Hodgkin Lenfoma ve Non-Hodgkin Lenfoma Hastalarında ESHAP ve R-ESHAP Kemoterapilerinin Mobilizasyon Etkinliği Açısından Karşılaştırılması

Benzer belgeler
Araştırma 2011 DEÜ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT 25, SAYI 1, (OCAK) 2011, S: 25 30

OTOLOG HEMATOPOIETIK KÖK HÜCRE NAKLI YAPILAN (OHKHN) HASTALARDA, SERUM ALBUMIN DÜZEYLERININ ÖNEMI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KURULUŞ 1968

LLM Dergi 2017;1(3): /llm Comparison of R-CHOP21 Regimen with R-CHOP14 Regimen for Diffuse Large B-Cell Lymphoma

Relaps/Refrakter Hodgkin Lenfomada Transplant Dışı Tedavi Seçenekleri

Hodgkin Hastalığı Tedavisinde Yeni Ajanlar

Arşiv Kaynak Tarama Dergisi Archives Medical Review Journal. Hematopoietic Stem Cell Transplantation in Solid Tumors

LİSTEYE EKLENENLER DEĞİŞİKLİK YAPILANLAR

Hodgkin lenfomada alojeneik kök hücre nakli. Dr. Gülsan Türköz Sucak

OTOLOG KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONU: TÜRKİYE DENEYİMİ Dr. Mustafa ÇETİN

Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi

Mobilizasyon başar. Doç. Dr. Fevzi Altuntaş. Ankara Onkoloji Eğitim E Hematoloji Kliniği i ve Aferez Ünitesi

HODGKİN LENFOMA (HL)

Dr. Zafer Gülbaş. Anadolu Sağlık Merkezi (John Hopkins Afiliye), Kocaeli, Türkiye e-posta:

Olgularla Lenfoma ve Myelomada PET/BT Agresif NHL. Doç. Dr. Metin Halaç İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı

Relaps ve Refrakter Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma Hastalarında Transplant Dışı Tedavi

LENFOMALARDA RADYOTERAPİ. Prof. Dr. Nuran ŞENEL BEŞE Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı

Graft Yetersizliğinin Tanı ve Tedavisi. Dr Şahika Zeynep Akı Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Bahçelievler Medical Park Hastanesi

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİDE HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ

NÜKS VE DİRENÇLİ HODGKİN LENFOMA PROGNOZ BELİRTEÇLERİ VE TEDAVİ DR.NAHİDE KONUK HEMATOLOJİ BD

METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Kronik lenfositik lösemi tedavisi güç olan hastalar

ERKEN EVRE SEMİNOM OLGUSU

Lenfomalarda Kök Hücre Transplantasyonu

Mantle Hücreli Lenfoma. Dr. Coşkun Tecimer İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi

Hodgkin Lenfoma. Prof. Dr. Ali ÜNAL Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı ve KİT Merkezi 1. LM KONGRESİ 2010 ANTALYA

Küçük hücreli dışı akciğer kanserinde 1., 2., 3. basamak tedaviler

Hodgkin Lenfoma Tanı ve Tedavi Klavuzu

Hodgkin lenfoma tedavisinde Radyoterapinin Rolü. Dr. Görkem Aksu Kocaeli Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD

Coğrafi temel yaklaşım farklılıkları

DONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi

Mediastinal Gray Zone/ (DBBH Hodgkin) Lenfomalar

(İlk iki harfleri - TR)

EDİNSEL APLASTİK ANEMİDE

Mantle-cell Lenfoma. Son 10 Yılda Neler Değişti? Dr. İbrahim Barışta

Kronik Lenfositik Lösemi- Allojeneik Kök Hücre Naklinin Yeri

İndolent ve agresif Hodgkin dışı lenfomalar (NHL)

METASTATİK MESANE CA DA TEDAVİ SIRALAMASI

Nazofarenks Kanseri Tedavisinde Üç Farklı İndüksiyon Rejiminin Retrospektif Değerlendirilmesi (CF vs DC vs DCF )

PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ

Hodgkin dışı lenfoma yeni kanser olgularının

Pediatrik Hastalarda Antifungal Tedavi Yaklaşımları

Ümmügül Üyetürk Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi,İç Hastalıkları AD, Tıbbi Onkoloji BD, BOLU

Diffüz Büyük B-Hücreli Lenfomalarda Son 10 Yıldaki Gelişmeler. Dr Dilek Dinçol Ankara Üniversitesi Tıbbi Onkoloji B.D.

Hodgkin Tedavisinde. Yenilikler. Dr. İbrahim Barışta. III. Tıbbi Onkoloji Kongresi, 25 Mart 2010

Primer Kemik Lenfomaları Olgu Sunumu. Prof. Dr. Mustafa Benekli Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Ankara

ARAŞTIRMALAR (Research Reports)

SERVİKS KANSERİNDE RADYOTERAPİ

Akut Myeloid Lösemide Prognostik Faktörler ve Tedavi

NHL. Yüksek doz Kemoterapi Transplantasyon

Kemik tümörleri. Dr Canfeza Sezgin EÜTF Tıbbi Onkoloji BD

Multipl Myelomda otolog kök hücre nakli sonrası tedaviler. Dr. Gülsan Türköz SUCAK

Araştırma 2012 DEÜ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT 26, SAYI 1, (NİSAN) 2012, 21-26

: Multipl Myeloma Kanser Kök Hücresinin Akım Sitometri İle Belirlenmesi ve Prognoza Etkisi

Dr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

NONHODGKİN LENFOMALARDA NÜKLEER TIBBIN YERİ

LENFOMADA ERKEN YAPILAN PET/CT TEDAVİYE YÖN VERİR Mİ?

Sık Görülen Cilt Lenfomaları Radyasyon Onkoloğu Gözüyle Radyoterapi

Hodgkin Lenfoma erken evre sistemik tedavi. Dr. Mert Başaran İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü

6 ay önce kadavradan kalp nakli olan 66 yaşındaki kadın hastada inguinal bölgede 3X3 cm da lenf düğümü saptandı. Lenf düğümü cerrahi olarak eksize

YAŞLI HASTAYA YAKLAŞIM

AGRESİF B HÜCRELİ LENFOMALARDA TEDAVİ

Aplastik Anemide Hematopoetik Kök Hücre Nakli. Dr. Ülker Koçak Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji

3.Lenfoma Myeloma Kongresi Antalya, Mayıs 2012 YOKTUR YOKTUR YOKTUR YOKTUR YOKTUR

HAİRY CELL LÖSEMİDE GÜNCELEME. Dr. Harika ÇELEBİ Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

KÖK HÜCRE NAKLİNE GENEL BAKIŞ

Periferik Kök Hücre Mobilizasyon Teknikleri ve Mobilizasyona Etkili Faktörler

MATÜR T HÜCRELİ LENFOMALARDA TEDAVİ YAKLAŞIMLARI

HEMATOPOIETIK KÖK HÜCRE

Hodgkin Lenfomada Anti-CD30 Tedavisi

Çocuklarda Hematopoetik Kök Hücre Nakli Sonrasında Gelişen Hepatik Sinüzoidal Obstruksiyon Sendromu Tedavisinde Defibrotid Uygulaması

ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ TPOG ÇALIŞMA SONUÇLARI. Prof. Dr. Rejin KEBUDİ

Prof. Dr. Yaşar BEDÜK Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Karsinomunda Neoadjuvant Kemoterapi

CD30 Pozitif Lenfomalar

YENİDOĞAN BEBEĞİN KORDON KANI SAKLANMALI MI?

FEN TEDAVİSİNDE GENEL ANTİBİYOTERAPİ EĞİLİMİ

LENFOMA VE MULTİPL MYELOM TANILI HASTALARDA MOBİLİZASYON BAŞARISIZLIĞI VE BAŞARISIZLIK ÜZERİNE ETKİLİ FAKTÖRLER

Fanconi Anemisinde Hematopoetik Kök Hücre Transplantasyonu

OVER KANSERİNİN SİSTEMİK TEDAVİSİNDE ÇELİŞKİLER. Prof. Dr. Nil MOLİNAS MANDEL İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Medikal Onkoloji

Otolog kök hücre nakli sonrası nüks etmiş Hodgkin lenfoma olgularında nonmiyeloablatif. Doç.Dr. Mustafa ÖZTÜRK

ÇOCUKLUK ÇAĞI SOLİD TÜMÖRLERİNDE KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNUN YERİ

Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

İyi Klinik Uygulamalar Kapsamında Aldığı Eğitim ICH Good Clinical Practice Training Course for Clinical Investigators, London, Ekim 2002

HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE MOBİLİZASYONU

ALL IC-BFM Study Group relapse treatment proposal. ALL IC-BFM RezALL protokol önerisi

Erken Evre Mide Kanserine Yaklaşım. Adjuvan Kemoterapi. Prof. Dr. N. Faruk AYKAN İstanbul 2004

İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde Paclitaxel-Carboplatin Kemoterapisinin Etkinlik ve Toksisitesinin Değerlendirilmesi

T hücreli Lenfoma Tanı ve Tedavi Klavuzu

Dr Arzu OĞUZ 3. Kanserde Destek tedaviler ve Palyatif Bakım Sempozyumu Mayıs 2016; ADANA

Akut Miyeloid Lösemide Hematopoietik Kök Hücre Nakli

KÖK HÜCRE NAKLİ. Doç. Dr. Mustafa ÖZTÜRK GATA Tıbbi Onkoloji BD.

Araştırma Makalesi / Research Paper. Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 2017;56(2):57-61

Non-Hodgkin Lenfoma Vakalar m z n Klinik Özelliklerinin De erlendirilmesi

Araştırma 2011 DEÜ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT 25, SAYI 2, (MAYIS) 2011, S: 93-98

Metastatik Prostat Kanserinde Tedavi. Dr. Deniz Tural Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

MULTİPL PLAZMASİTOMLA SEYREDEN PLAZMA HÜCRE HASTALIKLARINDA TEDAVİ YAKLAŞIMI

Akut Myeloid Lösemi Relaps ve Tedavisi

Transkript:

155 Araştırma Hodgkin Lenfoma ve Non-Hodgkin Lenfoma Hastalarında ESHAP ve R-ESHAP Kemoterapilerinin Mobilizasyon Etkinliği Açısından Karşılaştırılması A COMPARISON OF ESHAP WITH R-ESHAP CHEMOTHERAPY REGIMEN AS MOBILIZING REGIMEN IN HODGKIN LYMPHOMA AND NON-HODGKIN LYMPHOMA PATIENTS Serkan OCAKÇI 1, Seçkin ÇAĞIRGAN 2, Murat TOMBULOĞLU 2, Güray SAYDAM 2 1Şanlıurfa Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Hematoloji Bölümü 2Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümü Serkan OCAKÇI Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hematoloji Bölümü ŞANLIURFA e-posta: ocakciserkan@gmail.com ÖZET Amaç: Geçtiğimiz yıllarda lenfomaların tedavisinde büyük ilerleme gerçekleştirilmiştir. CD20 pozitif non-hodgkin lenfomaların tedavisinde Rituksimab altın standart olmuştur. Mobilizasyon üzerine olan etkileri üzerine yeterli çalışma yapılmamıştır. Gereç ve yöntem: 11 yıllık sürede ESHAP veya R-ESHAP ile mobilize edilmiş 84 Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastasını değerlendirdik. Bulgular: R-ESHAP rejiminin istatistiksel olarak ESHAP rejiminden daha az etkili olmadığını bulduk. Sonuç: Aferez öncesi düşük trombosit sayısının engrafman üzerine oluşturduğu olumsuz etki ESHAP rejimine rituksimab eklenmesi ile ortadan kaldırılabilir. Anahtar sözcükler: Rituksimab, ESHAP, R-ESHAP, mobilizasyon SUMMARY Objective: In recent years great advance has been succeeded in therapy of lymphomas. Rituximab has become a gold standard of CD20 positive non-hodgkin lymphomas. Its effects on mobilization have not been studied sufficiently. Methods: We evaluated 84 Hodgkin lymphoma and non-hodgkin lymphoma patients who were mobilized with ESHAP or R-ESHAP chemotherapy regimens in 11 years. Results: We found out that R-ESHAP regimen was not significantly inferior to ESHAP regimen. Conclusıon: Rituximab addition to ESHAP regimen may overcome negative effects of low platelet counts before aphaeresis. Key words: Rituximab, ESHAP, R-ESHAP, mobilization Hodgkin Lenfoma (HL) ve Non Hodgkin Lenfoma (NHL) dünya çapında önemli sağlık sorunlarıdır. Lenfoma tanı ve tedavisinde son yıllarda hızlı gelişmeler olmuştur. CD20 pozitif NHL için rituksimab standart tedavinin bir parçası olarak yerini almıştır. Relaps eden hastalarda otolog kök hücre nakli desteği ile yüksek doz kemoterapi ilk seçenek yaklaşımdır. Rituksimabın kök hücre mobilizasyonu üzerine olumlu veya olumsuz bir etkisi olup olmadığı kesin olarak bilinmemektedir. 1998 ile 2009 yılları arasında ESHAP veya R ESHAP 2011 DEÜ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT 25, SAYI 3, (EYLÜL) 2011, 155-161

156 Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması kemoterapisi ile mobilize edilmiş olan 84 HL ve NHL hastasını inceledik. Her iki rejim etkinlik, yan etki, sağkalım açısından değerlendirildi. İyi bir mobilizasyon rejimi olarak bilinen ESHAP kemoterapisine rituksimab eklenmesinin katkısı olup olmadığını inceledik. Trombosit sayısı ve mobilizasyon etkinliği arasında ilişki varlığını araştırdık. GEREÇ VE YÖNTEM Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümünde 1998 2009 yılları arasında 65 (%77) ESHAP ve 19 (%23) R ESHAP ile mobilize edilmiş lenfoma hastaları çalışmaya alındı. ESHAP rejimi etoposid 40 mg/m 2 /gün 4 gün, metil prednizolon 500 mg/gün 4 gün, sisplatin 25 mg/m 2 /gün 4 gün (mannitolla birlikte), sitozin arabinozid 2 gr/m 2 bir veya 2 kez beşinci günde uygulandı. ESHAP rejiminin ilk gününde rituksimab uygulandı. Kemoterapinin 7. gününde 5 μcg/kg dozunda G CSF uygulaması başlandı. Aferez uygulaması periferik kanda CD34 pozitif hücre sayısı 10/μl. seviyesinin üzerinde olduğunda başlatıldı. 2,5x10 6 /kg CD34 pozitif hücre eldesi yeterli, 5x10 6 /kg hücre hedef olarak düşünüldü. Hastalar kök hücre infüzyonu sonrası progresyonsuz sağkalım ve toplam sağkalım yönünden değerlendirildi. Hastalar mobilizasyon rejimine göre ESHAP ve R ESHAP olarak 2 gruba ayrıldı. Hasta özellikleri için Ki kare testi kullanıldı. Hematolojik toksisite ve hipopotasemi değerlendirilmesinde Mann Whitney u testine göre değerlendirme yapıldı. G CSF kullanım günü sayısı ve G CSF dozu t testi ile incelendi. Aferez öncesi hematolojik parametreler, aferez işlem sayıları, elde edilen aferez ürününün mononükleer hücre ve CD34 pozitif hücre içerikleri, 2,5x10 6 /mm 3 ve 5x10 6 /mm 3 CD34 pozitif hücre elde eldesi için gereken aferez sayısı için değerlendirme Mann Whitney u testi ile yapıldı. Afereze kadar geçen gün sayısı ve aferez öncesi Hb (Hemoglobin) değerlerinin ortalamalarının karşılaştırılması için t testi kullanıldı. Her 2 grubun hazırlama rejimleri Ki kare testi ile mukayese edildi. Nötrofil ve trombosit engrafman günleri için seçilen yöntem Mann Whitney u testi oldu. Progresyonsuz sağkalım ve toplam sağkalım hesaplamaları Kaplan Meier ile yapıldı. Mobilizasyon öncesi trombosit sayısı ile elde edilen CD34 pozitif hücre sayısı arasında ilişki olup olmadığı nonparametrik Spearman yöntemi ile değerlendirildi. BULGULAR a Hasta Özellikleri Çalışmaya 84 hasta alındı. Hastaların 65 (%77) i ESHAP kemoterapisi, 19 (%23) u R ESHAP kemoterapisi aldı. Cinsiyet dağılımı açısından iki grup arasında anlamlı fark bulunmadı (p=0,980). Hastaların yaşı ESHAP grubunda ortanca 37, R ESHAP grubunda 49 olmak üzere yaşlar arasındaki fark anlamlı bulundu (p=0,008). ESHAP kolunda 34 (%52,3) Hodgkin Lenfoma, 31 (%47,7) non Hodgkin Lenfoma hastası yer aldı. R ESHAP kolundaki 19 hastanın tamamı NHL hastasıydı. ESHAP grubundaki Hodgkin lenfoma hastaları arasında en sık alt tip 21 (%61,7) hasta ile nodüler sklerozan histolojisi olurken, NHL histolojik tipleri arasında ilk sırayı 19 (%61,2) hasta ile DBBHL aldı. R ESHAP grubunda en sık histoloji 12 (%63,2) hasta ile DBBHL oldu. İki grup arasında anlamlı evre farkı saptanmadı (p=0,650). Tanıda kemik iliği tutulumu ESHAP alan hastaların 12 (%18,5) sinde, R ESHAP alanların 5 (%26,3) inde mevcuttu. Anlamlı fark bulunmadı (p=0,520). Mobilizasyon öncesi hastalık durumları yönünden iki grup arasında anlamlı fark oluşmadı (p=0,188). Hasta ve hastalık özellikleri Tablo da gösterildi. b Yan Etkiler Yan etkiler NCI CTCAE (National Cancer Institute Common Terminology Criteria for Adverse Events) sürüm 3 e göre değerlendirildi. Grade IV nötropeni ESHAP alan hastaların 44 (%67,7) ünde; R ESHAP alanların 17 (%94,4) sinde gelişti. İki grup arasındaki fark anlamlı bulundu (p=0,021). Nötropenik ateş ESHAP uygulanan 16 (%24,6); R ESHAP uygulanan 9 (%47,4) hastada ortaya çıktı. Bu farklılık anlamlı değildi (p=0,085).

Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması 157 Tablo. Hasta ve hastalık özellikleri Özellik ESHAP hastaları R-ESHAP hastaları p n (%) n (%) Sayı 65 19 Erkek / Kadın 31 (47,7) / 34 (52,3) 9 (47,4) / 10 (52,6) 0,980 Yaş * 37 (19 68) 49 (23 74) 0,008 Hodgkin Lenfoma 34 (52,3) 0 (0) - Nodüler Sklerozan 21 (32,3) - - Mikst Seluler 7 (10,8) - - Lenfositten Fakir 4 (6,2) - - Lenfositten Zengin 1 (1,5) - - Bilinmiyor 1 (1,5) - - Non Hodgkin Lenfoma 31 (47,7) 19 (100) Diffüz Büyük B Hücreli 19 (29,2) 12 (63,2) - Mantle Hücreli - 5 (26,3) - Periferik T Hücreli 4 (6,2) - Foliküler 2 (3,1) 2 (10,5) - Anjiyoimmunoblastik T hücreli 2 (3,1) - - Burkitt 1 (1,5) - - Lenfoblastik 1 (1,5) - - Marjinal Zon 1 (1,5) - - T Hücreli 1 (1,5) - - Evre 0,650 IA 3 (4,6) - - IIA 8 (12,3) 4 (21,1) - IIB 7 (10,8) 1 (5,3) - IIIA 7 (10,8) 2 (10,5) - IIIB 11 (17,0) 6 (31,6) - IVA 9 (13,8) 2 (10,5) - IVB 20 (30,8) 4 (21,1) - Tanıda kemik iliği tutulumu 12 (18,5) 5 (26,3) 0,520 Hastalık durumu 0,188 1.Tam Remisyon 2 (3,1) 3 (15,8) - 1.Kısmi Yanıt 7 (10,8) 5 (26,3) - 1.Sensitif Nüks 25 (38,5) 5 (26,3) - 2.Sensitif Nüks 5 (7,7) 2 (10,5) - 1.Dirençli Nüks 6 (9,2) 2 (10,5) - 2.Dirençli Nüks 1 (1,5) - - Primer Dirençli (ESHAP Duyarlı) 4 (6,2) 1 (5,3) - Primer Dirençli (ESHAP Dirençli) 15 (23,1) 1 (5,3) - Radyoterapi Uygulaması 11 (16,99) 2 (10,5) 0,723 Önceki Kemoterapi Hat Sayısı 0,905 1 Hat 47 (72,3) 13 (68,4) - 2 Hat 14 (21,5) 5 ( 26,3) - 3 Hat 4 (6,2) 1 (5,3) - Tanı-Mobilizasyon Arası Süre (ay) * 15 (3 192) 8 (4 126) 0,044 Mobilizasyon Öncesi Kemik İliği Tutulumu 3 (4,6) 0 (0) - LDH>Normal 18 (28,1) 7 (38,9) 0,397 *ortanca

158 Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması c Aferez ve Engrafman Verileri Aferez öncesi lökosit sayısı, nötrofil sayısı, hemoglobin seviyesi, trombosit sayısı açısından iki grup arasında fark yoktu. G CSF kullanılan gün açısından iki grup arasında istatistiksel fark saptanmadı (p=0,052). G CSF doz farklılığı anlamlı düzeye erişmedi (p=0,966). İlk afereze kadar geçen gün sayısı benzerdi. Gerçekleştirilen aferez işlemi sayısı anlamlı fark oluşturmadı (p=0,357). Elde edilen aferez ürününde mononükleer hücre oranı ESHAP kullanılanlarda ortanca 5,33x10 7 /kg, R ESHAP kullanılanlarda 3,18x10 7 /kg saptandı ancak istatistiksel anlamlılık az bir farkla oluşmadı (p=0,0504). Aferez üründe toplam CD34 pozitif hücre sayısı ESHAP alanlarda ortanca 10,10x10 6 /kg, R ESHAP alanlarda ortanca 7,63x10 6 /kg değerine ulaştı. ESHAP ile daha yüksek sayı elde edilmesine rağmen anlamlı fark saptanmadı (p=0,334). 2,5x10 6 /kg CD34 pozitif hücre için gereken aferez sayısı ortanca her iki grupta 1, sırasıyla 1 5 aferez ve 1 3 aferezdi. İki grup arasındaki fark anlamlı bulundu (p=0,046). 5x10 6 /kg CD34 pozitif hücre eldesi için gereken aferez sayısı ESHAP alanlarda ortanca 1, 1 5 arası işlemdi. R ESHAP alanlarda ortanca 1 ve 1 6 arası işlem yapıldı. Fark anlamlı değildi (p=0,334). Mobilizasyon öncesi trombosit değerleri ile aferez sonucu elde edilen CD34 pozitif hücre sayısı arasındaki ilişki için Sperarman ın rank korelasyonu yapıldı. Tüm hastalarda bakıldığında trombosit sayısı ile aferez CD34 pozitif hücre arasındaki r katsayısı=0,225, p=0,044 bulundu. Korelasyon katsayısı anlamlı değere ulaşmasa da iki değer arasında pozitif bir ilişki olduğu görüldü. Gruplar ayrı ayrı incelendiğinde ESHAP kolunda istatistiksel olarak anlamlı değere ulaşan (p=0,034) ve pozitif bir ilişki varlığı (r katsayısı=0,272) elde edildi. R ESHAP kolunda ise trombosit sayısı ile CD34 pozitif hücre eldesi arasındaki pozitif ilişkinin kaybolduğu görüldü (r katsayısı= 0,102) ve istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,678). d Sağkalım Progresyonsuz sağkalım açısından değerlendirildiğinde progresyonsuz sağkalımın ESHAP alanlarda ortanca 50 aylık izlem süresinde %56,1; R ESHAP kolunda ise ortanca 31 aylık izlem süresinde %62 olduğu görüldü. Progresyonsuz sağkalım yönünden iki grup arasında anlamlı fark oluşmadı (p=0,71) (Şekil 1). Toplam sağkalım açısından değerlendirdiğimizde ise ESHAP alan hastalarda ortanca 50 aylık izlem süresinde %52,3 sağkalım elde edilirken, R ESHAP alan hastalarda ortanca 31 aylık izlem süresinde sağkalım %60,2 olarak gerçekleşti. Toplam sağkalım yönünden de iki grup arasında istatistiksel fark görülmedi (p=0,616) (Şekil 2). TARTIŞMA Otolog kök hücre nakli desteği ile yüksek doz kemoterapi relaps veya primer refrakter HL ve NHL tedavisinde altın standart olmuştur (1,2 4). Kurtarma tedavisinde standart bir kemoterapi rejimi yoktur. DHAP, ESHAP, mini BEAM ve ICE kemoterapileri sıklıkla uygulanan ve birbirlerine anlamlı üstünlükleri gösterilmemiş olan rejimlerdir (5 12). Günümüzde rituksimab CD20 pozitif NHL ilk hat tedavisinde vazgeçilemez bir parça olarak yerini almıştır. GEL/TAMO (Grupo Espanol de Linfomas/Transplante Autolgo de Medula Osea) grubu önceden rituksimab uygulanmış olmasının yanıt oranlarına veya yan etki oluşumuna olumsuz bir etkisinin olmadığını bildirmişlerdir (13). Kurtarma kemoterapisine rituksimab eklenmesinin kök hücre kaynağı olarak periferik kan yerine kemik iliği kullanılmasına eğilim yaratacağı düşünülmüştür (14). Endo ve Pavone ise mobilizasyon üzerine olumsuz bir etki bildirmemişlerdir (15,16). Kim ESHAP ve R ESHAP rejimlerini mobilizasyon yönünden karşılaştırmıştır ve rituksimab eklenmesinin güvenli ve etkili bir yaklaşım olduğunu ifade etmiştir. Lenfosit düzelme süresi R ESHAP hastalarında daha uzun olsa da hastalara olumsuz etkisi olmamıştır (17). Sonuçlarımıza baktığımızda rituksimab eklenmesi kök hücre eldesinde azalmaya neden olmamıştır. ESHAP ve R ESHAP kabul edilebilir toksisiteye yol açmıştır. R ESHAP alan hastalarda grade IV lökopeni ve nötropeni anlamlı olarak daha sık olsa da, nötropenik ateş açısından anlamlı fark görülmemiştir. R ESHAP hastalarında antibiyotik kullanımı anlamılı olarak daha fazla olmuştur. Antibiyotik kullanımı veya nötropenik ateş nedeniyle R ESHAP alanlarda daha fazla mortalite meydana gelmemiştir. Her iki rejim de ayaktan hasta izlemi için güvenli olarak düşünülmüştür.

Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması 159 Şekil 1. Progresyonsuz sağkalım Şekil 2. Toplam sağkalım

160 Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması Mobilizasyon öncesi trombosit sayısının belirleyici olabileceği düşünülmüştür. Hosing 150x10 9 /L altındaki trombosit sayısının yetersiz mobilizasyona neden olacağına işaret etmiştir (18). Düşük trombosit sayısının düşük kemik iliği seluleritesi anlamına gelebileceği varsayılmıştır. Mendrone Brezilya da 150x10 9 /L üzeri trombosit sayısının daha iyi aferez sonuçları sağladığını açıklamıştır (19). Kuittinen mobilizasyon öncesi trombosit sayısının bağımsız bir gösterge olduğunu belirtmiştir (20). Çalışmamızda mobilizasyon öncesi trombosit sayısı ile CD34 + hücre eldesi arasında bir ilişki olduğunu biz de gösterdik. Bu pozitif ilişki tüm hastalar ve ESHAP grubunda saptandı. Sadece R ESHAP grubu incelendiğinde bu ilişkinin kaybolduğu görüldü. Bu bulgu bize düşük trombosit sayısının yol açtığı olumsuz etkinin rituksimab tarafından ortadan kaldırılmış olabileceğini düşündürdü. Dengeli olmayan hasta gruplarımız ve çalışmamızın geriye dönük olması bu varsayımımızın güçlü olmasını engelledi. Kök hücre desteği ile yüksek doz kemoterapi uygulamalarında son yıllarda önemli ilerlemeler gerçekleşti. CD20 + NHL tedavisinde rituksimab bir devrimdir. Kök hücre nakilleri üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi için randomize ve ileriye dönük çalışmalara ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR 1. Schmitz N, Haverkamp H, Josting A, et al. Long term follow up in relapsed Hodgkin s disease (HD): updated results of the HD-R1 study comparing conventional chemotherapy (cct) to high-dose chemotherapy (HDCT) with autologous haemopoetic stem cell transplantation (ASCT) of the German Hodgkin Study Group (GHSG) and the Working Party Lymphoma of the European Group for Blood and Marrow Transplantation (EBMT). Journal of Clinical Oncology, 2005 ASCO Annual Meeting Proceedings 2005;23: 6508. 2. Hahn T, Wolff SN, Czuczman M, et al. ASBMT Expert Panel: the role of cytotoxic therapy with hematopoietic stem cell transplantation in the therapy of diffuse large cell B-cell non-hodgkin s lymphoma: an evidence- based review. Biol Blood Marrow Transplant 2001;7: 308 331. 3. Philip T, Guglielmi C, Hagenbeek A, et al. Autologous bone marrow transplantation as compared with salvage chemotherapy in relapses of chemotherapysensitive non- Hodgkin s lymphoma. N Engl J Med 1995;333:1540 1545. 4. Prince HM, Imrie K, Crump M, et al. The role of intensive therapy and autologous blood and marrow transplantation for chemotherapy sensitive relapsed and primary refractory non-hodgkin s lymphoma: identification of major prognostic groups. Br J Haematol 1996; 92: 880 889. 5. Pfreundschuh M, Rueffer U, Lathan B, et al. Dexa- BEAM in patients with Hodgkin s disease refractory to multidrug chemotherapy regimens: a trial of the German Hodgkin s Disease Study Group. J Clin Oncol 1994;12: 580 586. 6. Martin A, Fernandez-Jimenez MC, Caballero MD, et al. Long-term follow-up in patients treated with Mini- BEAM as salvage therapy for relapsed or refractory Hodgkin s disease. British Journal of Haematology 2001;113:161 171. 7. Alvarez I, Sureda A, Arranz R, et al. Cisplatin-Based Protocols as Salvage Therapy for Relapsed or Refractory Hodgkin s Lymphoma Patients. ASH Annual Meeting Abstracts 2005;106:2676. 8. Moskowitz CH, Bertino JR, Glassman JR, et al. Ifosfamide, carboplatin, and etoposide: a highly effective cytoreduction and peripheral-blood progenitor-cell mobilization regimen for transplant-eligible patients with non- Hodgkin s lymphoma. J Clin Oncol 1999;17: 3776-3785. 9. Velasquez WS, Cabanillas F, Salvador P, et al. Effective salvage therapy for lymphoma with cisplatin in combination with highdose Ara-C and dexamethasone (DHAP). Blood 1988;71: 117 122. 10. Velasquez WS, McLaughlin P, Tucker S, et al. ESHAP an effective chemotherapy regimen in refractory and relapsing lymphoma: a 4-year follow-up study. J Clin Oncol 1994;12: 1169 1176. 11. Girouard C, Dufresne J, Imrie K, et al. Salvage chemotherapy with mini-beam for relapsed or refractory non- Hodgkin s lymphoma prior to autologous bone marrow transplantation. Ann Oncol 1997;8: 675 680. 12. Caballero MD, Amigo ML, Hernández JM, et al. Alternating mini-beam/eshap as salvage therapy for refractory non-hodgkin s lymphomas. Ann Hematol 1997;74: 79 82.

Hodgkin lenfoma ve non-hodgkin lenfoma hastalarında ESHAP ve R-ESHAP kemoterapilerinin mobilizasyon etkinliği açısından karşılaştırılması 161 13. Martín A, Conde E, Arnan M, et al. Grupo Español de Linfomas/Transplante Autólogo de Médula Osea (GEL/TAMO Cooperative Group). R-ESHAP as salvage therapy for patients with relapsed or refractory diffuse large B-cell lymphoma: the influence of prior exposure to rituximab on outcome. A GEL/TAMO study. Haematologica 2008;93: 1829 36. Epub 2008 Oct 22. 14. Benekli M, Hahn T, Shafi F, et al. Effect of rituximab on peripheral blood stem cell mobilization and engraftment kinetics in non-hodgkin s lymphoma patients. Bone Marrow Transplant 2003; 32: 139 143. 15. Endo T, Sato N, Mogi Y, et al. Peripheral blood stem cell mobilization following CHOP plus rituximab therapy combined with G-CSF in patients with B-cell non-hodgkin s lymphoma. Bone Marrow Transplant 2004; 33: 703 707. 16. Pavone V, Gaudio F, Console G, et al. Poor mobilization is an independent prognostic factor in patients with malignant lymphomas treated by peripheral blood stem cell transplantation Bone Marrow Transplantation 2006; 37: 719 724. 17. Kim MK, Kim S, Lee SS, et al. Rituximab-ESHAP as a mobilization regimen for relapsed or refractory B-cell lymphomas: a comparison with ESHAP. Transfusion 2007; 47: 1447-1454. 18. Hosing C, Saliba RM, Ahlawat S, et al. Poor hematopoietic stem cell mobilizers: A single institution study of incidence and risk factors in patients with recurrent or relapsed lymphoma. Am J Hematol 2009 Mar 12. [Epub ahead of print] 19. Mendrone A Jr, Arrais CA, Saboya R, Chamone Dde A, Dulley FL. Factors affecting hematopoietic progenitor cell mobilization: an analysis of 307 patients. Transfus Apher Sci 2008;39: 187 192. 20. Kuittinen T, Nousiainen T, Halonen P, Mahlamäki E, Jantunen E. Prediction of mobilisation failure in patients with non-hodgkin's lymphoma Bone Marrow Transplant 2004;33: 907 912.