Kan Grubu Sistemleri ve Uygunluk Testleri Prof.Dr.Ziya Bayraktaroğlu Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
23 kan grup sistemi 250 kan grup antijeni Duffy,Rhesus,MNS,Lutheran,Kell, P,Lewis,KIDD,Diego,Cartwright,Xg,Scannia, Dombrock,Colton, Knops,OK,gerbich, RAPH
ABO Karl Landsteiner Klinik önemi yüksek 4 ana fenotipi vardır(a,b,ab,o) Daima plazmada antikor bulunur ABO gen-kromozom 9
Allele anneden Allele babadan Genotype çocuk Kan grup A A AA A A B AB AB A O AO A B A AB AB B B BB B B O BO B O O OO O
H antijeni H geni Fucosylytranferase terminal sugar of a Precursor Substance (PS*). Fucose eklenir
A,B antijenlerin oluşumu A antijeni: A geni N acetylgalactosaminyl transferase- H antijeni- N-acetyl-Dgalactosamine eklenir B antijeni:b geni-dgalactosyl transferase- H antijeni- D-galactose eklenir
O grup O geni enzim üretmez A,B antijenleri yoktur Eritrositlerinde yüksek miktarlarda H antijeni vardır.niçin? O > A2 > B > A2B > A1 > A1B
Plasma Plasma Plasma Plasma
A/AB/B subgrup A1 A1B A2 A2B A3 Aint Ax Ael Am A1 ve A2 kişilerin eritrositleri anti-a reagent ile kuvvetli reaksiyon verir %80 A1veya A1B,%20 A2 veya A2B A2 fenotiplerde %1-8 anti- A1 antikoru bulunabilir A2B fenotiplerde %22-35 anti- A1 antikoru bulunabilir anti- A1 genellikle Klinik önemi yok B kangrubunun alt grupları: B3,Bm,Bx
Rhesus Rhesus maymunu 1940 RH geni:1 nolu kromozom En karışık sistem >45 antijen ABO dan sonra transfüzyon pratiğinde en önemli sistem D,C,c,E,e D= %80-anti-D
RHD geni D geni D proteinini kodlar D geni yok>d d,allel değil,d-proteini yok RHCE geni CE,Ce,cE,ce Fenotipler-antijene göre D,C,c,e D,C,e D,C,c,E,e D,c,e D,c,E,e D,c,E D,C,E,e D,C,c,E D,C,E c,e C,c,e c,e,e C,c,E,e
Zayıf-D Eritrositlerde D antigen miktarında azalma D antijen miktarı %10 a kadar düşebilir Zayıf D-bağışçı---- Rh negatif işaretlenebilir- alıcı Rh negatif (anti-d antikor) Bağışçıda zayıf D önemli Zayıf D testi,indirek antiglobulin fazında test eritrositlerinin anti-d ile inkübasyonu prensibine dayanır - ulusal rehber Anti-D ile reaksiyon vermeyen eritrositlere zayıf D testi yapılmalıdır Alıcıda önemsiz
Parsiyel D D antijenin yapısı değişmiştir-epitopların bir veya birkaçı yok En önemli fenotipi D-VI Monoklonal miyarlar hassas değil,poliklonal hassas İlk kez kan grup testi yapılan bağışçıda-d VI hassas miyar kullan-rehber Parsiyel D bağışçı->rh+ Parsiyal D alıcı->rh- Rhnull Cw antjeni G antijeni Rh mod Cis ürünü antijenler
MNS Genotip Fenotip Düşük frekanslı antijenler U antijeni yüksek frekanslı Transfüzyon pratiği açısından S,s ve U antigenleri önemli Anti-S,Anti-s- IgG hemolitik transfüzyon reak,hdn MMSS NN MMSs MMss MNSS MNSs MNss NNSS NNSs NNss MM MN M+N-S+s- M-N+S-s- M+N-S+s+ M+N-S-s+ M+N+S+s- M+N+S+s+ M+N+S-s+ M-N+S+s- M-N+S+s+ M-N+S-s+ M+N-S-s- M+N+S-s-
P/Lutheran P Sadece bir antijen P1 Antijen miktarı değişken Antijen yapımı >7 yaş P1 antijeni yok>p2 P2 antijen değil Anti- P1 =IgM(soğuk antikor) Lutheran Önemli Antijen:Lu a,lu b Lu(a-b+), Lu(a-b-) Zayıf immunojenik Fenotipler:Lu(a+b-), Lu(a+b+), Antikorlar IgM veya IgG Lu b antikoru yapanlara transfüzyon güç (yüksek frekans)
KELL/Lewis KELL Antijenler güçlü immunojenik:k,k,kp a,kp b,js a,js b K en güçlü, Kp b, Js b =yüksek frekans ABO ve Rhesus tan sonra en önemli grup 7 nolu kromozom 22 allel Antijenler fetusda bulunur Antikorlar genellikle IgG Hemolitik transfüzyon reak,hdn Lewis Antijenler eritrosit membranında yapılmaz Plazmadan emilir Lewis geni, iki allel:le,le Secretor geni:se,se Antijenler;Le a,le b Fenotip:Le(a-b+), Le(a+b-), Le(a-b-), Le(a-b-)(ABH yok) Antikorlar IgM,nadiren hemoliz
Duffy/KIDD Duffy Fy a Fy b Fy 3 Fy 4 Fy 5 Fy 6 Fy x Fy a, Fy b önemli Fy(a-b-) sıtmaya dirençli Antikorlar IgG>hemoliz KIDD Antijen: Jk a Jk b Jk 3 Fenotip: Jk(a+b),Jk(a+b+), Jk(a-b+), Jk(a-b-) Antikorlar IgG>>hemolitik transfüzyon reaksiyonu,hdn
Diego/Cartwright/Xg,.. Diego Di a,di b,wr a,wr b,wd a,rb a,war R,ELO,Wu,Bp a,mo a,hg a,vg a, Sw a,bow,nfld,jn a Di a,di b,wr a,wr b hemolitik transfüzyon reaksiyonu Cartwright Yt a, Yt b Anti- Yt a antikoru>> hemoliz Xg, Scannia, Dombrock, Colton, LW,Chido/Rodgers, Gerbich,Cromer, Knops,Indian,O
Transfüzyon Öncesi Uygunluk Testleri Amaç:alıcıya zarar vermeyecek ve yaşam süresi kısalmayacak kan ürünün seçimi Uygunluk testi alıcı ve vericinin ABO uyumluluğunu garanti etmelidir Klinik öneme haiz tüm irregüler antikorlara karşı duyarlı olmalıdır Alıcıya ait eski kayıtlar Uygun numune toplama Alıcı ve vericinin ABO/Rh gruplaması Serolojik Çapraz Karşılaştırma Elektronik Çapraz Karşılaştırma
Bağışçının numunesi ürün segmentinden alınmalıdır
Serolojik Çapraz Karşılaştırma
No agglutination ~ compatible Agglutination ~ incompatible Donor RBCs (washed) Patient serum
İmmediate spin Alıcı serumunda antikor tarama testi negatif ise Öyküde tanımlanmış antikor yok Yaşlılarda yanlış negatif- Anti-A,anti-B titrasyonu düşük AHG fazı 37 o C inkübasyonu içermelidir Düşük frekanslı antijenlere karşı gelişmiş antikorlara karşı hassas Bağışçının antijenik yapısı heterozigot ise güvenirlik azalır
Elektronik Çapraz Karşılaştırma Ulusal rehber Alıcının kan grubu en az iki farklı kan örneğinde çalışılmalıdır Alıcının son 72 saat içerisinde antikor tarama testi yapılmalı ve sonuç negatif olmalıdır Bağışcı ünite numarası,bileşenin adı,en az iki kez tanımlanmış alıcı ABO/Rh kayıtları,alıcı antikor tarama testi sonuçları elektronik ortamda saklanmalıdır Sistem kan bileşeni ile alıcı test sonuçları arasında uygunsuzluk olduğunda uyarı vermelidir AABB ulusal rehbere ilave olarak- Sistem ABO uygunluğunu garanti etmelidir Alıcının ABO tayini kendilerinin belirlediği standartlara göre yapılmalıdır ABO tayininde aynı numuneden iki kez test yapılabilir Eski kayıtlardaki ABO bilgisi kullanılabilir
Teşekkürler