Şiddetin Psikolojisi 2015-2016 Bahar Dönemi Adli Psikoloji Doktora Programı Şiddetin çevresel kökenleri
Aile Özellikleri Eğitim Durumu ve Gelir Problem davranış Arkadaş seçimi Etkisiz ya da fiziksel disiplin yöntemleri Düşük oranda izleme Daha ciddi mali ve çevresel stres Olumsuz etkileşim ve düşük katılım Akademik olarak destekleme Öğretmenlerle ya da diğer okul görevlileri ile etkileşim kurma Ergenin çalışması
Aile Özellikleri Boşanma Ebeveyne bağlanma, gözetim ve iletişim gibi suçluluktan koruyan önemli ebeveyn özelliklerinin zarar görmesi Sapkın akranlarla birlikte olma, antisosyal değerleri öğrenme Tek ebeveynli yaşamlar: uzun çalışma saatleri, normalde iki ebeveynin kaldıracağı mali, psikolojik ve fiziksel sorumlulukları tek başına yerine getirmek Üvey ebeveynli yaşamlar: daha az iletişim, daha az kontrol ve destek
Aile Özellikleri Kardeşler Uzun süreli ve duygusal olarak yakın ilişkilerde pek çok şey paylaşma Kardeş sayısı Disiplin problemleri ile ilgilenme, ödevleri kontrol etme, yeterli maddi kaynak
Ebeveyn Reddi Ebeveynin çocuğa karşı sıcaklık, şefkat, ilgi, bakım, destek ve sevgisini göstermemesi, Bu davranışları açık bir şekilde esirgemesi, Onu rahatlatmaması ve onun için meraklanmaması, Fiziksel ve psikolojik olarak çeşitli yaralayıcı davranışlarda bulunması, Çocuğa karşı duyarsız olma, Çocuğu onaylamama, Başka bir kişi olmasını isteme, sık sık eleştirme, Onun için kaygılanmama, Çocuktan hoşlanmadığına ilişkin düşmanca davranışlar gösterme
Ebeveyn Reddi Ebeveyn reddinin ve ergenin sapkın davranışları: nedenselliğin yönü? Sebepleri: Ebeveynin sosyal desteğinin bulunmaması, Eşler arasındaki çatışma, Aile problemleri, Ebeveynin eğitim durumu, Ekonomik güçlükler ve stres, ebeveynlerin reddedici, düşmanca, ilgisiz ve sert davranışlarıyla ilişkili
Ebeveyn Reddi Ebeveyninin ondan hoşlanmadığı, onunla ilgilenmediği, onun için kaygılanmadığı ve farklı bir kişi olmasını istediği için düşmanca eleştirdiği biçiminde algılama Çocukların hem benlik kavramına hem de ebeveynlerine aidiyet hislerine zarar vermektedir. Ebeveynlerine karşı duygusal bağ geliştirmedikleri için onların değerleri, inançları ve ahlaki düşünceleri ile duygusal özdeşim göstermemektedir. Duygusuz kişiler arası tarzlarını aile dışındaki ilişkilerine de genelleme ve sapkın arkadaşlar
İzleme (Monitoring) İzleme, ebeveynin, ergenin nerede, ne zaman, kimlerle ve ne yaptığını takip etmesi ve «bu konuya dikkat göstermesidir». Ebeveynin, ergenin günlük aktiviteleri ve akran ilişkileri konusunda hem gözetimini hem iletişim kurmasını içerir. Ebeveynin davranışsal bir girişimini içermez. Anneler, babalara göre ergenin günlük aktiviteleri hakkında daha fazla bilgiye sahip olma eğilimindedirler.
İzleme (Monitoring) Arkadaşla artan zaman geçirme İzlemenin problem davranışlar üzerindeki rolü Sapkın arkadaşlar Çalışan ebeveynler ve okul sonrası zaman Aracı rol: Ebeveyn-ergen ilişkisi kendine güven, benlik saygısı, akademik başarı; akademik başarısı yüksek ve akademik yönelimli akran grubuna sahip olma, olumlu sosyal davranışlar
Arkadaş Yakınlık, şefkat, sıkıntılarını paylaşma, davranışlarının onaylanması, araçsal yardım, duygusal destek, güven ilişkileri kurabilme olanağı ve çatışma çözmeyi öğrenme Akran grubunun değerlerine ve davranışlarına uyum göstermede ve akran etkisine açık olmada artış (orta ergenlik dönemi) Aile ve akran etkisi çatışırsa? Arkadaşın problem davranışı: Problem davranışın en güçlü ve tutarlı yordayıcısı
Arkadaş Akran etkisi nasıl ortaya çıkar? Antisosyal davranışı destekleyen tutum ve bu konudaki motivasyon ile model olma Suça karışma riskini artıran koşullar sağlama Suçluluğa olumlu bakma için bahaneler sunma Antisosyal davranışlar tartışıldığı zaman, örneğin antisosyal davranışa gülmek gibi birbirlerine olumlu olarak tepki verme, kendi aralarındaki konuşmalarda problem davranışı pekiştirme Baskı yapma Suçlu ergenlerin denetim olmadan uzun süre birlikte gezmeleri ise aralarındaki ilişkiyi daha da güçlendirebilmektedir Genç suçluların işledikleri suçlar incelendiğinde suçun genellikle iki ya da üç akranla birlikte ya da grup halinde işlendiği görülmektedir
Arkadaş Yıkıcı (disruptive) çocuklar, sapkın akran gruplarını mı seçiyor? Sapkın akranlarla etkileşim mi suçluluğa neden oluyor? Neden birlikteler? Yaşadıkları stresli olayların olumsuz etkileriyle başa çıkmak Diğer akranlardan gelen tehdit ve gözdağı durumunda kendilerini korumak amacıyla bir çeteye katılma Akran grubunun büyük çoğunluğu tarafından reddedilme
Mahalle Sosyoekonomik dezavantajlılık: İş ve kariyer sahibi olma, yaşamın bir hedefi değil Ezilmiş bir sosyal çevre içinde yaşamadan kaynaklanan stresle başa çıkmak ve ekonomik bir kazanç sağlamak Dezavantajlı mahalleler, dolaylı olarak, izleme, destek olma, sıcaklık gösterme ve iletişim kurma gibi etkili ebeveyn davranışlarına; sosyal bağ ve sosyal kontrol gibi toplumsal mekanizmalara zarar verir. Madde kullanımı ve yasadışı maddelere daha fazla ulaşabilme
Mahalle Mahalle problemleri: Mahallede güvenliğin yetersiz olması ve mahallenin tehlikeli bir yer olarak görülmesi Suçun yaygın olması Boş boş gezme, Sokak kavgaları, gürültü Madde kullanımı Mahallenin hem fiziksel hem de maddi özelliklerindeki problemler (ör. terk edilmiş binalar, yetersiz aydınlatma, kirlilik, çöpler, vandalizm)
Mahalle Sosyal sargınlık; «tanımlanmış coğrafi alanlar içinde yaşayan insanlar arasında bulunan bağlılık ve herkesin ortak iyiliği için dayanışma» Kolektif etkililik; «yaşanılan çevrede sosyal destek ve gözetimin olması, ergenleri olumlu sosyal davranışlara yönlendirecek sorumlu davranış modellerinin bulunması» Okulu asma, grafiti çizme, saygısız davranma gibi olumsuz davranışlarına mahalledeki yetişkinlerin müdahale etmeleri Kolektif toplumsallaşma, antisosyal davranış modellerine maruz kalma olasılıklarını azaltarak ve akranların antisosyal davranışları pekiştirmelerini engelleyerek, antisosyal davranışların görülme olasılığını azaltabilmektedir. Mahallede profesyonel mesleklerde çalışan ve sorumlu davranış modellerinin bulunması Yeterli okul kapasitesi, kütüphane, toplum merkezi gibi yapıcı boş zaman aktiviteleri için mekanlara ulaşabilirlik
Okul Okul, toplumsal bağların oluşturulması ve okulda geçirilen zamanın miktarı gibi sebeplerle suçun önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Davranım problemleri olan gençler, akademik başarısızlık, sınıfta kalma, özel eğitim sınıflarına alınma, öğrenimini yarıda bırakma, okulu asma, okuldan atılma.
Okul Neden başarısız oluyorlar? Dikkat problemleri Düşük zeka Zayıf okuma becerileri Erken yıllarda görülen dil problemleri Okulda başarılı olmak için gerekli olan sosyalleşme sürecini yaşamama Yetersiz maddi koşullar Düşük ebeveyn desteği ve ilgisi Okul başarısızlığı ile birlikte hayal kırıklığı ve isteksizlik bazı çocuklarda antisosyal davranışlara yol açabilmektedir. Akademik başarısı düşük olan öğrenciler, okulda kendilerine yönelik ödüller elde edemedikleri için; para, statü ve benlik saygısı elde etme gibi nedenlerle suça yönelebilmektedirler. Daha iyi akademik performans, suçtan vazgeçme üzerinde etkili
Okul Eğitimsel beklenti Okula bağ geliştirme Bağlanma: Okul hakkındaki duygular; okuldaki bireyleri, fikirleri ve beklentileri önemseme, okula aidiyet hissi, okulla gurur duyma, okulda kendini güvende ve rahat hissetme Adanmışlık: Eğitimsel amaçlara değer verme, okulu öncelikli görme Katılım: Ders programı dışındaki aktivitelere katılma İnanç: Okul kurallarının doğru ve haklı olduğunu kabul etme Okula bağ geliştirme ve okuldaki aktivitelere katılma, olumlu sosyal davranışların gelişiminde oldukça önemli bir yere sahiptir. Okula bağlılık suçtan vazgeçmede belirleyici
Okul Öğretmenlerle ve sınıf arkadaşlarıyla etkileşimde bulunma, sosyal gelişim üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Okul; akademik eğitimden çok daha fazlasını verir; sosyal etkileşim için birincil bağlam olma, kültürü ve kişilerarası becerileri öğrenme, akran grubu oluşturma, olumlu sosyal bir biçimde davranma konusunda güdüleme, birbirine yardım etme ve işbirliği içinde çalışma için fırsat sunma, farklı bakış açılarını keşfetme, ahlaki gelişimi besleme, kendini ifade etme ve benliği geliştirme