SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL

Benzer belgeler
SESSION 6E: Kalkınma I 871

Ekonomik Büyüme ve Finansal Gelişme İlişkisi: Türkiye Örneği The Relationship between Financial Development and Economic Growth: The Case of Turkey

Ki- kare Bağımsızlık Testi

BÜYÜME VE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

TÜRKİYE DE KAYITDIŞI EKONOMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

TÜRKİYE DE PARA POLİTİKASININ YAPISI VE PARA KURALI: DÖNEMİ 1

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2,

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 27, Haziran 2016, s

ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri

İstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

TÜRKİYE DE BİREYSEL BANKA KREDİLERİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN INDIVIDUAL BANK CREDITS AND INFLATION IN TURKEY

BİST ile yükselen piyasalara ait endeksler arasındaki eş bütünleşme ve nedenselliğin test edilmesi; yatırımcılar açısından çeşitlendirme fırsatları

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI

Yatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects

Bileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir:

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME

KIRILGAN BEŞLİ ÜLKELERİNİN HİSSE SENEDİ PİYASALARI ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ 1

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE

NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ

İSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI.

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ

The Determination of Food Preparation and Consumption of the Working and Non-Working Women in Samsun

TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi

Türkiye de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi

KAMU HARCAMALARININ TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERLE İLİŞKİSİ VE NEDENSELLİĞİ ( Türkiye Örneği)

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ

İstatistik ve Olasılık

TĐCARĐ MATEMATĐK Bileşik Faiz

Öğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı

ISL 418 Finansal Vakalar Analizi

İstatistik ve Olasılık

A dan Z ye FOREX. Invest-AZ 2014

ÖzelKredi. İsteklerinize daha kolay ulaşmanız için

Gelişmekte Olan Piyasa Ekonomileri Döngüsellik Karşıtı Para Politikası Uygulayabilir Mi? Türkiye Deneyimi

İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY

İşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler.

İHRACATA DAYALI-BÜYÜME HİPOTEZİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ VERİLERİ İLE ANALİZİ, Muammer ŞİMŞEK (*)

İstatistik Ders Notları 2018 Cenap Erdemir BÖLÜM 5 ÖRNEKLME DAĞILIMLARI. 5.1 Giriş

ˆp x p p(1 p)/n. Ancak anakütle oranı p bilinmediğinden bu ilişki doğrudan kullanılamaz.

ULUSLARARASI REKABET GÜCÜNÜ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRK İMALAT SANAYİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

DÖVĠZ KURU DALGALANMALARININ TARIMSAL DIġ TĠCARETE ETKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ. Doç. Dr. ErĢan SEVER Aksaray Üniviversitesi ĠĠBF Ġktisat Bölümü

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri

Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi

FİBER BRAGG IZGARA TABANLI OPTİK SENSÖRÜN ANALİZİ

Veteriner İlaçları Satış Yetkisinin Veteriner Hekimliği Açısından Değerlendirilmesi: II. İlaç Satış Yetkisinin Vizyon ve Bilanço Üzerine Etkileri [1]

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2

BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi 4. Hafta. Dr. Mevlüt CAMGÖZ

HİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir.

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

2016 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME. aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? n exp 1.

TÜRKİYE DE BEKLENMEYEN EKONOMİK VE SİYASAL OLAYLARIN ENFLASYON ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN OKUL KANTİNLERİNDE SATIN ALMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ Makine Mühendisliği Bölümü

ÜNİTE. İSTATİSTİĞE GİRİŞ Prof.Dr.Erkan OKTAY İÇİNDEKİLER HEDEFLER İNDEKSLER

Günlük Bülten. 06 Şubat TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi Ocak ayında 'ya yükseldi

BİLGİNİN EĞİTİM TEKNOLOJİLERİNDEN YARARLANARAK EĞİTİMDE PAYLAŞIMI

TÜRKİYE İÇİN SERMAYE STOK VERİLERİ GÜNCELLENMESİ VE BÜYÜME ORANIYLA İLİŞKİSİ: DÖNEMİ

İSTATİSTİK DERS NOTLARI

Diziler ve Seriler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV

Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Endeksi İle Enflasyon Arasındaki İlişki: Yedi Ülke Örneği

AÇIK ĐŞLETME BASAMAKLARI TENÖR KONTROLÜNDE JEOĐSTATĐSTĐKSEL TAHMĐN MODELĐ SEÇĐMĐ

Tek Bir Sistem için Çıktı Analizi

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ

Günlük Bülten. 31 Ocak Turizm gelirleri 2012 yılında %1.8 arttı. HSBC Takipteki Şirketler 4Ç 2012 Finansal Tahminleri

MADENCİLİK YATIRIM PROJELERİNİN SOSYAL KARLILIK ANALİZİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ

KALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme

GÜMRÜK TARİFE UYGULAMALARI. İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ

OKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA

SPEARMAN SIRA KORELASYONU KATSAYISINDA TEKRARLANAN DEGERLER VE BİR UYGULAMA

TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ

Standart Formun Yapısı. Kanonik Form. DP nin Formları SİMPLEX YÖNTEMİ DP nin Düzenleniş Şekilleri. 1) Optimizasyonun anlamını değiştirme

SU KAYNAKLARI EKONOMİSİ TEMEL KAVRAMLARI Su kaynakları geliştirmesinin planlanmasında çeşitli alternatif projelerin ekonomik yönden birbirleriyle

İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILIĞI HİZMETİ SUNAN İŞLETMECİLERE İLİŞKİN HİZMET KALİTESİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

CİLALI ve PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA SÜRTÜNME KATSAYILARININ İNCELENMESİ

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

4.Bölüm Tahvil Değerlemesi. Doç. Dr. Mete Doğanay Prof. Dr. Ramazan Aktaş

Veri nedir? p Veri nedir? p Veri kalitesi p Veri önişleme. n Geometrik bir bakış açısı. n Olasılıksal bir bakış açısı

EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9

Enflasyon nedir? Eşdeğer hesaplamalarında enflasyon etkisini nasıl hesaba katarız? Mühendislik Ekonomisi. (Chapter 11) Enflasyon Nedir?

Gayrimenkul Değerleme Esasları Dönem Deneme Sınavı I

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY FÖYÜ

MONTE CARLO BENZETİMİ

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTELERİNİN MODELLENMESİ

OPTİMAL HİSSE SENETLERİNİN BELİRLENMESİNDE BULANIK DOĞRUSAL OLMAYAN PORTFÖY MODELİ

İSTATİSTİKSEL FORMÜLLER VE TABLOLAR

35 Yay Dalgaları. Test 1'in Çözümleri. Yanıt B dir.

2.2. Fonksiyon Serileri

4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin

Transkript:

SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL Ope Access Refereed E-Joural & Refereed & Idexed ISSN: 2630-63 Social Scieces Idexed www.smartofjoural.com / editorsmartjoural@gmail.com August 208 Article Arrival Date: 4.06.208 Published Date: 28.08.208 Vol 4 / Issue 0 / pp:242-249 Phillips Eğrisi Yaklaşımı İle Türkiye de Eflasyo Ve İşsizlik Arasıdaki Nedesellik İlişkisi Phillips Curve Approach To Causality Betwee Iflatio Ad Uemploymet I Turkey Dr.Öğr.Üyesi Rıdva KARACAN Kocaeli Üiversitesi Hereke Ö.İ.Uzuyol MYO,Dış Ticaret, rkaraca@kocaeli.edu.tr, Kocaeli/Türkiye ÖZET Bir ülkeye ait e öemli makroekoomik göstergelerde biride eflasyo ve işsizliktir. Phillips Eğrisi yaklaşımıa göre işsizlikle ile eflasyo arasıda ters yölü ilişki vardır. Bu iddiada hareketle Türkiye de eflasyo ve işsizlik arasıdaki ilişki araştırılmak istemiştir. Çalışma geel olarak üç bölümde oluşmaktadır. İlk olarak giriş bölümüde kouya ilişki taımlara yer verilmiştir. İkici bölüm ola literatür kısmıda kouyla ilgili yerli ve yabacı, farklı ülke ve döemlere ait araştırmalara yer verilmiştir. Ampirik aaliz bölümüde ise öce çalışmada kullaıla ekoometrik metodolojiye ilişki teorik bilgilere değiilmiş, sorasıda ampirik aalize ilişki souçlara yer verilmiştir. Çalışma 2005-208 döemi içi; bir öceki yılı aylık verileri karşılaştırılarak yapılmıştır.sayısal aalizler içi Eviews-9 programıda faydalaılmıştır. Çalışmaya ait veriler Türkiye İstatistik Kurumu u (TUİK) web sayfasıda alımıştır. Grager Nedeellik Aalizi, Eşbütüleşme Testi ve Hata Düzetme Modeli kullaılarak yapıla çalışmada; değişkeler arasıda herhagi bir ilişki buluamamıştır. Buu sebebi; makroekoomik değişkeleri tek bir faktöre bağlı olmayıp birde çok faktörü etkileyebileceği gerçeğidir. Bu bağlamda işsizlik ve eflasyo değişkelerii adeta birbirlerii edeiymiş gibi gösterilmesi çok da doğru olmayacaktır. Aahtar Kelimeler: Türkiye, Eflasyo, İşsizlik, Phillips Eğrisi ABSTRACT Oe of the most importat macroecoomic idicators of a coutry is iflatio ad uemploymet. Accordig to the Phillips Curve approach, there is a iverse relatioship betwee uemploymet ad iflatio. These claims from the movemet i Turkey was asked to ivestigate the relatioship betwee iflatio ad uemploymet. The study cosists of three parts i geeral. First of all, the itroductory chapter cotais the defiitio of the topic. I the secod part of the literature, there are some researches related to the subject, both domestic ad foreig, from differet coutries ad periods. I the empirical aalysis sectio, the theoretical iformatio about the ecoometric methodology used i the study was first metioed, followed by the results related to the empirical aalysis. For the period 2005-208; was compared with the mothly data of the previous year. Eviews-9 program was used for aalysis. The data of the study Turkey Statistical Istitute (TSI) has bee take from the web page. "Grager Causality Aalysis", "Coitegratio Test" ad "Error Correctio Model" o relatioship was foud betwee the variables. The reaso of this; macroecoomic variables are ot depedet o a sigle factor but ca affect multiple factors. I this cotext, it will ot be very accurate to show that the variables of uemploymet ad iflatio are almost the same as each other. Keywords: Turkey, Iflatio, Uemploymet, Phillips Curve. GİRİŞ Bir ülkede yüksek eflasyo varsa fiyat istikrarsızlığı var demektir. Buda e üreticii ede tüketicii işie gelmeye bir durumdur. Zira üretici açısıda fiyatları sürekli artışı; kredi faiz oralarıı ve üretimde kullaacağı girdi fiyatlarıı arttıracağı içi maliyet artışı demektir. Bu yüzde üretici bir soraki döem yatırım yapıp yapmama kousuda kararsız kalır. Bezer şekilde fiyatlar geel düzeyii sürekli artış göstermesi özellikle sabit gelirli tüketicileri her defasıda ayı miktar mal içi daha fazla harcama yapması demektir. Bu yüzde eflasyou düşük seyretmesi her iki kesim içi arzulaa bir durumdur. Bezer şekilde bir ülkede işsiz sayısıı çok olması da istemeye bir durumdur. Zira işsizlik varsa üretim yoktur. Üretim yoksa durguluk vardır. Bu da hem üreticileri hem de tüketicileri olumsuz etkileye bir durumdur. Bu yüzde eflasyo ve işsizlik koulu bir çok çalışma yapılmıştır. Bularda e öemlisi de 958 yılıda Alba William Housego Phillips tarafıda geliştirile modeldir. Phillips İgiltere ekoomisi

içi yaptığı çalışmada eflasyo oraları ile işsizlik oraları arasıda ters yöde bir ilişkii olduğuu göstermiştir. Bua göre bir ekoomide eflasyo yüksekse işsizlik düşük, eflasyo düşükse işsizlik yüksektir. Phillips Eğrisi, parasal ücret eflasyouu aşağıdaki geel moda göre işsizlikle ilişkiledirmektedir (The History of, Ecoomic Thought, 208): (dw / dt) / w = s (U) burada h <0 böylece işsizlik arttıkça, ücretler düşmektedir. Fiyat hareketlerii bire-bir ücret hareketlerie bağlarsak, daha sora bu yeide yazılabilir: p = (dp / dt) / p = s (U) Böylece fiyat eflasyou işsizlik arasıda egatif bir ilişki vardır. Phillips Eğrisi, Şekil 'de gösterilmiştir (The History of, Ecoomic Thought, 208); Şekil. Phillips Eğrisi Milto Friedma a göre eflasyo ve işsizlik arasıdaki edesellik ilişkisi kısa vadede gerçekleşir. Ayı zamada bu hipotezi destekleye yaygı bir görüş hakimdir. Bu bağlamda politika yapıcılar düşük bir işsizlik hedefii seçebilirler. Bu durumda, yüksek eflasyo oraıı kabul etmek zoruda kalacaklardır. Buu dışıda, politika yapıcılar düşük bir eflasyo oraı; hatta hedef olarak deflasyou seçebilirler. Bu durumda daha yüksek işsizliği kabul etmek zoruda kalacaklardır. Friedma a göre bu durum kısa vadede geçerlidir, uzu vadede böyle bir ilişki söz kousu değildir. Zira çalışalar fiyat artışlarıı alım güçlerii düşmesiyle fark ederler. İşvereler fiyat artıkça düşük ücrette daha fazla işgücü talep ederler. Acak bu durum fazla sürmez. Fiyatları arttığıı fark ede işçileri ücret artış talebie işvereler tekrar fiyat artışlarıyla cevap verirler. Arta ücretler karşısıda işvere daha az işçi talep eder buda işsizliğe ede olur. Böylece işsizlik ile fiyatlar birlikte artmış olur (Friedma, 977:45-456). Friedma gibi bir çok ekoomist eflasyo ile işsizlik arasıda kısa vadeli değiş tokuş ilişkisii kabul etmiştir. Acak kısa vadeli eflasyo ile işsizlik oraları arasıda birebir ilişkiyi açıklaya somut verilere dayalı çalışma eredeyse hiç yapılmamıştır. Yapıla çalışmalarda ilgili ülkelere ait eflasyo verileri ile işsizlik verilerii tablo karşılaştırması şeklidedir. İktisat literatürüde bir değişkei birde çok faktörü etkileyebileceği gerçeği göz öüe alıırsa işsizlik ve eflasyo değişkelerii adeta birbirlerii edeiymiş gibi gösterilmesi çok da doğru olmayacaktır. Bu matıkta hareketle Türkiye ekoomisi içi 2005-208 döemii kapsaya edesellik aalizi yapılmak istemiştir. Değişkelere ait veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) web sayfasıda alımıştır. Matematiksel aaliz içi Eviews-9 Programıda yararlaılmıştır. Ortaya çıka bulgular souç bölümüde tartışılmıştır. 243

2. LİTERATÜR TARAMASI Literatürde eflasyo ve işsizlik arasıdaki ilişki üzerie çok sayıda çalışma vardır. Acak bu aalizleri bir kısmı iki değişke arasıdaki ilişkiyi doğrularke, bir kısmı bu ilişki bulamamıştır. (Alisa, 205), Eflasyo ve işsizlik arasıdaki ilişkiyi test etmek istemiştir. Rusya Federasyou'u istatistiksel verilerie dayaarak yapmış olduğu çalışmada, Phillips eğrisii moder Rus ekoomisi içi geçerli olmadığı soucua varmıştır. (Adebowale, 205), Nijerya ekoomisi içi 977-203 döemii kapsaya eflasyo ile işsizlik ilişki arasıdaki ilişkiyi Phillips Eğrisi yaklaşımı ile icelemiştir. Grager Nedesellik tekiği ve Hata Düzeltme Modeli kullaarak yaptığı çalışmaı ampirik bulgularıa göre, Philips Eğrisi'de olduğu gibi, Nijerya'da eflasyo ve işsizlik oraları arasıdaki egatif ilişki tespit etmiştir. (Kitov ve Kitov,203), Japoya ekoomisi içi 980-203 verilerii kullaarak fiyatlar geel düzeyi ve işsizlik oralarıı Phillips eğrisi çerçeveside modellemiştir. Yapıla çalışmada sadece 990'lı yıllar içi eflasyo ve işsizlik değişkeleri arasıda Phillips eğrisii doğrular itelikte souçlar elde edilmiştir. Bu döemde işsizlik artarke eflasyou düşmüştür. (Ormerod vd.,2009), Amerika Birleşik Devletleri, İgiltere ve Almaya içi 87-2009 döemii ilişki verileri kullaarak, eflasyo rejimlerii ve işsizlik oralarıı araştırmıştır.bu ülkeleri ekoomik rejimlerii dikkate değer bir bezerlik olmasıa rağme. eflasyo ve işsizlik oraları arasıda öemli ölçüde farklılıklar bulumuştur. Elde edile souçlara göre, kısa vadede bile eflasyo ve işsizlik arasıda istikrarlı bir değiş tokuş ilişkisi buluamamıştır. Buu eflasyo / işsizlik değişkelerii yöete faktörleri çok boyutlu olmasıa bağlamışlardır. (Lacker ve Weiberg, 2006), Eflasyo ve İşsizlik: Phillips Eğrisi içi Bir Layperso Kılavuzu isimli çalışmasıda; Phillips eğrii geçmişide alıa derslerle bağlatılı para politikasıı eflasyo bekletilerie ilişki geçmişe orala daha fazla tepki göstererek eflasyou daha da düşürebildiğii ve bu bağlamda eflasyodaki değişkelik azalırke, çıktı ve işsizlikteki dalgalamalar da ılımlı seyir gözlemlemiştir. (Philip, 204), 980-20 yılları arasıda Malezya'da eflasyo ve işsizlik oraı arasıdaki ilişkiyi test etmiştir. Bua göre eflasyola işsizlik arasıdaki değiş tokuş ilişkisi kısa vadede gözlemleirke uzu vadede böyle bir değişim görülmemiştir. (Vermeule, 207), Güey Afrika Cumhuriyeti içi, 2000-205 döemii kapsaya eflasyola işsizlik oraları arasıdaki değiş tokuş ilişkisii icelemiştir. Elde edile bulgulara göre; e kısa döemde ede uzu döemde değişkeler arasıda herhagi bir değiş tokuş ilişkisi buluamamıştır. (Güve ve Ayvaz, 205), 990-204 yıllarıı kapsaya yıllık eflasyo ve işsizlik verileri kullaılarak Türkiye de eflasyo ve işsizlik arasıdaki ilişkiyi araştırmıştır. Grager Nedesellik Testi kullaılarak yapıla çalışma soucuda, işsizlik oraıda eflasyo oraıa doğru bir edesellik ilişkisi tespit edilmiştir. (Uysal ve Erdoğa, 2003), 980-2002 yılları arasıda, Phillips eğrisi yardımıyla Türkiye ekoomisi içi işsizlik oraları ile fiyat düzeyleri arasıdaki ilişki icelemiştir. Yapıla çalışma soucuda, 980 li yıllarda pozitif yölü bir ilişki, 990 lı yıllarda ise egatif bir ilişkii olduğu gözlemiştir. (Altay vd.,20), G8 Ülkeleri topluluğu içi işsizlik-eflasyo ilişkisii ampirik aalizii yapmıştır. Ampirik iceleme soucuda; değişkeler arasıda eşbütüleşme ilişkisii bulumuştur. Bua göre kısa döemde edeselliğii yöüü eflasyoda işsizliğe, uzu döemde ise işsizlikte eflasyoa doğru olduğu yöüde bulgular elde edilmiştir. (Orji vd.,205), Nijerya içi, eflasyo ve işsizlik ilişkisii orijial Phillips eğrisi hipotezie uygu geçerliliğii test etmiştir. 970-20 döemii kapsaya çalışma soucuda Nijerya'da eflasyo ve işsizlik oraı arasıda pozitif bir ilişki olduğuu ortaya koymaktadır. Bu bulgu Nijerya'daki Phillips eğrisi hipotezi hakkıdaki orijial öermeyi geçersiz kılmaktadır. 244

3. VERİ SETİ YÖNTEM Araştırma içi kullaıla eflasyo ve işsizlik oralarıa ait veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) web sayfasıda alımıştır. Bu iki değişke arasıdaki ilişki Grager Nedesellik Testi, Grager Eş bütüleşme Aalizi ve Hata Düzeltme Modeli ile test edilmiştir. Öcelikle serileri durağa olup olmadıklarıa bakılmıştır. Durağa olmadıkları görüle seriler ayı mertebede (birici derece) farkları alıarak durağa hale getirilmiştir. Durağa hale getirile seriler, öcelikle VAR modeli kurularak gecikme uzulukları (2) olarak hesaplamıştır. Daha sora Grager Nedesel aalizi ve Eş bütüleşme testi yapılmıştır. So olarak hata düzeltme modeli kullaılarak serileri Hata Terimlerii düzeyde değerlerii tümüü durağa olup olmadığı test edilmiştir. 3..Grager Nedesellik Teorisi Ekoometrik modellerde değişkeler arasıdaki ilişkii yöüü belirlemeside geellikle Grager Nedesellik Testi kullaılmaktadır (Schulze, 2004:3). Grager ı iki değişke arasıdaki edesellik ilişkisii göstere modeli aşağıdaki gibidir (Grager, 969:427). t ai t i + biyt i + i= i= + b0yt = () ci t i + diyt i + i= i= Yt + c0 t = 2 (2) Modelde b0 = c0 = 0 olması durumuda e basit haliyle edesellik ilişkisi, yai değişkeler arasıdaki sebep souç ilişkisi aşağıdaki gibi olacaktır(grager, 969:427). t = ai t i + biyt i + i= i= (3) Y t = ai t i + biyt i + i= i= 3.2.Grager Eşbütüleşme Aalizi (4) Egle ve Grager'i Eşbütüleşme kavramı ve tekikleri teorisiyle değişkeler arasıdaki uzu vadeli ilişkileri aaliz etmek istemiştir. Temek fikir değişkeleri ayı mertebede durağa olmasıdır. Egle ve Grager 'e göre; değişkeleri birbirie bağlaya dege ilişkisi uzu vadede olmalıdır. Egle Grager Eşbütüleşme testi iki adımda oluşur. İlk adım aşağıdaki istatistik OLS regresyouu içerir (Noriega ve Sataularia, 202: 00); yt = α + δ xt + U t (5) İkici adımda, artıklar Dickey-Fuller (DF) regresyouda kullaılır: u t = γ u t + t (6) 3.3.Hata Düzeltme Modeli Değişkeler arasıda yapısal bir ilişki içi gerekli (ama yeterli olmaya) koşul, ayı düzeyde durağalıklarıı sağlamasıdır. Bu durum ortaya çıktığıda, seriler arasıdaki varsayıla bir yapısal ilişki, eş-bütüleşme modellerii yardımıyla taımlaabilir ve test edilebilir. Böyle bir hipotez doğruladığıda, değişkeler arasıda degesizliker hata düzeltme modellerii yardımıyla tespit edilebilir (Thome, 204:3). 245

3.4. Aaliz Souçları Öcelikle olarak modelimize ait gecikme uzuluğu hesap edilmiş daha sora serileri duralığı test edilmiştir. Durağa olmaya serileri birici derece farkları alıarak durağa hale getirilmiştir (Tablo2-3). 3.4.. Gecikme Uzuluğuu Buluması Tablo. Gecikme Uzuluğu Lag LogL LR FPE AIC SC HQ 0 5.565620 NA* 0.00794-0.648295-0.575950-0.693898 8.8624 3.88 0.002370-0.397498-0.80464-0.534308 2 6.82507 9.42478 0.0044* -.240922* -0.87999* -.468937* 3 20.05766 2.350977 0.0080 -.0393-0.59498 -.42065 * idicates lag order selected by the kriteri LR: sequetial modified LR test istatistik (each test at 5% düzey) VAR modeli kurularak gecikme uzuluğu 2 olarak bulumuştur. 3.4.. Birim Kök Testleri Tablo 2. Eflasyo Birim Kök Testi t-istatistik Ols.* Augmeted Dickey-Fuller test istatistiği -9.758099 0.0000 Test kritik değerleri: % düzey -2.77926 5% düzey -.974028 0% düzey -.602922 Değişiklik Katsayı Std. Hata t-istatistik Ols. D(LOGENF(-)) -.793236 0.83769-9.758099 0.0000 R-kare 0.89642 Mea Bağımlıvar -0.03859 DüzeltilmişR-kare 0.89642 S.D. Bağımlıvar.04269 S.E. of regressio 0.326430 Akaike bilgi kriteri 0.678450 Top kare kalıtı.729 Schwarz kriteri 0.78859 Log olasılık -3.070700 Haa-Qui criter. 0.663489 Durbi-Watso s ist. 2.33320 Tablo 3. İşsizlik Birim Kök Testi t-istatistik Ols.* Augmeted Dickey-Fuller test istatistik -2.68884 0.020 Test kritk değeri: % düzey -2.77926 5% düzey -.974028 0% düzey -.602922 Değişiklik Katsayı Std. Hata t-istatistik Ols. D(LOGISZ(-)) -0.800409 0.298450-2.68884 0.023 R-kare 0.395237 Ort. Bağımlıvar -0.00265 DüzeltilmişR-kare 0.395237 S.D. Bağımlıvar 0.6652 S.E. of regressio 0.257 Akaike bilgi kriteri -.23000 Top kare kalıtı 0.73835 Schwarz kriteri -.8960 Log olasılık 8.380058 Haa-Qui criter. -.24497 Durbi-Watso s ist..76402 3.4.3. Grager Nedesellik Aalizi Durağa hale getirile seriler, VAR modeli kurularak Grager Nedesel aalizi yapılmıştır (Tablo 4). 246

Tablo 4. Grager Nedesellik Testi BağımlıDeğişikre: LOGENF Bağımsız Ki-kare df Ols. LOGISZ 0.64243 2 0.7356 Toplam 0.64243 2 0.7356 BağımlıDeğişike: LOGISZ Bağımsız Ki-kare df Ols. LOGENF 4.87277 2 0.0875 Toplam 4.87277 2 0.0875 Görüldüğü gibi; LOGISZ olasılık değeri 0.7356 > 0.05 Bezer şekilde ; LOGENF olasılık değeri 0.875 > 0.05 Bua göre işsizlik ve eflasyo arasıda herhagi bir edesellik ilişkisi yoktur. 3.4.4.Grager Eş bütüleşme Testi Grager Eş bütüleşme Aalizii yapılabilmesi içi değişkeleri ayı mertebede durağa olması gerekir. Modelimizde değişkeler birici derecede durağa hale getirilmiştir. Bua göre yei bir regresyo kurulur ve bu regresyou hata terimlerii düzey değerleride durağa olup olmadıkları sıaır. Şayet düzey değerleride durağasa değişkeler arasıda eş bütüleşme ilişkisi vardır soucua ulaşırız. Değişkeleri birici derecede durağa oldukları görülmüştür (Tablo 2-3). Tablo 5. Grager Eşbüleşme Hata terimleri testi t-istatistik Ols.* Augmeted Dickey-Fuller test istatistik -3.88366 0.0537 Test kritk değeri: % düzey -5.24875 5% düzey -3.933364 0% düzey -3.420030 Değişiklik Katsayı Std. Hata t-istatistik Ols. HATA(-) -2.486268 0.64094-3.88366 0.0060 D(HATA(-)) 0.376699 0.344797.092524 0.308 C -0.353393 0.282704 -.250045 0.255 @TREND("2005") 0.042623 0.03288.296302 0.2360 R-kare 0.9249 Ort Bağımlıvar -0.03377 DüzeltilmişR-kare 0.89702 S.D. Bağımlıvar.033982 S.E. of regressio 0.340270 Akaike bilgi kriteri 0.95735 Top kare kalıtı 0.80487 Schwarz kriteri.0824 Log olasılık -.264242 Haa-Qui kriteri 0.865929 F-istatistik 28.44580 Durbi-Watso İstatistik 2.035684 Ols(F-istatistik) 0.00027 Hata Terimlerii düzeyde değerlerii tümüü durağa olmadığı görülmüştür (olasılık değeri; 0,0537 > 0.05 olduğuda). (Tablo4) Bua göre işsizlik oraı ile eflasyo oraları arasıda eş bütüleşme ilişkisi yoktur yai değişkeler arasıda uzu döemde bir ilişki söz kousu değildir. 4. SONUÇ Phillips Eğrisi yaklaşımıa göre 2005-208 döemi içi Türkiye de eflasyo ve işsizlik arasıdaki değiş tokuş ilişkisi icelemiştir. Türkiye İstatistik Kurumu u (TUİK) web sayfasıda bir öceki yılı aylık verileri karşılaştırılarak yapılmıştır. Grager Nedesellik Aalizi, Eşbütüleşme Testi ve Hata Düzetme Modeli kullaılarak yapıla çalışmada; değişkeler arasıda herhagi bir ilişki buluamamıştır. Buu sebebi; makroekoomik değişkeleri tek bir faktöre bağlı olmayıp birde çok faktörü etkileyebileceği gerçeğidir. Bu bağlamda işsizlik ve eflasyo değişkelerii adeta birbirlerii edeiymiş gibi gösterilmesi çok da doğru olmayacaktır. A.W.Phillips ve oda soraki ekoomistleri iki değişke arasıda birebir ilişki olduğuu iddia etmesi o güü şartlarıda mümkü 247

olsa da, güümüzde gelişe tekoloji, arta üfus, arta ve farklılaşa isa ihtiyaçları, itelikli iş gücü talebi gibi bir çok faktörü var olması eflasyola işsizlik arasıdaki değiş tokuş ilişkisii ortada kaldırmaktadır. Dolayısıyla bu tür politikalar artık popülaritesii kaybetmiştir. Aslıda işsizlik oraı ve eflasyo oraı arasıda böyle bir ilişkii kurulması da matıksızdır. Zira eflasyou düşmesi fiyatları düşmesi demek değildir. Fiyatlar geel düzeyideki artış hızıı yavaşlamasıdır. Yai bir ülkede eflasyo varsa fiyatlar daima yukarı doğru hareketlidir. Bu teoride hareketle eflasyou var olduğu her ülkede işsizliği düşük olması gerekir. Oysa eflasyou yüksek olduğu az gelişmiş veya gelişmekte ola ülkelerdeki işsizlik, düşük eflasyoa sahip gelişmiş ülkelere göre daha yüksektir. KAYNAKÇA Adebowale, K. B., (205). The Relatioship betwee Iflatio ad Uemploymet i Nigeria, Master of Sciece i Ecoomics, Easter Mediterraea Uiversity, Gazimağusa, North Cyprus:- 60. Alisa, M., (205). The Relatioship betwee Iflatio ad Uemploymet: A Theoretical Discussio about the Philips Curve, Joural of Iteratioal Busiess ad Ecoomics, Vol. 3, No. 2:89-97. Altay, B.; Tuğcu, C. T. & Topcu,M., (20). İşsizlik ve Eflasyo Oraları Arasıdaki Nedesellik İlişkisi: G8 Ülkeleri Öreği, Afyo Kocatepe Üiversitesi, İİBF Dergisi, Cilt.3, Sayı.2:-26. Friedma, M., (977). Nobel Lecture: Iflatio ad Uemploymet, The Joural of Political Ecoomy, Vol. 85, No. 3: 45-472. Grager,C. W. J., (969). Ivestigatig Causal Relatios by Ecoometric Models ad Cross-Spectral Methods, Ecoometrica, Vol. 37, No.3:424-438. Güve, A.; Türka E. & Yüksel Ayvaz Y., (205). Türkiye de Eflasyo ve İşsizlik Arasıdaki İlişki: Zama Serileri Aalizi, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt., Sayı.: 24-262. Kitov, I. & Oleg, K., (203). "Iflatio, uemploymet, ad labor force. Phillips curves ad logterm projectios for Japa," MPRA Paper 49388, Uiversity Library of Muich, Germay. Lacker, J. M. & Weiberg,J. A., (2006). Iflatio ad Uemploymet: A Layperso s Guide to the Phillips Curve, Federal Reserve Bak of Richmod, Aual Repor:-23. Noriega, A. E. & Sataularia,D. V., (202). The Effect Of Structural Breaks O The Egle-Grager Test For Coıtegratıo, Estudios Ecoomicos, Vol. 27, No., 99-32. Orji, A.; Oyiye.I. Orji A. & Okafor, J. C., (205). Iflatio Ad Uemploymet Nexus I Nigeria: Aother Test Of The Phillip s Curve, Asia Ecoomic ad Fiacial Review, 5(5), 766-778. Ormerod, P.; Bridget R.& Phelps P., (2009). Iflatio/Uemploymet Regimes ad the Istability of the Phillips Curve, Ecoomics, Discussio Paper, No. 43, http://www.ecoomicsejoural.org/ecoomics/discussiopapers/2009-43 Philip, A. P. (204). Relatio betwee moetary aoucemet ad Phillips Curve? A empirical study from Malaysia, Theoretical ad Applied Ecoomics, Vol. 2, No. 4 (593):3-42. Schulze, P. M., (2004). Grager Kausalitätsprüfug Eie Awedugsorietierte Darstellug, Arbeitspapier Nr. 28. The History of, Ecoomic Thought, (208). The Neo-Keyesia World, http://www.hetwebsite.et/het/essays/keyes/islmcot.htm Thome, H. (204). Coitegratio ad Hata Correctio Modellig i Time-Series Aalysis: A Brief Itroductio, IJCV: Vol. 8 (2), -9. 248

TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr Uysal, D. & Erdoğa,S., (2003). Eflasyo İle İşsizlik Oraı Arasıdaki İlişki Ve Türkiye Öreği (980-2002), SÜ, İİBF, Sosyal ve Ekoomik Araştırmalar Dergisi, -6:35-47. Vermeule, J.C. (207). Ifl atio ad uemploymet i South Africa: Is the Phillips curve still dead?, Souther Africa Busiess Review,Vol. 2: 20-54. 249