1945 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI YENİDOĞAN BEBEĞİN KORDON KANI SAKLANMALI MI? Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı
Tempo Dergisi (Mayıs-2003)
Hematopoetik Kök Hücre Transplantında Kök Hücre Kaynakları 1. Kemik İliği 1968-2. Periferik Kan 1985-3. Kordon Kanı 1988 -
Kök Hücre Transplantasyonunun Donöre Göre Sınıflandırılması 1. Allojenik Kordon Kanı Transplantasyonu 1. Allojenik transplantasyon Kardeşin Kardeş kordon veya yakın kanı akraba (related) Herhangi Aile dışından bir bebeğin bir verici kordon (unrelated) kanı 2. Otolog transplantasyon 2. Otolog Kordon Kanı Transplantasyonu Hastanın kendisinden Kendi kordon kanı
KORDON KANI BANKALARI 1. ALLOJENİK BANKALAR Kamusal kuruluşlar Ücretsiz saklama Ulusal araştırma fonları tarafından desteklenme Herhangi bir hastaya gerektiğinde kullanılması amaçlı 2. OTOLOG BANKALAR Özel kuruluşlar 1. Yenidoğan bebeğin kordon kanı Ücretli saklama saklanmalı mı? Aile tarafından ücretin karşılanması 2. Saklanacak ise nerede ve ne amaçla saklanmalı? Çocuğun kendisine gerektiğinde kullanılması amaçlı
Allojenik Kordon Kanı Transplantasyonu 180 160 140 - Eurocord Verisi - Related (n:150) Unrelated (n:534) 120 100 80 60 March 40 20 0 88 90 92 94 96 98 2000 Gluckman E; Exp Hematol 28:1197,2000
Kardeşten Uygulanan Transplantlarda Kemik İliği ile Kordon Kanının Karşılaştırılması Çocuk Hastalarda Yaşam Oranları n: 52 n: 789 n: 1263 n: 61 Rocha et al; N Eng J Med 342:1846, 2000
Aile Dışı Vericiden Uygulanan Transplantlarda Kemik İliği ile Kordon Kanının Karşılaştırılması Pediatrik Lösemi Hastalarında Hastalıksız Yaşam (1994-98) BMT (n: 262) CBT (n: 99) Rocha et al; Blood 97:2962, 2001
SONUÇ 1. Tam uygun kemik iliği donörü bulunamayan hastalar için tam veya kısmi uygun allojenik kordon kanı bulunması hayati öneme sahiptir 2. Kordon kanını allojenik amaçlı olarak allojenik kordon kanı bankalarında saklanması bilimsel açıdan desteklenmelidir
Allojenik Kordon Kanı Bankacılığı
Allojenik Kordon Kanı Nakilleri - EUROCORD Verisi - Gluckman E et al; Haematologica 96: 1700, 2011
Pediatrik HKHT ların %20 si kordon kanı Japonya da unrelated HKHT ların %50 si kordon kanı Gluckman E; Haematolojica 94:451, 2009
Allojenik Kordon Kanı Bankacılığı ve Transplantasyonu YIL Kordon Kanı Ünite Sayısı Transplant Sayısı 1993 1.000 10 60 milyonluk bir toplumda 1995 4.000 100 hastaların %96 sına uygun kordon kanı 1997 bulabilmek 10.000 için allojenik 500 kordon 1999 kanı bankasının 40.000 50.0001.000 ünite 2003 kapasiteli 155.000 olması gerekir 2.700 2005 200.000 5.000 Querol S et al; Haematologica 94:536, 2009 2007 300.000 10.000 2009 450.000 20.000 2011 500.000 25.000 Gluckman E et al; Haematologica 96: 1700, 2011
Kordon Kanı Bankaları 1. ALLOJENİK BANKALAR Kamusal kuruluşlar Ücretsiz saklama Devlet politikası olarak desteklenme Allojenik amaçlı 2. OTOLOG BANKALAR Özel kuruluşlar Ücretli saklama Aile tarafından ücretin karşılanması Çocuğun kendisine gerektiğinde kullanılması amaçlı
YENİ DOĞAN ÇOCUĞUN KORDON KANI ÖZEL OTOLOG KORDON KANI BANKALARINDA KENDİSİ İÇİN SAKLANMALI MI?
Gazetelerde (Milliyet; 15 Ağustos 2003)
Dergilerde (Tempo; Mayıs-2003)
Caddelerde
Kuaförlerde ve Doğum Salonlarında
Bilimsel Yanıt Gerektiren Sorular OTOLOG KORDON KANI 1. Ne kadar süre ile saklanabilir? 2. Her yaş için yeterli mi? 3. Hangi hastalıklar için kullanılabilir? 4. Kullanılma olasılığı nedir
1. Kordon kanı ne kadar süre saklanabilir? En fazla 7 yıl saklanmış kordon kanı ile başarılı transplantasyon 15 ve 22 yıl saklanmış kordon kanı ile yapılan laboratuvar incelemelerinde: Kordon kanının 22 yıldan fazla veya sonsuza kadar 15 yıl 22 yıl saklanabileceği konusunda yeterli bilimsel kanıt yoktur Çekirdekli hücre sayısı: % 85 ± 12 % 65 ± 20 CFU-GEMM sayısı: % 85 ± 25 % 80 ± 22 Bu hücreler ile SCID farelere başarılı transplant Broxmeyer HE et al; Clin Exp Immunol 107:45, 1997 Broxmeyer et al; Proc Natl Acad Sci USA 100: 645, 2003 Broxmeyer et al; Blood 117: 4773, 2011
2. Kordon kanı her yaş için yeterli mi? Çekirdekli Hücre sayısı EUROCORD; Exp Hematol 28: 1197, 2000
2. Kordon kanı her yaş için yeterli mi? Allojenik kordon kanı bankalarında ürünün saklanması için gerekli volüm ve hücre sayısı: Volüm > 40-80 ml (Otolog bankalarda sınır yok!) Toplam hücre sayısı > 4-6 x 10 8 80 ml den az kordon kanlarının saklanmadığı Düseldorf Kordon Kanı Bankasındaki ürünlerin: Median hücre sayısı 10 ± 5 x 10 8 Tüm ürünlerin sadece % 20 si 30 kg dan fazla olan hastalar için uygun Klin Padiatr 211:224, 1999
3. Otolog kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir? Otolog Kordon Kanı Bankası Broşürü
Broadfield Z et al; Br J Haematol 126:307, 2004
3. En fazla transplant uygulanan hastalık olan lösemi için otolog kordon kanı uygun mu? Çocukluk çağı lösemilerinde lösemik hücrelerin kordon kanında bulunma riski Güvenli mi? Gale KB; Proc Natl Acad Sci USA 94:13950, 1997 Broadfield Z et al; Br J Haematol 126:307, 2004 Fraser CJ et al; Blood 106:4377, 2005 Lösemik hücrelere karşı immünolojik yanıt (GVL) olmayacağı için relaps riski Etkin mi?
Teoriden Pratik Uygulamaya SORU: HKHT gerektiren 3 yaşında ALL li bir çocuğun kordon kanı varsa bunu kullanır mısınız? ABD ve Kanada daki tüm pediatrik transplantçıların yanıtlarının değerlendirilmesi: HLA uygun kardeş varlığında: % 0 HLA uygun unrelated donör: % 6 HLA uygun donör yoksa: % 62 Thrornley et al; Pediatrics 123:1011, 2009
Conflict of Interest? Makalenin yazarlarından birisi özel otolog kordon kanı bankasının yöneticisi! Urban C et al; Pediatrics 119:1042, 2007
3. Otolog kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir? Otolog Kordon Kanı Bankası Broşürü
Kordon Kanındaki Kök Hücreler Hematopoetik kök hücreler Knudtzon S et al; Blood 43:357, 1974 Mezenşimal kök hücreler Erices A et al; Br J Haematol 109:235, 2000 Endothelial progenitör hücreler Nöral kök hücreler Murohara T et al; J Clin Invest 105:1527, 2000 ZigovaT et al; Cell Transplant 11:265, 2002 Hepatik progenitör hücreler (oval hücreler) Kakinuma S et al; Stem Cells 21:217, 2003
Doku Hasarının Tamirinde Kordon Kanı Alternatif Olabilir mi?
Doku Hasarının Tamirinde Kordon Kanı Uygulamalarındaki Engeller 1. Kordon kanın içerdiği total progenitör hücre sayısının sınırlı olması 2. Morfolojik olarak solid organ dokusuna entegre olabildiği gösterilen kordon kanı hücrelerinin fonksiyonel etkisinin klinik açıdan kesin olarak gösterilememiş olması
Otolog kordon kanının organ hasarlarının tamirinde kullanılabileceği konusunda yeterli bilimsel kanıt yoktur
4. Saklanan otolog kordon kanlarının kullanılma olasılığı nedir ve kaçı kullanıldı? Kordon kanının teorik olarak kullanılma olasılığı: 1 : 2.000-200.000 (Johnson J Ped Hem Onc 19:183, 1997) 1 : 20.000 (Annas GJ; N Eng J Med 340: 1521, 1999) 1 : 15.000 (Sullivan MJ; Nat Rev Cancer 8:554, 2008) Kordon kanının gerçek kullanılma oranı: 60 / 500.000 otolog kordon kanı = 1 : 9 000 17 oto-hkht/ 500.000 otolog KK = 1 : 30.000 Sullivan MJ; Nat Rev Cancer 8:554, 2008
Otolog Kordon Kanı Bankacılığı Saklatılma ücreti: Maliyet Yarar İlk yıl 1500-2000 USD, sonra her yıl 90-200 USD 50.000 kapasiteli bir allojenik kordon Kullanılma kanı bankasından olasılığı: ülkemizde HKHT gerektiren hastaların %96 sına uygun 1 : 15.000-30 000 kordon kanı bulunabilir Ballen K, Stem Cell Rev Rep 2009 50-100 milyon USD yatırım karşılığında 1 otolog kordon kanı kullanma olasılığı
Allojenik amaçlı kordon kanı saklanması desteklenmeli Ailede HKHT gerektirebilecek bir kardeş varsa kordon kanının yönlendirilmiş olarak saklanması desteklenmeli Otolog amaçlı kordon kanı saklanması desteklenmemeli Otolog kordon kanı bankaları yararı konusunda yeterli bilimsel veri olmadığından kuruluşları desteklenmemeli Var olan otolog kordon kanı bankaları FACT ve FDA nın ulusal akreditasyon standartlarına uymalı
Thalasemi major Allo-KKT: 22.04.1999 Thalasemi major; Allo-KKT: 29.11.1999