Merkez Yönetm - Yerel Yönetm lşkler Üzerne Teorler Veysel K. Blgç * Bu makale, merkez-yerel yönetm lşklern açıklayan bell başlı teork modeller ncelemektedr. Özellkle Batı lteratürlnde bu konu ayrıntılı olarak ele alıııdığından ve brbrnn türev ntelğnde çok sayıda teor ortaya atıldığından, burada bu modellerden sadece en fazla kabul görenler deneblecek temslclk (ageney), oı1aklık (partııershp), vekalet (steıvardshp) ve denge, güç-bağımlılık ya da karşılık ı kozlar (power - depelzdence) teor ler lzernde durulacaktır. Temslclk teorsnde yerel yönetmler merkez.n temslcs olarak görülür. Ortaklık teors, yerel yönetmler merkez e ayn konumda ve eşt olarak kabu e der. Bu k teornn karması ntelğnde deneblecek denge teors se yerel yönetmlerle merkez yönetmn brbrlerne karşılıklı olarak bağımlı olduklarını ve her brnn dğerne karşı kullanableceğ kozları olduğuııu ler sürer. Temslclk - Ortaklık Modeller (Ageney - Partnershp lvlodels) Merkez-yerel yönetm lşklern açıklayan geleneksel k yaklaşım vardır. Bunlar temslclk ve ortaklık modellerdr. Temslclk (ageııcy) yaklaşımına göre yerel yönetm, mll kamusal hzmetlern yerel düzeyde yjrjtülmesyle sorumlu olup merkezn yerel temslcsdr. İks arasındak lşk. yetknn asıl salı b-temsi ıci İ İşksd r. Ortak ık (partnershp) anlayışıııa se, yerel yönetmler bağımsız yerel brmler olup, merkezle aralarındak lşk, eşt ortaklar a rasındak lşkye benzctlmektedir~ (şekl 1-3). Aslında yerel yönetmlcr merkezn tcmslcs veya ortağı görme meseles yen değlelr. Her k anlayışın temel 19. yüzyıla dayanmaktadır. Örneğn, katı merkezyetç ğ savunan Clıadwck, bu koııuda şöy le demektedr. "Kamusal hzmetıcı' merkez otortelercc. başıboş ve kontrolsüz yerel otortelere nazaran, hem daha sorumlu ve tatmnkür ve Iıem de daha etkn ve ekonomk olarak sağ- Dr.. Polıs.\kaıkıııısı Olr-.:ıııı c SIOKl'I, The Poltl'~ of LOl'al (;o\'t.'i nml'llt, ~1al'lılllaıı. Londoıı, 1<)01, s. 230. 2 D. E. lü:gan, "(\:nlral-loı:;l1 Rl'Iaıolı~hps n Brlan". TeHı-hng Poltcs, Clt 12, Sa) ItJX3. S. -l.:f-.f(ı. Bılııl Lryılma/. Kumu Y(netın. Aka<l-:m Kıtallev. ızmr. 19ı)~. s 17-+-176 ('a{:d(/ş ) erl'i )'Ullc' ler. C" 75'ayı 2 X.\(/fI 11)1)8, s. ]7 35
28 Çağdaş Yerel Yönetmler, 7 (2) Nsan 1998 lanırlar..." 3 Ona göre yerelotorteler merkez yönetmn temslcsnden başka br şey değldrler. Bu yaklaşımdan tamamen farklı br görüş Smth tarafından ler sürülmüştür. Ona göre "toplumun ortak yararına olan her türlü yerel şler gerçek anlamda pratk kuruluşlar olan yerel yönetmlerce yürütülmel ve kontrol edlmeldr.,,"" Şekl: 1 Temslclk ve Ortaklık Modeller Temslclk Model Merkez Yönetm Merkez Yönetm Yerel Yönetm Yerel Yönetm Kaynak: O. Hartley, "The Rekıtonshp Admnstraton, Clt 49, 1971, s. 439. Between Central and Local Authortes ", Publc Parlamentonun üstünlüğü tartışmasız olduğundan bu k tür lşk şöyle de şemalaştırılablr. Şekl 2: Temslclk Model Şekl 3: Ortaklık Model Kaynak: O. Hartley, a.g.k., s. 440. Her k teor de günümüze kadar genş çapta kullanılmış, ancak, genelolarak merkez yönetmler temslclk, yerel yönetmler se ortaklık taraftarı eğlmnde 3 E. Chadwck, Report of the General Board of Health on the Admnstraton of the Publc Health ACİ, From 1848 to 1854, Cmnd., 1768, London, 1854, s. 60... J. T. Smth, Local Self-Government and Centralzaton, Chapman, London, 1851, s. 32.
Merkez Yönetm- Yerel Yönetm Ilşkler Ozerne Teor/er 29 olmuşlardır. s Akademsyenler de bu alanda çok çeştl görüşler ler sürmüşlerdr. Chester, her k görüşün de aşırılığına değnerek hem merkez yönetmn hem de yerel yönetmlern parlamentonun altında şleyen demokratk kurumlar olduğunu belrtmş ve yerel yönetmlern merkez yönetmlerce kayırılması gereğne şaret etmştr.' Benzer br görüş West Mdland Grubunca fade edlmş ve yerel yönetmlern faalyetler tbaryle sıkı merkez denetme tab olması, ama bunun yanında harcamalarda serbest çersnde hareket edeblmeler gereğ üzernde durulmuştur. 7 Grfth, terchn merkez yönetm lehne kullanmıştır. Merkez yönetmn daha güçlü ve öneml olduğunu savunmuş ve ortaklık anlayışını reddetmştr. Merkez yönetmn yerel yönetmlere karşı serbest (lassez fare), düzenleyc ve teşvk edc olarak üç tür tavrından bahseden Grffth lk tür hareket tarzını dar olarak tatmn edc bulmamıştır. 8 Wheatley Raporu, yerel yönetmlern temel varlık nedenn yerel ntelktek kamu hzmetlernn sağlanması olarak belrtmş ve onları anayasal statü sahb, merkez yönetmden ayrı, egemenlk ve yasama gücü olmayan, fakat verglendrme yetksne sahp ve çeştl yerel ntelktek hzmetleri sağlamakla görevl ve yetkl kurumlar olarak ntelemştr.' Bu ve konuya İlşkn brtakım dğer raporlar da br yandan ortaklıktan söz ederken, sonradan bu kavramı o kadar ç boş br hale getrmektedrler k, adeta zımnen temslclk anlayışını kabul etmektedrler. ıo Kısacası, Hartleyln de belrttğ gb merkez-yerel yönetm lşklernin hang model üzerne oturduğu ya da oturması gerektğ sorunu hala karmaşıklığını sürdürmektedr. 1I Ülkemzn genel ekonomk ve syas konularında merkez yönetmle yerel yönetmler ~rasında şn potansyel br htlaf söz konusudur. Yerel yönetmler tab olarak br yandan mockez yönetmden bağımsız ve onunla eşt durumda olmayı sterler. Aynı zamanda da merkez tarafından mal kaynaklarının kesntye uğratılmamasını arzu ederler. Öte yandan genel mll poltkayı belrleme hakkına sahp olan merkez yönetm se yerel yönetmlern bu poltkalarını zlemelerni ve onun gerçekleşmesne halel getrc davranışlardan kaçınmalarını beklerler. Asıl mesele burada yatmaktadır. Çünkü eğer merkez poltkaların gerçekleştrlmesnde yerel yönetmler sırf vasıta seler roller temslclkten öteye geçmez. Halbuk: gerçek durum böyle değldr. Yerel yönetmler zaman zaman ülkede zlenen genel poltkalara aykırı hareket edeblmektedrler. Bu durumlarda kaçınılmaz olarak tabatından kaynaklanan SO. Hartley, a.g.k., s. 441. 6 D. N. Chester, Central and Local Government, Macmllan, London, 1951, s. 325. 7 West-Mdland Group, Routledge and Kegan Paul, London, 1956, s. 5. s J. A. G. Gr ffıth, Central Departments and LocaJ Atthortes, Aııen and Unwn, London, 1966, s. 507 510. LI Royal Commsson On Locaı Govemment, 1966-1969, Report, Cmnd., 4150, HMSO, Ednburg, 1969. pa ragraf 113-120. 10 O. Hartley, a.g.k., s. 445-446; Local Government n England, Crlnd., 4584, HMSO, London, 1971, pa ragraf 46. II O. Hartley, a.g.k., s. 446.
30 Çağdaş }erel }öne fl ler. 7 (2),Vmm /998 ortaya çıkan merkez-yerel yönetmler çatışmasm önlemek çn, "... pol tka belrleme ve bunun yürütülmes ve yönetm arasında br ayrım yapılmalı ve lk merkez yönetme kncs se yerel yönetmlere bırakılnıalıdır. Ayrıca, merkez yönetm sadece öneml noktalarda kontrol yetksn kullanmalıdır" şeklnde br çözüm yolu önerlmştr.'2 Böyle br ayrıma gtmek de tanı çözüm değldr. Bu defa neyn öneml olup olmadığı le poltka belrleme ve belrlenen poltkanın yürütü Imes ve yönetm ayrımı sorun olarak karşımıza çıkar. Sorun çıkmayacağını farz etsek ble bu durumda yerel yönetmler merkez yönetmce belrlenen poltkaları yürütmekle görevl olacaklarından oynayacakları rol temslclkten öteye geçmez. Dğer br çözüm yolu, merkez yönetme, yerel yönetmlere karşı özellkle formel kuralların yokluğunda daha hoşgörülü yaklaşım serglemes ve onlara güvenmes şeklnde olmuştur. Ancak bunu sağlayacak herhang br mekanzmanın olmayışı, böyle br beklentıın uygulamada merkez-yerel yönetm çatışmasını azaltmada fazla br değer taşımayacağı endşesn haklı olarak akla getrmektedr. Temslclk modelnn düzeltlmş br şekl olarak da görüleblecek ve Hartley tarafından ortaya atılan br yaklaşıma göre, yerel yönetmler hzmetlern sağlanmasında merkezn temslcs sayıımalı ve belrl ölçüde takdr yetksyle donatılmalıdır. Ayrıca, yerel yönetm craatlarının ülkenn mll poltkalarına tersdüşmemesn kontrol le yetkl merkezden bağımsız br teftş kurulu oluşturulmalıdır. Hartley kend modeln şu şek lde göstermektedr: Şekl 4: Hartley Model Parlamento Yerel Yönetmler Teftş Kurulu Kaynak: O. Han/ey, a.g.k., s. 453. Şeklde de görüldüğü gb parlamento dğer tüm organların üstündedr. Merkez yönetm organları, ülkey lglendren dğer konular yanında yerel yönetmler çn de karar vermekte ve hedef belrlemektedrler. Bu nedenle yerel yönetmlere kıyasla daha yüksek ve öneml br konumda durmaktadırar. Bu arada teftş kurulu, merkez yönetmden bağımsız br şek lde faalyet gösterp, özel 12 O. Heartley. a.g.k. s. 446. lartky'c göre yerel yönetmler merkezee belrlenen poltkaların gerçekleşmesne çeştl şekllerde ayak bağı olablrler. Bu, ya öngörülenden fazla ya da daha az faalyet göstermek şeklnde olableceğ gb büsbütün Iwrcketsz kalınarak merkez poltkalara tepk gösterleblr. lk k durumuıı denetm nspeten kolaydır. Üçüncü durum se. merkez yönetm daha fazla uğraştırır. A.k.
Merkez Yöne/m-Yerel Yöne/m lşkler O::erne Teorlel' J Ikle yerel yönetmlern faalyetlern mll poltka ve hedeflere uygunlukları bakımından kontrol altında tutacaklardır. Böylece, bu modele göre de yerel yönetmler merkezden bağımsız br organın teftşne tab, mll poltkalar ve hedefler çnde hareket serbestsne sahp ama yne de merkezn temslcs ntelğnde olmaktadırlar. Bu model önceklere göre bazı avantajlara sahptr; her şeyden önce önsel (a pror) br denetm sstem olamayacağından yerel yönetmler daha fazla dar özerklğe sahp olacaklardır. Ayrıca, bu sstemde, ayrıntılı mahall ve dar kontrollere de gerek bulunmamaktadır. Bütçe ve merkezden gelecek mal kaynaklar onaylandıktan sonra, bu kaynakların tek tek hang hzmetler ve projelerde kullanılacağı, yerel yönetmlern takdrnde olacaktır. Yerel yönetmler daha çok faalyetlernn sonuçları -bu faalyetlern nasıl yerne getrldğ hususunda değl- bakımından denetlenecektr. İknc olarak bu, merkez yönetmn uzun vadel poltkalarını da daha açık ve tutarlı olmaya tecektr k, bu da poltka belrszlğnden kaynaklanan güçlük ve sıkıntıları oıtadan kaldıracağı çn hem merkez hem de yerel yönetmlern yararına olacaktır. Üçüncü olarak, bu sstemde yerel yönetmler mll poltkaları yerel şartlara göre ayarlamada daha elverşl br durumda olacaklardır. Sonuç olarak Hartley, bu sstemn öngördüğü yenlklern (bağımsız denetm mekanzması), merkez ve yerel yönetmler arasmda çıkablecek sorunları haffletebleceğ görüşünü ler sürer. Yukarıda da belrtldğ gb bu görüş de aslında temslclk görüşünün br türev sayılablr. Merkez yönetm hakm br konumdadır, mll, ekonomk ve sosyal poltkaları belrler. Yerel yönetmler se, bu sınırlar çnde sınırlı takdr yetksne sahptrler. Yerel yönetmlern söz koııusu poltka sınırları çnde hareket edp etmedkler bağımsız br denetm organınca yapılır. u Regan, hem temslclk hem de ortaklık görüşlern eleştrerek şöyle demektedr: "Br kere temslclk model yanlıştır. Çünkü yerel yönetmlern uygulamada sahp oldukları genş takdr yetksn açıklayamamaktadır. Merkez yönetmle yerel yönetmler arasmda temslclğe dayanan lşkler ancak belrl hzmetler çn ve sımrlı olarak söz konusu olablr. Ortaklık se; çok gevşek ve gerçekıere aykırı ve safça br yaklaşımdır. Belk şekl tbaryle ve anayasal çerçevede hem merkez yönetm, hem de yerel yönetmler anayasal kuruluşlar olmaları dolayısıyla br ortaklıktan söz edleblse ble her ksnn toplum yararına olarak sağladıkları eğtm, sağlık, ulaşım, konut, sosyal vs. hzmetlerde ks a rasında eşit oıtaklık lşksnden bahsetmek ahmakça br gerçekçlk olur." Kends de br denge (karşılıklı kozlar) model taraftarı olan Regan bu modele dkkat çekerek eleştrsne şöyle br soru sorarak devam etmektedr: "Tems Icl k lşks nadren doğru, ortaklık model demokratk analtk olmaktan uzak, gevl.' O. Hartley, a.g.k., s. 455-456.
32 Çağdaş Yerel Yönetmler, 7 (2) Nsan 1998 şek br modelolunca merkez-yerel yönetmler lşksne hakm olan değşkenlk, muğlaklık, karmaşıklık ve karışıklılığı ne le açıklayablrz?"14 Hzmet - V eklharçlık (Stewardshp) Model Chandler tarafından ortaya atılan ve temslclk ıııodelnn az değşk şekl o lan bu model merkez-yerel yönetmler lşksn müvekkl-vek1 ya da efendhzmetç lşksne benzetmektedr. ls Ona göre temslclk, aşağıda değnlecek olan pazarlığa dayalı denge-karşılıklı kozlar modelne göre merkez-yerel yönetmler lşksn daha y açıklamaktadır. Ancak yerel yönetmler merkez yönetmce dama genş takdr yetkleryle donatıldığından temslclk bu lşky a çıklamada uygun br term değldr. Nasıl k efend hzmetçsne belrl şlern yürütülmesnde zn ve yetk vermektedr, hatta gere~tğnde ona danışmaktadır; merkez-yerel yönetm lşks de buna benzemektedr. Yerel yönetmler, merkez yönetmn müsaades ölçüsünde ve onun denetm altında belrl kamu hzmetlern yjrütürler. 16 Ancak, bu görüş de merkez-yerel yönetm lşksnn çok daha karmaşık br yapıda olmasına rağmen söz konusu lşky çok baste ndrdğnden dolayı eleştrlere maruz kalmıştır.? Denge, Karşılıklı Kozlar ya da Güç-Bağımlılık (Power-Dependence) Model Yakın br geçmşe kadar dareler arası lşkler ya temslclk-ortaklık ya da bu ksnn türevier ntelğndek teork modellerle açıklanmaya çalışılmıştır. Başka br deyşle, yerel yönetmler ya merkez yönetmn aslı, onun temslcs ya da onunla eşt konumda br ortağı şeklnde görülmüştür. Her k görüşün de doğru olmadığını savunan Rhodes, bunun yerne Türkçe, güç-bağımlılık, denge ya da karşılıklı kozlar olarak fade edebleceğmz alternatf br model gelştnnştr,is Adından da tahmn edlebleceğ üzere bu model, merkez yönetrnle yerel yönetmlern karşılıklı olarak pazarlıkları, ve brbrlerne bağımlılıldan esasma dayanır. Bu görüşe göre merkez yönetm, yerel yönetmlere göre lk bakışta ne kadar güçlü görünürse görünsün br ölçüde onlara dayanmak zorundadır ve bağımlıdır. Her ksnn de güçlü ve zayıf oldukları noktalar vardır. Örneğn, merkez yönetm mal kaynaklar yönünden güçlüdür ve bunu yerel yönetmlere karşı koz olarak kullanablr. Buna karşılık yerel yönetmler de, yerel hzmetlern 14 D. E. Regan, a.g.k., s. 46. 15 J. A. Chandler, PubHc PoHcy-Maldng for Local Government, Croom Helm, London, 1988, s. 180-186; D. Wlson and C. Game, Local Government n the Unted Kngdom, Macmllan, London, ı 994, s. 2- ı 13. 16 J. A. Chandler, a.g.k., s. 185-186. 17 A. Alexander, Local Government n Brtan Snce Reorgansaton, AlIen and Unwn, London, 1982, s. 70. 18 R. A. W. Rhodes, Control and Power n Central-Local Relatloos, Gower, Famborough, 1981, s. 14-21; J, R. Greenwood and D. J. Wlson, Publc Admnstraton n Brtan Today, Unwn Hyman, London, 1989; D. E. Reagan, a.g.k., s. 46-53.
! Merke: rönetm-'ere/ Yönetm lşkler Ü:erne Teor/er.B yeterl olmamasını merkez yönetrnce kendlerne yeterl kaynağın sağlanmamasına bağlayarak ve bunu basın ve televzyon aracılığı le yayarak, halkın nuzarında merkez yönetm küçük düşürücü faalyetlerde bulunablrler. Bu da sonuçta hükümet, kararlarını br daha gözden geçrmeye zorlayablr. Rlıodes, modeln aşağıda sayılan varsayımlar çerçevesne otul1ınaktadır: - Her k örgüt (merkez yönetm - yerel yönetmler) kaynakları Y0nünden brbrlerne bağımlıdırlar. - Bunlar amaçlarını gerçekleştrebhnek çn kaynak mübadeles yoluna gderler. - Her ks brbrlern sınırlasalar da hakm taraf daha fazla takdr yetksne sahptr. - Hakm taraf kaynak mübadeles sürecn düzenlemede çeştl stratej ler uygular. I " Bu modele göre, merkez yönetmle yerel yönetmlern sahp oldukları kozlar (kaynaklar) şu şeklde gösterleblr: Merkez v.,netm Kanuıı yapma Tablo 1: Merkez Yönetmle Yerel Yönetmlern Sahp Oldukları Kaynaklar Yere:! "önetmkre mal kamak sa!llama Yere! yönetmlern Iıarcama ve \'erglemc )'etkkrnc müdahale edehlmc " Yerel y(;netmler Kend personel vasıtasıyla hzmetkr yürütme Yerel bl!! V.? tecrühe Yere:!lızıııctlcr bnat sağlama ı Yerel yönetmler ~'ıı standart belrleyeblme Hzmetler ylrütlrken kend öıın::lkkrn be:!rleycbll11c \'e hzmetler arası kaynak aktarıını nıpablnıc Denetm Ulusal seçmen destdl Yerel scçıncn destcı1 KaY/w/..:: n. Wlson mul C. Call/l', {ı.g.k., s. III (Rlıodes 'del at/ap/' o/lıılllm"'. Görüldüğü gb bu modelde, merkez-yer~1 yönctm lşkler her k tarafın sahp oldukları deneymsel. mal. syas. örgütsel vs. kaynaklarını, ulaşmak stedkler hedefe azam ölçüde hzmet edecek şeklde kullanmaları şeklnde belren br rekabet pazarlık ve karmaşık br oyuıı olarak gösterll11ektcdr. 111 I~ R. A. W. Rhodes. a.g.k., s. ıo. 141 D. Marsh and R. A. W. Rhodes reds.). Polcy Nctworks n Brtsh Govcmment. Clarendon Press. 0\1'01'<.1. 1992. s. 10-11.
34 Çağdaş Yerel Yönetmler, 7 (2) Nsan /998 Smth de, bu bağlamda benzer br yaklaşım sergleyerek şöyle demektedr: "Merkez yerel yönetm lşklernde müeyyde ve cebrden zyade karşılıklı flzaya dayanan etkleşm söz konusu olmaktadır..." Konu üzerndek tartışmalar genelde yerel yönetmlern temslc m yoksa ortak olarak mı mülahaza edlmeler gerektğ ve mal bağımlılığın merkez kontrolü arttırıp artırmayacağı üzerne yoğunlaşmaktadır. Halbuk, y br nceleme le bu lşklern temelnde zorlamadan zyade müzakere, tartışma, pazarlık ve kna yöntemlernn ağır bastığı görülecektr. Yerel yönetmler hçbr şeklde pasf, merkezden emr alan örgütler değldr. Kaldı k, merkez yönetm de her zaman yerel yönetmler sıkı br denetm altında tutmak stemez. Hatta Smth bu lşklerde pazarlık, müzakere ve knanın önemnden dolayı merkez yerel yönetm lşklern br tür "karşıhklılığa dayanan lşk olarak görmek lazım, yoksa merkezn yerel yönetmler tek taraflı olarak kontrol etmes şeklnde değl" demektedr. ll Yukarıdak fadelernden de anlaşılacağı gb Smth, denge modeln savunmaktadır. Buna göre bu modeln öneml br yanı vardır. O da, merkez-yerel yönetm lşklern merkezyetç ve adem merkezyetç br yaklaşımla açıklamaya çalışan tek boyutlu temslclk ve ortaklık modellern reddedp, konuya farklı br bakış açısı getrmesdr. A~rıca, söz konusu model, merkez yönetmle yerel yönetm organlarını da gerçekç br yaklaşımla nceleyerek her k organın da yeknesak değl, dağınık br yapıya sahp olduklarına şaret etmştr. Bunun doğal sonucu olarak merkez yönetmn çeştl organlarının yerel yönetmlere yönelk bakış açıları le, farklı yerel yönetmlern merkez yönetm brmlerne karşı takmdıkları tavırlar değşk oıablmektedr. Kısacası uygulamada çoğu zaman yerel yönetmlere karşı tek tür br merkez yönetm tavrı ve merkez yönetme karşı da yeknesak br yerel tavır söz konusu olmamaktadır. Kısacası, merkez-yerel yönetm lşklern açıklamada bu modeln, dğer k modelde olmayan stünlükler vardır. ll Goodwn, merkez-yerel yönetmler lşks ncelenrken, yerel poltkanın hmal edldğnden ve yerel yönetmlern merkez yönetm karşısında sırf alıcı pozsyonunda algılandığından yakınmaktadır. Uygulamada yerel otonom le çoğulculuğu sınırlayan başlıca k sebebe de şaret etmektedr. Goodwn'e göre bu sebepler, yerel yönetmlern merkez yönetme mal yönden bağımlılıkları le merkez yönetrnce yerel yönetmlerden stenen tek tür ve standarlta hzmet sağlamalarıdır. 23 Dearıove, bu son k noktada braz farklı düşünmekte ve bunların braz abartıldığına şaret etmektedr. Ona göre yerel yönetm, bünyesnde, merkezn temslcs olmaktan öte anlamlar taşır. Yerel poltka ve faalyetler hem yerel hem ulusal ntelktek olaylar ve durumlar le şekllenrler. Dolayı 21 J. T. Smth, Local Self-Governrnent and Centralsaton, Chapman, London, 1851, s. 9 t -9~. 22 J. T. Smth. a.g.k., s. 96-97: D. E. Regan, a.g.k., s. 52. l.' M. Goodwn, "Removng Local Autonomy: Poltcal Centralsaton and Fnanejal Control", Local Governrnent Studes. Cft 15, 1989, s. 150.
M::rkez Yönetm Yerel Yönetm İlşkler Üzerne Teor/er 35 sıyla yerel yönetmler br yandan merkez yönetmn temslcs, öte yandan da merkez yönetm çn zorlu br engel ve ayak bağı olmaktadır. 24 Sonuç Görüldüğü gb geçen yüzyılda ve çnde bulunduğumuz yüzyılın lk yarısında kabul gören sırasıyla temslclk ve ortaklık modeller artık günümüzde önemn büyük ölçüde ytrmştr. Zıt k kutbu temsl eden ve gerçekç olmaktan uzak, yerel yönetmler açısından aşırı kötümser ve aşırı ymser br yaklaşım sergleyen bu modeller yerlern söz konusu lşklern karmaşık yapısına daha uygun ve gerçekç açıklamalar getren teorlere terketmektedrler. ] 970'l yıııarın sonlarında Rhodes tarafından ler sürülen ve İngltere'de hala revaçta olan güçbağımlılık teors daha br süre geçerllğn koruyacağa ve gündemde kalacağa benzemektedr. 2-1 A.k., s. 169-170.