LOJİSTİK ve TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ 24.Ekim.2016
Tedarik Nedir? Tedarik Türk Dil Kurumu Sözlüğünde; Araştırıp bulma, sağlama, elde etme olarak tanımlanmaktadır. İşletme için ise; gerekli kaynakların elde edilebilme olanaklarının araştırılması, bu kaynakları sağlayabilecek uygun seçeneklerin (tedarikçilerin) belirlenmesi, bu tedarikçilerden kaynakların sağlanması olarak ifade edilebilir.
Tedarik Zinciri Kavramı Hammadde temini yapan, onları ara mal ve nihai ürünlere çeviren, nihai ürünleri müşterilere dağıtan, üretici ve dağıtıcıların oluşturduğu bir ağdır. Tedarik zinciri, ileri ve geriye doğru bağlantılar yoluyla farklı süreçler ve faaliyetler ile nihai müşteriye yaratılan değeri, ürün ve hizmetleri iletmede işletmelerin katıldığı bir ağdır. Başka bir tanım ise tedarik zincirini, tedarikçileri, lojistik hizmet sağlayıcılarını, üreticileri, dağıtıcıları ve perakendecileri içine alan ve bunlar arasında malzeme, ürün ve bilgi akışı olan bir elemanlar kümesi olarak tanımlamaktadır. Kısacası tedarik zinciri, üç ya da daha fazla kurum ya da kişilerin, kaynaktan müşteriye doğru, ileri ve geri yönde ürün, bilgi ve para akışına doğrudan ya da dolaylı olarak dahil olmasıdır.
Tedarik Zinciri Kavramı
Tedarik Zinciri Kavramı Tipik bir tedarik zincirinde hammaddeler ve ürünler bir veya daha fazla fabrikada üretilmekte, geçici olarak depolanmak üzere depolara gönderilmekte, daha sonra perakendecilere ve müşterilere sevk edilmektedir. Dolayısı ile etkin bir tedarik zinciri yönetimi için tedarik zincirinin farklı düzeylerindeki etkileşimleri göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Tedarik zinciri tedarikçilerden, imalat merkezlerinden, depolardan ve tesisler arasında akan hammaddelerden, ara mamullerden ve nihai mamullerden oluşmaktadır.
Tedarik Zinciri Kavramı Tedarik zincirleri temel olarak bir ürünün ilk hammadde aşamasından son tüketiciye ulaşana kadar izlediği yolda, o ürünün üretimine katkı yapan tüm tarafları içine alan üretim sistemleri olarak düşünülmektedir. Bir ürünün hammadde halinden müşteriye teslimine kadar gerçekleştirilen tüm faaliyetler şöyle sıralanabilir; Hammaddelerin ve bileşenlerin tedariki İmalat ve montaj Depolama ve stok kontrolü Sipariş verilmesi ve yönetimi Tüm dağıtım kanallarına dağıtım ve müşteriye teslim faaliyetleri Tüm bu faaliyetleri izlemek için gerekli bilgi sistemleri
Tedarik Zinciri Kavramı
Tedarik Zinciri Tanımları Malzemelerin satın alınmasını, ara mamullere ve mamullere dönüștürülmesini ve mamullerin müşterilere dağıtılmasını sağlayan tesis ve dağıtım seçenekleri ağıdır (Ganeshan ve Harrison, 1995) Ürün ya da hizmetleri pazara sunan işletmeler topluluğudur. (Lambert, Stock ve Ellram, 1998) Bir ürünün hammadde halinden müşteriye teslimine kadar gerçekleştirilen tüm faaliyetlerdir (Lummus ve Vokurka,1999) Müşteri isteğinin yerine getirilmesinde doğrudan ya da dolaylı olarak yer alan tüm aşamalardır (Chopra ve Meindl, 2003). Son tüketiciye ürün ve hizmet biçiminde değer üreten süreç ve faaliyetlerde bulunan, alt akıș (müşteriler) ve üst akıș (tedarikçiler) bağlantılarla bağlı bir işletmeler ağıdır (Christopher, 2005).
Tedarik Zinciri Süreçleri Tedarik zincirlerinde dört temel süreç söz konusudur: Müşteriden siparişin alınması Üretim için gerekli hammadde ve bileşenlerin tedarikçilerden temin edilmesi Ürünün üretimi Müşteri siparişinin yerine getirilmesi
Tedarik Zinciri Tedarik zincirlerinin kapsamı ve düzeyi işletmeler arasında farklılık göstermekle birlikte, tüm üretim ve hizmet işletmelerinde mevcuttur. Tedarik zincirleri boyunca yalnızca fiziksel ürün akışı söz konusu değildir. Ayrıca bilgi, belge ve para akışı gibi akışlar da mevcuttur.
Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı Tedarik Zinciri Yönetimi kavramı 1980 li yılların ortalarında literatüre kazandırılmıştır. Tedarik zinciri yönetiminin tanımıyla ilgili hem uygulamada hem de teoride görüş ayrılıkları mevcuttur. Bazı yazarlar TZY yi materyal ve ürün akışını içerecek şekilde operasyonel kavramlarla tanımlarken, diğer bir bakış açısı ise yönetim felsefesi açısından yaklaşmaktadır. Tedarik Zinciri Yönetimi Profesyonelleri Konseyinin 2007 yılında yaptıkların tanıma göre Tedarik Zinciri Yönetimi: tedarik, satınalma, dönüştürme ve tüm lojistik faaliyetlerini içeren planlama ve yönetimi kapsar ve aynı zamanda tedarikçiler, aracılar, üçüncü parti servis sağlayıcılar ve müşteriler arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlar. Özünde, Tedarik zinciri yönetimi, işletmeler arasında tedarik ve talep yönetimini entegre etmektedir.
Tedarik Zinciri Yönetimi Tanımları İşletmelerin ve bir bütün olarak tedarik zincirlerinin uzun dönem performansının iyileştirilmesi amacıyla geleneksel işletme fonksiyonlarının ve bu fonksiyonlardaki taktiklerin belirli bir işletme ve tedarik zincirinde yer alan işletmeler içerisinde sistemli ve stratejik olarak eşgüdümlemesi (Mentzer vd., 2001) Hizmet edilen pazar için en iyi yanıt verme ve etkinlik karmasını elde etmek amacıyla üretim, stok, yerleşim ve taşımanın tedarik zinciri katılımcıları arasında eşgüdümlemesi (Hugos, 2006)
Tedarik Zinciri Yönetimi Hammadde temininden üretime ve dağıtımla son müşteriye kadar bir malın ulaşabilmesi için bir değer zincirinde yer alan tedarikçi, üretici, dağıtıcı, perakendeci ve müşteriler arasında malzeme/ürün, para ve bilginin yönetimidir. Zincirdeki her firma hem tedarikçi hem de müşteridir (talep edendir). Bir firma birden çok tedarik zincirinin parçası olabilir.
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zincirleri içerisindeki ilişki ve faaliyetleri bütünleşik bir bakış açısıyla değerlendirebilecek bir yönetim yaklaşımı gerekmektedir. Tedarik zinciri yönetimini tanımlamada en önemli unsur, bütünleşik bir yönetim anlayışı olduğunun vurgulanmasıdır. Yoğun rekabet karşısında bağımsız birimlerin yeteneklerinin bir araya getirilmesi ve eşgüdümlemesi en üst düzeyde rekabet avantajı sağlama konusunda işletmelere yardımcı olacaktır.
Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı Tedarik zinciri yönetimi ( bazen değer zinciri ya da talep zinciri olarak da adlandırılmaktadır) işletmelerin işbirliği yaparak stratejik konumlarını ve operasyon verimliliklerini arttırmaktadır. Tedarik zinciri stratejisi bağımlılık ve ilişki yönetimine dayanan bir kanal anlaşmasıdır. Tedarik zinciri operasyonları işletmeler, ticari ortakları ve müşterilerle bağlantılı olacak şekilde yönetsel süreçler gerektirir. Lojistik ise tedarik zinciri yönetiminden farklı olarak, tedarik zinciri boyunca envanterin hareketi ve konumu için gerekli olan bir iştir. Bu nedenle tedarik zinciri daha geniş bir çerçevedir ve lojistik tedarik zincirinin bir alt kümesidir.
TZY Gelişim Dönemi
Tedarik Zinciri Yönetiminin İșlevi İki bașlık altında toplamak mümkündür: Ürünlerin tedarik zinciri boyunca tedarikçiden müşteriye kadar olan akışını sağlamak Satış tahminleri, satış verileri, tutundurma faaliyetleri, üretim programları, stok düzeyleri, sipariş bilgileri gibi gerekli bilgilerin paylaşımını sağlamak Tedarik zinciri yönetimi kavramının kritik noktası, tüm tedarik zincirini eşgüdümleyebilmek için, zincirdeki her düğüm noktasındaki, yani iki zincir üyesinin karşılaşma noktasındaki bağlantı ve ilişkilerin yönetilmesidir. Böylece müșteri isteklerine yanıt verebilme yetisinin geliștirilmesi ve toplam maliyetlerin düșürülmesi hedeflenmektedir. Tedarik zinciri yönetiminde kilit nokta, tüm sürecin tek bir sistem olarak ele alınmasıdır.
Tedarik Zinciri İçerisinde Dört Temel Yönetim Düzeyi 1. İșletmenin giriș ve çıkıș sınırları arasındaki malzeme ve bilgi akıșında yer alan ișletme fonksiyonlarını bütünleștiren iç tedarik zincirinin yönetimi 2. Yakın tedarikçilerle olan iki taraflı ilișkilerin yönetimi. 3. Bir tedarikçi, tedarikçinin tedarikçisi, bir müșteri, bir müșterinin müșterisi vb. șekilde bir ișletmeler zincirinin yönetimi 4. Son müșteri tarafından istenen ürün ve hizmet paketlerinin sağlanmasına katılan birbiriyle ilișkili bir ișletmeler ağının yönetimi
Tedarik Zinciri Yönetimine Neden İhtiyaç Duyulur? 1. Operasyonların iyileştirilmesi; Sadece organizasyon içi aktivitelerin iyileştirilmesi artık yeterli değil 2. Dış kaynak kullanım seviyelerinin artması; Organizasyon içinde üretmek yerine ürün ve hizmetleri başka firmalardan satın almak 3. Taşıma maliyetlerinin artması 4. Rekabet baskıları; Ürün sayısındaki artış, kısalan ürün ömür döngüleri, ürün kişiselleştirilmesi talebinin artması. 5. Küreselleşmenin artması 6. E-ticaretin öneminin artması 7. Tedarik zincirinin karmaşıklığı 8. Stok yönetimi ihtiyacı
Tedarik Zinciri Yönetiminin Faydaları 1. Daha düşük stok: Stok ve stokla ilgili maliyetlerin azaltılmasını sağlamak 2. Daha yüksek verimlilik: Ürün hatalarını azaltmak 3. Daha yüksek kar: Toplam maliyetleri azaltır 4. Daha çevik bir yapılanma: Girdilerin teminini garantileyerek üretimin devamlılığını sağlar 5. Daha kısa tedarik zamanı: Tedarik süresini azaltarak, pazardaki değişikliklere kısa sürede cevap verilmesini sağlar 6. Daha yüksek kalite: Tüketici taleplerini en iyi şekilde karşılayarak kaliteyi artırır 7. Daha fazla müşteri tatmini ve bağımlılığı 8. Ayrı organizasyonları birleşik olarak hareket eden bir sisteme dönüştürür: İşletmenin tüm bilgi, materyal ve para akışı yönetilebilir duruma gelir 9. Teknoloji kullanarak yeniliği teşvik eder
Tedarik Zincirinin Karlılığı Tedarik Zinciri Artığı = Müşteri Değeri-Tedarik Zinciri Maliyeti Her tedarik zincirinin amacı, yaratılan değeri en üst seviyeye çıkarmaktır. Değer (tedarik zinciri artığı) müşterini için nihai ürünün ettiği değer ile, müşteri ihtiyaçlarını karşılamada, tedarik zincirinde oluşan maliyetler arasındaki farktır. Nihai ürünün değeri her bir müşteri için değişmektedir. Bu değer her bir müşterinin maksimum ödeme isteği ile tahmin edilmektedir. Geri kalan tedarik zinciri artığı ise, tedarik zincirinin karlılığıdır. Tedarik zincirinin karlılığı arttıkça başarısı da artacaktır.
Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetiminin üç temel unsuru bulunmaktadır. Bunlar iş süreci, yönetimsel unsurlar ve zincirin yapısıdır. Şeklin en üstünde tedarik zinciri tasvir edilmiştir. Zincirdeki tüm işletmeler hammaddeden nihai tüketiciye olan akışa katılmaktadırlar. Tedarik zincirinin yönetimi ürünün karmaşıklığı, uygun tedarikçilerin sayısı ve uygun hammadde gibi bir takım faktörlere bağlıdır. İş süreçleri her bir işletmenin fonksiyonları ile kesişmektedir.
Tedarik Zinciri Yönetimi Süreçleri Müşteri İlişkileri Yönetimi Talep Yönetimi Sipariş Verme Yönetimi İmalat Akış Yönetimi Satın Alma Yönetimi Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme İadeler
Tedarik Zinciri Yönetimi Çeşitleri Tedarik Zinciri ağının 3 türlü yapısı bulunmaktadır. Bunlar, doğrudan tedarik zinciri, genişletilmiş tedarik zinciri ve en üst seviye tedarik zinciridir. Doğrudan tedarik zinciri; tedarikçi, işletme (üretici) ve müşteriyi içerir. Bu zincirde ileri ve geri yönde ürün hizmet ve para akışı görülmektedir. Genişletilmiş tedarik zinciri; tedarikçilerinde tedarikçilerini ve müşterilerin de müşterilerini içermektedir. İleri ve geri yönde ürün hizmet ve para akışı görülmektedir. En üst tedarik Zinciri; ilk tedarikçiden son müşteriye kadar ki tüm işletmelerin ileri ve geri yönde ürün hizmet ve para akışını içermektedir.
Tedarik Zinciri Süreç Bakış Açıları Tedarik zinciri müşteri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bir dizi süreç ve akıştan oluşur. Tedarik zincirinde gerçekleşen süreçlere yönelik iki bakış açısı bulunmaktadır. 1. Çevrim Bakış Açısı: Tedarik zincirindeki süreçler bir dizi döngüden oluşur. Tedarik zincirinde beş aşama ve dört çevrim bulunur. Zincirdeki her bir aşamada çevrimler yer alır. müşteri sipariş çevrimi (customer order cycle) stok yenileme çevrimi (replenishment cycle) üretim çevrimi (manufacturing cycle) satın alma çevrimi (procurement cycle) 2. İtme Çekme Bakış Açısı (Push and Pull): Tedarik zincirindeki süreçler müşteri cevabına göre yürütülmesine ya da müşteri sipariş beklentisine göre yürütülmesine göre iki aşamaya ayrılır. Çekme süreçleri müşteri siparişi ile başlatılır. İtme süreci ise müşteri sipariş beklentisi ile oluşur.
Tedarik Zinciri Aşamaları Tedarik zinciri bir takım aşamalardan oluşmaktadır : Müşteriler Perakendeciler Toptancılar/ distribütörler Üreticiler Bileşen/ hammadde tedarikçileri
Tedarik Zinciri Karması Tedarik zinciri yönetimi kapsamına giren işletme fonksiyonları, genellikle tedarik zinciri ( veya lojistik ) karması olarak adlandırılmaktadır. 1. Planlama ve pazarlama stratejisi: Arz talep dengesini gözeterek kaynak, ham madde, üretim ve teslim ihtiyaçlarını belirlemeyi içermektedir 2. Satın alma: Planlanan veya gerçekleşen talebi karşılamak için mal ve hizmetlerin temini işlerini içermektedir. Kaynak araştırması ve seçimi, görüşmeler, tedarikçiyle ortaklık programları geliştirme gibi. 3. Üretim planlama: Planlanan veya gerçekleşen talebi karşılamak için üretimin yapılması işlerini kapsamaktadır. İşletmenin kapasitesi, konumu ve düzeni, planlaması, üretim kaynak planlaması ve devam eden faydalınım ve paketlemenin denetim ve desteği 4. Envanter yönetimi: Envanterlerin denetimi, kullanılabilir stok seviyesini en azda tutmaya çalışması, fire, eskime ve elde tutma maliyetlerini en aza indirilmesi 5. Taşıma / Nakliyat: Üretilen malın teslimine ilişkin sipariş, nakliye ve dağıtım yönetimini ilgilendiren işleri kapsamaktadır. Taşıma şekline karar verme, planlama, yönlendirme ve işletme 6. Geri Dönüş: Herhangi bir nedenle malların iadesi, müşterilerin ödemeleri gibi müşteri yanıt sitemi konularını içerir 7. Müşteri hizmetleri: Talep tahmini, hizmet düzeyleri, sipariş işleme, parça / servis desteği ve satış sonrası işlemleri 8. Teknik destek: Bu faaliyetleri desteklemesi için gerekli olan sistemlerin sağlanması ve yönetimi
Tedarik Zinciri Yönetimi Karar Noktaları Her ne kadar her tedarik zinciri için pazar talebi ve ișlem koșulları farklılık gösterse de, tedarik zinciri açısından her durumda temel düzeyde geçerli olan beș karar noktası söz konusudur: 1. Üretim: Pazarda hangi ürünler isteniyor? Hangi ürünlerden, ne kadar ve ne zaman üretilmelidir? 2. Stok:Tedarik zinciri içerisindeki her așamada hangi stoklar bulundurulmalıdır? Hammadde, yarı mamul ve mamul olarak ne kadar stok bulundurulmalıdır? 3. Yerleșim: Üretim tesisleri ve depolar nerede olmalıdır? Üretim ve depolama için en maliyet etkin yerler neresidir? Mevcut tesisler mi kullanılacaktır, yoksa yeni tesisler mi kurulmalıdır? 4. Tașıma: Stoklar, tedarik zincirinin bir noktasından diğerine nasıl hareket ettirilmelidir? 5. Bilgi: Ne kadar veri toplanmalıdır ve ne kadar bilgi paylașılmalıdır?
Tedarik zinciri Yönetimi Zorlukları 1. Tüm sistem maliyetlerinin minimize edildiği ve aynı zamanda sistemin hizmet düzeyinin korunduğu bir tedarik zinicir tasarlamak ve yönetmek çok zordur. Bırakın tüm bir sistemi, bir tek tesisin bile maliyetleri minimize edilecek ve var olan hizmet düzeyinin korunabilecek şekilde yönetilmesi zordur. Bu zorluk tüm bir sistem gözönüne alındığında daha da artmaktadır.. 2. Her tedarik zinicirinin doğasında belirsizlik vardır; müşteri talebi hiçbir zaman kesin olarak bilinemez, taşıma zamanları hiçbir zaman kesin değildir; makineler ve kamyonlar öngülemez şekilde bozulabilir. Dolayısı ile tedarik zincirleri, var olan belirsizlikleri azaltacak ve geri kalan belirsizliklerin etkisinin mümkün olan en az düzeye indirilecek şekilde tasarlanmalıdır. 3. Üst yönetimin tedarik zincirinin faydalarına inandırılması 4. Küçük firmaların tedarik zincirine girişteki tereddüt etmesi 5. Uzun tedarik zamanları
Tedarik Zinciri Yönetiminde Kırbaç Etkisi Kırbaç etkisi bir tedarik zincirinde son tüketiciden üreticilere doğru gidildiğinde talebin varyansının giderek artması durumudur. Tedarik zinciri boyunca siparişlerin gittikçe artan değişkenliği ve bilgi bozulmasıdır. Tedarik zincirindeki ileri ve geri yönlü bilgi akışının bozulmasıyla doğan belirsizlikten kaynaklanır
Tedarik Zinciri Yönetiminde Kırbaç Etkisi Perakendecinin üreticiye ve üreticinin de tedarikçiye gönderdiği siparişleri gerçek satışlara göre değil abartılı rakamlarla vermesi sonucu gerçekleşir Siparişler tedarik zincirinde tedarikçilere ulaşana kadar her bir noktada arttırıldığı için zincirin başına ulaşan sipariş, zincirin sonundaki müşteri taleplerinden oldukça yüksek miktardadır
Kırbaç Etkisinin Başlıca Nedenleri; 1. Organizasyon yapısındaki düzensizlik: Tedarik zinciri üyeleri arasındaki bağlantı hataları 2. İletişim eksikliği: Birbiriyle haberleşmeyen yöneticiler farklı miktar ve boyutlarda sipariş verir. 3. Ücretsiz iade politikaları: Ücretsiz iade politikası müşterilerin ürün üzerinde çok fazla düşünmeden satın almasına ve satışların yükselmesine neden olur. Satışların yükseldiğini gören perakende yöneticileri talebin arttığını ve daha da artacağını düşünerek satın alma miktarını arttırır. Ancak müşteriler iade ücretsiz olduğu için çok sayıda ürünü geri getirirler. Böylece tedarik zincirinde gereğinden fazla üretim ve stokta kalan çok sayıda ürün olur. 4. Fiyat değişiklikleri: Alıcılar kısa süreli indirimlerden yararlanmak isterler ve bu durum talep artmış gibi algılanabilir. 5. Talep bilgisi: Talep tahminlemesi yapılırken sadece geçmiş verilere güvenilmemesi gerekir. Çünkü talepte oluşabilecek dalgalanmalar tedarik zincirinde kamçı etkisine neden olabilir.
Kırbaç Etkisinin Sonuçları Yüksek miktarda emniyet stoku (safety stok) tutma eğilimi Müşteri memnuniyet seviyesinde düşüş Kapasite planlama hataları Talep tahminleme sorunları Tedarik zinciri üyesi firmalar arası güven sorunları ve yüksek fiyatlandırma
Kırbaç Etkisi Nasıl Önlenir? Belirsizliği Azaltmak: Tedarik zincirinin her kademesi müşteri talebi hakkında tam bilgiyle donatılırsa kamçı etkisi azaltılabilir. Değişkenliği Azaltmak: Son müşteri talebindeki dalgalanmanın azaltılması, tedarik zinciri boyunca görülen kamçı etkisini azaltacaktır. Örneğin eğer perakendeci dönemsel periyotlar yerine her zaman ucuz fiyat politikası izliyorsa müşteri talebindeki değişkenlik azalacaktır. Tedarik Sürecini Azaltmak: Gecikme zamanı talep tahminine bağlı olarak ortaya çıkan değişkenlikteki artışı körükler. O halde gecikme zamanını azaltmak tedarik zincirindeki kamçı etkisini azaltacaktır. Stratejik Ortaklık: Stratejik ortaklık tedarik zinciri boyunca bilginin paylaşılma ve stokların yönetilme biçimlerini değiştirir; bu da kamçı etkisini azaltacaktır.
TZY de Performans Ölçütleri Tedarik zincirinin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak tanımlanamayan nitel performans ölçütleri şunlardır: 1. Müşteri memnuniyeti: Müşteri memnuniyetinin derecesi, alınan servis ya da ürünle belirlenir ve bu hem iç hem de dış müşterilere uygulanabilir. 2. Esneklik: Talepteki dalgalanmalara karşı tedarik zincirinin verebileceği yanıtın derecesidir. 3. Bilgi ve malzeme akış entegrasyonu: Tedarik zinciri içerisinde yer alan tüm aşamalar arasındaki bilgi akışı ve malzemelerin taşınmasının derecesidir. 4. Etkili risk yönetimi: Tedarik zincirindeki ilişkilerin hepsi doğal risk içerir. Etkili risk yönetimi bu risklerin etkisini minimize etmenin derecesi olarak tanımlanır. 5. Tedarikçi performansı: Ham maddelerin üretim firmalarına zamanında ve iyi koşullar altında dağıtılmasının derecesidir.
TZY de Performans Ölçütleri Tedarik zincirinin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak ifade edilebilen nicel performans ölçütleri şunlardır: 1. Maliyete dayalı ölçütler şunlardır: Maliyet minimizasyonu: En çok kullanılan araçtır. Maliyet genel olarak tüm tedarik zinciri için ya da özel iş birimleri için azaltılmaya çalışılır. Satışların maksimizasyonu: Satış kârını ya da birim satışların sayısını artırmaktadır. Kâr maksimizasyonu: Kârı artırmayı amaçlar. Envanter yatırım minimizasyonu: Envanter maliyetlerini minimize eder. Bu maliyet ürün maliyetlerini ve elde tutma maliyetlerini kapsamaktadır. Yatırım geri dönüş maksimizasyonu: Üretim için yapılan yatırımın geri dönüş oranını artırmayı amaçlar.
TZY de Performans Ölçütleri 2. Müşteri sorumluluğuna dayalı ölçütler şunlardır: Doluluk oranı maksimizasyonu: Müşteri siparişlerinin zamanında eksiksiz olarak yerine getirilmesinin maksimizasyonunu amaçlar. Ürün gecikmelerinin minimizasyonu: Planlanan ürün dağıtım tarihi ile gerçekleşen ürün dağıtım tarihi arasındaki sürenin azaltılması amaçlanır. Müşteri teslim süresinin minimizasyonu: Sipariş verildiği zamandan siparişin müşteri tarafından alınmasına kadar geçen sürenin en aza indirgenmesi amaçlanır. Temin süresinin minimizasyonu: Bir ürünün üretimine başlanmasından o işlemin bitişine kadar geçen sürenin kısaltılması amaçlanır.