İtabul Üverte İşletme Faülte Derg Itabul Uverty Joural o the School o Bue Admtrato lt/vol:38, Sayı/No:2, 2009, 34-46 ISSN: 303-732 - www.derg.org 2009 Meta-aalzde ategor verler brleştrlmede ullaıla tattel yötemler: At ve pa gara çcler değerledrlme Nlgü Yıldız Matemat Bölümü, Fe-Edebyat Faülte, Marmara Üverte, İtabul, ürye Özet Müjga ez 2 Matemat Bölümü, Fe-Edebyat Faülte, Marmara Üverte, İtabul, ürye Bu çalışmada, ürel olmaya 22 tablo düzede verler brleştrme ç arlı yötemler uulmuştur. Verler brleştrme ç Matel-Haezel, Peto, Geel yaa Dayalı ve DerSmoa Lard yötemler ullaılmıştır. Bu yötemler arşılaştırma ç arlı yer ve zamalarda yapılmış ola yed çalışma ele alımıştır. Bu heaplamaları oucuda eşler gara çe bayaları, eşler eşler gara çmeyelere göre,7 at daha azla acğer aere yaaladıları görülmüştür. Aahtar Sözcüler: Meta-aalz, Matel-Maezel, Peto, geel varyaa dayalı, Dermoa- Lard. Stattcal method ued to combe categorcal data a Meta-Aaly: A evaluato o actve ad pave moer Abtract I th tudy, deret method to combe o-cotuou data 22 table order are preeted. o combe data, Matel-Haezel, Peto, baed o Geeral ace, ad DerSmoa-Lard method are ued. I order to compare thee method eve tude that are carred out deret place ad tme are udertae. A a reult o thee calculato t oberved that wome whoe poue are mog are caught to lug cacer.7 tme more tha wome whoe poue do ot moe. Keyword: Meta-Aaly, Matel-Haezel, Peto, Geeral ace-baed, DerSmoa-Lard Method. Grş Meta aalz ayı ouda yapılmış çalışmaları oucuda uyumuzlu olduğuda, örelem geşlğ br ety ortaya çıarmada yeterz olduğuda veya br araştırmacıı yapmaı ç ço geş olduğuda ço pahalı ve zama alıcı olduğuda gerçeleştrle celel br yede celeme çalışmaıdır[]. Bu çalışmaı c bölümüde özet tattler brleştrlmede ullaıla yötemlere lş blglere yer verlmştr. Ayı ouda çalışmalar toplaıp, gerel ola çalışmalar belrledte ora aşama et ölçeğ eçlmedr. Meta-aalzde ullaıla 4 arlı ver tp bulumala brlte e yaygı olara ullaıla, ategor ve ürel ver tpdr. Ver tp belrledte ora çalışmaı ouçlarıı brleştrlmede model eçm de öeml br yer oluşturmatadır. Meta-aalzde abt etl model (Fxed Eect Model) ve ragele etl model (Radom Eect Model) olma üzere tattel model ullaılmatadır. İl ver üme celeb@marmara.edu.tr (N. Yıldız) 2 mtez@marmara.edu.tr (M.ez) 34
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 şelde ver tp ve model varayımıa göre Meta-Aalzde ullaıla modeller ablo de göterlmştr. ablo : Et Ölçeğe ve Model ayımıa Göre Meta-Aalzde Kullaıla Yötemler Model ürü Yötem Et Ölçeğ Sabt Et Matel-Haezel Ora (Geellle Odd Oraı) Sabt Et Peto Ora (Odd Oraı) Sabt Et Geel yaa Dayalı Ora üm türler (Far) Ragele Et DerSmoa-Lard Ora üm türler (Far) Bu çalışmaı üçücü bölümüde ategor ver olara pa çcler acğer aere yaalamaıa lş verler, tatt olara odd oraı ullaılmıştır. Yapıla araştırmaları ouçları, pa çcler garaya bağlı ağlı oruları yüzüde ere ölümlerde artış görülme ve arşılaştıları cdd ağlı oruları yüzüde mağdur olmaı edeyle, ülemzde uygulamaya oula apalı alalarda gara çme yaağıı et br şelde uygulamaı le brlte hatalıları azalmaı, tedav maralarıı düşme yöüdedr. Söz ouu uygulama ayı zamada, ş gücü ve çalışma aybıı azalmaı le vermllğ artmaı gb atörler edeyle, gelşmete ola üle eoomlere 3 4 mlyar dolarlı br taarru ağlamatadır. Öreğ ürye'de gara ayalı hatalıları tedav ç 25 30 mlyar dolar düzeyde br harcama yapılmatadır. Bu yaağı etl br şelde uygulamaı hem a ağlığıa hem de üle bütçee ço cdd atı ağlayacatır. 2. Özet İtattler Brleştrlme Meta-Aalzde e yaygı olara ullaıla ver türü ıılaablr ve ıralaablr tel verlerdr. Özellle, lglele br değşe ategorl olduğu durumda, heaplaa üç tatt değer mevcuttur. Bular ıraıyla, olaılı arıda heaplaa R Farı (R Derece), bu olaılığı oraıda elde edle Görel R (Relatve R) ve tedav grubuu odd, otrol grubuu odd e oramaıyla bulua Odd Oraı (Odd Rato) dır [ 2]. Sağlı araştırmalarıda gözlemel ve rageleleştrlmş l deemeler olma üzere, tür çalışma düze öz ouudur. Vaa-Kotrol, ohort, etel ve orelayo türü çalışmalar gözlemel çalışma türüe grmetedr. Bu tür çalışmalarda herhag br tedav et, yuarıda verle üç tatt le yapıla araştırmalarda ullaılmatadır. Yorumlamaıı olay olmaı edeyle e ço R Farı terch edlmetedr. Ktleye dayaa vaa- otrol çalışmalarıda tatt olara geellle Odd Oraı ya da Görel R ullaılmatadır [2]. Herhag br tedav otrol grubu le arşılaştırıldığı ve oucuda hataları yleşme durumlarıı celedğ br çalışmada elde edle ver özetleme ablo 2 de gbdr. 35
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 ablo 2:. Çalışmaı İl Kategor Ver Kümee İlş Özet Göterm. Çalışma edav Grubu Kotrol Grubu OPLAM İyleşe (Succe) İyleşemeye (Falure) OPLAM Görel R: İlerye yöel (ohort) ve etel araştırmalarda ullaıla görel r, br r etme le arşılaşa şlerde ortaya çıa br oucu olaılığıı (hatalı, ölüm v.b), br r etme le arşılaşmaya şlerde ouç olaılığıa oraıdır [,2]. İ oraı brbre oralamaı le heaplaa görel r yalaşı ormal dağılıma döüştürülme amacıyla logartmaı alımatadır. Heaplaa logartm r parametre değer, P = log () P şeldedr. Logartm görel r oşullu olmaya e ço olablrl tahm edc, / ˆ log / (2) dr. Delta yötemde bulua amtot varya tahm edc, var ˆ le heaplaır [3,4]. Odd Oraı (OR): Vaa otrol araştırmalarıda elde edle verler aalzde, ede ouç lş derece dolaylı yolda göterm br başa heaplamaı da odd oraıdır (tahm görel r). Herhag br r etme le arşılaşma durumuu, arşılaşmama durumua oraı odd y verr [2]. Odd oraı, tedav (vaa) grubuda odd, otrol grubuda odd ye oralaara aşağıda gb heaplaır. Örelemde tahm edle odd oraıı, oşullu olmaya e ço olablrl tahm e aşağıda eştlte gbdr. Delta yötemde bulua amtot varya tahm e, şeldedr [3,4]. p log p ˆ log /( / p ) p p log p p ( p ) exp OR var ˆ ˆ (3) (4) (5) (6) 36
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 R Farı: edav ve otrol grupları araıda olaılıları arı olara ade edlr ve aşağıda gb heaplaır; P P R arı ı oşullu olmaya e ço olablrl tahm edc, gözlemlee başarı olaılıları araıda ar, ˆ (8) olara verlr. Delta yötemde bulua amtot varya tahm, var ˆ 3 3 şelde heaplaır. ablo 3 de l ategor ver ümede ullaıla tattlere lş heaplamalar arşılaştırılmalı olara verlmştr [, 3]. ablo 3: İl Kategor Ver Kümee İlş Ktle ve Örelem Eştller (7) (9) Parametre ahm Edc ya R Farı Görel R Odd Oraı P / P P P P / P P / P ˆ var ˆ 3 3 ˆ / log / varˆ ˆ log var ˆ Meta-aalzde yaygı olara ullaıla et ölçelerde odd oraıı brleştrme ç Matel Haezel, Peto ve DerSmoa-Lard yötemler ullaılır. 2.. Matel-Haezel Yötem Matel-Haezel yötem 2 x 2düzede verlmş ver üme şelde çalışma ouçlarıı brleştrme ya da özetleme ç yaygı olara ullaıla br yötem olup, abt et varayımıa dayamatadır. Bu yötemde et ölçeğ olara odd oraı ullaılır. 2 x 2 düzede tablolarda odd oraıı heaplamaıda tabloda gözlerde br ıır değer çeryora, ox, tüm dört göze de ½ eleme yapılmaıı öermştr. Matel-Haezel yötem ç özet odd oraı OR ( a d ) = b c olup, brleştrlmş özet odd oraı 37
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 OR mh OR = dr. Burada, =, = b c Özet Odd Oraıa göre urula % 95 Güve Aralığı OR mh = olma üzere, a b c d %95 GA. e l OR mh,96 2.2. Peto Yötem = dr [, 5]. Matel-Haezel yötem arlı br veryoudur. Matel-Haezel yötem gb abt et varayımıa dayaır. Et ölçeğ ora olduğu zama verler brleştrme ç ullaıla alterat br yötem olup Matel Haezel yöteme bezer aca heaplamaı daha olaydır. Geellle raal deemeler meta aalzde ullaılır. Peto yötem le özet odd oraı ve %95 güve aralığıı heaplama ç aşağıda yol zler: ) Her br çalışmaı tedav grubuda olayları belee ayıı E e g dr. 2) Her br çalışmaı tedav grubuda olayları gözlee ayıı le belee ayıı araıda ar Far O E dır. ORmh 3) Her br çalışmaı gözlee le belee olay ayıı arıı varyaı ( E h ) ( ) le tahm edlr. 4) Gözlee ve belee ar değerler toplamı oplam = ( O E ) dır. 5) ya toplamları oplam ya = dır. 6) oplam ar değer toplam varyaa bölümeyle odd oraıı doğal logartmaı, l OR mh O E le tahm edlr. 38
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 lor 7) ütel değer alıara özet odd oraı p ORp e l OR P = le tahm edlr. 8) Özet odd oraıı % 95 güve aralığı tahm GA. OR =,96 dır [, 5] 2.3. Geel yaa Dayalı Yötem Matel-Haezel ve Peto yötemler geellle özet odd oralarıı tahm edlmede ullaılmatadır. R, ora arı ve görel r ölçeler brleştrlmede varyaa dayalı yötem ullama daha uygudur. Özet R arıı ve ) Her br çalışmaı r arı RD = dr. e P P P %95 l güve aralığıı tahm edlmede aşağıda yol zler: 2) Her çalışmaya verlece ola ağırlılar heaplaara, özet r oraı var var e g h Özet RD RD le tahm edlr. 3) Özet r arı etrm %95 güve aralığı %95 G. AÖzet RD, 96 Özet R oraı ya da Görel R ç yol zler: dır. güve aralığıı tahm edlmede aşağıda ) edav ve otrol grubua lş olayları oraı logartm döüşümüde ora geel varyaa dayalı yötem uygulaablr. İl öce her br çalışmaı logartm r oraları heaplaır. l RR P l P dır. 2) Özet logartm r oraı ve varyaı l RR P P P P % 95 le tahm edlr. 39
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 l RR l RR Burada, dır. 3) Özet logartm r oraıı % 95 güve aralığı (l RR ) l RR,96 olma üzere, %95G. A. e dır [, 5]. 2.4. DerSmoa-Lard Yötem DerSmoa-Lard yötem (986) ragele etl modele dayamatadır. Özet odd oraı l OR OR d l 40 dl le heaplaır. Burada,, odd oraıı DerSmoa-Lard özet etrm,,. çalışmaı DerSmoa-Lard ağırlı atörü ve e,. çalışmaı odd oraıdır. Çalışma ç ve çalışmalar araı varyaı çere olma üzere, l OR Burada. çalışmaı varyaı D le tahm edlr. ağırlı atörü, Matel-Haezel yötem ullaılara tahm edlr. Ragele et model hem çalışma ç hem de çalışmalar araı varyaı çerdğde, çalışmalararaı varya ola D değer Q S D ma 0, 2 dr. 2 Burada S, toplam çalışma olup çalışma ç ouçları homojel tet ola Q 2 l OR l OR d l değer le heaplaır. D değer ıırda büyü br değer çımaı, çalışmaları homoje olmadığıı göterme br yoludur. Sabt et modelde bu et de ağırlığa dâhl edlme geremetedr. Eğer D, ıır ya da egat değer alıyora özet odd oraı abt et modelyle ayı oucu verecetr. %95 l güve aralığı OR Q
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 %95 G. A. e l OR d,96 l dır ve daha geş olacatır [, 5]. 3. Pa İçcler Acğer Kaere Yaalamaıa İlş Meta-Aalz Çalışmaı Uygulama olara pa gara çcler acğer aere yaalama re arşı bu ouda yapılmış ola çalışmalar taramış, bell rterler göz öüde buludurulara 7 tae meta aalz çalışmaıa dâhl edlmştr. Bu çalışmada elde edle verler ttzlle celemş Matel-Haezel, Peto, DerSmoa Lard ve Geel yaa Dayalı Özet R arı yötemler ullaılara tattel aalz yapılmıştır. Meta aalze dâhl edle çalışmalara lş özelller ablo 4 de göterlmştr. ablo 4: Meta Aalze Dâhl Edle Çalışmaları Özelller Araştırmacı Yer edav Kotrol Et altıda almayalar 2 82 Aba ve ar. Japoya Et altıda alalar 73 88 Et altıda almayalar 8 72 orrea ve ar. ABD Et altıda alalar 4 6 Et altıda almayalar 44 57 Garel ve ar. ABD Et altıda alalar 90 245 Geg ve ar. Ç Et altıda almayalar Et altıda alalar 20 34 52 4 Humble ve ar. Lam ve ar. rchopolou ve ar. Mea Hog Kog Yuata Et altıda almayalar Et altıda alalar Et altıda almayalar Et altıda alalar Et altıda almayalar Et altıda alalar 5 5 84 5 24 38 7 9 83 52 09 ablo 4 de toplaa 7 çalışma ver tellere göre ed aralarıda grupladırılara aşağıda yötemlerle Meta Aalz uygulamıştır [6 8]. Matel-Haezel Yötem: Matel-Haezel yöteme göre Aba ve aradaşları taraıda yapıla çalışmaı heaplamaları aşağıda gbdr: 8 4
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 ablo 5: Aba ve Aradaşlarıı Çalışmalarıı ablo Değerler edav Kotrol oplam b g Öle 73 a 88 26 c Yaşaya 2 82 d 03 e oplam 94 270 364 h Matel-Haezel yöteme göre Aba ve aradaşları yapmış olduları çalışmaı odd oraı ad. 73.82 5986 OR,56 bc. 88 2 3948 364 364 0,092 88.2 3948 dır. yaı dır. Ağırlı atörü e, 0,858 dr. Yapılmış ola 7 çalışmaya lş heaplamalar ablo 6 da gbdr. ablo 6: Matel-Haezel Yöteme Göre 7 Çalışmaı Souçları, Özet Odd Oraı ve %95 Güve Aralığı Değerler 42 %95 Güve Aralığı Çalışmalar OR lor Alt Üt Aba ve ar.,56 0,46 0,092 0,876 4,250 orrea ve ar. 2,065 0,725 0,37 0,82 5,206 Garel ve ar.,30 0,27 0,049 0,753,75 Geg 2,56 0,768 0,79,084 4,287 Humble 2,34 0,850 0,4 0,82 6,746 Lam,648 0,499 0,042 0,45 2,347 rchopoulo 2,3 0,756 0,29 0,69 3,829 ORmh,669 0,0 OR Alt Üt mh 0,5,96.0,037 lmt : e,360 0,5,96.0,037 lmt : e 2,043 Yuarıda ablo 6 da görüldüğü üzere 7 çalışmaı odd oralarıı homoje olduğu oucua varılmıştır. Sabt et varayımıa dayaa Matel-Haezel yöteme göre
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 özet odd oraı,669 olara bulumuştur. % 95 l güve aralığıı çermeme elde edle oucu tattel olara öeml olduğuu götermetedr. Çalışmalar te te celedğde, %95 l güve aralıları çerdğde odd oralarıı öeml olmadığı alaşılmatadır. Peto Yötem: Peto yöteme göre Aba ve aradaşları taraıda yapıla çalışmaı heaplamaları aşağıda gbdr.. çalışmaı varyaı ( O- E ) a b c d a c b d 2 26.03.94.270 ( O E ) 4,86 O E a 2 364.363 a b a c 26.94 O E 73 5,599 364 O E O E 0,395 0,395 e, 484 dır. Odd oraı le heaplaır. üm çalışmaları heaplamış değerler, brleştrlmş odd oraı ve %95 güve aralığı ablo 7 de verlmştr. ablo 7: Peto Yöteme Göre 7 Çalışmaı Souçları Özet Odd Oraı ve % 95 Güve Aralığı Değerler Çalışmalar %95 Güve Aralığı O E OR lor Alt Üt Aba ve ar. 5,599,484 0,395 4,85 0,882 2,496 orrea ve ar. 3,36 2,028 0,707 4,744 0,825 4,987 Garel ve ar. 6,25,303 0,265 23,5 0,869,953 Geg ve ar. 6,45 2,8 0,750 8,595,085 4,3 Humble ve ar. 3,36 2,59 0,769 4,350 0,844 5,527 Lam ve ar. 45,5,642 0,496 3,268,56 2,330 rchopoulo ve ar. 8,723 2,08 0,746,696,88 3,738 O E 49, 242 98,339 O E l ORp 0,5 43
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 OR p e 0,5,649 Sabt et modele dayaa Peto yötemde özet odd oraı,649 buluure Matel- Haezel yöteme göre ço yaı ouçlar elde edlmş ve özet odd oraı,669 bulumuştur. İ yötem güve aralıları da heme heme ayı oucu vermştr. Geel yaa Dayalı Yötem: Peto ve Matel-Haezel yötemler geellle özet odd oralarıı tahm edlmede ullaılmatadır. R, ora arı ve görel r ölçeler brleştrlmede e varyaa dayalı yötem ullama daha uygudur. Geel yaa Dayalı Özet R arı ç. çalışmaı özet r arı, 44,96 lor p Altlmt : e,354,96 0,5 0,698 lmt : 2, 008 Üt e e RD 73 94 gh 88 270 = 0,08 dr.yaı, e.. 94.270.364 0,004 55.209 285,225 0,004 tür. Ağırlı atörü e, le heaplaır. Geel yaa Dayalı yötem le özet r arları, varyaları ve %95 güve aralığıa lş değerler ablo 8 de verlmştr. ablo 8: Geel yaa Dayalı Özet R Farı Heaplamaları RD l RD RD %95 Güve Aralığı Çalışmalar Alt Üt Aba ve ar. 0,08 2,525 0,003506 0,0254 0,854 orrea ve ar. 0,78,725 0,032 0,0478 0,4038 Garel ve ar. 0,062 2,78 0,0023 0,038 0,558 Geg ve ar. 0,89,666 0,0073 0,0232 0,35608 Humble ve ar. 0,89,666 0,0036 0,04035 0,4675 Lam ve ar. 0,24 0,2087 0,002 0,0364 0,26 rchopoulo ve ar. 0,86,682 0,00533 0,04292 0,32908 Ölçe değşlğ yapılıp çalışmaları r arları celedğde tüm 7 çalışmaı da r arlarıı pozt ouca ahp olduğu görülmetedr. Deeme grubuda ölüm oraıı otrol grubuda ölüm oraıda daha yüe olduğu alaşılmatadır.7 çalışmaı ouçları brleştrldğde özet r oraı 0,8 ve % 95 güve aralığı 0,07 le 0,65 yer aldığı görülmetedr. Ragele Etl modele dayaa DerSmoa-Lard yöteme göre çalışma ouçları ablo 9 da verlmştr.
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 ablo 9: Dermoa-Lard Yöteme Göre ablo Değerler OR,56 0,46-0,096 0,009 0,857 7,883 2,065 0,725 0,24 0,458 3,545 2,567,307 0,27-0,24 0,578 20,2 404,84 2,56 0,768 0,257 0,066 5,586 3,203 2,34 0,85 0,339 0,6 2,5 6,25,648 0,499-0,02 0,00 23,923 575,309 2,3 0,756 0,245 0,060 7,76 59,537 2 20,952 Çalışmalar araı varya ıır çımıştır. Dolayııyla ouçları hep Matel-Haezel yötem ouçlarıa eşt çıar. 4. Souç l OR l OR l OR l OR l OR 2 Q l OR l OR 2, 556 mh mh Farlı model varayımıa ve ölçe eçme rağme ouçlar brbr doğrular bulumuştur. Çalışmalara lş etler yöü ve öemllğ, eçle özet tattlere (özet odd oraı, r arı) baılmaızı ayı oucu vermştr. Br başa deyşle, r arıa göre urula %95 güve aralığıı 0 ı ve bezer şelde odd oraıa göre urula %95 güve aralığıı çermeme, ouçları brbryle uyumlu ve tattel olara alamlı olduğuu götermetedr. Matel-Haezel yöteme göre özet odd oraı,669 ve %95 güve aralığıı alt lmt,360, üt lmt 2,042 olara bulumuştur. Peto yöteme göre özet odd oraı,649 ve %95 güve aralığıı alt lmt,35, üt lmt 2,0 olara bulumuştur. Ayı çalışmada özet tattğ olara r arı ullaıldığıda, ouçları brleştrme ç Geel yaa Dayalı yötem ullaılmıştır. Bua göre özet r arı 0,8 ve %95 güve aralığıı alt lmt 0,07, üt lmt 0,6 olara bulumuştur. Souç olara pa gara çcler acğer aere yaalama olaılığıı çmeyelere orala,7 at daha azla olduğu görülmetedr. Bu ouca göre breyler pa çc olmata ayalaa edelerle arşılaşmış olduları hatalılar ve bulara bağlı olara gerçeleşe ölüm edeler, bu yaağı uygulamaıda şletme ahpler duyarlılıla, tcar aygı gözetmez breyler e doğal haı ola ağlılı yaşama teğe dete olmaları geretğ açıça götermetedr. 2 2,5563 6 73,857 D ma0, ma 5454,885 20,952 0, 0,059 0 mh 2 Kayaça [] N. Yıldız, Verler Değerledrlmede Meta-Aalz, Y.La ez, Marmara Üverte Fe Blmler Ettüü, İtabul, 2002. [2] M. Açl, Byotatt Der Notları, Başet Üverte Fe-Edebyat Faülte İtatt ve Blgayar Blmler, 2007. 45
N. Yıldız, M. ez / İtabul Üverte İşletme Faülte Derg 38, 2, (2009) 34-46 2009 [3] A. htehead, Meta-Aaly o otrolled lcal ral, ley, 2002, p.27 3. [4] N.Yıldız, Meta-Aalzde Heterojelğ ve Farlı ya ahm Yötemler İceleme, Dotora ez, Marmara Üverte Fe Blmler Ettüü, İtabul, 2009. [5] D.B. Pettt, Meta-Aaly Deco Aaly ad ot Eectvee Aaly, Oxord Uverty Pre, 994, p.96 4 [6] V. Haelblad, Meta-aaly Evrometal Stattc, G. P. Patl ad.r Rao Edtor, Hadboo o Stattc, No.2 69 76, North Hollad, Amterdam, Lodo, NewYor, oyo, 994. [7] Natoal Reearch oucl (NR) Evrometal obacco Smoe, Meaurg Expoure ad Aeg Health Eect, Natoal Academy Pre, ahgto, D 986. [8] US Evrometal Protecto Agecy. Health Eect o Pave Smog, Aemet o Lug acer Adult ad Repratory Dorder hldre, EPA 600/6 90-006A. Oce o Atmophere ad Idoor Ar Program, ahgto, D 990. 46