BÖLÜM 2 ÖĞRENME KURAMLARI VE YENİ PROGRAM
Öğrenme kuramları öğrenmeyi açıklamaktadır. Öğrenmenin nasıl gerçekleştiği ve en iyi öğrenmenin nasıl olabileceği vb. ile ilgili temel ilkeler ve süreçler bir kuramda yer almaktadır. Kuramlar davranışsal yaklaşım, bilişsel yaklaşım ve son yıllarda üzerinde yoğun durulan yapılandırmacı yaklaşım olarak ele alınmaktadır..
Kuramlar Davranışsal (Behaviorist) Yaklaşım Davranışsal yaklaşıma göre öğrenme uyarıcı ile tepki arasında kurulan bir bağ sonucunda oluşur. Bilişsel (Cognitivist) Yaklaşım Bireyin çevresi hakkındaki bilişleriyle ve bu bilişlerin onun davranışlarını etkileme yollarıyla ilgilenen bilişsel alan kuramlarıdır. http://prezi.com/pfulci86er69/how-to-play-guitar/ http://prezi.com/4s8zlxzizpus/arabic-101/ www.youtube.com/embed/jlelt0k8n20
Yapılandırmacı (Constructivist) Yaklaşım Öğrenciler önceki bilgi ve yaşantıları üzerine yeni bir durumu uygulayarak yeni bir anlama düzeyi oluşturmak için, yeni bilgi ile önceden var olan zihinsel oluşumlarını birleştirirler. http://www.youtube.com/watch?v=ewkyga5emwq
Gagnon ve Colay a göre Yapılandırmacı Yaklaşım (constructivist) o Öğretmeyi değil, Öğrenmeyi vurgular. o Öğrenicinin özerkliğini ve adım atmasını teşvik eder ve kabul eder. o Öğrenenleri isteğin ve amacın yaratıcıları olarak görür. o Öğrenmeyi bir süreç olarak düşünür. o Öğrenenleri araştırmaya yöneltir. o Öğrenmedeki deneyimin çözümsel rolünü kabul eder. o Öğrenenlerindoğal merakını besler. o Öğrenenlerin zihinsel kalıbını göz önüne alır. o Öğrenmeyi değerlendirirken performansı ve kavrayışı vurgular.
o Kendini bilişsel teorinin ilkelerine dayandırır. o Varsayım, yaratma ve çözümleme gibi bilişsel terimlerin kullanımını yaygınlaştırır. o Öğrenenin nasıl öğrendiğini dikkate alır. o Öğrenenlerin diğerleriyle ve öğretmenle diyalog içerisinde olmaları için cesaretlendirir. o İşbirlikçi öğrenmeyi sağlar. o Gerçek dünyadaki öğrenicilerin zihinlerini meşgul eder. o Oluşan öğrenmenin içeriğine önem verir. o Öğrenenin inanç ve tavırlarını göz önüne alır. o Gerçek deneyimden yeni bilgi ve kavrayış inşa etmek için öğrenenlere fırsat sağlar.
Yapılandırmacı Yaklaşım ve Program Geliştirme YapılandırmacıKavramı Önceden var olan bilgi ve yaşantılar üzerine yeni bir durum uygulanarak, bu durum ile önceki var olan zihinsel oluşumların birleştirilmesidir. Bilgi öğrenciler tarafından oluşturulur. Öğrenen bir öğretmen gibi bilgiyi farklı kaynaktan alır ve anlamak için yeniden inşa eder.
Yapılandırmacı Öğrenmenin Özellikleri Aktif öğrenme Genelde grupla öğrenme Araştırma-soruşturma yoluyla öğrenme Gözlem ve görüşme yoluyla öğrenme Gerçek ortamlarda öğrenme (otantik). Çok materyalli öğrenme. Kendi kendini değerlendirme yoluyla öğrenme (Biliş bilgisini [metacognition] besleyen)
Program Geliştirme; Hedefler: Niçin? Özellikler İçerik: Ne? Kavramlar, ilkeler, olgular, problemler vb. Kapsam Öğrenme-Öğretme Süreci: Nasıl? Yöntemler, teknikler, materyaller, ipucu, pekiştirme, katılma, dönütdüzeltme,.. vb. Değerlendirme: Ne kadar? Ölçme teknikleri, değerlendirme çeşitleri Dönüt: Hepsi uygun mu? Program geliştirme bu ögeler arasındaki dinamik ilişkiler bütünüdür.
Yapılandırmacı ve Program Geliştirme Öğrenci merkezli, aktif, çok fazla yöntem ve tekniğin kullanıldığı, sabit olmayan, dinamikliğin öğrencilerin ön bilgilerine dayalı olarak geliştiği esnek bir program oluşturmaktır
Yapılandırmacı Program ve Ögeler Hedeflerin kurumlarca oluşturulduğu, kazanımların öğrenenlerin beceri ve performansını gösterdiği, içeriğin öğrencilere göre değiştiği, öğrenmeöğretme sürecinde öğretmenin rehber, öğrenenin kendi öğrenmelerini kendilerinin gerçek ortamlarda oluşturduğu, etkinlik merkezli, değerlendirmenin daha çok niteliksel yollarla ve performans temelli olarak yapıldığı, dönütün sürekli olduğu dinamik bir program.
Hedefler ve kazanımlar Öğrenciye dönük olmalı Örnek Hedef: Yapılandırmacı kavramını anlayabilme Davranışı: Yapılandırmacı bir ortama örnek verme. Yapılandırmacı ortamın nasıl olacağını gerekçeleriyle söyleme Kazanımlar: Yapılandırmacı sınıf süreçlerini tasarlar. Yapılandırmacı bir ders planı oluşturur. Yapılandırmacı bir değerlendirme yapar.
Öğrenme- Öğretme Süreçleri Çoklu zeka kuramına dayalı etkinlikler her ders için olmalı (dramalar, resimler, grafikler, kompozisyonlar, deneyler, gözlemler, görüşmeler, röportajlar, paneller, işbirlikli öğrenme ve grup çalışmaları, teknolojiyi kullanma, çok yönlü materyaller) ve okul-fakülte iç içe ağırlıklı süreçler olmalıdır.
Etkinlik ve Değerlendirme Yolları (Niteliksel) Kavram haritaları, bulmacalar, yap- boz hazırlama Portfolyolar: Bir ders ya da ünite ile ilgili her türlü öğrenci çalışmasının yer aldığı dosyalar, Gözlem kayıtları, Görüşmeler, Araştırma ve Projeler Kompozisyonlar (Essays), Deneyler.. vb.
Öğretmen Yetiştirme ve Yapılandırmacılık Öğrenci yerine öğretmen adayı gözüyle bakma, Ezbere öğrenme yerine anlayarak öğrenme, Beyin temelli öğrenme, Yaparak ve yaşayarak öğrenme, Yaratıcılık ve eleştirel düşünme, Araştırma ve teknolojiyi kullanma, Çok yönlü materyal ve aktivite kullanma
Öğretim üyesi yönlendirici ve ortak öğrenen olmalı, Değerlendirme daha çok sürece dayalı olmalı, niteliksel yollar kullanılmalıdır. Unutmamalıyız ki öğretmenler her zaman vazgeçilmezdir. Onların yetişmesini tesadüflere, geleneksel yollara sıkı sıkıya bağlı kalarak nitelikli sağlayamayız. Öğrenme yolları ve kaynaklar hızla değişmiştir. Her şeyden önce kendimizi yetiştirmeliyiz.
Öğretim elemanı yeni kaynakları bol kullanarak ve kullandırarak öğretmen adayları ile birlikte ortak öğrenen olabilmelidir. Öğretmen adaylarının ön bilgileri harekete geçirilmelidir. Öğreticilik değil, rehberlik yapılmalıdır. Kişisel ve sosyal yaşantı ile bilgi oluşumu için bol miktarda uygulama yapma fırsatı verilmelidir. Öğrenmede temel sorumluluğun öğrenenin kendisinde olduğu bilinci öğretmen adayına verilmelidir.
Türkiye de Yeni Program Anlayışı Öğretmen ya da konu merkezli değil, öğrenen merkezlidir; öğrenenin bakış açısını yansıtmaktadır. Davranışçı programdan oluşturmacı bir yaklaşıma geçilmiştir. Öğrenci kendisine sunulan bilgileri ezberleyerek, edilgen bir biçimde öğrenmeye çalışmak yerine, öğrenme-öğretme sürecine aktif olarak katılmaktadır. Bu anlayışla öğrenen kendi öğrenmelerini kendisi oluşturmaktadır.
Program aracılığıyla öğrencilere kazandırılmak istenen temel bilgi ve beceriler, gerçek yaşamda öğrenenin ihtiyaçları ile örtüşmelidir. Program, bireyin yaşam kalitesini artıracak temel becerileri kazanmasına yardımcı olacak niteliktedir. Öğrenenin zihinsel yeteneklerini ve kişiliğini her yönüyle geliştirmeye yöneliktir. Bu beceriler eleştirel düşünme, problem çözme, bilimsel araştırma, yaratıcı düşünce, girişimcilik, iletişim, bilgi teknolojilerini kullanma ve Türkçe yi etkili ve güzel kullanma gibi üst düzey yaşam ve düşünme becerileridir.
Olaylar ve olgular yaşamın bütünlüğü içinde ele alınmalıdır. Olgular analitik ve atomistik bir yaklaşımla değil, çocukların gelişimsel özelliklerine de uygun bir biçimde bütüncül ve tematik bir yaklaşımla ele alınarak incelenmektedir. Programın uygulanmasında öğrencilerin etkinlikler oluşturduğu ve yaşadığı aktif süreçler yer almaktadır. Geleneksel değerlendirme araçları yanında sürece yönelik değerlendirmeyi sağlayan araçlar vardır (Performans değerlendirme, portfolyo değerlendirme, gözlem, görüşme vb.).
Kullanılabilecek Değerlendirme Araçları Sözlü Sunum Gözlemler Görüşme (Mülakat) Gösteri Kavram Haritaları Araştırma Kağıtları Anektodlar Tartışma Deneyler Projeler Öz Değerlendirme Kısa Cevaplı Maddeler Çoktan Seçmeli Testler Eşleştirmeli Maddeler Uzun Cevaplı Maddeler Performans Değerlendirme Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo) Sergileme Dereceleme Ölçekleri (Rubric) Tutum Ölçekleri Bulmacalar Kelime avları Eğitsel oyun kartları Çalışma yaprakları vb...
SORUNLAR Karşılanamayan eğitim talepleri Kalabalık sınıflar Öğretmensiz okullar Yeni teknolojiye rağmen geleneksel süreçleri kullanma Mali kaynak yetersizliği Yetersiz araç-gereç ve tesis Olanak eşitliği yönünden dengesiz dağılım
OLANAKLAR Birinci Kaynaktan Bilgi Fırsat Eşitliği Çeşitlilik Kalite Yaratıcılık Bireysel Öğrenme Üretken Eğitim Hızlı Öğrenme
EĞİTİM TEKNOLOJİSİ ALANINDAKİ SORUNLARIN GİDERİLMESİ Teknolojinin olası kullanılma olanaklarını araştırma ve bulguları yayma Gerekli personeli yetiştirmek Uygulamaya geçebilmek
DÜŞÜNELİM TARTIŞALIM Eğitim ve Teknoloji birbirlerini nasıl etkilemektedir? Bilgi çağının öğrencisini nasıl tanımlarsınız? Bilgi çağının öğretmenini nasıl tanımlarsınız? Eğitim Teknolojisini nasıl tanımlarsınız? Etkili öğretim için dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? Öğretme-öğrenme sürecindeki en önemli değişken(ler) nedir?