VE BU TEKNOLOJİLERİN GELİŞİMİNE DOĞRUDAN KATKIDA BULUNMAKTADIR. 56
57
AR-GE FAALİYETLERİ ARAÇ GELİŞTİRME SAHASINDA AVRUPA YLA REKABET EDEBİLİR SEVİYEDE BİR ALTYAPI OLUŞTURAN TOFAŞ AR-GE MERKEZİ, TASARIM SÜREÇLERİNİ AR-GE ÇALIŞMALARINA ENTEGRE ETMİŞ OLUP, TEKNOLOJİK GELİŞMELERİ YAKINDAN TAKİP ETMEKTE VE BU TEKNOLOJİLERİN GELİŞİMİNE DOĞRUDAN KATKIDA BULUNMAKTADIR. ÜLKE EKONOMİSİNE ARTAN ORANDA KATKI 1994 yılında kurulan Tofaş Ar Ge Merkezi; teknolojik üstünlüklerinin yanı sıra, yenilikçi mühendislik tasarım detaylarıyla da öne çıkan binek ve ticari araçlar geliştirerek ülke ekonomisine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Araç geliştirme sahasında Avrupa yla rekabet edebilir seviyede bir altyapı oluşturan Tofaş Ar Ge Merkezi, 2008 yılı itibarıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Ar Ge Merkezi olarak tescil edilmiştir. Toplam 18.090 m² lik laboratuvar ve ofis alanına sahip olan Tofaş Ar Ge Merkezi; 700 den fazla çalışanı, bünyesindeki laboratuvarların yüksek teknolojisi ve çeşitliliğiyle FCA in Avrupa pazarlarına hizmet veren İtalya dışındaki tek Ar Ge merkezidir. Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ve kuruluşların Ar Ge ye ayrılan yatırım tutarlarına göre belirlenen sıralamada Tofaş, Türkiye den üç yıl üst üste ilk sırada yer almıştır. Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi nin 2017 Ar Ge yatırımları Skor Listesi nde yer alan Tofaş, bu yıl 12 basamak yükselerek listeye 535. sıradan girmiştir. 58
Bir Bakışta Tofaş Tofaş ın araştırma çalışmaları; çevresel sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik ve yetkinlik olmak üzere, birbiriyle kesişen üç zemin üzerinde şekillenmektedir. Çevresel sürdürülebilirlik odaklı çalışmaların temelinde elektrifikasyon, araç hafifletme ve araç enerji tüketimi azaltma konuları yer almaktadır. Bu alanlarda Fiat Chrysler Automobiles ın (FCA) küresel olarak ileri mühendislik çalışmalarının yürütüldüğü bir merkez olmak üzere yetkinliklerin geliştirilmesi bir şirket önceliği olarak kabul edilmektedir. Tofaş Ar Ge Merkezi nin stratejik hedefleri doğrultusunda ürün geliştirme ve üretim teknolojileri alanında yetkinlik kazanımı da araştırma projeleriyle desteklenmektedir. Tofaş Ar Ge Merkezi, ürün mühendisliği kapsamında bir aracı tümüyle tasarlamak için gerekli tasarım ve analiz yetkinliklerine sahiptir. Tofaş Ar Ge Merkezi nde 2017 yılına kadar araç konsepti, stil, gövde, iç tasarım, süspansiyon, motor, emisyon, titreşim ve akustik alanlarında tamamlanan tasarım ve test altyapı yatırımları, 45 milyon euronun üzerine çıkmıştır. FARKLI PROJELERLE GÜÇLENEN AR-GE VE ÜRÜN GELİŞTİRME YETKİNLİĞİ Tasarım süreçlerini Ar Ge çalışmalarına entegre eden Tofaş Ar Ge Merkezi, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmekte ve bu teknolojilerin gelişimine doğrudan katkıda bulunmaktadır. Tofaş Ar Ge Merkezi, 2005-2007 yılları arasında Fiat ve PSA markaları için geliştirilen MCV projesinin sorumluluğunu üstlenerek Ar Ge yetkinliğini artırma konusunda önemli bir ivme yakalamıştır. Daha sonra Yeni Doblò nun Opel, Vauxhall ve Dodge Ram markaları için de geliştirilmesini ve Tofaş ın altı farklı markaya üretim yapmasını sağlayarak ihracatının artmasında önemli rol oynamıştır. Tofaş Ar Ge Merkezi 2014-2015 yıllarında ise Egea markasıyla sedan, hatchback ve station wagon ürün geliştirme projelerini yürütmüştür. Fikri mülkiyet hakları Tofaş a ait olan ve Tofaş Ar Ge sorumluluğunda geliştirilen bu yeni modeller için yapılan 1 milyar ABD doları tutarında yatırım, Türkiye otomotiv sektörü tarihindeki en büyük ürün yatırımlarından biridir. İlk model Egea Sedan, 2015 yılının son çeyreğinde pazara sunulmuş, hatchback ve station wagon modellerinin üretimine de 2016 yılında başlanmıştır. ÜRÜN GELİŞTİRMEDE KATMA DEĞER YARATAN İŞBİRLİKLERİ Türkiye nin ürün geliştirme merkezi olarak uluslararası tanınırlığının artması ve gelişebilmesi için ön koşullardan biri, Ar Ge değer zincirinin tüm unsurlarının birlikte ele alınmasıdır. Tofaş, ortak tasarım geliştirme, yerel mühendislik firmalarının örgütlenmesi ve üniversitelerle işbirlikleri konularına özel önem atfetmektedir. Üniversite-sanayi işbirliği projelerinin, teknoloji geliştirme çalışmalarına paralel olarak yürütülmesi gerektiğine inanan Tofaş Ar Ge, 2006-2017 yılları arasında 16 farklı üniversiteyle yaklaşık 120 projede ortak çalışmıştır. Tofaş Ar Ge Merkezi nde TÜBİTAK ve Avrupa Birliği destekli olarak yürütülen pek çok araştırma projesinde, FCA Araştırma Merkezi ve yabancı tasarım merkezlerinin yanı sıra, çeşitli üniversitelerin öğretim üyeleriyle işbirliği yapılmaktadır. ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNDE PROJE LİDERLİĞİNİ ÜSTLENEN İLK VE TEK TÜRK FİRMA İçinde yer aldığı AB Araştırma Projeleri (H2020, FP7 ve Eureka) sayısını 16 ya çıkaran Tofaş Ar Ge Merkezi, bu projeler kapsamında 200 ü aşkın uluslararası proje ortağıyla çalışmıştır. Tofaş, Robopartner (Geleceğin Montaj Fabrikalarında Akıllı, Esnek ve Güvenli Operasyonlar İçin İnsan-Robot İşbirliği Teknolojileri) projesiyle, Üretim Teknolojileri alanında proje liderliğini üstlenen ilk ve tek Türk firması olmuştur. Tofaş 2017 yılında 4 yeni H2020 proje başvurusunu kabul ettirme başarısını göstermiştir. Tofaş Ar Ge Merkezi, katma değer sağlayan yeni projeler ve yenilikçi fikirlerle patent başvuru sayısını her yıl artırmayı hedeflemektedir. Tofaş Ar Ge Merkezi tarafından yürütülen yenilikçi çalışmalar sonucunda, 2017 yılında 55 adet yeni patent başvurusu gerçekleştirilmiştir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 59
AR-GE FAALİYETLERİ AR-GE VİZYONU Tofaş Ar Ge nin en büyük gurur kaynağı, Tofaş ın müşteri beklentilerini karşılayan lider otomotiv şirketi konumuna gelmesinde büyük paya sahip olmasıdır. Tofaş Ar Ge dünyanın her bölgesinde müşteri ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılayan, heyecan verici araçlar ve teknolojiler üretmeyi hedeflemektedir. Tofaş Ar Ge nin bu vizyon kapsamında oluşturduğu stratejik hedefleri arasında; FCA Ar Ge nin Avrupa ve Orta Doğu Bölgesi nde geliştirmeyi planladığı ürünlerin tasarım sürecinde yer almak, Müşteri değeri yaratmak için üretim ve ileri ürün teknolojileri geliştirmek, Türkiye de ortak tasarımcılar ile mühendislik firmalarının gelişimini sağlamak yer almaktadır. Yenilikçi ürünler ve katma değerli projeler geliştirmek amacıyla bilgi ve teknolojiye sürekli yatırım yapan Tofaş, dünya kalitesinde ve müşteriye en uygun ürünleri sunma konusundaki çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir. TOFAŞ AR-GE VE ÇEVRE Tofaş Ar Ge Merkezi nin çevre koruma odaklı araştırmalarının temelinde, taşıt elektrifikasyonu, hafifletme ve sessizleştirme konuları yer almaktadır. Türkiye deki ilk elektrikli hafif ticari aracı geliştiren Tofaş, dünyadaki elektrikli taşıt teknolojilerini yakından takip etmektedir. Bu çerçevede, geliştirilen yenilikçi çözüm ve uygulamalarla bu teknolojilerin bütünleştirilmesi, elektrikli taşıt sistem ve bileşenlerinin yerli üretiminin sağlanması hedefiyle çalışmalar yürütülmektedir. Tofaş, taşıtların toplam ağırlığında sağlanacak bir azalmanın, yakıt tüketimi, egzoz emisyonu ve çevre açısından pozitif bir etki yaratacağının bilincindedir. Buradan hareketle yapılan çalışmalar; yüksek dayanımlı hafif malzeme teknolojileri ve hibrid çözümlerle birlikte, kesit ve topoloji optimizasyonuna dayalı hafif tasarım çözümleri üzerine yoğunlaşmıştır. Tofaş ın müşteri odaklı teknolojik araştırma faaliyetleri, konfor ve güvenlik yönünden sürücüye hizmet ve destek sunan akıllı taşıt kavramlarıyla beraber; insan merkezli tasarım felsefesi ekseninde, antropometri, ergonomi, demografi gibi insanı konu alan bilimlerin ışığında devam etmektedir. 60
Bir Bakışta Tofaş KALİTE YÖNETİMİ Tofaş, müşteri memnuniyetini merkeze alan bir kalite kültürüne sahiptir. Çalışanların kalite yönetimine katılımını ve gelişimini de ilke edinen Şirket, bu alandaki çalışmalarıyla dünya klasında üretimde rekabet avantajı sağlamaktadır. Tofaş, tüm ürün ve hizmetlerinin kalite seviyesini geliştirmek ve en rekabetçi düzeye yükseltmek için çalışmaktadır. Değişen ve gelişen müşteri beklentilerine göre Şirket in kalite yönetim sistemi düzenli olarak güncellenmekte ve geliştirilmektedir. WCM (DÜNYA KLASINDA ÜRETİM) WCM (World Class Manufacturing - Dünya Klasında Üretim) metodolojisi, üretimde rekabet gücünü sistematik biçimde iyileştirmek ve geliştirmek için kullanılmaktadır. Metodoloji temel olarak iş güvenliği, kalite, maliyet, teslimat ve çevre konularına odaklanarak her birinde sıfır a ulaşmayı hedeflemektedir: sıfır iş ve çevre kazası, sıfır kalite hatası ve sıfır kayıp. FCA bünyesinde endüstriyel alandaki standartları dünya klasına yükseltmek amacıyla 2006 yılında başlatılan WCM programı, bugün dünya çapında 217 FCA fabrikasında ve 370 tedarikçisinin fabrikalarında uygulanmaktadır. WCM (DÜNYA KLASINDA ÜRETİM) KAPSAMINDA ÜRETİM STANDARTLARINI SÜREKLİ YÜKSELTMEYE ODAKLANAN TOFAŞ, 2017 YILINDA DA GELİŞİMİNİ DEVAM ETTİRMİŞTİR. 2006 yılında WCM çalışmalarına başlayan Tofaş, En Hızlı İlerleyen Fabrika ödülünün ardından, 2009 da Gümüş Seviye ye ulaşan ilk Fiat fabrikası olmuştur. 2013 te gerçekleşen denetim sonucunda FCA dünyasında Altın Seviye ye erişen ilk üç fabrikadan biri olan Tofaş, 2017 yılında 77 puana ulaşarak gelişimini devam ettirmiştir. WCM yolculuğu boyunca üretim standartlarını sürekli yükseltmeye odaklanan Tofaş, Altın Seviye ye gelirken iş kazalarını, dış kalite göstergelerini, üretkenliğini ve makine arızalarını önemli miktarlarda iyileştirmiştir. Bütün bu iyileştirmeler, sistematik yaklaşım ve çalışanların katılımıyla gerçekleşmiştir. 2017 yılı içerisinde Tofaş ta görevli her saha çalışanı, ortalama 26 adet öneri vermiştir. Tofaş, Dünya Klasında Tedarikçi (WCS) programı kapsamında 2009 yılından bu yana WCM metodolojisinin tedarikçilerinde de uygulanmasına önderlik etmektedir. Çalışmalar 2017 sonu itibarıyla 27 tedarikçi ile sürdürülmektedir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 61
İNSAN KAYNAKLARI Tofaş; tecrübe ve yaratıcılık ile gelişen rekabet koşullarına hızlı uyumun sağlanması ve liderlik için insan kaynağını itici bir güç olarak kabul etmektedir. Tofaş insan kaynakları politikasının odağında, faaliyetlerine en uygun nitelikli insan gücünü istihdam ederek, çalışanlarına yüksek motivasyon sağlayacak altyapıyı oluşturmak yer almaktadır. 2017 yılsonu itibarıyla Tofaş ta 7.503 ü saat ücretli ve 1.699 u aylık ücretli olmak üzere 9.202 kişi çalışmaktadır. Çalışan Sayısı Aylık Ücretli 1.699 Saat Ücretli 7.503 Toplam 9.202 Cinsiyete Göre Çalışan Dağılımı Erkek (Aylık Ücretli) 1.338 Kadın (Aylık Ücretli) 361 Erkek (Saat Ücretli) 6.994 Kadın (Saat Ücretli) 509 Çalışanların Yaş Ortalaması Aylık Ücretli 36,2 Saat Ücretli 31,1 Toplam 32,0 İŞE ALMA PROSEDÜRLERİ Tofaş, işe alımlarda kişilik envanteri, yetkinlik bazlı mülakat, yabancı dil sınavı, teknik mülakat, rol gereği analiz, sunum, referans kontrolü gibi en doğru ve işe en uygun adayı seçmeye yardımcı olacak teknikleri kullanmaktadır. Bu yöntem kişilerin teknik becerilerinin yanı sıra davranış eğitimleri, iş yapış biçimleri ve kurum kültürüne uyumlarıyla ilgili daha fazla bilgi edinilmesini sağlamaktadır. Tofaş, işe alım sürecinde boş pozisyona yönelik ilanın, aynı zamanda iç ilan sistemiyle tüm Koç Topluluğu şirketlerinde görünür olmasını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, nitelikli adaylara ulaşmak için üniversitelerin kariyer günlerine katılım, projeli stajyer programı ve Hack-Auto gibi fonksiyon ihtiyaçlarına özel işe alım etkinlikleri de bu sürecin bir parçasıdır. 62
TOFAŞ; TECRÜBE VE YARATICILIK İLE GELİŞEN REKABET KOŞULLARINA HIZLI UYUMUN SAĞLANMASI VE LİDERLİK İÇİN İNSAN KAYNAĞINI İTİCİ BİR GÜÇ OLARAK KABUL ETMEKTEDİR. Gelecek yılın stratejilerinin dijital dönüşüm odaklı olmasıyla birlikte İnsan Kaynakları süreçlerinde de dijitalizasyon üzerine yenilikçi çalışmalar planlanmış, Uçtan uca dijital işe alım varılmak istenilen hedef olarak belirlenmiştir. TOFAŞ AKADEMİ İkincisi düzenlenen Satış Akademisi ile sektörün ihtiyacı olan yetişmiş satış personeli eğitimi konusunda bir sosyal sorumluluk projesi gerçekleştirilmiştir. Tofaş Akademi, BUSİAD ve Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) işbirliği ile 2017 yılında ikincisi organize edilen Yaz Dönemi Ar Ge Mühendisi Yetiştirme Programı na da ev sahipliği yapmıştır. Servis Olimpiyatı ve Gururla Fiat lıyım gibi etkinliklerle de Tofaş bayi ağının satış ve teknik becerilerini artırmaya yönelik faaliyetler düzenlenmektedir. Tofaş Akademi, Kasım ayında devreye alınan yeni web sitesi www.tofasakademi.com üzerinden paylaşılan eğitim ve gelişim ile ilgili derleme içerikleriyle, otomotiv ve diğer sektörlerin akademilerine ilham vermeyi amaçlamaktadır. Aylık Ücretli Çalışanlara Verilen Eğitim Sınıf Eğitimi Organizasyonu Bireysel Gelişimi Destekleyecek Uzaktan Eğitim Sağlanan Ortalama Eğitim Saati 6.870 kişilik 3.024 kişilik 60 adam/saat Yönetimden Faaliyetler Saat Ücretli Çalışanlara Verilen Eğitim Sınıf Eğitimi Organizasyonu Bireysel Gelişimi Destekleyecek Uzaktan Eğitim Sağlanan Ortalama Eğitim Saati 10.726 kişilik 874 kişilik 12 adam/saat Misyonunu bugünün işini daha iyi yapmalarını ve geleceğe hazırlanmalarını sağlamak üzere Tofaş a ve değer zincirine en uygun öğrenme deneyimini sunmak olarak belirleyen Tofaş Akademi; Tofaş ın tüm değer zincirine Teknik Eğitimler, Davranışsal Eğitimler ve Koçluk Programları sunan bir gelişim üssüdür. 2017 yılında Eğitim Yönetim Sistemi, Online Ön-Son Test Sistemi, Mobil Uygulama ve Tideo gibi dijitalizasyonda öncü işler devreye alınmış, Tideo Video Platformu ile 10 binin üzerinde eğitim ve gelişim videosu çalışanlara sunulmuştur. Saha çalışanlarının gelişimini desteklemek ve beklenen yetkinlik seviyelerine ulaşmalarını sağlamak üzere Bakımcı Okulu ve Kalıpçı Okulu gibi özel eğitim programları tasarlayan Tofaş Akademi; bu kapsamda toplamda 808 kişiye sınıf eğitimi vermiştir. İş Ortaklarına Verilen Eğitim 68 Tedarikçinin 1.135 Çalışanına 13.702 Saat Teknik Sınıf Eğitimi Bayi Çalışanlarına Toplam 3.774 kişilik Teknik ve Davranışsal Sınıf Eğitimi PERFORMANS YÖNETİM SİSTEMİ Tüm Tofaş çalışanlarını kapsayan Performans Yönetim Sistemi, performans ve gelişim odaklı kültürü destekleyecek biçimde uygulanmaktadır. Performans Yönetim Sistemi nin en önemli iki temel yapı taşı, hedefler ve davranışsal yetkinlikler olarak belirlenen Liderlik Prensipleri dir. Hedefler sene başında belirlenmekte, gelişim planlarıyla birlikte yılda en az bir kere gözden geçirilmektedir. 360 Derece Yetkinlik Değerlendirme yaklaşımı ile de çalışanlar, yöneticilerine ve iş arkadaşlarına Liderlik Prensipleri ile ilgili geribildirim verme imkanı bulmaktadır. Sürdürülebilirlik Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Bir Bakışta Tofaş 63
İNSAN KAYNAKLARI MADDİ VE SOSYAL HAKLAR Koç Topluluğu şirketlerinde çalışmaya başlayan her ofis çalışanı işe girişte Koç Holding Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı na üye olmaktadır. Tofaş ta işe başlayan saha çalışanları da Koç Holding Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı na üye olabilmektedir. Tahsil edilen kesenekler menkul ve gayrimenkul yatırımlarında değerlendirilmektedir. Değerlendirilen kesenekler emeklilik veya üyeliğin sona ermesi halinde toptan ödeme ya da emekli ikramiyesi şeklinde geri ödenmektedir. Ayrıca Vakıf üyeleri ve emekliler, eşleri ve çocukları da dahil olmak üzere, sağlık sigortası, mesken edinme ve belirli ihtiyaçların karşılanması için finansman desteği ve vefat, hastalık sebebiyle çalışamama ve kısmi maluliyet hallerinde risk teminatı gibi sosyal haklardan da faydalanmaktadırlar. 1 Haziran 2016 tarihi itibarıyla tüm saat ücretli Tofaş çalışanları, %100 şirket katkısı ile Tamamlayıcı Sağlık Sigortası kapsamına dahil edilmiştir. Çalışanlar tercihe göre eş ve çocuklarını da sigortaya dahil edebilmektedir. 2017 yılsonu itibarıyla 7.373 çalışan, 3.456 aile üyesi TSS ye dahil edilmiştir. 2018 itibarıyla Vakıf Özel Sağlık Sigortası olmayan ofis çalışanlarının tamamı, Tamamlayıcı Sağlık Sigortasına dahil edilecektir. Tofaş ın 2011 yılında başlattığı Tofaş tan Öğrenime Bir Destek Daha isimli çalışan çocukları için burs uygulamasından bugüne kadar 1.463 kişi yararlanmıştır. Kadın istihdamını artırmak ve kadınların iş-özel hayat dengesinin sağlanmasına katkı amacıyla 2016 yılında başlatılan Kreş Yardımı uygulamasından 2017 yılsonuna kadar 265 kadın çalışan faydalanmıştır. Tofaş ın tabi olduğu ve Türk Metal Sendikası ile MESS arasında imza edilmiş olan 01.09.2014-31.08.2017 dönemi grup toplu iş sözleşmesi, 31.08.2017 tarihi itibarıyla sona ermiştir. 31.12.2017 tarihi itibarıyla yeni dönem toplu sözleşme görüşmeleri Türk Metal Sendikası ile MESS arasında arabuluculuk aşamasında devam etmektedir. 64
Faaliyetler Yönetimden Bir Bakışta Tofaş Tofaş ın 31.12.2017 tarihi itibarıyla kıdem tazminatı yükümlülüğü 173.360.043,73 TL dir ve tamamı için karşılık ayrılmıştır. Çalışanlara yasal mevzuat kapsamında sosyal haklar düzenli ve periyodik olarak sağlanmaktadır. DOKTORA VE YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI Tofaş Ar Ge Merkezi istihdamında, yüksek lisans ve doktora eğitimi almış personele öncelik verilmektedir. Ar Ge Merkezi nde çalışan yüksek lisans ve doktoralı personel sayısı 2017 yıl sonu itibarıyla 134 e yükselmiştir. Tofaş bu kapsamda Uludağ Üniversitesi ile ortak yürütülen Otomotiv Yüksek Lisans Programı nı desteklemektedir. Söz konusu programda konularında deneyimli altı Tofaş personeli; Taşıt Mekaniği, otomotiv tasarım, imalat ve proje yönetimi (doktora), otomotiv mühendisliğine giriş (lisans), taşıt tasarımı alanında ders vermektedir. 2017 yılı itibarıyla 59 Tofaş çalışanı yüksek lisans programına, 15 Tofaş çalışanı da doktora programına devam etmektedir. SOSYAL FAALİYETLER Tofaş çalışanlarının gönüllülük esasıyla oluşturdukları 13 kulüp ve 15 spor dalındaki takımlar faaliyetlerini aktif olarak sürdürmektedir. Sosyal faaliyet toplulukları, konser, sergi, gösteri ve konferans gibi yılda ortalama 300 kültürel, sanatsal ve sportif etkinlik düzenlenmektedir. Her yıl 50 binin üzerinde çalışan ve yakını etkinliklere katılım sağlamaktadır. Tüm çalışanlar ve aileleri yılda bir kez düzenlenen TOFAŞ Günü nde bir araya gelerek büyük bir aile olmanın mutluluğunu paylaşmaktadır. Tofaş Fabrikası nda bulunan sosyal tesislerde, tüm çalışanlar eş ve çocuklarıyla birlikte keyifli vakit geçirme imkanı bulmaktadır. Tofaş çalışanlarının futbol, voleybol, basketbol, tenis, bowling, satranç, yüzme, atletizm ve yelken takımları, her yıl düzenlenen Koç Spor Şenliği nde ve şirketler arası organizasyonlarda yer almaktadır. Mustafa V. Koç Spor Salonu içerisinde yer alan fitness salonu, basketbol sahaları ve masa tenisi alanı sporseverlere hizmet sunmaktadır. Tofaş Spor Kulübü, çalışan çocukları için basketbol, futbol, voleybol ve yüzme branşlarında spor olanakları sağlamaktadır. İstanbul Genel Merkez de de bütün çalışanların kullanımına açık bir spor salonu bulunmaktadır. Hem Tofaş Fabrikası nda hem de Genel Merkez de verilen genel sağlık hizmetlerine ek olarak, randevulu diyetisyen hizmeti sunulmaktadır. Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Finansal Bilgiler 65
SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK TOFAŞ IN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ANLAYIŞI, GEREK KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE GEREKSE TOPLUM ÜZERİNDE ETKİ KRİTERLERİ DİKKATE ALINARAK, HEM KURUM BÜNYESİNDE, HEM DE TOPLUMA YÖNELİK SOSYAL ÇALIŞMALAR ÇERÇEVESİNDE YÜRÜTÜLMEKTEDİR. 66
67
KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI TOFAŞ IN KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI, BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM KAPSAMINDA, SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK STRATEJİLERİNE UYGUN İŞ MODELLERİNE DAYANMAKTADIR. SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK STRATEJİLERİNE DAYALI İŞ MODELLERİ Tofaş ın Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk faaliyetleri, toplumsal, çevresel ve ekonomik boyutlar bağlamında ele alınmaktadır. Tofaş ın kurumsal sürdürülebilirlik anlayışının ana hatlarını, sürekli iyileştirmek ve daha ileri hedeflere taşımak, oluşturmaktadır. Tofaş ın Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, bütüncül bir yaklaşım kapsamında ve sürdürülebilir gelecek stratejilerine dayalı iş modelleri çerçevesinde, Hayat Yenilenmektir felsefesine dayanmaktadır. Tofaş Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, gerek Tofaş Fabrikası nın bulunduğu bölge ve gerekse yurt çapında, Tofaş ın paydaşlarına karşı sorumluluğunu ortaya koyacak şekilde değerlendirilmektedir. Bu nedenle tedarikçiler, bayi ağı ve tüm paydaşlarla bir değer zinciri oluşturulması doğrultusunda, sürdürülebilirlik yaklaşımı ve kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları bir bütün olarak ele alınmaktadır. Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim temelinde; Riskleri etkin bir biçimde yöneterek, tüm süreçleri sürekli iyileştirmek, İş sağlığı ve güvenliği konusunda sıfır kaza ilkesiyle çalışmak, Şirket performansını ve üretimin verimliliğini artırmak, Çalışanları aktif katılıma özendirerek açık iletişim ortamı sağlamak, Enerjiyi verimli kullanmak, çevresel dengeyi ve doğal kaynakları korumak, Paydaşların iklim değişikliği konusunda bilgilerini ve toplumsal bilincini artırmak, Ulusal çevre mevzuatı, ilgili çevre standartları ve bu alandaki en iyi teknolojileri temel alan sürdürülebilir bir çevre yönetimi politikası izlemek, Tüm faaliyetlerinde bilgi güvenliği ve iş sürekliliğini sağlamak, Ulusal ve uluslararası mevzuat gerekliliklerine uymak, Paydaşlarıyla ilişkileri şeffaf bir biçimde ve ortak akıl ile yönetmek, Müşteri memnuniyetinde sürekliliği sağlamak, Tedarikçilerini sürdürülebilirlik uygulamalarına yönelik olarak geliştirmek, Sürdürülebilir çevre politikası uygulamalarını, şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmak, Kurumsal Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini, Şirket stratejileri, hedefleri ve öncelikleri doğrultusunda paydaşlarına sunmak, Başta etik değerler ve yolsuzlukla mücadele olmak üzere, Kurumsal Yönetim İlkelerini Şirket kültürü olarak benimsemek prensiplerini kapsamaktadır. 68
Bir Bakışta Tofaş Bu bağlamda, Yönetişim ve Sürdürülebilirlik kapsamında Şirket in Kurumsal Yönetim Yapısı, Risk Yönetimi, İş Etiği ve Yolsuzlukla Mücadele, Sürdürülebilirlik Yönetimi ve Paydaş Katılımı önem taşımaktadır. Kurumsal Yönetim anlayışına uygun çalışmaların Şirket bünyesinde devamına ve hayata geçirilmesine dair faaliyetlerin yanı sıra, bunun Şirket in paydaşlarıyla beraber gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalara gereken özeni göstermek suretiyle bu doğrultudaki Sosyal Sorumluluk faaliyetlerinin sürdürülmesine gereken önem verilmektedir. Bu çerçevede, tüm paydaşların eşitliği, bilgilendirme sorumluluğu ve kurumsal yönetim uygulamaları ile beraber, Şirket in kurumsal faaliyetlerinde sürdürülebilirliğin sağlanması, Şirket in temel amaçları arasında yer almaktadır. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ANLAYIŞI Tofaş ın sürdürülebilirlik anlayışı, gerek kurumsal sosyal sorumluluk ve gerekse toplum üzerinde etki kriterleri dikkate alınarak, hem kurum bünyesinde, hem de topluma yönelik sosyal çalışmalar çerçevesinde yürütülmektedir. Dolayısıyla, Sürdürülebilirlik Yönetişimi çerçevesinde; İklim Değişikliği konusundaki faaliyetler ve Emisyon Oranları; Ürün Portföyü ve Ürün Stratejileri; Pazarlar ve Müşteri Memnuniyeti; Ar Ge Yönetimi, Dünya Klasında Üretim (WCM) ve Yönetim Standartları; Enerji Verimliliği; Çevre Yönetim Sistemleri; İş Sağlığı ve Güvenliği; Çalışma Ortamı ve Yetenek Yönetimi; Tedarik Zinciri Yönetimi; Bayi ve Servis Ağı önem taşımaktadır. İklim değişikliği, çevre, işçi sağlığı ve güvenliği, kurumsal yönetim, etik değerler, tedarik zinciri ve sosyal sorumluluk ekseninde Sürdürülebilirlik Raporları nın hazırlanması, Sürdürülebilirlik Politikası nın temel değerlendirilmesi olarak ele alınmaktadır. Bu çerçevede; periyodik ve dönemsel çalışmalara ilişkin olarak, gerek faaliyet raporlarında, gerek sürdürülebilirlik raporlarında ve gerekse Şirket in basılı, süreli ve enformatik yayınlarında, kapsamlı, aydınlatıcı ve ayrıntılı bilgilere yer verilmektedir. Bu doğrultuda, başta Şirket çalışanları, hissedarlar ve menfaat sahipleri olmak üzere tüm paydaşlarla, söz konusu süreçler paylaşılmakta ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Ayrıca Tofaş ın intranet ve internet web sitelerinde gerekli bilgilere ve ilgili linklere yer verilerek, kurum politikaları doğrultusunda oluşturulan ve sürdürülen faaliyetler, paydaşların bilgilerine sunulmaktadır. Sürdürülebilirlik Politikası kapsamında, Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini, kurumların hesap verebilirlikleri ve paydaşlarına karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmeleri olarak değerlendiren Tofaş; sürdürülebilir ve geliştirilebilir sosyal sorumluluk uygulamalarını hayata geçirmeyi kurumsal bir politika olarak kabul etmektedir. Tofaş ın Kurumsal Yönetim Uyum Raporları nda da yer verildiği üzere, menfaat sahipleri olarak tüm paydaşlar, kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında ele alınmaktadır. Şirket in bu yöndeki çalışmalarını da kapsayacak şekilde, başta pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ve Yönetim Kurulu kapsamında kurumsal yönetim uygulamalarını değerlendirmek suretiyle, Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi yaptırılmakta olup, söz konusu Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notunu da içeren rapor, yıllık periyodlarla ve KAP aracılığıyla Borsa İstanbul (BİST) bünyesinde kamuoyuna açıklanmak suretiyle, web sitesinde de yayımlanmaktadır. Şirket bu çerçevede, BİST Kurumsal Yönetim Endeksi nde yer alırken, Kurumsal Yönetim İlkelerine verdiği önem kapsamında bunu sürekli ve dinamik bir süreç olarak yürütmektedir. Her yıl Endeks kriterleri için gereken çalışmalar periyodik olarak yapılmaktadır. Tofaş ın ana ortakları, Koç Holding in dâhil olduğu Küresel İlkeler Sözleşmesi (Global Compact) ve kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı ile FCA-Fiat Chrysler Automobiles ın sürdürülebilirlik ve kurumsal sosyal sorumluluk perspektifi, Tofaş ın Sürdürülebilirlik Politikası nın da ana eksenlerini oluşturmaktadır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 69
KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI TOFAŞ SÜRDÜRÜLEBİLİR VE GELİŞTİRİLEBİLİR SOSYAL SORUMLULUK UYGULAMALARINI HAYATA GEÇİRMEYİ KURUMSAL BİR POLİTİKA OLARAK KABUL ETMEKTEDİR. KURUMSAL VE TOPLUMSAL GELİŞİMİ SAĞLAYACAK ÖNCELİKLER Tofaş; benimsediği Kurumsal Sosyal Sorumluluk anlayışının ve uygulamalarının kapsadığı süreçler doğrultusunda, yasal mevzuata uyumu temel gereklilik olarak kabul etmekte ve gerek kurumsal, gerekse toplumsal gelişimi sağlayacak dinamikleri teşvik edecek öncelikleri uygulamaya geçirmektedir. Bu yönde, insan kaynakları ve insana yatırım projeleri, paydaş kültürü ve Şirket vizyonu, eğitim destek faaliyetleri, kültür ve sanatı geliştirici uygulamalar, çevre duyarlılığı ve çevrenin korunması gibi kurumsal sosyal sorumluluk alanlarına giren tüm konularda belirlenen kriter ve prensiplere uygun olarak hareket edilmektedir. Tofaş ayrıca çevre politikası ve bu yöndeki faaliyetleri ile sürdürülebilir gelişme ilkesi çerçevesinde proaktif bir çevre yönetim sistemi uygulamayı ve geliştirmeyi hedeflemektedir. Sosyal sorumluluğa giren tüm alanlar dâhilinde, gerekli tüm ulusal ve uluslararası standartların gözetilerek uygulanmasının yanı sıra, bunların geliştirilmesi yönündeki çalışmalar hayata geçirilmektedir. PAYDAŞLARIN MEMNUNİYETİ VE BEKLENTİLERİNİ DİKKATE ALAN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI Tofaş ın Sürdürülebilirlik Politikası çerçevesinde; sosyal, etik ve çevresel yönetimle ilgili, paydaşların katılımına dayanan ve paydaşların memnuniyeti ve beklentilerini dikkate alan bir bütünlük söz konusudur. Bu doğrultuda Şirket in vizyonu ve paydaşları tarafından tercih edilen kurumsal faaliyetleri çerçevesinde, gerek sürdürülebilirlik, gerekse sosyal sorumluluk anlayışı ve uygulamaları sürekli geliştirilerek devamlılık arz etmektedir. Bu çerçevede, çevresel, sosyal ve yönetsel açılardan Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası geliştirilmek suretiyle, Yönetim Kurulu düzeyinde takip edilmektedir. İlgili konular Yönetim Kurulu sorumluluğundaki mevcut Komiteler bünyesinde değerlendirilerek, raporlanmaktadır. Tofaş ın, kurumsal, sosyal ve çevresel etkinlikleri ve faaliyetleri doğrultusunda; bu süreçlerin yönetimi, iyileştirilmesi ve denetlenmesi ile yönetsel, sosyal ve çevresel performansın raporlanması ve elde edilen sonuçların tüm paydaşların ve kamuoyunun bilgisine sunulması Şirket için önem taşımaktadır. Bu doğrultuda Sürdürülebilirlik Raporlaması yapılmasına önem verilmektedir. Bu kapsamda, Tofaş ın sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk faaliyetleri, ulusal ve uluslararası standartların tatbikini mümkün kılacak yaklaşımların hayata geçirilebilmesi ve geliştirilebilmesi için Şirket politikaları kapsamında ele alınarak uygulamaya geçirilmekte ve gelişmeler takip edilmektedir. 70
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK TOPLUMSAL GELİŞMEYİ ÇOK YÖNLÜ BİR YAKLAŞIMLA DESTEKLEYECEK, UZUN SOLUKLU SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNİ HAYATA GEÇİRMEKTEDİR. Ülke ekonomisine yaptığı katkıyı farklı eksenlerde ortaya koyan Tofaş, toplum için değer yaratacak; spor, eğitim ve kültür-sanat alanlarında toplumsal gelişmeyi çok yönlü bir yaklaşımla destekleyecek, uzun soluklu sosyal sorumluluk projelerine odaklanmıştır. SPOR Tofaş Spor Kulübü 1974 te Bursa daki Tofaş Fabrikası nda, Tofaş SAS (su sporları, atletizm, sportif oyunlar) adıyla kurulan Tofaş Spor Kulübü, 1995 yılında bugünkü ismini almıştır. Basketbol, futbol, voleybol, masa tenisi, su topu ve briç dallarında faaliyet gösteren kulüp Bursa ya, basketbol branşında ilk Avrupa Kupası Finali ve ilk Türkiye Şampiyonlukları, Cumhurbaşkanlığı Kupası Şampiyonluğu, Türkiye Kupası Şampiyonlukları ve Okullar Basketbol Dünya Şampiyonluğu kazandırmıştır. Tofaş Spor Kulübü bu yıl 17. si düzenlenen Cevat Soydaş Basketbol Turnuvası nda şampiyonluk kupasının sahibi olmuştur. Tofaş Basketbol Takımı, 2017-2018 sezonunda ULEB Avrupa Kupası ve Süper Lig de mücadele etmektedir. Tofaş Spor Kulübü, uzun yıllardır devam eden altyapı yatırımları ve oluşturduğu altyapı odaklı takım modeliyle Türk sporuna yeni yetenekler kazandırmaktadır. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 71
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Tofaş Spor Salonu Tofaş, evsahibi olduğu maçları Bursa daki Nilüfer Tofaş Spor Salonu nda oynamaktadır. Yüksek doluluk oranıyla gerçekleştirilen maçlar, Bursa halkının da sosyal hayatına katkıda bulunmaktadır. Yeni Nesil Tofaş Projesi Çocuklara spora erişimde fırsat eşitliği yaratmayı hedefleyen Yeni Nesil Tofaş Projesi; çocuklara spor eğitiminin ötesinde, hayatın her alanında başarılı olmalarına yardımcı olacak bir kültür ve bakış açısı kazandırmak üzere 2016 yılında hayata geçirilmiştir. Yeni Nesil Tofaş; her çocuğun yaşadığı çevrede eşit imkanlarla basketbol oynayabildiği gerçek spor kültürüne sahip bir nesil için antrenör, aile ve çocuk üçgeninde bir eğitim ve uygulama modelidir. Yeni Nesil Tofaş Projesi kapsamında Bursa nın farklı ilçelerinde kurulan 10 basketbol okulu ile yılsonuna kadar yaklaşık 1.000 çocuğa ulaşılmıştır. Altyapıya seçilen çocuklardan oluşturulan 16 minik takım, antrenmanlarına Mustafa V. Koç Spor salonunda devam etmektedir. Sportif faaliyetlerin sürdürülebilirliği için her hafta projede stajyer olarak yer alan 34 antrenöre teorik ve sahada aktif antrenman yaptırma eğitimleri verilmektedir. Bölgelerdeki antrenör ve aileleri eğitmek için oluşturulan E-Learning sistemi, basketbol kültürünü halkın geneline yaymak için düzenlenen sokak turnuvaları, çocukların sosyal zeka gelişimini desteklemek amacıyla hazırlanan bilim ve yaratıcı drama atölyeleri projenin diğer faaliyet alanlarındandır. Mustafa V. Koç Spor Salonu Tofaş Spor Kulübü nün 9 Haziran 2016 da hizmete açtığı Mustafa V. Koç Spor Salonu, Tofaş personelinin yanı sıra Bursa daki amatör spor kulüplerine ve sporculara da hizmet vermektedir. 5.800 m² lik tesiste, üç basketbol sahasını içeren spor salonu, kondisyon merkezi ve her türlü fizik tedavi ihtiyacını karşılayacak tam teşekküllü sporcu rehabilitasyon merkezi yer almaktadır. 72
Bir Bakışta Tofaş EĞİTİM Fiat Laboratuvarları Türk otomotiv sanayiindeki yeni teknolojilere hakim teknik insan gücünün yetiştirilmesini ve bu gücün sanayide değerlendirilmesini amaçlayan Fiat Laboratuvarları, Koç Holding in Meslek Lisesi Memleket Meselesi projesiyle entegre hayata geçirilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü yle işbirliği içinde çalışan Tofaş, Fiat Laboratuvarları vasıtasıyla, endüstriyel teknik eğitim okul ve kurumlarının motorlu araçlar teknolojisi alanlarının geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. İlki 2006 da Şişli Endüstri Meslek Lisesi nde açılan Fiat Laboratuvarı, 2017 yılında 11. yaşını kutlamıştır. İstanbul, Bursa, Kocaeli, Ankara, Antalya, İzmir, Adana, Samsun ve Diyarbakır daki toplam 11 meslek lisesinde kurulan Fiat Laboratuvarları nda, Tofaş Satış Sonrası Yöneticileri, Servis Konseyi Bölge Temsilcileri ve okulların bulunduğu illerde bağlı olunan Servis Müdürleri birlikte çalışmaktadır. 2017 yılında Mesleki Eğitime Destek programı çerçevesinde Fiat Laboratuvarları bünyesindeki tüm okullara, öğrencilerin hem yeni teknolojileri daha yakından takip edebilmeleri hem de güncellenmiş araçlar ile eğitimlerini gerçekleştirmeleri için 11 adet Fiat Egea teslim edilmiştir. 2017 yılı itibarıyla Fiat Laboratuvarları nda eğitim gören öğrenci ve eğitim veren öğretmen sayısı 2.000 kişiye yaklaşmıştır. 2017 yılında Fiat Laboratuvarları ndan 213 öğrenci mezun olmuştur. 2016-2017 Avrupa Birliği Projesi kapsamında, Fiat Laboratuvarları nın öğrenci ve öğretmenleri, Almanya, İspanya, Fransa, Slovakya, Portekiz, İtalya gibi farklı Avrupa ülkelerinde eğitim almış ve servislerde çalışarak yurt dışı deneyimi kazanmışlar, çalışmaları ile de Fiat markasını gururla temsil etmişlerdir. Fiat Laboratuvarları nda çalışan öğretmenlere her yıl Tofaş Akademi tarafından hizmet içi eğitim kapsamında güncel teknolojileri içeren teknik, davranışsal ve sosyal sorumluk projeleri hakkında eğitimler verilmektedir. 2017 de 11. si düzenlenen Hizmet İçi Eğitim Programı ndan bugüne kadar Fiat Laboratuvar öğretmenleri ile birlikte Türkiye nin değişik illerinde bulunan 500 meslek lisesi öğretmeni faydalanmıştır. Meslek Lisesi Memleket Meselesi projesi kapsamında, Fiat Laboratuvarları nda öğrenim gören öğrenciler arasından, istenilen koşullara sahip olanlara her yıl Vehbi Koç Vakfı tarafından burs sağlanmakta olup, 2017 yılında 311 öğrenciye burs verilmiştir. Tofaş Fen Lisesi Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi DOSAB ve Tofaş ın hayata geçirdiği, 2014-2015 öğretim yılında eğitime başlayan Tofaş Fen Lisesi, Bursa-Nilüfer ilçesinin Özlüce mevkiinde yer almaktadır. Toplam 12.257 m² lik bir alanda kurulu, 16 dersliği, 280 kişi kapasiteli 70 yurt odası ve bir spor salonu bulunan lisede, 412 öğrenci eğitim almaktadır. 2015 yılında ilk mezunlarını veren Tofaş Fen Lisesi 2016-2017 öğretim yılında Bursa da tercih edilen okul sıralamasında birinci olmuştur. 2017 yılında Tofaş Fen Lisesi nde, Tofaş taki farklı departmanların desteğiyle açılan Yenileşim Atölyesi, öğrencilerin yenilikçi metotlarla fikir geliştirmeden prototiplemeye kadar, projelendirme süreçlerini yaşayarak öğrenecekleri ve kendi potansiyellerini keşfetme fırsatı yakalayacakları bir ortam sağlamıştır. Yenileşim Atölyesi ile otomotiv ve mühendislik alanına yön verecek, geleceği şekillendirecek, donanımlı gençlerin yetişmesine destek olmak amaçlanmaktadır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 73
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Mesleki Eğitime Destek Programı Mesleki Eğitime Destek Programı kapsamında, 15 i kesit olarak hazırlanmış 57 adet Fiat Egea model araç, 2017 yılı içerisinde atölye çalışmalarında kullanılmak üzere Türkiye nin 7 bölgesindeki Fiat bayilerinin de desteği ile 44 üniversite ve 13 meslek lisesine hibe edilmiştir. Otomotiv sanayindeki yeni teknolojilere hâkim teknik insan gücünü sektöre kazandırmak noktasından hareketle başlatılan Mesleki Eğitime Destek Programı ile öğrencilerin otomobil üzerinde araştırma-geliştirme safhalarını ve çalışma prensiplerini deneyimlemeleri, bu vesileyle de uygulamalı eğitim alanında kalifiye ve donanımlı gençlerin yetişmesi amaçlanmaktadır. KÜLTÜR-SANAT Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi ve Tofaş Sanat Galerisi Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, Anadolu daki otomotiv mirasına sahip çıkmak amacıyla kurulmuş, Türkiye nin ilk ve tek Anadolu arabaları müzesidir. Umurbey Mahallesi nde bulunan eski ipek fabrikası, tarihi Umurbey Hamamı ile yanındaki eski Türk evinin de içinde bulunduğu 17 bin m² lik arazi, Tofaş tarafından restore edilerek müzeye dönüştürülmüştür. Kapılarını 2002 yılında açan Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, kuruluşundan bugüne kadar yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Fabrikanın ana binası olan müze, ziyaretçilerini 2.600 yıl öncesine ait bir tekerlekten başlayarak, Tofaş tarafından üretilen motorlu araçlara kadar devam eden tarihi bir yolculuğa çıkarmaktadır. Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi sınırları içinde yer alan ve Sanat Galerisi olarak hizmet veren Umurbey Hamamı, bu zamana kadar toplam 6 geçici sergiye ev sahipliği yapmıştır. Eylül 2016 da açılan, toplum ve ticaret hayatının geçmişten günümüze izlerini taşıyan Kantarın Topuzu; Teraziler, Ağırlıklar, Ölçü Aletleri adlı serginin ziyaretçi sayısı 70 bini aşmıştır. 74
Pamukkale Hierapolis kazıları sponsorluğu Tofaş, Türkiye nin en büyük beş antik şehir kalıntısından biri olan ve 1988 de UNESCO Dünya Mirası Listesi ne giren Pamukkale deki Hierapolis Antik Kenti ndeki kazı çalışmalarına 2005 yılından beri sponsor olmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Denizli Valiliği nin himayesinde ve Tofaş ın ana sponsorluğunda yürütülen çalışmalar, 2017 yılında da devam etmiştir. Hierapolis kazılarında, başta İtalya ve Türkiye den olmak üzere, aralarında arkeolog, mimar, restoratör ve uzmanların bulunduğu yaklaşık 70 kişilik uluslararası bir ekip görev almaktadır. Çalışmalar kapsamında, Roma tiyatroları arasında en güzel örneklerden biri olan ve yaklaşık 1.800 yıl önce inşa edilen Antik Tiyatro nun sahne binası restorasyonu tamamlanmıştır. Türkiye de sahne binası restore edilen tek tiyatro unvanına sahip Hierapolis Antik Tiyatrosu, yapılan restorasyon çalışmaları sonrası 12 bin kişilik kapasitesiyle kültür-sanat etkinlikleri için faal duruma gelmiştir. Hierapolis te, bugüne kadar gün ışığına çıkarılan en önemli eserler arasında; Antik Tiyatro, Nekropol, Kaplıcalar, Büyük Kilise, San Filippo Matrium, Frontinus Kapısı, Gymnasium, Apollo Tapınağı ile Pluto nun Kapısı (Plutonium) bulunmaktadır. Tofaş, Hierapolis kazılarına olan desteğini şimdi de antik kentte ortaya çıkarılan Plutonium un kazı ve restorasyon çalışmaları kapsamında sürdürmektedir. Antik Çağ da Plutonium, Pluton ve eşi Persophone nin hüküm sürdüğü yeraltı dünyasının girişi olarak kabul edilmektedir. Bunun nedeni, Cehennem Kapısı olarak da adlandırılan Plutonium un içinde, kendisine yaklaşan canlıların ölümüne neden olan karbondioksit gazının çıktığı bir mağaranın bulunmasıdır. Hem kehaneti hem de doğal özellikleri ile ilgi çekici olan Plutonium Bölgesi nin kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan buluntular, Hierapolis in bilinen tarihini de 300 yıl geriye götürmektedir. Finansal Bilgiler Faaliyetler Sürdürülebilirlik Kurumsal Yönetim Yönetimden Bir Bakışta Tofaş 75
ÇEVRE 2017 YILINDA 34 YENİ ENERJİ VERİMLİLİK PROJESİ HAYATA GEÇİRİLMİŞ, 2016 YILININ SON ÇEYREĞİNDE DEVREYE ALINAN DİĞER PROJELERLE BİRLİKTE, 2017 YILINA ETKİ EDEN TOPLAM ENERJİ PROJE SAYISI 72 ADEDE ULAŞMIŞTIR. Çevre korumayı sosyal sorumluluğunun önemli bir bileşeni olarak kabul eden Tofaş, çevre üzerindeki doğrudan etkilerinin yanı sıra değer zincirinin bütününde oluşan dolaylı çevre etkilerinin de kontrol altına alınmasına ve mümkün olan en düşük düzeye çekilmesine odaklanmıştır. Tofaş, WCM Enerji Yönetim Metodolojisi kapsamında, 2017 yılında 34 adet enerji verimlilik projesini hayata geçirmiş; 2016 yılının son çeyreğinde devreye alınan projelerle birlikte, 2017 yılına etki eden toplam enerji proje sayısı 72 adede ulaşmıştır. 76
Bir Bakışta Tofaş ÇEVRE VE ENERJİ POLİTİKASI Tofaş, ürün, üretim ve hizmet faaliyetlerinde, sürdürülebilir gelişme ilkesi çerçevesinde yalın ve proaktif çevre ve enerji yönetim sistemleri uygulamayı ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Tofaş; Her türlü atık bertaraf işlemini bir doğal kaynak kaybı olarak algılamakta ve kirliliği kaynağında önleyecek yöntemleri geliştirmektedir. Enerji verimli süreçlerin tasarımı, ürün ve hizmetlerin temini ile enerji performansını sürekli iyileştirmektedir. Amaç ve hedefleri periyodik olarak gözden geçirmek ve bunlara ulaşmak için yeterli bilgi, uzman ve ekonomik kaynakların teminini sağlamaktadır. Risk ve fırsatları değerlendirerek, sürdürülebilirliğe yönelik stratejik adımları planlamakta ve uygulamaktadır. İklim değişikliği ile mücadele için ürün ve süreçlerinde yenilikçi çözümler geliştirmektedir. Süreçlerinde, bağlı olduğu tüm yasal ve diğer gereklilikler ile uluslararası işletme standartlarına uyumu temel gereklilik olarak kabul etmektedir. Çalışanlarını, taşeronlarını, bayi ve tedarikçilerini eğiterek ve sürekli iyileştirme araçları kullanarak; enerji ve su tüketimlerini, atık oluşumunu, su ve hava emisyonlarını en aza indirmeyi hedeflemektedir. Üretilen araçlar ve yedek parçalarda, daha az çevresel etkiye sahip ve daha fazla geri dönüşümlü malzeme kullanmak için çözümler geliştirmektedir. Tofaş ın çevre vizyonu; proaktif ve yalın yönetim araçları kullanarak, Dünya Klasında Çevre Yönetim Sistemi kurmaktır. Şirket in temel ilkesi, sıfır atık/sıfır kayıp hedefine ulaşmak için, arıtmak değil, hiç kirletmemektir. Tofaş, Çevre ve Enerji Politikası nın gereği olarak atıkları kaynağında azaltmayı ve mümkün olduğunca fazla geri kazanımı hedeflemektedir. Bu kapsamda üretim süreçlerinde oluşan endüstriyel atıkların %100 ü malzeme geri kazanımı için ve çimento sektöründe hammadde ve enerji kaynağı olarak kullanılmakta, böylece Sıfır Atık Bertarafı hedefine ulaşılmaktadır. Enerji yönetim uygulamalarını ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Standardı na uygun şekilde yapılandıran ve sektöründe ilk belgelendirilen firmalardan biri olan Tofaş, aynı standardın 2017 yılında yapılan denetiminde Sıfır Uygunsuzluk alarak belgelendirmesini devam ettirmiştir. Enerji verimliliği çalışmalarıyla düşük karbon ekonomisine geçişi destekleyen Tofaş, aynı zamanda İklim Platformu nun da kurumsal üyesidir. Gerçekleştirilen yüzlerce enerji verimliliği projesi sayesinde, enerji yoğunluğunu azaltma trendi sürdürülmektedir. Yeni yatırımlarda veya makine ekipman değişikliklerinde Kanban (üretim yönetim sistemi) süreci oluşturularak, BAT (en uygun tekniklerin kullanılması) uygulaması sistematik hale getirilmiş, çevre ve enerji verimliliği çalışmaları standardize edilmiştir. 2011 yılında otomotiv sektöründe bir ilk olarak gerçekleşen Sera Gazı Emisyonu Raporları, 2017 yılında da ISO 14064 Standardı na göre bağımsız kurumlarca doğrulanmıştır. Yapılan doğrulama sonuçlarına göre, fabrika genelindeki enerji verimliliği çalışmalarının sonucunda Tofaş ın sera gazı emisyon değerlerinde azaltım sağlanmıştır. Tofaş, 2017 yılında gerek yasal merciler gerekse paydaşlarınca yapılan çevresel denetimlerde Sıfır Uygunsuzluk la başarılı olarak değerlendirilmiştir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 77
ÇEVRE TOFAŞ, SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM ANLAYIŞI İLE ULUSLARARASI DEĞERLENDİRME KURULUŞU EIRIS İN BORSA İSTANBUL BÜNYESİNDE YAPTIĞI KAPSAMLI DEĞERLENDİRMEDE, BİST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ NDE YER ALMAYA HAK KAZANAN 43 TÜRK FİRMASI ARASINDADIR. SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM Sürdürülebilir üretim ilkelerini benimseyen Tofaş ın Bursa Fabrikası nda, tüm üretim süreçlerinde 5R (Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Recover - Reddet, Azalt, Tekrar Kullan, Geri Dönüştür, Geri Kazan) iyileştirmeleriyle doğal kaynak kullanımında verimlilik sağlanmaktadır. Tofaş, WCM enerji yönetim metodolojisi kapsamında, 2017 yılında 34 adet enerji verimlilik projesini hayata geçirmiştir. Şirket in 2016 yılının son çeyreğinde devreye aldığı diğer projelerle birlikte, 2017 yılına etki eden toplam enerji proje sayısı 72 adede ulaşmıştır. Bu projeler sayesinde toplam 72.633 GJ enerji tasarrufu ve buna bağlı olarak 5.645 ton CO 2 azaltımı sağlanmıştır. Tofaş, sürdürülebilir üretim anlayışı ile uluslararası değerlendirme kuruluşu EIRIS in Borsa İstanbul bünyesinde yaptığı kapsamlı değerlendirmede, BİST Sürdürülebilirlik Endeksi nde yer almaya hak kazanan 43 Türk firması arasına girmiştir. Tofaş, 2017 yılında da CDP ye yanıtlarını sunmuş olup yapılan değerlendirme sonucunda Climate Change programında B bandında yer almıştır. CDP Water programında ise derecelendirme notu B Management olarak gerçekleşmiştir. Tofaş, Çevre ve Enerji Politikası nın temel ilkelerinden olan enerji verimli süreçlerin tasarımı, ürün ve hizmetlerin temini ile enerji performansını sürekli iyileştirmek amacıyla yaptığı çalışmalar kapsamında hayata geçirdiği Güneş Enerjisinin Üretim Proseslerinde Doğrudan Kullanımı-(SolarDRY) projesi ile İstanbul Sanayi Odası tarafından organize edilen Enerji Verimliliği Ödülleri programında ikincilik ödülü kazanmıştır. Dünya Klasında Üretim (WCM) metodolojisinin de bir parçası olan 7 Adımda Proaktif Enerji ve Karbon Yönetimi, 2011 yılından bu yana aktif olarak kullanılmaktadır. Bu kullanımla birlikte, enerji verimliliği ve karbon emisyonu azaltım faaliyetlerinde öncelikli alanların tespiti, enerji kayıplarının sınıflandırılması ve önceliklendirme esasları dikkate alınmaya başlanmış ve bu sistematik yaklaşım, yeni yatırımlardan mevcut tesislere kadar tüm süreçlere entegre edilerek, standart ve etkili bir iyileştirme sistematiği oluşturulmuştur. YEŞİL ÜRÜN Tofaş ın yürüttüğü teknolojik araştırma projeleri içinde çevre odaklı projeler ön plandadır. Bunlardan bazıları; taşıt elektrifikasyonu çalışmaları, alternatif yakıtlar, çevreci malzeme kullanımı, araç ağırlığının azaltımı ve geri dönüşümü çalışmalarıdır. Bu projelerin bir kısmı önümüzdeki yıllarda mevcut ürün ya da yeni modellerde devreye girmesi beklenen çalışmalar iken, bir kısmı da uzun vadeli çalışmalardır. 78
Bir Bakışta Tofaş İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TOFAŞ, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE KONUSUNDAKİ SORUMLULUĞUNU YERİNE GETİRMEK VE PAYDAŞLARININ BEKLENTİLERİNİ KARŞILAMAK ÜZERE ÇALIŞMALAR YÜRÜTMEKTEDİR. İklim değişikliği, günümüzde dünyanın yüzleştiği en önemli sorunların başında gelmektedir. Çevresel sosyal ve ekonomik riskler üretme potansiyeline sahip bu durumun engellenmesi, ilgili tüm aktörlerin kapsamlı ve bütüncül bir karşılık vermesi gerekmektedir. Bilim insanlarının genel kanaati, iklim değişikliği sorununa büyük ölçüde insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yol açtığı yönündedir. Bu durum karşısında dünya genelinde tedbirler alınmaya, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik kontrol mekanizmaları ve yasal düzenlemeler oluşturulmaya başlanmıştır. Söz konusu sorunun giderilmesi yönünde otomotiv sektörünün de üzerine düşen görevleri tespit ettiği, sektörel örgütler nezdinde konunun ele alındığı ve üreticilerin sorumluluk anlayışıyla çalışmalarını yürüttüğü gözlemlenmektedir. SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNTEMLERLE KALICI ÇÖZÜMLER Tofaş, paydaşlarının bu kapsamdaki en önemli beklentisinin, üretim ve diğer faaliyetlerin yanı sıra daha düşük emisyon değerlerine sahip ya da alternatif yakıtların kullanıldığı araçların geliştirilmesi ve bir insan hakkı olan seyahat özgürlüğü ve taşımacılık operasyonlarının daha sürdürülebilir yöntemlerle gerçekleştirilmesine yönelik araçların üretilmesi olduğunun bilincindedir. Diğer taraftan, Tofaş iklim değişikliğini, emisyon limitleri gibi yasal düzenleme boyutu, hava şartlarındaki radikal değişiklikler gibi fiziki ve operasyonel boyutu ve emisyon ticareti gibi finansal boyutu bulunan bir alan olarak değerlendirmektedir. Şirket ayrıca tüm bu boyutların ortaya çıkarabileceği risklere, kurumsal risk yönetimi kapsamında erken yanıtlar oluşturmaktadır. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE KONUSUNDA ÇALIŞMALAR Tofaş, iklim değişikliği ile mücadele konusundaki sorumluluğunu yerine getirmek ve paydaşlarının beklentilerini karşılamak üzere çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda; En önemli Ar Ge ve üretim merkezlerinden biri olarak, FCA nın ürün stratejileri doğrultusunda hayata geçirdiği konvansiyonel motorlu araçlarda verimliliğin artırılmasına; doğal gaz ve biyoyakıt gibi alternatif yakıt sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılmasına; elektrikli ve hibrid araçların geliştirilmesi çalışmalarına destek verilmektedir. Üretim tesislerinde enerji verimliliği artırılarak üretim kaynaklı sera gazı emisyonları azaltılmaktadır. Lojistik operasyonlarında verimliliği yükseltmeye odaklı çalışmaları yürütülmektedir. Tedarikçi ve bayi gelişim çalışmaları ve müşteri bilgilendirme hizmetleri aracılığıyla, çevre ve iklim sorumluluğu bilincinin değer zincirinin bütününe yaygınlaştırılması için çalışılmaktadır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 79
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TOFAŞ FABRİKASI, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA FARK YARATAN UYGULAMALARIYLA FIAT CHRYSLER BÜNYESİNDE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMEKTEDİR. Dünya Klasında Üretim (WCM) yönetim modelinde iş sağlığı ve güvenliği, en önemli unsur olarak ilk sırada yer almaktadır. Tofaş fabrikası, bu kapsama giren birçok konuda FCA bünyesinde örnek olarak gösterilmekte ve fark yaratan uygulamalarının incelenmesi amacıyla pek çok firma tarafından sıkça ziyaret edilmektedir. Dünya Klasında Proaktif ve Yalın İş Güvenliği yaklaşımını benimseyen Tofaş, güvenli çalışma alanlarıyla sürdürülebilir iş güvenliği kültürü yaratarak, işletme sınırları dahilindeki tüm insan kaynağını yaralanmalardan ve sağlık bozulmalarından korumayı amaçlamaktadır. 80
Bir Bakışta Tofaş 66.306 saat 2017 YILINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA 8.934 TOFAŞ ÇALIŞANINA, 66.306 SAAT EĞİTİM VERİLMİŞTİR. İSG KÜLTÜRÜ Sadece çalışanlarının değil, aynı zamanda tedarikçi, stajyer, ziyaretçi ve müteahhit firma personelinin de İSG kültürünü üst düzeye çekmeyi amaçlayan Tofaş, bu amaçla; İş sağlığı ve güvenliği konusundaki tüm yasal ve diğer yükümlülükleri karşılamayı, İş sağlığı ve güvenliği iyileştirme etkinliklerinin bütün çalışanların ortak sorumluluğu olduğu ilkesini benimsemeyi, Risk değerlendirmesi ve risk düzeyi azaltma etkinliklerine her düzeyde katılım için hedefler koymayı, İş sağlığı ve güvenliği kültürünü sürekli iyileştirerek, sürdürülebilir sıfır iş kazası hedefine ulaşmayı taahhüt etmektedir. SIFIR İŞ KAZASI VE SIFIR MESLEK HASTALIĞI HEDEFİ Tofaş, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) yönetim sistemi ile sıfır iş kazası ve sıfır meslek hastalığı hedeflemektedir. Dünya Klasında İş Güvenliği faaliyetlerine başlandığından bu yana Kayıp Günlü Kazalanma (LTA) frekansı %90 oranında azaltılmıştır. 2017 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 8.934 Tofaş çalışanına, 66.306 saat eğitim verilmiştir. Yıl içerisinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinden bazıları aşağıdadır: İş Güvenliği Simülasyon Eğitim Alanı (DOJO): Çalışma alanındaki risklerin, kurulan ekipmanlar ve simüle edilmiş istasyonlar yardımıyla çalışanlara gösterilerek eğitilmeleri amaçlanmıştır. Bu yöntem Gövde, Montaj, Boya, Pres ve Süspansiyon üretim alanlarında etkin biçimde kullanılmaktadır. 2017 yılı DOJO eğitimleri 6.400 saat olarak gerçekleşmiştir. Müteahhit Firma Yönetim Prosedürü: Oluşturulan 29 adet talimat ve buna bağlı formlarla, müteahhit çalışmalarının proaktif olarak ele alınması, çalışma başlamadan önce tüm kuralların belirlenerek daha sağlıklı yapılması ve denetimi amaçlanmaktadır. İş Güvenliği Drama Eğitimi: Rutin olmayan işlerde güvensiz davranışların sıfırlanabilmesi ve iş güvenliği kültürünün güçlendirilmesi amacıyla kullanılan interaktif bir drama eğitim yöntemidir. Dikkat ve Algı Testi (Viyana Test): Bu test yardımıyla, özellikle iş makinesi operatörlerinin, bakım personelinin, kalite kontrol personelinin ve test şoförlerinin; dikkat, algı, konsantrasyon ve motor becerilerinin ölçümü hedeflenmektedir. İş Güvenliği Kaptanı: 8-15 kişiden oluşan üretim takımlarında bir hafta boyunca iş güvenliği sorumluluğunun saha çalışanları tarafından üstlenildiği bir uygulamadır. Görevlendirilen kaptanlar, görev süreleri boyunca kendilerine özel hazırlanan şapka ve kol bantlarını taşıyarak, bir yandan işlerini yapmakta, diğer yandan da muhtemel çalışma alanı uygunsuzluklarını ve güvensiz davranışları gözlemlemektedirler. Takım Flamaları: Üretim takımlarının çalışma alanlarına iş güvenliğiyle ilgili flamalar asılmaktadır. Herhangi bir iş kazası gerçekleşmemiş olan takımın flaması mavi, gerçekleşmişse turuncu renklidir. Tofaş ın iş güvenliği alanındaki çalışmaları, MESS tarafından düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği İyi Uygulama Yarışması nda Altın Eldiven kategorisinde son iki yılda birincilikle ödüllendirilmiştir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 81
TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TOFAŞ ÜRETİMDE KALİTE VE SÜREKLİLİĞİ GÜVENCE ALTINA ALMAK ÜZERE TEDARİKÇİLERİNİN TİCARİ VERİMLİLİK, KALİTE, TESLİMAT VB. ALANLARDAKİ PERFORMANSINI BELİRLENMİŞ STANDARTLAR ÜZERİNDEN TAKİP EDEREK DEĞERLENDİRMEKTEDİR. Tofaş, yürüttüğü faaliyetlerde; rekabet gücünü koruma, ürün ve satın alma maliyetlerini azaltma, satın alınan ürün ve hizmetlerde en iyi kalite ve teslimat performansını elde etme ve bunların sürekliliğini sağlama amacıyla çalışanlarıyla birlikte tedarikçilerini sürekli geliştirme, organizasyonel mükemmeliyeti sağlama ve iş süreçlerini sürekli iyileştirmeyi ilke edinmiştir. Direkt malzeme, yedek parça ve yatırım-hizmet, endirekt malzeme, satın almanın başlıca alım gerçekleştirdiği faaliyet alanlarıdır. 2017 yılında tüm bu süreçlere ait alımların toplam bütçe değeri 4,48 milyar eurodur. Tofaş yurt içinde 14 şehirde bulunan, 151 direkt malzeme tedarikçisinden alım yapmaktadır. 82
Bir Bakışta Tofaş %71 TOFAŞ, MOTOR VE ŞANZIMAN HARİÇ SATIN ALDIĞI PARÇALARIN ORTALAMA %71 İNİ YERLİ TEDARİKÇİLERDEN TEMİN ETMEKTEDİR. YERLİ YAN SANAYİNİN GELİŞİMİNE KATKI Kurulduğu günden bu yana Türk otomotiv sektörü içinde yerlileştirmeye büyük önem vererek yerli yan sanayinin gelişimine katkı sağlayan Tofaş, motor ve şanzıman hariç satın aldığı parçaların ortalama %71 ini yerli tedarikçilerden temin etmektedir. Tofaş ın orta ve uzun vadeli stratejileri arasında bulunan dışa bağımlılığın azaltılması ve yerlileştirme amacı doğrultusunda; elektrik-elektronik ve mekatronik komponentler olmak üzere tedarikçilerle ortak çalışmalar yürütülmektedir. Alınan yeni projeler bir yönden Tofaş ın gelişimine katkı sağlarken, diğer yönden de Tofaş ın iş ortağı olarak benimsediği tedarikçilerinin global ölçeğe erişmesine ve rekabetçiliğine destek olmaktadır. Yerli direkt malzeme olarak alımı yapılan başlıca ürünler; şekillendirilmiş sac parçalar, dövme-döküm işlenmiş parçalar, mekanik-elektromekanik parçalar, elektrik tesisatları, plastik ve kauçuktan mamul enjeksiyon, ekstrüzyon parçalar, koltuk, kapı paneli, cam, torpido, tampon, egzoz, kimyasallar, iç-dış giydirme parçaları ve bağlantı elemanlarıdır. SATIN ALMA SÜREÇLERİNDE İYİLEŞTİRMELER Tofaş, yeni projelere dönük yürüttüğü satın alma faaliyetlerinin, yeni teknolojilerin Türk otomotiv sektörüne kazandırılmasını ve Şirket in rekabet gücüne katkıda bulunmasını sağlayacak nitelikte olmasına özellikle dikkat etmektedir. Bu bağlamda, otomotivde global üretici konumundaki bazı uluslararası firmalar, Türkiye de yatırım veya yerli tedarikçilerle ortaklık yapmaya teşvik edilmektedir. 151 TOFAŞ YURT İÇİNDE 14 ŞEHİRDE BULUNAN, 151 DİREKT MALZEME TEDARİKÇİSİNDEN ALIM YAPMAKTADIR. Satın alma alanında uzman çalışanlarının desteğiyle maliyet düşürücü tedbirleri uygulamaya koyan Tofaş, iş süreçlerinin güncel satınalma yöntemlerinin kullanılması ve dijital dönüşüm yoluyla yalınlaştırılması faaliyetlerini sürdürmektedir. 2018 yılında bazı ürün gruplarında detay parça ortaklaştırma ve yerlileştirme projeleri ile ürün maliyetlerinde iyileştirme çalışmaları sürdürülecektir. Bunlara ek olarak tedarikçi parkının çok yönlü olarak değerlendirileceği uzun vadeli Supplier Park Rationalization projesi ile ilgili planlanan faaliyetler hayata geçirilecektir. Tüm satın alma süreçlerinde tedarikçilerle ilişkiler, iş ortaklığı anlayışı doğrultusunda sürdürülebilir rekabeti esas alarak, açıklık ve güvene dayalı olarak yürütülmektedir. TEDARİKÇİ SEÇİMİ Tofaş, seri üretime teslimat yapacak tedarikçilerini yan sanayi parkının ihtiyaçları doğrultusunda seçmekle birlikte, aday tedarikçilerin bazı temel kriterleri karşılaması beklenmektedir. Bu kriterler; Otomotiv sektörünün beklentilerini karşılamaya dönük teknik (kalite/maliyet rekabetçiliği, teslimat performansı, proje yönetimi, kapasite, codesign) ve organizasyonel yetkinliklere sahip, Finansal açıdan güçlü, IATF 16949 ve ISO 14001 kalite belgelerine sahip, Tasarım, üretim ve test yeteneği gelişmiş, Tofaş ın SEA (Supplier Eligibility Assessment) ve PA (Process Audit) denetimlerinden geçmiş, Kalite ve maliyet iyileştirme konularında Tofaş ın rekabetçiliğine katkıda bulunabilecek, Yurt içi ve yurt dışındaki rakiplerini yakından takip ederek sürekli kendini geliştiren ve rekabet gücünü artıran, Tofaş la ilişkilerde açıklık ve güven esaslı iş ortaklığı yaklaşımı sergileyen tedarikçiler olmaları şeklindedir. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 83
TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tofaş üretimde kalite ve sürekliliği güvence altına alarak rekabetçiliğini artırmak adına tüm tedarikçilerinin ticari verimlilik, kalite ve teslimat gibi alanlardaki performansını belirlenmiş standartlar üzerinden takip ederek değerlendirmektedir. Tedarikçi firmaların gelişimi Yürütülen tüm satın alma faaliyetlerinde iş ortaklığı anlayışı ön planda tutularak tedarikçilerin ürün tasarımı, organizasyonel/teknik gelişim, kalite, maliyet iyileştirme, fiziksel ve finansal riskler, üretim süreç iyileştirme, ortak satın alma gibi birçok alanda gelişimine katkı sağlayacak faaliyetler yürütülmektedir. Tedarikçi boyutunda sürekli gelişim ve sürdürülebilirlik konsepti çerçevesinde sürdürülen faaliyetlerden başlıcaları şunlardır: WCM nin (World Class Manufacturing) tedarikçilerde yaygınlaştırılması: 2009 yılında başlayan WCM yaygınlaştırma çalışmaları, 2017 yılsonu itibarıyla 27 tedarikçide sonuca ulaştırılmıştır. Dünya Klasında Tedarikçi Yöneticiliği, WCM nin tedarikçilere yaygınlaştırılması çerçevesinde Tofaş taki kalite ve maliyet iyileştirmesi sağlayan inovatif otomasyon uygulama örneklerini tedarikçilerle paylaşmaktadır. Bu kapsamda 2017 yılında 30 tedarikçide yaygınlaştırılan LCA (Low Cost Automation) projesi 2018 yılında da devam edecek olup LCA nın 20 yeni tedarikçide yayılımı hedeflenmiştir. Tedarikçilerin üretim süreçlerinde verimliliği artırmayı amaçlayan Set Up Süreleri İyileştirme Projesi 2018 de 10 tedarikçide uygulamalı olarak hayata geçirilecektir. Finansal Risklerin Takibi: 2017 sonu itibarıyla yan sanayi parkında 48 firmanın finansal risk değerlendirmesi yapılmış ve gereken noktalarda planlama gerçekleştirilmiştir. 84
1.135 2017 YILINDA TEDARİKÇİLERE AÇIK 58 EĞİTİM MODÜLÜNDEN 68 TEDARİKÇİNİN 1.135 ÇALIŞANI YARARLANMIŞTIR. Sürdürülebilirlik Yönetimden Faaliyetler Bir Bakışta Tofaş Tedarikçilere Dönük Tofaş Akademi Eğitimleri: Tofaş ın sahip olduğu teknik bilgi birikiminin tedarikçiler ile paylaşıldığı bu eğitim platformu ile 2017 yılında tedarikçilere açık 58 eğitim modülünden 68 tedarikçinin 1.135 çalışanı yararlanmıştır. 2017 yılında belirli tedarikçilerin kalite, proje ve lojistik gibi önemli alanlardaki yetkinliklerinin gelişimine dönük UP (Yetkinliklerini Uygula Gelişimini Planla) programı devreye alınmış olup bu kapsamda 2017 yılsonu itibarıyla 14 tedarikçinin 56 çalışanı temel eğitimlerini tamamlamıştır. Tedarikçilerin UP programı ile gelişim yolculuğu 2018 yılında da uzmanlık alanlarına özgü hazırlanmış eğitimlerle sürdürülecektir. Tedarikçilerin stratejik yönetim yapılanması, çalışan bağlılığı yönetimi ve tedarikçi teknoloji günü gibi organizasyonlar UP kapsamını daha da zenginleştiren yeni faaliyetler olarak ön plana çıkmaktadır. Tedarikçiler İçin Yönetim Projeleri: Tedarikçilerin yönetim becerilerini geliştirmek üzere insan kaynakları ve iş süreçlerinin verimliliğinin yükseltilmesi amacıyla problem çözme, planlama, diagnoz yetkinliklerinin gelişimi ve tedarikçi organizasyonel yetkinliklerinin artırılması projeleri 2017 yılında da uygulanmıştır. Tedarikçi Oryantasyonu: Tedarikçilerin ilişkide oldukları Tofaş iş süreçleri hakkında sağlıklı bilgilenmelerini sağlamak üzere yıl içinde 37 tedarikçinin 113 çalışanı Sinerji adlı organizasyonla bilgilendirilmiştir. Tedarikçi İK Zirvesi: Tedarikçilerin İK süreçlerinin gelişimine dönük başarılı uygulama örneklerinin paylaşıldığı GO (Gelişime Odaklan) Zirvesi ne 2017 de 74 tedarikçi katılmıştır. Kurumsal Yönetim Finansal Bilgiler 85
MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ POLİTİKASI ŞEFFAFLIK Tofaş ın tüm paydaşları; sorularını, taleplerini ve şikâyetlerini, 7 gün 24 saat, Tofaş İlgi Merkezi ve internet sitesinden Şirket e ulaştırma olanağına sahiptir. ERİŞİLEBİLİRLİK Tüm başvurular için, Fiat İlgi Merkezi: 444 22 55 www.fiat.com.tr Alfa Romeo ve Lancia İlgi Merkezi: 444 19 10 www.alfaromeo.com.tr www.lancia.com.tr Jeep İlgi Merkezi: 444 53 37 www.jeep.com.tr kullanıma açıktır. CEVAP VEREBİLİRLİK Başvurularının alınmış olduğu bilgisi, Şirket internet sitesinden ve/veya İlgi Merkezi nden, belirlenmiş süre içerisinde başvuru sahibine iletilmektedir. OBJEKTİFLİK Bütün sorular, talepler ve şikâyetler, ön yargısız ve adil bir şekilde değerlendirilmektedir. ÜCRETLER Başvuruların değerlendirilmesi süreci, başvuru sahipleri için ücretsizdir. GİZLİLİK Kişisel bilgilerin korunmasının son derece önemli olduğu gerçeğinden hareketle, kişisel bilgiler kesinlikle üçüncü şahıslarla paylaşılmamaktadır. MÜŞTERİ ODAKLILIK Tofaş, Şirket politikaları ile yasal uygulamalar çerçevesinde; müşterilerine çözümler sunmaya, müşteri ihtiyaçlarını karşılamaya ve müşteri haklarını her koşulda korumaya özen göstermektedir. HESAP VEREBİLİRLİK İletilen bütün sorular, talepler ve şikâyetler kayıt altına alınarak, konu ile ilgili kararlar başvuru sahiplerine gerekçeleriyle birlikte açıklanmaktadır. SÜREKLİ İYİLEŞTİRME Tofaş, paydaşlarından gelen bildirimleri, iş süreçlerinde, ürün ve hizmetlerinde proaktif iyileştirmeler sağlayacak şekilde değerlendirmektedir. 86
Bir Bakışta Tofaş ETİK DEĞERLER VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE Tofaş ın tüm faaliyetlerine, kurum kültürünün temel taşlarını oluşturan üstün iş etiği kurallarına bağlılık anlayışı yön vermektedir. Bu bağlamda, üstün etik değerler sergilemek, tüm Tofaş çalışanlarının ana öncelikleri ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Tofaş çalışanları yanında Tofaş bayileri, tedarikçileri, ortakları yani tüm paydaşların Tofaş Etik Davranış Kuralları ile Tofaş Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikasına uygun hareket etmesi beklenmektedir. TOFAŞ Etik Davranış Kurallarının uygulanması ve kurallara uyum sürecinin gözetimi, TOFAŞ Etik Kurulu tarafından yürütülmektedir. Tofaş rüşvet ve yolsuzluğa karşı sıfır tolerans yaklaşımı ile hareket etmekte ve faaliyetlerini adil, dürüst, yasal ve etik kurallarına uygun bir şekilde sürdürmeyi taahhüt etmektedir. Tofaş, geliştirdiği tüm politika ve prosedürlerde yasal düzenlemelere, etik ve mesleki ilkelere ve evrensel kurallara tam uyum göstermeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda rüşvet ve yolsuzluk riskleri belirlenmekte, bunları azaltmaya yönelik faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Şirket içi toplu eğitimler, rutin etik kural bilgilendirmeleri ve online eğitimlerle etik uyum faaliyetleri desteklenmektedir. Tofaş Etik Davranış Kuralları, çalışan ve diğer ilgili paydaşların faaliyetleri esnasında karşılaşabileceği potansiyel konuları içeren geniş kapsamlı bir içeriğe sahiptir. Çalışan davranış kuralları, Tofaş iç ve dış paydaşlarıyla ilişkilerde geçerli kurallar, varlık ve bilgi yönetimi ilkeleri, çıkar çatışmalarının önlenmesine yönelik kurallar, iş sağlığı ve güvenliği ilkeleri, suistimal ve rüşvetin önlenmesi konuları Tofaş Etik Davranış Kuralları ile Tofaş Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikasında yer almaktadır. Bunun yanında ihlal durumlarında izlenecek prosedürler ve disiplin uygulamaları da Personel Yönetmeliği nde açıkça belirtilmektedir. Ana hissedarlarımızdan Koç Holding in imzacısı olduğu Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi nin (UNGC) yolsuzlukla mücadele başlıklı 10. ilkesini de iş etiği ve yolsuzlukla mücadele yaklaşımımızın ayrılmaz bir parçası olarak kabul ederiz. Bu kapsamda, insan haklarının korunmasına ve bu alandaki performansın politika ve uygulamalarla iş süreçlerinde desteklenmesine özel önem gösterilmektedir. Evrensel insan haklarına ve uygulamalarına verilen önem Tofaş Etik Davranış Kuralları nın 1. maddesinde yer alan İnsan haklarına, Anayasal örgütlenme ve Toplu Sözleşme haklarına saygılıdır ilkesi ile desteklenmektedir. Tofaş ta iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ile benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılmamaktadır. İşin riski, çalışanın güvenliği, yasal zorunluluklar gibi işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapılmamaktadır. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılmamaktadır. İşe alım, görevlendirme ve yükselme dil, din, cinsiyet, ırk, vb. konularda ayrımcılık yapılmaksızın objektif performans kriterleri gözetilerek yapılmaktadır. Tofaş ta kesinlikle çocuk işçi çalıştırılmamakta; zorla/zorunlu tutarak çalıştırma uygulaması bulunmamaktadır. Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim Sürdürülebilirlik Faaliyetler Yönetimden 87
ŞEFFAF VE SORUMLU TÜM PAYDAŞLARIN EŞİTLİĞİ, BİLGİLENDİRME SORUMLULUĞU VE KURUMSAL YÖNETİM UYGULAMALARI İLE BERABER, ŞİRKET İN KURUMSAL FAALİYETLERİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SAĞLANMASI, TOFAŞ IN TEMEL AMAÇLARI ARASINDA YER ALMAKTADIR. 88
89